Rozdział III


Rozdział III. Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka

2.3 Zasada samostanowienia narodów w dobie październikowego zamachu stanu

Od zakończenia rewolucji lutowej, Włodzimierz Lenin bez skrupułów wzywał w swoich wystąpieniach, pracach oraz listach adresowanych do KC Partii, do wzięcia władzy we własne ręce. W tym czasie bolszewicy przeżywali niesamowity rozwój: zdobyli większość w radach, Czerwona Gwardia rozrosła się do 200 tysięcy żołnierzy, a przedstawiciele lewicowych skrzydeł eserowców i mienszewików byli gotowi do współpracy. Sam wódz nie ukrywał optymizmu: „Albowiem po pierwsze, wiele nauczyliśmy się od czasów Komuny Paryskiej i nie powtórzylibyśmy jej fatalnych błędów (…). Po wtóre, zwycięski proletariat da Rosji pokój (…). Po trzecie, zwycięski proletariat niezwłocznie da chłopu ziemię bez wykupu. I olbrzymia większość chłopstwa poprze zwycięski proletariat całkowicie, ze wszystkich sił, z całą ofiarnością”. Dzięki szerokiemu poparciu społeczeństwa, rewolucja październikowa (24 na 25 X 1917) była w rzeczywistości błyskawicznie przeprowadzonym zamachem stanu. Aleksander Kiereński zbiegł i po nieudanych próbach stworzenia opozycji, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.

Istotne ustrojowo posunięcia nowego rządu, nastąpiły już w pierwszym kwartale następnego roku. Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy Zjazdu Rad najpierw rozwiązał Zgromadzenie Konstytucyjne, a następnie, 28 I 1918 III, podjął decyzję o utworzeniu Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (RFSRR, ros. Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика). Było to w istocie formalne potwierdzenie tworu państwowego, powstałego w wyniku rewolucji październikowej. Ten sam Zjazd uchwalił również Deklarację praw ludu pracującego i wyzyskiwanego (25 I 1918). Poza wyłożeniem podstawowej idei, jaka przyświecała twórcom dokumentu - „Cała władza w centrum i w poszczególnych miejscowościach spoczywa w ręku tych rad” - zawierał on dyrektywy dotyczące struktury narodowościowej nowego państwa. Ust. 3 Deklaracji w sposób bezpośredni mówił o zasadzie wolnego samookreślenia narodów. Jeszcze istotniejszy był ust. 4, w którym bolszewicy wysunęli oficjalny i wyraźny postulat stworzenia zrębów państwa federalnego. „III Zjazd Sowietów ogranicza się do ustanowienia zasadniczych praw federacji sowieckich republik w Rosji, pozostawiając robotnikom i chłopom każdego narodu wolną decyzję na swym własnym pełnomocnym zjeździe sowietów, czy pragnie on i na jakich zasadach wziąć udział w rządzie federacyjnym i w innych federacyjnych organizacjach sowieckich”.

2.4 Wojna domowa

2.4.1. Po czerwonej stronie barykady

Jedna z obietnic serwowanych przez bolszewików, mówiła o bezzwłocznym zaprowadzeniu pokoju. Ten jednak nie mógł nastać. W roku 1918 Rosja znalazła się pod naporem otaczających ją sił kontrrewolucyjnych; na pomoc Białym przybywały ekspedycje wojskowe z zagranicy, m.in. z Francji, Wielkiej Brytanii i Japonii. Entencie nie w smak był separatystyczny niemiecko-rosyjski pokój brzeski, jak i pojawienie się niebezpiecznego reżimu. Nie można zapominać, że część bolszewików nadal żyła nadzieją rewolucji ogólnoświatowej. W grudniu 1917 roku, powołano w Moskwie nawet 19-osobowy Komitet Jeńców Wojennych Internacjonalistów - ciało reprezentujące jeńców godzących się na przyjęcie idei socjalistycznej. Uzasadniona była obawa, wykorzystania tak indoktrynowanych osób do propagowania komunizmu w ich ojczyznach.

Lenin doskonale zdawał sobie sprawę z sytuacji i wiedział, iż kluczem do jej rozwiązania będzie pozyskanie przychylności mniejszości narodowych. Do zmęczonych wojną mas społecznych, robotników i chłopów - niejako „naturalnych” sprzymierzeńców komunizmu - musiała więc dołączyć kolejna grupa rozczarowana starą władzą. Jak wcześniej wspomniano, bolszewicy wykazując się sporą dozą pragmatyzmu, zrezygnowali z przedstawiania społeczeństwu idei państwa scentralizowanego - niewątpliwie budzącego negatywne skojarzenia wśród nacjonalistów. Wagę problemu i desperackie próby znalezienia sojuszników, podkreśla fakt wydania Deklaracji praw narodów Rosji już w tydzień od zamachu stanu (3 XI 1917). Jak głosiła: „W dobie carskiej Rosji podżegano ludzi przeciwko sobie. Rezultaty tej polityki są znane: masakry, pogromy i niewolnictwo ludzi. (…) Od teraz zostanie zastąpiona przez dobrowolny i szczery związek narodów Rosji”. Z dalszej treści Deklaracji, można wyciągnąć cztery podstawowe dyrektywy. Po pierwsze, wszystkie narody nowej Rosji miały być sobie równe. Po drugie, każdy naród posiadał prawo secesji i utworzenia nowego państwa. Po trzecie, granice między narodami wewnątrz federacji, ulegały zniesieniu. Po czwarte, każda mniejszość, niezależnie od miejsca przebywania i liczebności, posiadała wolność rozwoju. Implikacje tych norm, zwłaszcza szczególnie intrygującej zasady mówiącej o samostanowieniu narodów, będą rozwinięte w dalszej części pracy.

W ciągu kilku następnych miesięcy, opublikowano wiele podobnych dokumentów, jak choćby odezwę Do wszystkich ludzi pracy-muzułmanów Rosji i Wschodu. Powtarzały one obietnicę samookreślenia narodów, mając dodatkowo łechtać dumę i poczucie odrębności miejscowych patriotów.

2.4.2. Ludowy Komisariat Narodowości

II Wszechrosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, ten sam który obalił Rząd Tymczasowy Kiereńskiego oraz przyjął słynne dekrety o pokoju i o ziemi, rychło zajął się zestawieniem nowego, sowieckiego rządu. Struktura Rady Komisarzy Ludowych, na czele z Włodzimierzem Leninem, została potwierdzona Dekretem w sprawie ustanowienia Rady Komisarzy Ludowych 26 X 1917 roku.

Ludowy Komisariat do spraw Narodowości, opisywany czasem skrótem Narkomnac (ros. Наркомнац), był jednym z pierwszych urzędów centralnych powstałych na mocy dekretu. Jego konstrukcja zakładała tworzenie podległych mu kadr narodowych. Pierwsze Komisariaty lokalne zostały utworzone zaraz po rewolucji. W listopadzie 1917 roku zorganizowano komisarzy: do Spraw Polskich (z komisarzem J. Leszczyńskim), w grudniu Litewskich (V. Mitskyavichyus-Kapsukas), a w styczniu 1918 - Ormiańskich (V. Avanesov) Muzułmańskich (M. Vahitov), ​​Białoruskich (A. Chernyakov) oraz Żydowskich (S. Dimanshteyn). Po krótkiej przerwie, stanowienie komisarzy krajowych było kontynuowane od marca do grudnia 1918. Powstały wtedy: ​​Łotewski Komisariat Narodowy (F. Rozin), Estoński (G. Pegelman), Czuwaski (D. Elmen), Kirgiski (M. Tunganchin), Ukraiński (I. Kulik), Czechosłowacki (K. Knoflichek), Udmurcki (M. Prokopev), Kałmucki (A. Mescheryakov).

Stanowisko Komisarza do spraw Narodowości objął niespełna 40-letni Józef Stalin, współpracujący blisko m.in. z Iwanem Tovstukhem - działaczem paryskiej SDPRR i w niedalekiej przyszłości szefem jego osobistego biura - oraz Andrzejem Pestkowskim - pochodzącym z polskiej rodziny szlacheckiej, byłym członkiem SDKPiL. Trzeba zauważyć, że nigdy wcześniej w historii Rosji nie istniał podobny resort, co samo w sobie stanowiło świetną zagrywkę propagandową. Nawet krótkotrwały Rząd Tymczasowy, nie przewidział wydzielenia odrębnego ministerstwa do spraw mniejszości.

Główne zadania Ludowego Komisariatu do spraw Narodowości korespondowały z treścią, notabene podpisanej osobiście przez Stalina, Deklaracji praw narodów Rosji: zapewnienie pokojowego współżycia wszystkich republik, narodów i plemion RFSRR; promowanie ich rozwoju tak ekonomicznego, jak duchowego i kulturalnego; oraz monitorowanie wdrażania narodowościowej polityki bolszewików. Jak miała pokazać w niedalekiej przyszłości praktyka, Komisariat Narodowości zajmował się przede wszystkim niesieniem pomocy regionalnym komórkom w organizowaniu ruchu rewolucyjnego. Wskazują na to m.in. wytyczne widniejące w statucie Rady Rewolucyjno-Demokratycznej, głównego organu doradczego Komisariatu do Spraw Polskich:

  1. Uznanie aktualnego rządu Komisarzy Ludowych;

  2. Uznanie rewolucji rosyjskiej za początek rewolucji międzynarodowej;

  3. Uznanie, że wyzwolenie narodowe i społeczne Polski może być urzeczywistnione na drodze walki rewolucyjnej proletariatu polskiego o socjalizm.

Zadania takie jak - sprawowanie opieki nad uchodźcami, jeńcami oraz żołnierzami, organizacja oświaty narodowej czy nadzór nad zabytkami i dziedzictwem kultury - nawet jeżeli były wykonywane, musiały następować przy zachowaniu założeń ideowych, płynących bezpośrednio z Narkomnacu.

s. 38 Józef Stalin, sprawa autonomizacji 19

W tym polityki, Ludowy Komisariat dla narodowości (komisarz Stalina) i czułem dużą presję na prawo i lewo. "Internacjonaliści" zażądał większych praw autonomii i starych bolszewików oskarżony Narkomnats że "tworzy obywatelstwo" i rozpala uczucia narodowe, które nie obiektywny. W maju 1920 przeprowadzono "reorganizacji" z Komisariatu. Przedstawiciele narodów Narodowości powstała, które oddano "za" Narkomnats i stało się "rodzajem narodowości parlamentu." Zakres funkcji Komisariatu rozszerzył się szybko - od wyzwań politycznych i kulturowych do gospodarczej. Okazało się, oprócz służb krajowych i kontroli funkcjonalnej - rolnictwo, leśnictwo, wojsko, itd., co doprowadziło do wzrostu tarcia z innymi Komisariatu Ludowego.

Ogólnie Narkomnats swoje zadanie - zapewnienie wsparcia dla reżimu sowieckiego z nie-rosyjskich narodów, zaangażowanie ich w budowaniu narodu, ze stopniowym wzmocnienia władzy centralnej i przygotować unię republik Związku (5). Po utworzeniu ZSRR Narkomnats został wyeliminowany, a Rada Narodowości Komitetu Wykonawczego Centralnej stał się drugą komorę.

http://translate.googleusercontent.com/translate_c?depth=1&hl=pl&prev=/search%3Fq%3Dhttp://scepsis.net/library/id_2262.html%26client%3Dfirefox-a%26hs%3DQIp%26rls%3Dorg.mozilla:pl:official&rurl=translate.google.pl&sl=ru&u=http://scepsis.net/library/id_2262.html&usg=ALkJrhj5iQmDf6v2_BPInPm77GGn6ZRUBA#a1

Środkiem do ustabilizowania sytuacji w Rosji i utrzymania jej w jednym kawałku, było zjednoczenie narodów słowiańskich - Ukraińców i Białorusinów - którzy wraz z Rosjanami stanowili więcej niż trzy czwarte populacji. Poza tym zamieszkiwali oni położone na zachodzie, stojące na wyższym poziomie gospodarczym i cywilizacyjnym niż Azja Centralna i Kaukaz. Scentralizowanie członów większych, niewątpliwie pozwoliłoby zachować również kontrolę nad tymi słabszymi.

Rewolucyjna anarchia spowodował skrajne pragnienie secesji, i wkrótce stało się jasne, że takie oddzielenie jest możliwe do przeprowadzenia tylko z pomocą zagranicznych broni i pieniędzy zagranicznych.

Po przejęcie władzy przez bolszewików stoi zadanie złagodzić pozorną sprzeczność między tendencjami samostanowienia narodów, prowadząc do separacji, oraz potrzebę bliższego związku, który czuł się zarówno międzynarodowego kapitalizmu i socjalizmu międzynarodowego.

2.4.2. Ku białym

(Po rewolucji) Wieści o wydarzeniach w Piotrogrodzie natychmiast dotarły na kresy. Tam gdzie działały silne bolszewickie organizacje partyjne, władza szybko przechodziła w ręce terenowych Rad Delegatów Robotniczych. Tak było np. w licznych miejscowościach Zagłębia Donieckiego. Zgoła inna sytuacja istniała w dwóch największych miastach ukraińskich: Kijowie i Charkowie. Instytucje zorganizowane przez Centralną Radę, korzystającą z poparcia miejscowych mieszkańców.

25 listopada Rada Komisarzy Ludowych ogłosiła Deklarację praw narodów Rosji, w której uznawała prawo wszystkich narodów zamieszkujących Rosję do swobodnego decydowania o własnym losie. W odpowiedzi na to 7 listopada Centralna Rada wydała III Uniwersał, proklamując w nim utworzenie niezależnej Ukraińskiej Republiki Ludowej, obejmującej ziemie zamieszkane w większości przez Ukraińców, deklarując utrzymanie federacyjnego związku z Rosją. Jednocześnie ogłoszono dekret o wyborach do Ukraińskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego. Warto dodać, że na narodowe ukraińskie partie polityczne padło 75% głosów, gdy bolszewicy zgromadzili ich około 10%. S. 260

Czubiński s. 24

Do s. 41

Piotr Zuzankiewicz, Marcin Mazuryk Federacja Rosyjska na Przełomie XX i XXI wieku - studium politologiczno-prawne [w:] Federalizm czy Jednolitość Determinanty Skutki Wpływ na regulacje prawne państwa pod red. Katarzyna Maćkowska, Sebastian Kwiecień Wydawnictwo KUL Lublin 2012.

 

Analizując historię rosyjskiej państwowości, należy podkreślić, że ustrój organizacji władzy państwowej w Rosji aż do 1991 roku nie przybierał formy państwa federacyjnego. Obszar zarówno Księstwa Moskiewskiego jak i Cesarstwa rozszerzał się nie w wyniku włączania do struktury jednostek terytorialnych o równym statusie prawnym, lecz w wyniku podboju sąsiednich terytoriów, które w przytłaczającej większości  z powodu inkorporacji traciły wszelkie atrybuty suwerenności. Jedynie niektóre jednostki na obrzeżach Cesarstwa uzyskiwały ograniczony zakres autonomii (Emirat Buchary). Jednakże polityka caraty w połowie XIX wieku ukierunkowana była na ograniczenie i likwidacji autonomii tych krajów na rzecz centralizmu. s. 135

 

Bolszewicy obawiając się procesów dezintegracyjnych utworzyli w 1918 Rosyjską Federalistyczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. Już nazwa nowego państwa sugerowała jego federalny charakter. Na mocy konstytucji z 1918 jednostkom terytorialnym (republikom, krajom i obwodom) de iure zagwarantowano szerszy bądź węższy zakres autonomii, a narodowościom zamieszkującym poszczególne republiki zapewniono nawet prawo samostanowienia. Podobnnie było z republikami związkowymi ZSRR. De facto RFSRR i ZSRR miały strutkurę unitarną, a federacyjność z przyczyn politycznych miała na celu jedynie zdystansowanie od scentralizowanego reżimu carskiego. Cechą charakterystyczną władzy ZSRR było jej silne skoncentrowanie w organach centralnych, przede wszystkim w rękach Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego - zwłaszcza pierwszego sekretarza. Podstawowymi mechanizmami zapewniającymi ZSRR wysoki stopień wewnętrznej centralizacji były: siły zbrojne, KGB, aparat biurokratyczny oraz idea narodu radzieckiego. (Ustroje polityczne krajów WNP W. Baluk, A. Czajowski, Wrocław 2007 s.16). A.K. Magomedov, Misteria regionalizma. Regional'nye pravasie elity i regional'nye ideologii v sovremennoj Rossii, Moskva 2005, s. 58: "Podobnie jak pierestrojka Gorbaczowa otworzyła matrioszkę nacjonalizmu, która zburzyła Związek Radziecki, tak terapia szokowa Jelcyna otworzyła matrioszę regionalizmu, który stał się istotnym zagrożeniem dla rosyjskiego państwa.

Nie bez znaczenia

dla wartości tekstu jest narodowość Stalina, który był Gruzinem działającym wśród rosyjskich

Bolszewików. Dla Stalina rosyjski był drugim językiem i nawet w późniejszych latach gdy

stał na czele ZSRR podobno dalej mówił z silnym gruzińskim akcentem. Tekst ten

najprawdopodobniej był pisany w konsultacji z Leninem i w pełni wyraża stanowisko Partii

Bolszewickiej w sprawach mniejszości narodowych. Myśli Lenina spisał Stalin, gdyż Lenin

jako Rosjanin nie chciał być oskarżany o nacjonalizm.

Nowicki s. 179 + Kwestia Żydowska

Cytat za: W. Lenin, Rosyjska rewolucja a wojna domowa, W: Dzieła wybrane, T. 26. Warszawa 1978, s. 1.

A. Lityński, Prawo Rosji i ZSRR 1917-1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2012, s. 21.

Ust. 1., Deklaracja praw ludu pracującego i wyzyskiwanego z dnia 25 I 1918 r. [W:] http://www.stalin.tv/ [online]

A. Czubiński, Rewolucja Październikowa w Rosji i ruchy rewolucyjne w Europie lat 1917-1921, Poznań 1988, s. 55.

Deklaracji praw narodów Rosji http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/DEKRET/peoples.htm

Ibidem.

W. Zajączkowski, Rosja i Narody. Ósmy Kontynent. Szkic Dziejów Eurazji, Warszawa 2009, s. 168.

http://www.naraschivanie-manikur.ru/zuhoehyvthraceovtu0/%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B9_%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D1%8A%D0%B5%D0%B7%D0%B4_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B2_%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%87%D0%B8%D1%85_%D0%B8_%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%B4%D0%B5%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B2 ; http://www.zaki.ru/pagesnew.php?id=2128 .

http://www.naraschivanie-manikur.ru/zuhoehyvthraceovtu0/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82_%D0%BF%D0%BE_%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BC_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%B9

H. Bartoszewicz, Polskie ugrupowania polityczne w Rosji wobec problemu niepodległości Rzeczpospolitej (luty-listopad 1917 roku), „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 1999, 5/1, s. 63-65 [online], [dostęp: 29.11.2013], World Wide Web: http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=3108.

http://creationlab.ru/article/art_art/2011/SaipovaKD.html

H. Bartoszewicz, Op. Cit., s. 64.

Ibidem.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ekonomia rozdzial III
07 Rozdział III Kwaterniony jako macierze
06 Rozdzial III Nieznany
do druku ROZDZIAŁ III, cykl VII artererapia, Karolina Sierka (praca dyplomowa; terapia pedagogiczna
rozdział iii UW4OMBLJDQ6GSANI4JSMLJPTVCL7KCCPCJ2S2HY
ROZDZIAŁ III
Rozdział III
Rozdział III
ROZDZIAŁ III
Rozdział III
Rozdział III Źródła prawa
Rozdział III Zasady ustrojowe prokuratury
Rozdział III KD
ROZDZIAL III
Wersja do oddania, Rozdzial 5 - Drzewa decyzyjne, Rozdział III
Wersja do oddania, Rozdzial 7 - Badanie asocjacji i sekwencji, Rozdział III
Wersja do oddania, Rozdzial 4 - Algorytmy genetyczne, Rozdział III
05. Rozdzial 3, Rozdzial III

więcej podobnych podstron