Politechnika Śląska w Gliwicach

Wydział:

Mechaniczny Technologiczny

Kierunek:

Mechanika i Budowa Maszyn

Semestr:

7

Grupa:

3

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o ś c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e ńs t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

Temat referatu:

„E rgon om ia stanow iska kom pu terow ego”

Wykonał :

Wagner Marcin

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 2 z 10

Spis tre

ś

ci:

1. WST

Ę

P

3

2. Ergonomia stanowiska komputerowego

5

2.1. Naturalna pozycja

5

2.2. Wszystko w zasięgu ręki

6

2.3. Ochrona oczu

7

2.4. Ochrona nadgarstków

7

3. PRAWO

8

4. PODSUMOWANIE

10

5. LITERATURA

10

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 3 z 10

1. Wst

ę

p

Aby móc w pełni wykorzystać ergonomiczne zamierzenia projektantów mebli, należy

poznać zasady ergonomii, wiedzieć więcej o tym, co zdaniem specjalistów lubią nasze

kręgosłupy i stawy, skoro musimy spędzać wiele godzin w biurze.

Zacznijmy przygodę z ergonomią od naszej postawy. Stanowisko pracy musi być

uniwersalne, ponieważ wykonujemy przy nim wiele zadań: odbieramy telefony, sporządzamy

notatki, korzystamy z komputera, kopiarki, skanera, przyjmujemy interesantów, wspinamy się

i schylamy, aby wydobyć z szuflad i półek odpowiednie dokumenty. I oczywiście większość

czasu pracy spędzamy na siedząco.

Właśnie, przez większą część swojego zawodowego życia siedzimy! Niestety, aż 67

proc. wszystkich zatrudnionych siedzi w sposób niewłaściwy – bez kontaktu z tylnym

oparciem, na przedniej krawędzi krzesła, z nogami podwiniętymi lub bez możliwości

wygodnego podparcia stóp. Niewłaściwa, wymuszona pozycja siedząca oraz niewłaściwe

wyposażenie biura poprzez długotrwałe oddziaływanie na nasz organizm powoli, ale

systematycznie prowadzi do degradacji zdrowia. Do najczęstszych konsekwencji

zdrowotnych, zgodnie z wynikami niedawnych badań Ergotest, należą bóle pleców i karku

(89% pracowników), a w konsekwencji zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, drętwienie i

mrowienie nóg (47%) oraz opuchnięcia nóg (45%).

Obciążenie statyczne, czyli długotrwałe napięcie pewnych grup mięśni jest bardzo

niekorzystne dla organizmu. Powstaje ono przy pracy bez zmiany pozycji, a dotyczyć może

mięśni pleców, barków, rąk czy nóg, dlatego koniecznie należy zadbać o zmianę pozycji. Jeśli

dużo czasu spędzamy przy telefonie lub komputerze, warto zadbać, aby było to siedzenie

dynamiczne, od czasu do czasu trzeba też wstać, przejść energicznie kilka kroków,

wyprostować plecy, ramiona, wspiąć się na palce i opaść na pięty, rozluźnić mięśnie karku i

szyi. Kto pracuje w recepcji i głównie stoi, również potrzebuje częstych zmian: przenoszenie

ciężaru ciała z jednej nogi na drugą, naprzemienne napinanie mięśni pośladków i brzucha,

stawanie na przemian na piętach i na palcach, drobne kroczki w przód i w tył, na boki i

przysiadanie w wolnych chwilach.

Warto pamiętać o kilku zasadach, które okażą się pomocne przy wybieraniu

właściwego krzesła i dopasowaniu biurka. Często wystarczy niosąca pozytywne skutki

regulacja wysokości czy proporcji, dodanie podnóżka pod stopy lub położenie twardej

poduszki na krzesło, jeśli nie ma ono regulacji. Stopy powinny spoczywać na podłodze lub

podnóżku, najlepiej z ruchomym blatem, którego część, na której oparte są stopy, jest

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 4 z 10

swobodnie odchylana. Prawidłowo ułożone stopy powinny tworzyć kąt prosty (90°) z

podudziem, czyli kośćmi, stanowiącymi konstrukcję łydki. Z kolei łydka ma tworzyć kąt

prosty z udem, mierzony przy kolanie. Ustawieniu prawidłowych parametrów może pomóc

regulacja siedziska. Plecy proste, lekko podparte. Głowa – mierząc pionowo – na linii bioder,

gdyż zbytnie odchylenie głowy do tyłu świadczyć może o nieprawidłowym ustawieniu

oparcia i prowadzić do problemów z kręgosłupem w dolnym jego odcinku zaś długotrwałe,

nadmierne pochylenie głowy (gdy monitor jest zbyt nisko) – nawet do trwałych, bolesnych

zwyrodnień w górnym odcinku kręgosłupa.

Odcinek od barku do łokcia (ramię) powinien być równoległy do kręgosłupa i podudzi; zaś od

łokcia do dłoni (przedramię) – pod kątem prostym, w taki sposób, aby dłonie spoczywały

płasko na biurku lub na klawiaturze. Mówiąc inaczej, linia głowy, pleców, ud i podudzi

powinna przypominać schematycznie narysowaną cyfrę cztery (wszystkie kąty koniecznie

proste, 90°), z tym, że stopy i przedramiona mają być równoległe do linii uda. Mówimy,

oczywiście, o postawie wyjściowej, modyfikowanej elastycznie podczas wykonywania

codziennych zadań. Ważnym elementem jest zapewnienie podparcia nadgarstkom.

Niewłaściwe podparcie pleców lub jego brak nadmiernie obciąża mięśnie grzbietu.

Odchylenie tułowia do tyłu, w przypadku źle ustawionego oparcia, może doprowadzić do

degeneracji chrząstek międzykręgowych w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Zbytnie

pochylenie do przodu obciąża zaś i degeneruje barki i stawy ramienne, może powodować

napięcia mięśni karku i szyi, powodując znacznie gorsze ukrwienie mózgu, a co za tym idzie

– niedotlenienie, problemy z koncentracją, uczucie zmęczenia i napięcia. Gdy krzesło, na

którym siedzimy, jest zbyt wysokie, nasza postawa niekorzystnie wpływa na kolana, krążenie,

może powodować drętwienie nóg. Gdy krzesło jest zbyt niskie, nieprawidłowe ułożenie nóg,

bioder i całego kręgosłupa upośledza odcinek lędźwiowy i powoduje bolesne dolegliwości

barków i odcinka szyjnego.

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 5 z 10

2. Ergonomia stanowiska komputerowego

2.1. Naturalna pozycja

Pozycja jaką przybieramy podczas pracy przy komputerze powinna być możliwie

swobodna i naturalna. Stopy płasko położone na podłodze, plecy proste, pewnie oparte na

oparciu krzesła, przedramiona wsparte na podłokietnikach, nadgarstki oparte na pulpicie,

głowa trzymana prosto. Dla utrzymania takiej postawy kluczowe jest odpowiednie

dopasowanie mebli. W ergonomii istnieją specjalne normy określające właściwe, bezpieczne

wymiary mebli biurowych:

•

Blat pod klawiaturą powinien znajdować się na wysokości ok. 60 - 75 cm

•

Blat pod monitor powinien być umieszczony na wysokości 70 - 90 cm, przy czym

różnica miedzy blatem klawiatury i monitora nie powinna być mniejsza niż 10 cm

•

Siedzisko krzesła powinno znajdować się na wysokości ok. 45 cm (+/- 5 cm)

•

Stały kąt oparcia krzesła powinien wynosić ok. 10 stopni odchylenia w tył od pionu, a

jego zakres regulacji: 5 stopni do przodu i 30 do tyłu.

Rys. 1 – Optymalne ułożenie elementów stanowiska komputerowego

Wysokość blatu pod monitor, blatu pod klawiaturę oraz wysokość siedziska powinny

być tak skonfigurowane, by pozwalały obserwację monitora pod kontem 20 - 50 stopni oraz

zachowanie przynajmniej kąta prostego między ramieniem a przedramieniem podczas pisania

na klawiaturze. Taka konfiguracja uchroni nas przed przyjmowaniem nienaturalnych,

wymuszonych pozycji, minimalizuje obciążenie układu mięśniowo - szkieletowego oraz

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 6 z 10

ogranicza mikro urazy związane z wykonywaniem tych samych, powtarzalnych ruchów

(powstających przy pracy myszką i pisaniu na klawiaturze).

Co jednak zrobić jeśli nasze meble nie spełniają norm ergonomicznych i nijak nie

pozwalają na przyjęcie bezpiecznej pozycji? Pomóc nam mogą różne przydatne akcesoria,

pozwalające modyfikować wysokość poszczególnych elementów stanowiska.

Specjalne podstawy i wysięgniki pod monitory, (umożliwiające regulowanie ich

wysokości i kąta obserwacji), przenośne szuflady na klawiaturę, (pozwalające na

ergonomiczne ułożenie ramion przy pisaniu), podnóżki (umożliwiające prawidłowe, płaskie

oparcie stóp).

2.2. Wszystko w zasi

ę

gu r

ę

ki

Druga zasada bezpiecznego stanowiska pracy to zasada dostępności. Choć na co dzień

nie zdajemy sobie z tego sprawy, konieczność wychylania się ze stanowiska i przybierania

wymuszonych pozycji stanowi duże obciążenie dla układu szkieletowo mięśniowego.

Szczególnie, jeśli te same ruchy (np. sięganie do drukarki lub schylanie się do napędu CD) są

często powtarzane. Sprzęt, z którego korzystamy (drukarka, telefon, nagrywarka, płyty CD)

powinien znajdować się w zasięgu ramion, tak, by nie było konieczności podnoszenia rąk

powyżej barków. Tak naprawdę mało które biurko na to pozwala.

Dlatego często przydatne okazują się różnorakie podstawki i wysięgniki. Pozwalające

umieścić sprzęt tak, by był dostępny na wyciagnięcie reki, a za razem nie zajmował całej

powierzchni blatu. Jeśli w swojej pracy korzystamy często z materiałów drukowanych -

powinniśmy stosować specjalne sortery na dokumenty. Prostym, a bardzo przydatnym

gadżetem jest uchwyt na dokumenty. Przyczepiany do monitora lub wolnostojący pozwala

przepisywać tekst bez potrzeby ciągłego skręcania szyi. Wszystko to umożliwia wyzyskanie

dodatkowej przestrzeni do pracy i utrzymanie porządku.

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 7 z 10

2.3. Ochrona oczu

Na subiektywne dolegliwości związane ze zmęczeniem oczu na skutek pracy przy

komputerze skarży się aż 90% kobiet i 80% mężczyzn. Rozmywanie się obrazu, zły kontrast

widzenia, podwójne widzenie, uczucie pieczenia, kłucia, ucisku, łzawienie oczu,

zaczerwienienie spojówek - te wszystkie dolegliwości można przynajmniej częściowo

wyeliminować przy odpowiednim ustawieniu monitora i oświetlenia.

Monitory ciekłokrystaliczne (LCD) stają się powoli standardem. W przeciwieństwie

do tradycyjnych monitorów nie emitują szkodliwego promieniowania, nie powodują też

dolegliwości związanych z częstotliwością odświeżania ekranu. Jeśli posiadamy tradycyjny

monitor, wówczas warto pomyśleć o filtrze ograniczającym promieniowanie.

Bez względu na rodzaj posiadanego monitora powinien on być tak ustawiony, by

umożliwiał obserwację z odległości 40 - 75 cm, pod kątem 20 - 50 stopni poniżej linii

wzroku. Ważne jest aby płaszczyzna ekranu była równoległa do twarzy. Ustawienie monitora

powinno też wyeliminować odblask. Warto o tym pomyśleć już na etapie ustawiania biurka

względem okna.

2.4. Ochrona nadgarstków

Urazy nadgarstków są najbardziej specyficzne dla użytkowników komputerów. Tak

jak niegdyś "łokieć tenisisty", tak dziś swoistą karierę robi schorzenie zwane "zespołem cieśni

nadgarstka". W następstwie nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystania z klawiatury

(przeguby uniesione ku górze) w najwęższym miejscu przeguby dłoni, tzw. kanale nadgarstka

nerwy są zbyt mocno ściśnięte. Powoduje to nadwrażliwość, drętwienie, mrowienie oraz ból

kciuka i trzech kolejnych palców oraz całych dłoni i nadgarstków. Ale i przed tym można się

zabezpieczyć. Przede wszystkim przez zapewnienie odpowiedniego podparcia nadgarstkom.

Między klawiaturą a krawędzią stołu powinno być przynajmniej 10 cm wolnego miejsca na

swobodne ułożenie dłoni.

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 8 z 10

3. Prawo

Prawidłowa organizacja i wyposażenie stanowiska pracy jest obowiązkiem

pracodawcy, wynikającym z następujących rozporządzeń:

•

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w

sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 2003 nr 169 poz.

1650)

•

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory

ekranowe. (Dz. U. 1998 nr 148 poz. 973).

Pracodawca zobowiązany jest do oceny i dokumentacji ryzyka związanego z

wykonywaniem określonej pracy oraz stosowania odpowiednich środków profilaktycznych.

Powinien tak zorganizować pracę i stanowisko pracy swoich pracowników, aby zabezpieczyć

ich przed czynnikami i uciążliwościami szkodliwymi ich dla zdrowia - głównie przez

stosowanie odpowiednich technologii, urządzeń i materiałów.

Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na

nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, zapewniając swobodę

ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny i higieniczny, z

uwzględnieniem wymagań ergonomii.

Ka

ż

demu pracownikowi pracodawca zobowi

ą

zany jest zapewni

ć

:

•

co najmniej 13 m

3

wolnej objętości pomieszczenia

•

co najmniej 2 m

2

wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne,

sprzęt itp.)

•

ś

wiatło dzienne i dodatkowe oświetlenie elektryczne o odpowiednich parametrach.

•

w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może spadać poniżej 18 stopni

Celsjusza

Obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa pracy na

stanowiskach komputerowych szczegółowo reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i

Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na

stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. (Dz. U. 1998 nr 148 poz. 973).

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 9 z 10

Szczegółowo opisuje obowiązki pracodawcy i wymagania wobec stanowisk komputerowych,

jakie wyznacza bezpieczeństwo i ergonomia.

Pracodawca zobowiązany jest do wszechstronnej oceny warunków pracy oraz

eliminacji wykrytych zagrożeń i uciążliwości. W szczególności chodzi tu o:

•

nieprawidłowe rozmieszczenie elementów wyposażenia,

•

obciążenie wzroku,

•

obciążenie układu mięśniowo szkieletowego,

•

nieodpowiednie oświetlenie,

•

obciążenia psychiczne związane z organizacja pracy.

Pracodawca ma też obowiązek umożliwić pracownikom łączenie pracy przy

komputerze z pracą nie obciążającą wzroku i wykonywaną w innej pozycji. Limit nie

przerywanej pracy przy komputerze wynosi 60 minut. Po każdej godzinie pracownik ma

prawo do 5 minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy.

Jeśli wyniki badań okulistycznych wykażą taką potrzebą, pracodawca musi zapewnić

pracownikowi odpowiednie okulary do pracy przy monitorze.

OWIBPIE – „Ergonomia stanowiska komputerowego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 10 z 10

4. Podsumowanie

Wbrew opinii, iż praca przy komputerze należy do najlżejszych, przesiadywanie w tej

samej pozycji przez kilka godzin dziennie wiąże się z dużym ryzykiem dla zdrowia. Ryzyko

to można ograniczyć przez odpowiedni dobór sprzętu i organizacją stanowiska

komputerowego.

Zaburzenia krążenia, ból pleców, zwyrodnienia układu szkieletowo - mięśniowego,

podrażnienia oczu, zaburzenia wzroku, ból i zawroty głowy, zespół cieśni nadgarstka. Wbrew

pozorom to nie jest wypis z karty choroby górnika przodkowego z 25 letnim stażem. To tylko

niektóre z dolegliwości, jakie powoduje... użytkowanie komputera.

Osoba pracująca przy komputerze eksploatuje to samo stanowisko przeciętnie przez

80 000 godzin (8 lat!). Warto więc zadbać, by było ono zorganizowane w sposób jak najmniej

narażający nasze zdrowie.

Jak to zrobić? To proste. Wystarczy przestrzegać podstawowych zasad ergonomii.

5. Literatura

•

http://samorzad.infor.pl/sektor/organizacja/pracownicy/artykuly/388374,ergonomia_bi

urze_to_warunek_efektywnej_pracy.html

•

http://www.praca.egospodarka.pl/13972,Ergonomia-stanowiska-

komputerowego,1,46,1.html

•

http://www.jotbe.wroc.pl/html/pomoc/ergonomia.htm