Budżet Państwa roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów oraz administracji rządowej, uchwalany w formie ustawna okres roku kalendarzowego zwanego rokiem budżetowym Struktura budżetu w Polsce a) b. Państwa b) b. samorządowy *województwa *powiatu *gminy Funkcja budżetu a) f. redystrybucyjna polega na gromadzeniu zasobów pieniężnych głównie poprzez pobór podatków oraz podziale dochodów na rzecz podmiotów które nie mogą samodzielnie finansować swojej działalności b) f. stymulacyjna polega na wykorzystaniu budżetu do oddziaływania na procesy gospodarcze za równo w skali mikro i makro np. na popyt, inflacje c) f. stabilizacyjna polega na kształtowaniu dochodów i wydatków budżetowych w celu osiągnięcia systematycznego rozwoju gospodarki (wzrost PKB) d) f. fiskalna realizowana poprzez pobór podatków głównie od podmiotów osiągających dochody e) f. kontrolna wynika z funkcji kontrolnej finansów np. podatek VAT informuje o wzroście lub spadku przychodów ze sprzedaży Procedura budżetowa a) opracowanie projektu budżetu państwa b) uchwalenie budżetu c) wykonywanie budżetu d) sprawozdawczość i kontrola wykonania budżetu Źródła dochodu państwa a) dochody podatkowe 86,7% *podatki pośrednie 64,3% -VAT 41,9% -podatek akcyzowy 22% *podatki dochodowe (bezpośrednie) 22,4% -od osób fizycznych 13,6% -od osób prawnych 8,8% b) dochody nie podatkowe (po za podatkowe) 11,7% *wpływw z zysku NBP 2,3% *dochody jednostek budżetowych 6% *wpływy z cła 0,7% c) dochody zagraniczne 0,2% d) wpłaty do budżetu UE 1,4% Podstawowe dochody budżetu gminy a) dochody podatkowe *podatek od nieruchomości *p. rolny *p. leśny *p. od psa *p. od środków transportowych *p. od spadków i darowizn *procentowe udziały w dochodach podatkowych -p. od osób prawnych -p. od osób fizycznych *dochody z karty podatkowej b) opłaty *targowa *miejscowa *skarbowa *eksploatacyjna c) dochody budżetu centralnego *dotacje celowe *subwencje ogólne *dochody ze sprzedaży majątku gminy *odsetki od rachunków bankowych Wydatki budżetowe związane są z realizacją funkcji państwa w zakresie zaspokajania potrzeb publicznych na ogół w sposób nieodpłatny Podział wydatków budżetowych a) osobowe (wynagrodzenia, składki ubezpieczeniowe, podatki) b) wydatki rzeczowe (zakup kredy, stolików, krzeseł, żywności dla chorych) c) wydatki odpłatne - występuje wzajemne świadczenie (wynagrodzenie za prace, zapłata za towar) d) wydatki nieodpłatne (renta, emerytura, zasiłek bezrobotnego) Wydatki wynikające z ustawy o finansach publicznych a) w. bieżące b) w. na obsługę długu Skarbu państwa c) w. majątkowe ( na inwestycje np. budowa dróg, szkoła, szpital, mosty itp.) Wydatki budżetu państwa 1) gospodarka mieszkaniowa 0,7% 2) administracja publiczna 4% 3) obrona narodowa 6% 4) obowiązkowe ubezpieczenie społeczne 21,6% 5) bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciw pożarowa 4,5% 6) wymiar sprawiedliwości 3,4% 7) obsługa długu publicznego 12% 8) oświata i wychowanie 0,6% 9) szkolnictwo wyższe 4,7% 10) ochrona zdrowia 1,9% 11) pomoc społeczna i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 10% 12) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 0,5% 13) kultura fizyczna i sport 0,1% Deficyt budżetowy ujemna różnica między dochodami publicznymi powiększonymi o środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, nie podlegające zwrotowi, a wydatkami publicznymi ustalona dal okresu rozliczeniowego (roku kalendarzowego). UE określiła dopuszczalną wart. deficytu budżetowego na 3% PKB Sposoby pokrywania deficytu budżetowego a) ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym (obligacje, bony skarbowe) b) z kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych c) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa d) z nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych e) podwyższenie podatków f) obniżenie wydatków Dług publiczny jest on konsekwencją wieloletnich deficytów budżetowych i wynika z zobowiązań z różnych tytułów np. emisji papierów wartościowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek Polityka fiskalna może mieć charakter ekspansywny (pobudzający) bądź restrykcyjny w zależności od potrzeby pobudzania lub studzenia przegrzanej koniunktury gospodarczej. Do ekspansywnych działań rządu zalicza się - obniżkę stawek podatkowych i zwiększenie wydatków budżetowych co w konsekwencji wpływa na wzrost z zagregowanego popytu. Działania restrykcyjne, czyli wzrost stawek podatkowych i zmniejszenie wydatków budżetowych wywołują skutki odwrotne, czyli zmniejszenie popytu i często podaży Budżet państwa to zestawienie dochodów i wydatków władz rządowych na okres 1 roku budżetowego Polityka budżetowa (fiskalna) to działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych przez państwo (rząd) celów społecznych i gospodarczych przy wykorzystaniu instrumentów fiskalnych, kształtujących wielkość dochodów i wydatków budżetowych Cechy pieniądza *powszechnie akceptowany *powinien być płynny *trwałość pieniądza *podzielność pieniądza *łatwo przenosny *ograniczona ilość Funkcja pieniądza *środek wymiany *środek płatniczy *miernik wartości *środek tezauryzacji (gromadzenie oszczędności, skarbu) Formy pieniądza a) gotówkowa (pieniądz papierowy oraz bilon) b) bezgotówkowa (depozyt na rachunkach bankowych)

---