Prze ysłowe waż e  eta olity pleś i 

  Kwasy organiczne 

  Żyw oś  orie tal a 

  Lipidy 

  Technologia serowarska 

  Chityna i chitozan 

  Enzymy 

  Antybiotyki 

Wyżej wy ie io e to głów e kieru ki wykorzysta ia pleś i 

A ty iotyki produkowa e przez pleś ie 
80% znanych 

a ty iotyków produkują pro ie iow e 

20% przypada  a pleś ie,  akterie Bacillus, Pseudomonas, Citrobacter 

Największe z a ze ie w prze ysłowej produk ji a ty iotyków spośród pleś i  ają: 

  Penicillium notatum 

  Penicillium chrysogenum 

  Penicillium griseofulvum 

  Penicillium janczewski 

  Penicillium patulum 

  Fusarium sp. (fusafungina) 

  Trichoderma  polysporum (cyklosporyna A) 

  Cephalosporium acremonium (cefalosoporyny) 

E zy y produkowa e przez pleś ie 

  Prze ysł spożyw zy, tekstyl y, skórza y, papier i zy,  he ia gospodar za 

  Producenci – Aspergillus, Penicillium, Mucor, Rhizopus, Trichoderma 

  Hydrolazy – enzymy amylolityczne, celulityczne, pektynolityczne, proteolityczne, lipolityczne 

  eksydoreduktazy – eksydaza glukozowa, katalaza 

 

etoda hodowli względ ej lu   etoda powierzchniowa 

  surowce do produkcji –  elasa, wysłodki, skro ia,  ąka kukurydziana 

  pro le y i ży ieryj e 

amylazy 
alfa-amylaza 

  Aspergillus oryzae 

  A. avamori 

  A. niger 

  Rhizopus oryzae 

Glukoamylaza 

  Aspergillus avamori 

  A. niger 

  Rhizopus nireus 

Obie grupy stosow

a e są w : 

 - syropy HFCS 
 - wypiek chleba 
 - gorzelnictwo, browarnictwo 
Pektynazy 

  A. niger, R. sp. 

  Produkt pozyskiwany przy okazji produkcji kwasu cytrynowego (pektynogalaktouranoza) 

  Prze ysł owo owo-warzywny 

Celulazy 

  Technologie wydobywania soku lub i y h skład ików ko órki, wz oga a ia pasz, 

detergenty 

  A. niger, A. nidulans 

  Trichoderma viride, Stachybotrys chartarum -   ada ie skute z oś i środków i preg ują y h 

Proteinazy  

  Penicillum roquefortil, Mucor sp., A. oryzae 

  Technologie serowarskie – preparaty Mucor w zastępstwie podpusz zki, produk ja serów 

dojrzewają y h 

  Te h ologie  ięs e – te deryza ja tka ki  ięs ej, kieł asy z poroste  pleś iowy  

(Penicillium nalglovensis) 

  E zy aty z a  odyfika ja  iałek z surow ów  ietradycyjnych 

  Detergenty 

Lipazy 

  A. niger, Rhizopus sp., Mucor sp. 

  Pro esy dojrzewa ia serów 

  Su stytuty  asła kakaowego 

  Preparaty piorą e 

Oksydaza glukozowa 

  Grzybnia – Penicillium sp, A. niger 

  Te h ologia żyw oś i, wi iarstwo, le z i two, a alityka 

Katalaza 

  Grzybnia Aspergillus niger 

  Rozkład  adtle ku wodoru 

Kwasy orga i z e produkowa e przez pleś ie 

  A. niger 

  A. wentil 

  Candida sp. 

  Yarrowia lipolytica (n-parafiny) 

  1.6 mld tom/rok (2007) 

  LFS, SnF, SSF 

 
Aspergillus niger 

– ulepszenie 

  O e a włas oś i kwaszą y h 

  Metage iza ja UV, związki  he i z e, selek ja ze względu  a zastosowa ia 

  Rekombinacja genetyczna 

Aspergillus niger 

– przechowywanie 

  Liofilizacja, przechowywanie konidiów z jałowy  piaskie , węgle  aktyw y ,  ytry ia e  

wapnia 

Aspergillus niger 

– inoculum 

  Konidia szczepu produkcyjnego 

  Pożywki sporula yj e  iski pozio  N i C, pośred iki  yklu Kre sa  

Pro es względ y – ziemniaczano-glukozowo-agarowe pH 6-7 
Proces powierzchniowy 

–  rze zka słodowa,  elasa.  

Biochemiczne uwarunkowania nadprodukcji kwasu cytrynowego u A. niger 
Korzystne warunki procesu 
 - 

wysokie stęże ie  ukru 

 - 

iedo ór jo ów  etali M

2+

, Zn

2+

, Fe

2+

, 

 - ograniczona 

iloś  związków azotu i fosforu  

 - niskie pH 
 - 

do re  atle ie ie środowiska 

Fosfofruktokinaza 
 - 

wrażliwa  a aktyw oś   ytry ia ów 

 - 

iedo ór jo ów M

2+

 

w podłożu – zakłó o e prze ia y  iałkowe  ad iar jo ów NH

4

+

) 

 - ATP 

– inhibitor 

Alternatywna droga oddechowa 

  Jałowa e ergety z ie – nie blokuje glikolizy 

  Rośli y, Neurospora crasa, Candida, Rhodotorula 

  Osła ie ie oddy ha ia z udziałe  oksydazy  yto hro owej – indukcja oksydazy 

alter atyw ej układu e zy aty z ego katalizują ego prze iesie i elektro ów  a tle  

I duk ję oksydazy alter atyw ej  oże wywoła  

  Nagromadzenie NADH 

  Zmniejszenie zapotrzebowania na tlen 

  Niedo ór ADP w  ito ho dria h 

  Niedo ór jo ów  Ca

2+

 

iez ęd y h do fu k jo owa ia oksydazy  yto hro owej  

Cytoplaz aty z y NADH z glikolizy jest utle ia y z udziałe  oksydazy alter atyw ej, szlakie , w 

który  e ergia wydziela się w posta i  iepła. 
Oksydaza cytochromowa 

– wysokie powinowactwo do tlenu 

Oksydaza alternatywna 

– niskie powinowactwo do tlenu 

Inne mechanizmy regulacji syntezy kwasu cytrynowego 

  Hydrataza akonitanowa – ha owa ie defi ytu jo ów M

2+ 

oraz Fe

2+

 

  Mitochondrialna dehydrogenaza izocytrynianowa – hamowanie cytrynianem 

  Dehydrogenaza 2-ketoglutaranowa – ha owa a wysoki  stęże ie   ukru i jo a i NH

4

+

 

Produkcja kwasu cytrynowego 
2  etody:  etoda powierz h iowa i  etoda wgłę a 

2 fazy: trofofaza  i te syw y rozwój grzy i 72h  
             Ido faza (produkcja kwasu cytrynowego) 
W metodzie 1 

– grzybnia powierzchniowa i system jednostopniowy 

W metodzie 2 

– rozwój w  ałej o jętoś i i syste  dwustop iowy 

Zanieczyszczenia: 
Bacillus, Pseudomonas, E. coli, E. areogenes, Lectobacillus, Leuconostoc, P. purpurogenum, P. rubrum 
Kwas itakonowy 

-  Meta olit pleś i Aspergillus glaucus, A. terreus 
-  Nowy gatunek Aspergillus itaconicus 
-  Japonia –  atural a  ikroflora solo y h śliwek 

Kwas cis-akonitowy 

– (dekarboksylaza akonitowa) kwas cytakonowy – (+H2O  kwas  ytraja łkowy – (-

H2O) kwas itakonowy 
Kwas winowy 

– Aspergillus niger, A. grintonus 

Kwas glukonowy 

– A. niger 

Kwas mlekowy 

– Rhizopus oryzae 

Kwas galunowy 

– Aspergillus niger, enzym – tanina