Przewa¿aj¹ca czêœæ œladów linii

papilarnych powstaje dziêki pokrywa-
j¹cej skórê palców i d³oni substancji
potowo-t³uszczowej, której cienka
warstewka oddziela siê od skóry,
osadza na dotykanych powierzch-
niach i odwzorowuje grzbiety linii pa-
pilarnych. W efekcie powstaj¹ tzw.
œlady nawarstwione.

Substancja potowo-t³uszczowa

jest mieszanin¹ potu i t³uszczu wy-
dzielanych przez gruczo³y potowe
i ³ojowe. Jej sk³ad jest zró¿nicowany
pod wzglêdem zawartoœci sk³adni-
ków ciek³ych i sta³ych – 98% sk³adu
potu stanowi woda, w pozosta³ych
oko³o 2% znajduje siê oko³o 346 ró¿-
nych zwi¹zków. Znaczn¹ ich czêœæ
stanowi¹

α-aminokwasy, m.in. sery-

na, glicyna, ornityna, alanina, kwas
asparaginowy, treonina, histydyna,
walina, leucyna. W sk³ad ³oju wcho-
dz¹ m.in. trójglicerydy, nasycone
i nienasycone kwasy t³uszczowe, es-
try wosku oraz cholesterol.

Pod³o¿a, na których pozostawia

siê substancjê potowo-t³uszczow¹,
charakteryzuj¹ siê ró¿n¹ struktur¹:
luŸn¹ i porowat¹ strukturê wewnêtrz-
n¹, umo¿liwiaj¹c¹ stopniowe wch³a-
nianie pozostawionej na powierzchni
substancji potowo-t³uszczowej, maj¹
pod³o¿a ch³onne, zaœ pod³o¿a nie-
ch³onne cechuj¹ siê struktur¹ zwart¹,
niepozwalaj¹c¹ na wnikniêcie sub-
stancji potowo-t³uszczowej do we-
wn¹trz.

W zale¿noœci g³ównie od charak-

terystyki pod³o¿a podczas wizualiza-
cji œladów linii papilarnych stosuje siê
odpowiedni¹ sekwencjê metod:
w przypadku pod³o¿y niech³onnych –
pary cyjanoakrylanów i kontrastowa-
nie barwnikami fluorescencyjnymi,
np. Ardroksem czy safranin¹ O;

w przypadku pod³o¿y ch³onnych wy-
korzystuje siê przede wszystkim me-
tody DFO i ninhydrynê, skierowane
na reakcjê z

α-aminokwasami bêd¹-

cymi sk³adnikami substancji potowo-
-t³uszczowej; w przypadku pod³o¿y
ch³onnych, które znajdowa³y siê
w bardzo wilgotnym œrodowisku lub
w wodzie (wtedy to nastêpuje roz-
puszczenie aminokwasów) b¹dŸ te¿
œladów ubogich w aminokwasy, DFO
i ninhydryna s¹ nieskuteczne. W celu
ujawnienia œladów linii papilarnych
wykorzystuje siê wówczas wywo³y-
wacz fizyczny (physical developer –
PD), który oddzia³uje z lipidami,
t³uszczami, olejami i woskami zawar-
tymi w substancji œladotwórczej, czyli
nierozpuszczalnymi lub s³abo roz-
puszczalnymi w wodzie zwi¹zkami
chemicznymi.

Roztwór wywo³ywacza fizycznego

jest kombinacj¹ trzech oddzielnie
przygotowanych roztworów – deter-
gentu, azotanu srebra i roztworu re-
dox zawieraj¹cego jony Fe

2+

/Fe

3+

.

Ich zmieszanie w odpowiednich pro-
porcjach, a nastêpnie umieszczenie
w tej mieszaninie badanych pod³o¿y,
pozwala na ujawnienie œladów linii
papilarnych w postaci szarych lub
ciemnoszarych odwzorowañ. Proces
ujawniania œladów przebiega podob-
nie do procesu wywo³ywania zdjêæ
fotograficznych, podczas którego po-
wstaj¹ce metaliczne srebro osadza
siê na t³uszczowych komponentach
substancji œladotwórczej. Mechanizm
dzia³ania polega na utlenieniu jonów
Fe

2+

do Fe

3+

(pochodz¹cych z roz-

tworu redox) i jednoczesnej redukcji
jonów srebra Ag

+

(pochodz¹cych

z roztworu azotanu srebra) do posta-
ci metalicznego Ag. SzybkoϾ reakcji
wytr¹cania metalicznego srebra jest

kontrolowana dziêki dodaniu do roz-
tworu redox kwasu cytrynowego oraz
dzia³aniu detergentu z dodatkiem
octanu n-dodecyloaminy. Wykorzy-
stywane podczas procesu ujawniania
œladów naczynia musz¹ byæ bardzo
czyste, a przygotowane roztwory na-
le¿y mieszaæ w œciœle okreœlonej ko-
lejnoœci. Przed zastosowaniem wy-
wo³ywacza fizycznego powinno siê
tak¿e zneutralizowaæ zasadowy od-
czyn pod³o¿y papierowych pocho-
dz¹cy od zwi¹zków zasadowych sub-
stancji œladu lub powstaj¹cy w wyniku
nasycania papierów wêglanem wap-
nia podczas procesu produkcji.
Zwi¹zki zasadowe uniemo¿liwiaj¹ re-
akcjê z wywo³ywaczem fizycznym,
dlatego badane powierzchnie moczy
siê w roztworze kwasu maleinowego.
W wyniku neutralizacji wydziela siê
dwutlenek wêgla w postaci pêcherzy-
ków œwiadcz¹cych o zachodz¹cej re-
akcji. Moczenie w kwasie maleino-
wym ma równie¿ na celu oczyszcze-
nie pod³o¿a. Proces ten nale¿y pro-
wadziæ, unikaj¹c œwiat³a s³oneczne-
go i innych silnych Ÿróde³ œwiat³a, po-
niewa¿ w kontakcie z nim znajduj¹cy
siê w mieszaninie azotan srebra, pod
wp³ywem substancji organicznych,
³atwo ulega redukcji do metalu. W ce-
lu unikniêcia zbyt szybkiego wytr¹ca-
nia srebra naczynia, w których przy-
gotowano poszczególne roztwory,
musz¹ byæ wyj¹tkowo czyste. Po ich
umyciu w bie¿¹cej wodzie nale¿y je
kilkakrotnie wyp³ukaæ w wodzie de-
stylowanej.

Skomplikowana receptura i proce-

dura postêpowania podczas ujawnia-
nia œladów linii papilarnych na mo-
krych pod³o¿ach ch³onnych metod¹
wywo³ywacza fizycznego oraz ko-
niecznoœæ u¿ycia bardzo czystego

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

28

Z PRAKTYKI

Porównanie skutecznoœci ujawniania œladów
linii papilarnych na mokrych powierzchniach
papierowych metod¹ ORO i PD

szk³a sta³y siê inspiracj¹ do poszuki-
wania innych skutecznych metod wi-
zualizacji œladów na mokrych pod³o-
¿ach ch³onnych. W 2004 roku Ale-
xandre Beaudoin w artykule „New
Technique for Revealing Latent Fin-
gerprint on Wet Surfaces: Oil Red
O”

1

przedstawi³ inn¹ metodê ujaw-

niania œladów linii papilarnych na ta-
kich powierzchniach, a mianowicie
metodê ORO. Polega ona na wyko-
rzystaniu zwi¹zku chemicznego o na-
zwie Oil Red s³u¿¹cego w biologii do
barwienia lipoprotein. Oil Red O, jako
lipofilny barwnik, pozwala na sku-
teczne i selektywne barwienie œladów
t³uszczowych. Zalet¹ metody jest
prosta procedura postêpowania sk³a-
daj¹ca siê z trzech etapów: barwienia
œladów, neutralizacji i suszenia. Œla-
dy uwidaczniaj¹ siê w postaci ró¿o-
wych odwzorowañ linii papilarnych
widocznych w œwietle dziennym.
Neutralizacja s³u¿y stabilizacji œla-
dów.

W ww. artykule Beaudoin przed-

stawi³ wyniki ujawniania œladów linii
papilarnych na szeœciu rodzajach
pod³o¿y moczonych albo przez chwi-
lê, albo przez dwie godziny w wodzie
kranowej, a nastêpnie suszonych. Do
przygotowania próbek u¿y³ szarego
papieru pakowego, bia³ego papieru
tekturowego, papieru kserograficzne-
go, szarego karbowanego papieru
tekturowego, papieru z jednej strony
nab³yszczanego, z drugiej zwyk³ego
i kawa³ków szk³a. Wyniki przeprowa-
dzonych badañ w odniesieniu do
pod³o¿y papierowych wykaza³y, ¿e
w przypadku szarego papieru pako-
wego, bia³ego papieru tekturowego
i bia³ego kserograficznego moczenie
pod³o¿a przez dwie godziny spowo-
dowa³o niewielki zanik czytelnoœci
œladów. W przypadku œladów nanie-
sionych na kawa³ki szk³a nie uzyska-
no pozytywnych rezultatów.

W kolejnym artykule pt. „Oil Red

O Versus Physical Developer on Wet
Papers: A Comparative Study”

2

Ale-

xandre Beaudoin i Auissa Rawij opi-
sali wyniki badañ porównania sku-

tecznoœci ujawniania œladów linii pa-
pilarnych na mokrych powierzch-
niach papierowych metod¹ PD
i ORO. Do badañ wybrali siedem ro-
dzajów papierów termoczu³ych, bia³y
papier kserograficzny i szary papier
pakowy. Na ka¿dym z papierów ter-
moczu³ych pozostawili œlady linii pa-
pilarnych. Starali siê przy tym zacho-
waæ jednakowy sk³ad substancji œla-
dotwórczej i jednakowy nacisk na
pod³o¿e. Nastêpnie, godzinê po na-
niesieniu œladów, moczyli papiery ter-
moczu³e w warunkach pokojowych
przez dwie godziny w bie¿¹cej wo-
dzie, nastêpnie zaœ dzielili je na pó³.
Po³owê œladu ujawnili metod¹ ORO,
po³owê metod¹ PD. Badania powtó-
rzyli co najmniej dwukrotnie.

W przypadku bia³ego papieru kse-

rograficznego i szarego pakowego
Beaudoin i Rawij zastosowali podob-
n¹ procedurê postêpowania, jednak
przed naniesieniem na pod³o¿e œla-
dów testowych moczyli papiery do-
datkowo przez dwie godziny. Po na-
niesieniu œladów odpowiednie próbki
moczyli w wodzie ponownie – przez
2, 16 i 24 godziny, suszyli i przecho-
wywali odpowiednio przez 1, 2, 3, 4,
5, 6, 7, 8, 9, 10, 15, 20, 25, i 30 dni.
Po up³ywie okreœlonego terminu po-
dzielili próbki na dwie czêœci. Œlady
ujawnili za pomoc¹ tych samych me-
tod. Badania powtórzyli piêciokrotnie.

W celu oceny jakoœci ujawnionych

odwzorowañ linii papilarnych metod¹
ORO i PD Beaudoin i Rawij przyjêli
trzystopniow¹ skalê ocen: 0 – œla-
dów nie ujawniono lub ujawnione nie
nadawa³y siê do identyfikacji, 1 –
ujawniono œlady posiadaj¹ce niewy-
starczaj¹c¹ iloœæ cech szczególnych
do identyfikacji, 2 – œlady nadawa³y
siê do identyfikacji. W przypadku pa-
pierów termoczu³ych lepsz¹ ocenê
uzyska³y œlady ujawnione metod¹
ORO. Tylko dwukrotnie (na dwóch
rodzajach papieru termoczu³ego
spoœród siedmiu) wyniki ujawniania
ORO i PD by³y porównywalne.
W przypadku bia³ego papieru ksero-
graficznego zdecydowanie lepsze

wyniki uzyskano po zastosowaniu
metody ORO. Wyniki ujawniania œla-
dów linii papilarnych na szarym pa-
pierze pakowym by³y natomiast od-
mienne. Na próbkach przechowywa-
nych przez 4, 5, 7, 8, 9, 15, 20, 25
dni nie ujawniono odwzorowañ linii
papilarnych metod¹ ORO. W pozo-
sta³ych przypadkach, dla œladów
ujawnianych po kilku dniach, rezulta-
ty zastosowania ORO i PD by³y po-
równywalne. W stosunku do œladów
starszych pozytywne rezultaty uzy-
skano po u¿yciu PD. Ró¿nice
w ujawnianiu œladów na papierze ter-
moczu³ym, bia³ym kserograficznym
i szarym pakowym autorzy t³umacz¹
miêdzy innymi struktur¹ papieru i je-
go sk³adem chemicznym.

Beaudoin i Rawij stwierdzili, ¿e za-

stosowanie ORO na papierach ter-
moczu³ych sprawia, ¿e druk zmywa
siê (zjawisko to nie wystêpuje po za-
stosowaniu PD), co przyczynia siê
do zatarcia pozostawionych na nich
informacji. Przed przyst¹pieniem do
badañ nale¿y wiêc fotografowaæ ma-
teria³ dowodowy. Z drugiej strony, za-
stosowanie metody ORO daje lepsz¹
czytelnoϾ ujawnionych odwzoro-
wañ. Zmywanie druku mo¿e byæ spo-
wodowane u¿yciem metanolu do
sporz¹dzania roztworu Oil Red O.

W³aœciwoœci fizyczne
Oil Red O

Oil Red jest substancj¹ sta³¹, wy-

stêpuj¹c¹ w postaci czerwonego
proszku. Masa cz¹steczkowa Oil Red
wynosi 408,51 AMU, wzór sumarycz-
ny to C

26

H

24

N

4

O. Wzór strukturalny

przedstawia rycina 1. Rozpuszczal-
noœæ w alkoholu etylowym – œrednia,
w wodzie – nierozpuszczalny.

Synonim: Oelrot O, 1-[2,5-

dimethyl-4-(2,5-dimethyl-phenyla-
zo)phenylazo]-2-naphthol, ORO.

Cel badañ

Celem przeprowadzonych badañ

by³o porównanie skutecznoœci PD

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

29

Z PRAKTYKI

i ORO na ró¿nego rodzaju papierach,
w zale¿noœci od czasu ich moczenia
w wodzie i wieku œladów.

Materia³ badawczy

Materia³ do badañ stanowi³y œlady

linii papilarnych pozostawione na piê-
ciu rodzajach papieru, a mianowicie:
bia³ym papierze kserograficznym, pa-
pierze termoczu³ym – strona pokryta
emulsj¹, papierze gazetowym, sza-
rym kartonowym i papierze kredo-
wym (ryc. 2).

Sposób pobrania

materia³u badawczego

Materia³ badawczy pobrano od 10

wybranych losowo osób (7 mê¿czyzn
i 3 kobiet) na ka¿dym z piêciu przygo-
towanych pod³o¿y papierowych.
Przygotowanie próbek przebiega³o
nastêpuj¹co: ka¿da z osób potar³a
d³oni¹ okolice twarzy i w³osów, aby
sk³ad substancji potowo-t³uszczowej
by³ jednolity, nastêpnie zaœ przyk³ada-
³a palce wskazuj¹cy i œrodkowy do wy-
branego pod³o¿a, staraj¹c siê przy
tym zachowaæ jednakow¹ si³ê nacisku
palców. Od ka¿dej z osób pobrano 40
odbitek (1 przy³o¿enie x 2 opuszki pal-
ca x 5 pod³o¿y x 4 terminy).

Postêpowanie z przygotowanymi

próbkami

Próbki umieszczono w zlewkach

z wod¹ kranow¹ odpowiednio na
1, 7, 14 i 30 dni w warunkach pokojo-
wych. Po up³ywie wyznaczonego
czasu kawa³ki papierów wyjmowano
z wody, suszono, a œlady pozostawio-

ne na odpowiednich próbkach ujaw-
niano metod¹ ORO lub PD.

Zastosowane odczynniki

i rozpuszczalniki

Do ujawniania œladów linii papilar-

nych metod¹ PD wykorzystano roz-
puszczony w wodzie destylowanej
kwas maleinowy firmy FLUKA, o nu-
merze katalogowym 63180 oraz go-
towy zestaw wywo³ywacza fizyczne-
go firmy Forensic Research & Supply
Corporation, ITEM # 206 Solution A –
Silver Nitrate, Solution B – Physical
Developer. Do przygotowania roz-
tworów do metody ORO wykorzysta-
no Oil Red O firmy FLUKA, o nume-
rze katalogowym 75087, sporz¹dzo-

ny na metanolu czystym firmy Polskie
Odczynniki Chemiczne, numer kata-
logowy 621990426 oraz sodu wodo-
rotlenek cz.d.a. o numerze katalogo-
wym 810925112 firmy Polskie Od-
czynniki Chemiczne, który rozpusz-
czono w wodzie destylowanej

Do sporz¹dzenia roztworu buforo-

wego wykorzystano sodu wêglan

bezw. cz.d.a. o numerze katalogo-
wym 810560119 rozpuszczony w wo-
dzie destylowanej i kwas azotowy ok.
65% cz.d.a, numer katalogowy
529603115 firmy Polskie Odczynniki
Chemiczne.

RECEPTURY

RECEPTURA PD

Roztwór kwasu maleinowego

(ryc. 3)

– kwas maleinowy – 25 g
– woda destylowana – 1000 ml

Sk³adniki roztworu mieszano do

momentu rozpuszczenia siê kwasu
maleinowego.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

30

Z PRAKTYKI

N

CH

3

N

N

C

H

3

N

CH

3

C

H

3

OH

Ryc. 1. Wzór strukturalny
Red Oil
Fig. 1. Red Oil structural
formula

Ryc. 2. Pod³o¿a ch³onne z naniesionymi œladami linii papilarnych
Fig. 2. Absorptive substrates with deposited fingermarks

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

31

Z PRAKTYKI

Roztwór roboczy wywo³ywacza fi-

zycznego (ryc. 4):

– silver nitrate 20% (solution A) –

50 ml

– physical developer (solution B) –

950 ml

Sk³adniki roztworu wywo³ywacza

fizycznego wymieszano tu¿ przed
ujawnianiem.

Recepturê sporz¹dzono wed³ug

instrukcji za³¹czonej do gotowego ze-
stawu wywo³ywacza fizycznego firmy
Forensic Research & Supply Corpo-
ration.

Procedura postêpowania dla me-

tody wywo³ywacza fizycznego

Aby ujawniæ œlady za pomoc¹ me-

tody PD, nale¿y przygotowaæ szklane
naczynie, tzw. szalkê Petriego, o roz-

miarach dostosowanych do bada-
nych powierzchni. Proces prowadzi
siê trójetapowo.

UWAGA. Wszystkie naczynia mu-

sz¹ byæ bardzo czyste, poniewa¿ ja-
kiekolwiek zanieczyszczenia mog¹
zniweczyæ skutecznoœæ metody. Nie-
wskazane jest równie¿ u¿ywanie me-
talowych przedmiotów.

Etap I

1. Do zlewki nalano tak¹ iloœæ

kwasu maleinowego, aby ca³e bada-
ne powierzchnie by³y zanurzone.

2. Proces moczenia w kwasie ma-

leinowym przeprowadzano przez
oko³o 5 minut lub do czasu zaniku
wydzielania siê pêcherzyków gazu.

Ujawnianie przeprowadzono

zgodnie z instrukcj¹ za³¹czon¹ do
gotowego zestawu wywo³ywacza fi-
zycznego.

Etap II

3. Do szalek Petriego nalano

tak¹ iloœæ roztworu roboczego wy-
wo³ywacza fizycznego, aby ca³e
próbki by³y zanurzone w roztworze
(ze wzglêdu na ma³¹ objêtoœæ po-
siadanych szalek, a du¿¹ liczbê pró-
bek, próbki umieszczono w czterech
naczyniach).

4. Aby sk³adniki roztworu mog³y

siê mieszaæ, szalki umieszczono na
wytrz¹sarce orbitalnej o szybkoœci na-
stawionej na 37 obrotów na minutê.

5. Proces ujawniania prowadzono

przez 15 minut bez dostêpu œwiat³a
s³onecznego i

innych mocnych

Ÿróde³ œwiat³a.

Etap III

6. Po zakoñczeniu ujawniania

próbki wyjêto z roztworu roboczego
i wyp³ukano kolejno w dwóch naczy-
niach z wod¹ destylowan¹.

7. Badane pod³o¿a pozostawiono

do wyschniêcia w warunkach pokojo-
wych.

8. Oglêdziny badanych powierzch-

ni przeprowadzono w œwietle dzien-
nym i ¿arowym. Œlady ujawni³y siê
w postaci ciemnoszarych odwzoro-
wañ.

Ryc. 3. Kwas maleinowy
Fig. 3. Maleic acid

Ryc. 4. Zestaw wywo³ywacza fizycznego
Fig. 4. Physical developer kit

Etap I

Etap II

Etap III

Ryc. 5–7. Ujawnianie œladów linii papilarnych metod¹ PD
Fig. 5–7. Development of fingermarks by means of PD method

9. Odwzorowania rejestrowano

aparatem fotograficznym FUJI FILM
S2 Pro.

Proces ujawniania œladów metod¹

PD ukazuj¹ ryciny 5–7.

RECEPTURA ORO

3

Roztwór Oil Red O (ryc. 8):
– Oil Red O – 1,54 g
– metanol – 770 ml
– sodu wodorotlenek – 9,2 g
– woda destylowana – 230 ml
Oil Red O rozpuszczono w meta-

nolu, a sodu wodorotlenek w wodzie
destylowanej. Aby proces rozpusz-
czania przebiega³ szybciej, a sk³adni-
ki mog³y siê wymieszaæ, zlewki z nimi
umieszczono na mieszadle magne-
tycznym. W koñcowym etapie sk³ad-
niki przefiltrowano.

Roztwór buforowy (ryc. 9):
– sodu wêglan – 26,5 g
– woda destylowana – 2 l
– kwas azotowy stê¿ony ok. 65%

– 18,3 ml.

Sodu wêglan rozpuszczono w wo-

dzie destylowanej, nastêpnie dodano
kwas azotowy i dope³niono zlewkê
wod¹ destylowan¹ do objêtoœci 2,5 li-
tra. W celu szybszego rozpuszczenia
sodu wêglanu i wymieszania sk³adni-
ków wykorzystano mieszad³o ma-
gnetyczne.

Procedura postêpowania
dla metody ORO

Do przeprowadzenia ujawniania

metod¹ ORO nale¿y przygotowaæ
szklane naczynie, tzw. szalkê Pe-
triego, o rozmiarach dostosowanych
do badanych powierzchni. Proces
prowadzi siê trójetapowo. Ujawnianie
odwzorowañ linii papilarnych metod¹
ORO ukazuj¹ ryciny 10 i 11.

Etap I

1. Do szalek Petriego nalano tak¹

iloœæ roztworu ORO, aby ca³e próbki

by³y w nich zanurzone (ze wzglêdu
na ma³¹ objêtoœæ posiadanych sza-
lek, a du¿¹ iloœæ próbek próbki
umieszczono w czterech naczy-
niach).

2. Aby sk³adniki roztworu mog³y

siê stale mieszaæ, szalki umieszczo-
no na wytrz¹sarce orbitalnej o szyb-

koœci nastawionej na 37 obrotów na
minutê.

3. Proces ujawniania prowadzono

przez 90 minut. Œlady ujawni³y siê
w postaci ciemnoró¿owych lub bor-
dowych odwzorowañ.

Etap II

4. Po zakoñczeniu ujawniania roz-

tworem ORO próbki wyjêto z roztwo-
ru roboczego barwnika i w celu stabi-
lizacji œladów umieszczono w zlewce
z roztworem buforowym.

5. Próbki moczono w roztworze

buforowym przez oko³o 5 minut.

6. Badane pod³o¿a pozostawiono

do wyschniêcia w warunkach pokojo-
wych.

7. Oglêdziny badanych powierzch-

ni przeprowadzono w œwietle dzien-
nym i ¿arowym.

8. Ujawnione odwzorowania reje-

strowano aparatem fotograficznym
FUJI FILM S2 Pro.

Identyfikacja zagro¿eñ

Kwas maleinowy dzia³a dra¿ni¹co

na oczy, drogi oddechowe i skórê.

Srebra azotan (roztwór A) powo-

duje oparzenia, mo¿e podra¿niæ
oczy, skórê i drogi oddechowe.

Roztwór redox (roztwór B) dzia³a

dra¿ni¹co na oczy, skórê i drogi od-
dechowe.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

32

Z PRAKTYKI

Ryc. 8. Sk³adniki roztworu ORO
Fig. 8. Components of ORO solution

Ryc. 9. Sk³adniki roztworu buforowego
Fig. 9. Components of buffer solution

Ryc. 10–11. Ujawnianie odwzorowañ linii papilarnych metod¹ ORO
Fig. 10–11. Development of fingerprints by ORO method

Etap I

Etap II

Metanol jest rozpuszczalnikiem ³a-

twopalnym oraz trucizn¹ nawet przy
wdychaniu; ³atwo wch³ania siê przez
skórê.

Oil Red O mo¿e podra¿niæ skórê

i oczy oraz dzia³aæ dra¿ni¹co na b³o-
ny œluzowe i górne drogi oddechowe.

Sodu wodorotlenek powoduje po-

wa¿ne oparzenia.

Kwas azotowy stê¿ony ok. 65%

powoduje powa¿ne oparzenia.

Sodu wêglan nie jest klasyfikowa-

ny jako substancja niebezpieczna.

Œrodki ochrony indywidualnej
Ochrona dróg oddechowych: ma-

ska,

Ochrona oczu: okulary ochronne,
Ochrona r¹k: rêkawice ochronne,
Ochrona cia³a: ubranie ochronne.

Przechowywanie roztworów
Roztwór kwasu maleinowego

przechowywaæ w szklanej, szczelnie
zamkniêtej butelce. Trwa³oœæ oko³o
6 miesiêcy.

Zestaw do wywo³ywacza fizyczne-

go przechowywaæ z dala od œwiat³a
(produkty œwiat³oczu³e), w szczelnie
zamkniêtych pojemnikach. Trwa³oœæ
oko³o 1 roku.

Roztwór Oil Red O przechowywaæ

w szklanej, szczelnie zamkniêtej bu-
telce. Trwa³oœæ nieokreœlona.

Roztwór buforowy przechowywaæ

w szczelnie zamkniêtym pojemniku.
Trwa³oœæ od 3 do 4 miesiêcy.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

33

Z PRAKTYKI

Ryc. 12. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze kredowym po jednym dniu mo-
czenia w wodzie
Fig. 12. Latent mark developed by ORO method
on chalked overlay paper after one day soaking
in water

Ryc. 14. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze kredowym po siedmiu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 14. Latent mark developed by ORO method
on chalked overlay paper after seven days
soaking in water

Ryc. 16. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze kredowym po czternastu
dniach moczenia w wodzie
Fig. 16. Latent mark developed by ORO method
on chalked overlay paper after 14 days soaking
in water

Ryc. 17. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze kredowym po czternastu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 17. Latent mark developed by PD method on
chalked paper after 14 days soaking in water

Ryc. 15. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze kredowym po siedmiu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 15. Latent mark developed by PD methods
on chalked overlay paper after 7 days soaking in
water

Ryc. 13. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze kredowym po jednym dniu mo-
czenia w wodzie
Fig. 13. Latent mark developed by PD method on
chalked overlay paper after one day soaking in
water

Œlady linii papilarnych

ujawnione na ró¿nego rodzaju pod³o¿ach papierowych

metodami ORO i PD

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

34

Z PRAKTYKI

Ryc. 18. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze kserograficznym po jednym
dniu moczenia w wodzie
Fig. 18. Latent mark developed by PD method on
photocopying paper after one day soaking in
water

Ryc. 21. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze kserograficznym po jednym dniu
moczenia w wodzie
Fig. 21. Latent mark developed by PD method on
photocopying paper after 1 day soaking in water

Ryc. 20. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze kserograficznym po siedmiu
dniach moczenia w wodzie
Fig. 20. Latent mark developed by ORO method
on photocopying paper after 7 days soaking in
water

Ryc. 24. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze gazetowym po jednym dniu mo-
czenia w wodzie
Fig. 24. Latent mark developed by PD method on
newspaper after 1 day soaking in water

Ryc. 26. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze gazetowym po czternastu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 26. Latent mark developed by PD method on
newspaper after 14 days soaking in water

Ryc. 19. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
ORO na papierze termoczu³ym po jednym dniu
moczenia w wodzie
Fig. 19. Latent mark developed by ORO method
on thermosensitive paper after 1 day soaking in
water

Ryc. 25. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze gazetowym po siedmiu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 25. Latent mark developed by PD method on
newspaper after 7 days soaking in water

Ryc. 23. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze kserograficznym po siedmiu
dniach moczenia w wodzie
Fig. 23. Latent mark developed by PD on
photocopying paper after 7 days soaking in water

Ryc. 22. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze termoczu³ym po jednym dniu mo-
czenia w wodzie
Fig. 22. Latent mark developed by PD method on
thermosensitive paper after one day soaking in
water

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

35

Z PRAKTYKI

Wyniki badañ
– opracowanie statystyczne

W celu oceny ujawnionych odwzo-

rowañ linii papilarnych przyjêto na-
stêpuj¹c¹ skalê ocen:

2 – odwzorowania linii papilarnych

nadaj¹ce siê do identyfikacji,

1 – odwzorowania linii papilarnych

nienadaj¹ce siê do badañ
identyfikacyjnych,

0 – brak widocznych odwzorowañ

linii papilarnych.

Tabela 1

Liczbowe zestawienie ocen odwzorowañ linii papilarnych ujawnionych metodami ORO i PD, pozostawionych

na ró¿nego rodzaju pod³o¿ach papierowych przez 10 losowo wybranych osób

Numeric comparison of fingerprints coming from 10 random persons and developed by ODO and PD methods

on various paper substrates

ORO

PD

1 dzień

7 dni

14 dni

30 dni

1 dzień

7 dni

14 dni

30 dni

BA

DA

NE

OS

OB

Y

Rodzaje podłoża

2

1 0 2 1

0

2

1 0

2 1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0 2

1

0

Papier szary

kartonowy

1

8 1 0 0

10

1

1 8

0 0

10

1

4

5

1

2

7

2

4

4 1

3

6

Papier gazetowy

– „Gazeta Wyborcza”

0

2 8 1 2

7

1

2 7

0 1

9

2

4

4

3

2

5

5

2

3 4

1

5

Papier termoczuły

– strona pokryta

emulsją

4

5 1 3 5

2

0

9 1

0 3

7

5

4

1

5

4

1

4

2

4 3

3

4

Papier kserograficzny

9

0 1 9 1

0

8

2 0

6 1

3

6

3

1

5

1

4

4

3

3 5

1

4

10

Papier kredowy

8

1 1 7 0

3

4

2 4

1 3

6

7

2

1

8

2

0

8

2

0 7

1

2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

1 dzieñ

7 dni

14 dni

30 dni

PAPIER KARTONOWY

ORO

PD

Wykres 1 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD w odniesieniu do œladów

naniesionych substancj¹ potowo-t³uszczow¹ na szary papier kartono-
wy – wyra¿one w procentach

Diagram 1 – Comparison of ORO and PD methods effectiveness in relation to

sebaceous latents on grey cardboard paper (%)

Ryc. 27. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹
PD na papierze gazetowym po trzydziestu dniach
moczenia w wodzie
Fig. 27. Latent mark developed by PD method on
newspaper after 30 days soaking in water

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

36

Z PRAKTYKI

Wykres 2 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD

w odniesieniu do œladów pozostawionych na pa-
pierze gazetowym – „Gazeta Wyborcza” – wyra-
¿one w procentach

Diagram 2 – Comparison of ORO and PD methods effective-

ness in relation to sebaceous latents on „Gazeta
Wyborcza” newspaper (%)

Wykres 4 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD

w odniesieniu do œladów pozostawionych na pa-
pierze kserograficznym – wyra¿one w procen-
tach

Diagram 4 – Comparison of ORO and PD methods effective-

ness in relation to sebaceous latents on photoco-
pying paper (%)

Wykres 5 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD

w odniesieniu do œladów pozostawionych na pa-
pierze kredowym – wyra¿one w procentach

Diagram 5 – Comparison of ORO and PD methods effective-

ness in relation to sebaceous latents on chalked
overlay paper (%)

Wykres 3 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD

w odniesieniu do œladów pozostawionych na pa-
pierze termoczu³ym – na stronie pokrytej emul-
sj¹ – wyra¿one w procentach

Diagram 3 – Comparison of ORO and PD methods effective-

ness in relation to sebaceous latents on thermo-
sensitive paper (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

1 dzieñ

7 dni

14 dni

30 dni

PAPIER GAZETOWY

ORO

PD

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

1 dzieñ

7 dni

14 dni

30 dni

PAPIER KSEROGRAFICZNY

ORO

PD

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

1 dzieñ

7 dni

14 dni

30 dni

PAPIER KREDOWY

ORO

PD

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

1 dzieñ

7 dni

14 dni

30 dni

PAPIER TERMOCZUŁY

ORO

PD

Wnioski koñcowe

1. W przypadku papierów gorsze-

go gatunku, a mianowicie karto-
nowego i gazetowego, lepsze
wyniki ujawniania odwzorowañ
linii papilarnych po wszystkich
czasach zanurzenia papierów
w wodzie da³ wywo³ywacz fi-
zyczny.

2. W przypadku papierów lepsze-

go gatunku, a mianowicie kre-
dowego i termoczu³ego, porów-
nywalne rezultaty ujawniania
obiema metodami uzyskano po
zanurzeniu papierów w wodzie
przez 1 dzieñ i tydzieñ. Dla
d³u¿szego czasu moczenia pró-
bek (14 i 30 dni) poleca siê wy-
wo³ywacz fizyczny.

3. W przypadku papieru kserogra-

ficznego lepsze rezultaty ujaw-
niania po wszystkich czasach
moczenia w wodzie uzyskano
po zastosowaniu ORO (po 30
dniach wyniki by³y zbli¿one).

4. Ró¿nice w skutecznoœci ujaw-

niania obiema metodami na
ró¿nych pod³o¿ach i po ró¿nym
czasie moczenia w wodzie
wskazuj¹, ¿e sk³adniki wywo³y-
wacza fizycznego g³êbiej wni-
kaj¹ w strukturê papierów, daj¹c
lepsze rezultaty ujawniania œla-
dów. ORO dzia³a bardziej po-
wierzchniowo – daje dobre re-
zultaty dla œladów „œwie¿ych”,
kiedy substancja potowo-
-t³uszczowa pokrywa wierzch-
ni¹ warstwê papieru.

5. Dostêpnoœæ gotowego zestawu

do wywo³ywacza fizycznego
pozwala unikn¹æ przygotowy-
wania roztworów. Nale¿y jedy-
nie pamiêtaæ, aby u¿ywane
naczynia by³y czyste.

6. Metoda ORO wymaga samo-

dzielnego przygotowania
dwóch roztworów. Roztwór ro-
boczy Oil Red O zawiera meta-
nol zaliczany do substancji bar-
dzo niebezpiecznych, a praca
z nim wymaga odpowiednich
warunków i szczególnego nad-
zoru. Roztwór roboczy ORO na-
le¿y filtrowaæ, gdy¿ drobny pro-
szek Oil Red O osadza siê na

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

37

Z PRAKTYKI

Tabela 2

Procentowe zestawienie ocen odwzorowañ linii papilarnych, ujawnionych metodami ORO i PD, naniesionych

na ró¿nego rodzaju pod³o¿a papierowe przez 10 losowo wybranych osób, ³¹cznie po wszystkich czasach moczenia

Comparison of legibility of fingerprints coming from 10 random persons and developed by ORO and PD

methods on various paper substrates, for all soaking times

Rodzaj podłoża

Papier kartonowy

Papier gazetowy

Papier termoczuły

Papier

kserograficzny

Papier

kredowy

Ocena śladów

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

ORO

5

22,5

72,5

5

17,5 77,5 17,5

55

27,5

80

10

10

50

15

35

PD

12,5

32,5

55

35

22,5 42,5 42,5

32,5

25

50

20

30

75

17,5

7,5

Wykres 6 – Porównanie skutecznoœci metod ORO i PD w odniesieniu do œladów

pozostawionych na badanych pod³o¿ach papierowych – wyra¿one
w procentach

Diagram 6 – Comparison of ORO and PD methods effectiveness in relation to latents

on examined paper substrates (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

2

1

0

Papier kartonowy

Papier gazetowy

Papier termoczu³y

Papier kserograficzny

Papier kredowy

PORÓWNANIE PROCENTOWE SKUTECZNOŚCI ORO I PD

ORO

PD

pod³o¿ach, pogarszaj¹c jakoœæ
ujawnianych œladów linii papi-
larnych.

7. Oil Red O powoduje zabarwie-

nie pod³o¿a w ró¿nym stopniu.
Najsilniejsze wyst¹pi³o na pa-
pierze kredowym.

8. Efekty ujawniania œladów linii

papilarnych wskazuj¹ na to, ¿e
odczynnik Oil Red O daje mo¿-
liwoœci ujawniania œladów
w przypadkach, w których zale-
ca siê zastosowanie PD. Nie
mo¿na go jednak poleciæ jako
skutecznego zamiennika PD.

PRZYPISY

1 A. Beaudoin: New Technique for

Revealing Latent Fingerprint on Wet
Surfaces: Oil Red O, „J. For. Ident.”
2004, nr 54 (4), s. 413–421;

2 A. Beaudoin: Oil Red O Versus

Physical Developer on Wet Papers:
A Comparative Study, „J. For. Ident.”
2006, nr 56 (1), s. 413–421;

3 Receptura wykonana wed³ug prze-

pisu zamieszczonego w artykule
A. Beaudoina: New Technique...
op.cit.

BIBLIOGRAFIA

1. Przewodnik po metodach wizualiza-

cji œladów linii papilarnych pod red.
M. Rybczyñskiej-Królik, M. Pêka³y,
Wydawnictwo CLK KGP, Warszawa
2006.

2. Beaudoin A.: New Technique for

Revealing Latent Fingerprint on Wet Sur-
faces: Oil Red O, [w:] „J. For. Ident.”
2004, nr 54 (4), s. 413–421.

3. Beaudoin A., Rawij A.: Oil Red

O Versus Physical Developer on Wet Pa-
pers: A Comparative Study, [w:] „J. For.
Ident.” 2006, nr 56 (1), s. 413–421.

Ewa Rogo¿a

Katarzyna Drzewiecka

zdj.: autorki

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/07

38

Z PRAKTYKI

Nowe nabytki

Biblioteki Naukowej CLK KGP

Wypadki
drogowe

– vademecum

bieg³ego

s¹dowego.

Praca zbiorowa.

Wyd. IES

Psychologia
kryminalistyczna.
Brunon Ho³yst.
Wyd. Prawnicze
LexisNexis, 2006

Sekrety

kryptografii.

Friedrich L.

Bauer.

Wyd. Helion

Prawo karne

– zbiór przepisów

– seria z

paragrafem.

Wyd. Oficyna

a Wolters Kluwer

business

Genetyka

– ilustrowany

przewodnik.

Eberhard

Passarge.

Wyd. Lekarskie

PZWL

Kryminalistyczne
badania w³osów
ludzkich przy
u¿yciu skaningo-
wego mikroskopu
elektronowego.
R. W³odarczyk.
Wyd. WSPol.,
Szczytno 2006

Biochemia
– ilustrowany
przewodnik.
Jan Koolman,
Klaus-Heinrich
Rohn.
Wyd. Lekarskie
PZWL

Metody
spektroskopowe
w chemii
analitycznej.
Andrzej
Cygañski.
Wyd. Naukowo-
-techniczne

Biblioteka jest czynna codziennie

w godz. 8.15–16.15