4.11.2010.

WSPÓŁCZESNE DEMOKRACJE. UNIA EUROPEJSKA I ŚWIAT

[SEMINARIUM 5]

1.

Głosowania poza miejscem zamieszkania (wybory samorządowe)
Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich

•

Trzeba głosować, w miejscu zamieszkania- miejscowość z zamiarem stałego
pobytu.

•

Wyborcy stale, zamieszkani na obszarze gminy, bez zameldowania- na pobyt
stały wpisywani są do rejestru, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy
pisemny wniosek zawierający dane z uzasadnieniem, to mogą głosować w
wyborach w miejscu, gdzie przebywają stale, a nie są zameldowani.
Uzasadnieniem, może być poświadczenie właściciela mieszkania, które
wynajmują.

2.

Czym różni się, polski model życia od brytyjskiego „Notting Hell” [dzielnica w
WB]? Przed ukończneniem 40-stki musisz:

•

ważyć mniej

•

wyglądać młodziej i ekscentryczniej niż własne dzieci

•

zatrudniać osobistego doradcę ds. żywienia, chirurga plastycznego, 3 gosposie,
prywatnych nauczycieli itp…

•

w Polsce klasa średnia, dopiero się formuje (co powinieneś mieć☺);

•

zmywarkę

3.

Wielka Brytania. Forma państwa:

•

Monarchia konstytucyjna

•

Parlamentarno- gabinetowa

•

Monarcha- Australia, Kanada, Nowa Zelandia. Poza WB królową reprezentuje
Generalny Gubernator.

•

kto obecnie?- od 1952 Elżbieta Aleksandra Maria II z dynastii windsorskiej

•

wybór następcy- najstarszy syn, inni synowie, córka, dziedzice krewni.

•

mąż/małżonka dziedzica, nie może być katolikiem/katoliczką.

4.

Jakie kompetencje ma królowa?

•

Zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu

•

Powoływanie i odwoływanie premiera, oraz członków gabinetu.

•

Mianowanie lordów i dostojników kościoła.

•

Podpisywanie ustaw.

•

Zawieranie i wypowiadanie traktatów

•

Część ustawodawcza i wykonawcza

Czy królowa ponosi odpowiedzialność polityczną i konstytucyjną przed parlamentem?

•

Król nie może czynić źle. Król nie może działać sam.

•

Konsygnata aktów królewskich

5.

Walia

•

Walijski rząd (sprawy autonomiczne dla regionu)

•

Brytyjski parlament (walijska reprezentacja 40 mandatów)

•

Walijskie zgromadzenie narodowe (60 deputowanych)

•

Sekretarz ds. walii wchodzi w skład brytyjskiego rządu.

6.

Szkocja

•

Inny system prawny, szkolny i kościelny

•

Szkocki rząd

•

Brytyjski parlament

•

Jednoizbowy szkocki parlament

•

Sekretarz ds. szkocji

•

Szkocki rząd - emisja pieniędzy

7.

Ź

ródła brytyjskiego prawa konstytucyjnego

•

Prawo stanowione (parlament i ustawodawstwo europejskie)

•

Trwałe reguły postępowania, które wykształciły się w drodze zwyczaju. Wynikają z
jednorazowych rozstrzygnięć.

•

Prawo precedensowe (orzecznictwo sądów) precedensy wiążą sądy w orzekaniu o
sprawach podobnego rodzaju. Nie różni się to zbytnio od prawa kodeksowego.

•

Uznane traktaty

•

Dyrektywy interpretacyjne w procesie wykładni i stosowania prawa (zasada
supremacji parlamentu)

•

Sądy mogą odmówić stosowania ustaw, ale nie mogą uważać ich za nieważne.

8.

Kto ma prawo głosować?

•

Każdy obywatel po skończeniu 18-stu lat

•

brytyjczycy i irlandczycy na terytorium Zjednoczonego Królestwa

•

wpisani do rejestru

Kto nie głosuje [wybory parlamentarne]?

•

Osoby z izby lordów

•

Rodzina królewska

Wybory prowadzone są w okręgach jednomandatowych. Granice okolic wyborczych
korygowane są proporcjonalnie do zmian populacji.

9.

Formuła większościowa- jedna tura

•

System większości względnej

•

Jak kandydaci zdobędą identyczną ilość głosów, to komisja wyborcza wyłania
zwycięzcę za pomocą losowania

•

Jak można głosować? Osobiście, za pośrednictwem poczty oraz pełnomocnika.

10.

System większościowy

•

Nie jest proporcjonalny

•

Nie ma koalicji- w WB zdażyła się dwa razy

•

Samodzielne rządy wymagały zdobycia 326 mandatów z 650 w Izbie Gmin

11.

Izba gmin (650)

•

Niższa izba parlamentu

•

Nie ma ustalonej kadencji (max 5 lat)

•

kworum (minimalna ilość posłów, aby głosowanie i posiedzenie mogło zostać uznane
za ważne) w Izbie Gmin to 40 deputowanych [ w Polsce- 230 osób]

12.

Jaki ponad wszystko ma być brytyjski rząd?

•

Skuteczny, czyli tworzony przez partię mającą większość

•

Impas parlamentarny- parlament zawieszony

•

Rząd mniejszościowy i wybory w nadziei na poprawienie wyniku.

Czego nie wolno?

•

Palić

•

nosić mieczy, zbroi i kapelusza

•

Trzymać rąk w kieszeni

•

Umierać [ przysługuje pogrzeb państwowy] ☺

13.

IZBA GMIN (f. ustawodawcza)

•

Mowa tronowa- ogólny program działania rządu [tzw. „expose premiera”], poddana
głosowaniu- w izbie lordów [delegacja izby gmin udaje się na to expose]

•

Prorogacja – wyrażnie zgody, na uchwalone ustawy i określenie daty kolejnej sesji.
Zamyka sesje parlamentu.

•

Obrady prowadzi spiker- bezstronnie przewodniczący obradom od 2005 roku - Izba
Lordów wybiera lorda spikera (urząd obsadza partia rządzaca chyba, że w izbie
zasiada spiker z poprzedniej kadencji, który ma pierwszeństwo).

•

Whip- rzecznik dyscypliny partyjnej- whip partii rządzacej, ma zapewnić uzyskanie
większości podczas głosowania w izbie, odpowiada przed premierem i liderem IZBY
Gmin- ranga wartości obecności posła w trakcie debaty, oznaczana jest przez przez
kreski

•

Na posiedzeniach nosi się strój dworski (spiker)

14.

MOWA TRONOWA

Co roku, przed mową tronową królwej w Izbie Lordów, szuka się beczek z prochem w
podziemiach- case Guy Fawkes (1605)

15.

IZBA GMIN (f. kontrolna)

•

Opozycja jej Królewskiej Mości- największa z partii opozycyjnych

•

Lider opozycji jest alternatywą dla premiera- otrzymuje dietę poselską

•

„Gabinet cieni”. Opozycyjna ekipa stanowiąca dla wyborców alternatywę personalną
dla aktualnego gabinetu.

•

Lider opozycji wraz z liderem Izby Gmin, ustalają program prac parlamentarnych.

•

To partia opozycyjna w parlamencie, a nie parlament. Kontroluje egzekutywę.

16.

WŁADZA WYKONAWCZA

•

Gabinet, to kierowniczy i kolegialny organ rządu składający się z ministrów Korony-
ok. 20 osób.

•

Skład gabinetu ustalany jest przez premiera, spośród czołowych działaczy

•

Wszyscy ministrowie mają mandaty, albo w Izbie Gmin albo w Izbie Lordów

17.

BRYTYJSKI PREMIER – DAVID CAMERON

•

Konserwatysta

•

Jeździ na rowerze- praktykuje ekologię?

•

Lansuje siebie, jako wrażliwego społecznie

18.

KOMPETENCJE PREMIERA

•

Kieruje pracami rządu i gabinetu

•

Przywódzctwo Izby Gmin

19.

Rząd- 100 osób

•

Ministrowie restortów

•

Wiceministrowie

•

Ministrowie niższej rangi

•

Podsekretarze stanu

•

Sekretarze parlamentarni

•

Korpus Służby Cywilnej- apolityczny

20. CO MOŻE GABINET, CO RZĄD?

Gabinet odwala robotę, rząd wykonuje.

21. Partie pol.

•

Konserwatywna [hamulcowi]

•

Liberalni Demokraci

•

Partia Pracy: ingerencja państwa w gospodarkę, redystrybucja dóbr, roszczenie praw
pracowniczych, państwo opiekuńcze, publiczna służba zdrowia i oświata. Zwiększenie
wydatków publicznych, na opiekę zdrowotną, płaca minimalna, zaangażowanie
militarne w Iraku, ochrona środowiska.

22. IZBA LORDÓW

•

Urząd para dożywotni

•

Są arystokratami do końca życia- mają możliwość zasiadana w rządzie- kobiety też
mogą (od 1958 r.)

•

Lordowie mogą zrzekać się tytułu

•

Dziedziczne tytuły arystokratyczne, mogą zasiadać w Izbie Lordów (do 1999)

•

92 osoby z dziedzicznym tytułem zasiada w Izbie Lordów- zlikwidowano
automatyzm dziedziczenia tytułu.

•

Baron, baronowa- królowa dokonuje jedynie nominowania- premier sporządza listy
nobilitacyjne

•

733 osoby obecnie zasiadają; 26 lordów duchownych, lordowie świeccy, lordowie
prawa 12- najwyższy sąd apelacyjny, dziedziczni 92. LORD SZAMBELAN I LORD
MARSZAŁEK- urzędy dziedziczne.

•

W izbie lordów jest tron

(f. ustawodawcza)

•

Veto zawieszające w stosunku, do projektów przyjmowanych przez Izbę Gmin

•

Nie może odrzucić ustawy budżetowej, ustaw finansowych.

•

Inicjatywy w zakresie projektów

DEBATY TELEWIZYJNE POLEPSZAJA CZY POGARSZAJA JAKOS POLITYKI?

•

Sentymentalizm (jednorodność wyborców) vs. Głosowanie o charakterze klasowym