21.10.2010.

WSPÓŁCZESNE DEMOKRACJE. UNIA EUROPEJSKA I ŚWIAT.

[ SEMINARIUM 3]

•

Najstarsza konstytucją jest konstytucja Amerykańska. Na kontynecie europejskim
pierwsza była Polska.

1.

Irlandia, Wielka Brytania, Izrael.

•

Brak konstytucji spisanej w jednym akcie.

•

Ustrój polityczny reguluje w tych państwach kilka rownorzędnych aktów
prawnych pełniących w praktyce role konstytucji.

2.

System wartosci w preambułach europejskich konstytucji

•

Ustawa zasadnicza RFN (1949)

„Naród Niemiecki, świadom swojej odpowiedzialności przed Bogiem i ludźmi…”

•

Konstytucja Irlandii

„W imię Trójcy Świętej…”

•

W preambułach: Hiszpańskiej i Portugalskiej, nie ma śladu po Bogu i
chrześcijaństwie.

•

We Włoskiej, Austriackiej i Luksemburskiej nie ma preambuł.

•

W Polskiej, niby☺ jest kompromis pomiędzy wierzącymi.

3.

Państwo wyznaniowe czy swieckie?

•

Chechy państwa wyznaniowego:

uznanie jednej sposród religii, jako religii oficjalnej

zagwarantowanie jednemu z kościołów, pozycji uprzywilejowanej w
państwie

•

Chechy państwa laickiego:

neutralność państwa, w sprawach przekonań religijnych i
ś

wiatopoglądowych i filozoficznych

zasada rozdziału (separacji) państwa i kościołów.

4.

Z perspektywy konstutucji (art. 25 ):

•

Równouprawnienie

•

Bezstronność

•

Autonomia

•

Wzajemna niezależność

•

Współdziałanie

•

Umowa międzynarodowa (konkordat)

•

W świetle konstytucji jesteśmy państwem świeckim, ale niestety w praktyce
wygląda to inaczej (słabo). Bo nie jesteśmy świadomi tego, co jest w
konstytucji (mohery na pewno nie są świadome☺).

5.

Zasady ustrojowe państwa:

•

W konstytucji Polski nie ma jasno napisane, że jesteśmy państwem świeckim.

„Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym
zasady sprawiedliwości społecznej”:

•

synonim demokracji

6.

Cechy państwa prawa:

•

Podział władzy

•

Konstytucjanalizm

•

Legalność

•

Prymat ustawy

•

Zakaz retroakcji

•

Dopuszczenie ingerencji, w sferę wolności i własności jednostki, wyłącznie na
podstawie upoważnienia ustawowego

•

Sądowa kontrola władzy wykonawczej

•

Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa

„Władza zwierzchnia w RP należy do narodu.”; naród sprawuje władzę przez swoich
przedstawicieli lub bezpośrednio. (czy, aby na pewno?? ☺)

Mandat imperatywny- przedstawiciel (mandatariusz) wysłannik wyborców, wykonujący ich
instrukcje= wyborcy, mogą w każdej chwili cofnąć pełnomocnictwo, tj. odwołać
mandatariusza (obowiązywało w PRL??)

W Polsce reprezentacja polityczna= partie polityczne= dyscyplina partyjna.

7.

Art. 154- 155

•

Prezydent desygnuje- premiera- propozycja składu rządu- powołanie premiera i
rządu przez prezydenta- premier przedstawia wniosek, o udzielenie wotum
zaufania przez Sejm.

•

Sejm wybiera premiera i rząd- prezydent powołuje radę ministrów (jeśli sejm nie
udzieli wotum ufności do premiera)

•

[w razie nie wybrania] prezydent powołuje premiera i na jego wniosek rząd- sejm
udziela wotum zaufania

•

W razie nieudzielenia prezydent skraca kadencję i ogłasza wybory do sejmu.

8.

Forma rządów:

•

władzę wykonawczą sprawuje prezydent i rada ministrów.

•

system parlamentarny (parlamentarno- gabinetowy) z elementami ustrojowymi
systemu prezydenckiego.

9.

Kim jest prezydent?

•

Najwyższym przedstawicielem państwa.

•

Gwarantem ciągłości władzy państwowej.

•

Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe.

•

Współdziała z prezesem rady ministrów i właściwym ministrem.

•

Rada ministrów prowadzi politykę zagraniczną, oraz zawiera umowy
międzynarodowe, które później ratyfikuje prezydent.

Prezydent może wziąć udział w posiedzeniu Rady Europejskiej. Jego udział, wymaga jednak
współdziałania z premierem i właściwym ministrem.
Rząd ustala stanowisko państwa na posiedzeniu, premier reprezentuje państwo i przedstawia
ustalone stanowisko.

W ramach współdziałania, prezydent może odnieść się do stanowiska rządu. Może również,
sprecyzować zakres i formę, ale nie może się wypowadać na posiedzeniu.

10.

Uchwalona przez sejm ustawa trafia do senatu (ten ją przyjmuje, uchwala, albo
odrzuca) Art. 122

•

prezydent w ciągu 21 dni ją podpisuje, lub:

•

występuje do Trybunału Konstytucyjnego („zamrażarka”☺) z wnioskiem, w
sprawie zgodności ustawy z konstytucją

•

weto prezydenckie- zwraca ustawę sejmowi do ponownego rozpoznania

Weto prezydenckie
W celu odrzucenia weta Sejm musi dysponować większością 3/5 głosów, w obecności, co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli ustawa w tym trybie, zostanie ponownie
uchwalona przez sejm, prezydent w ciagu 7 dni musi podpisać uchwałę i zarzadzić jej
ogłoszenie.

11.

Jakie są obowiązki państwa wobec obywateli?

•

Strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium

•

zapewnia wolność praw człowieka i obywatela

•

strzeże dziedzictwa narodowgo

•

zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju

12.

Jakie są obowiązki obywateli wobec państwa?:

•

Podatki

•

przestrzeganie prawa

•

wierność i troska o wspólne dobro

•

dbanie o środowisko i ponoszenie odpowiedzialności, za spowodowane jego
pogorszenia.

13.

Zmiany w Konstytucji

•

Europejski nakaz aresztowania (zmiana w konstytucji z 2006 r.)

•

Z wejsciem euro będzi trzeba zmienic zapis konstytucji.

14.

Ź

ródła prawa europejskiego

•

traktaty założycielskie i akcesyjne

•

akty prawne wydawane przez unijne instytucje

•

umowy międzynarodowe, zawierane z krajami trzecimi

•

porozumienia pomiędzy państwami członkowskimi

15.

W zakresie prawa pochodnego, wiążace dla adresatów są:

•

Rozporządzenia- wiążą w całości i obowiązują od zaraz

•

dyrektywy- państwo może wybrać implementacje, w jakiej zostanie wdrożone to
do systemu państwa; ma ramy czasowe

•

decyzje- wiażą w całości, ale mogą dotyczyć kilku członków, jednego, osób
prawnych i fizycznych.

16.

Pierszeństwo stosowania

Traktaty i prawo przyjęte przez UE, na podstawie traktatów maja pierwszeństwo przed
prawem państw członkowiskich. W wypadku stwierdzenia konfliktu, w konkretnej sytuacji

między, normą prawa krajowego (bez względu na rangę) i normą wspólnotową, mimo
wszystko należy zastosować normę wspólnotową.

17.

Immunitet posłów i senatorów

Nie mogą być pociągnięci, do odpowiedzialności za swoje czynności, wchodzące w zakres
sprawowania mandatu, zarówno w czasie jego trwania, ani też po jego wygaśnięciu.

18.

Na jakich filarach opiera się ustrój gospodarczy:

•

społeczna (socjalna) gospodarka rynkowa

•

liberalizm gospodarczy

•

regulatory przebiegu procesów gospodarczych, w celu zapewnienia realizacji
postulatów społecznych.