Politechnika Śląska w Gliwicach

Wydział:

Mechaniczny Technologiczny

Kierunek:

Mechanika i Budowa Maszyn

Semestr:

7

Grupa:

3

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o

O c h r o n a W ł a s n o ś c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

c i I n t e l e k t u a l n e j ,

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e

B e z p i e c z e ńs t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

s t w o P r a c y i E r g o n o m i a

Temat referatu:

„Z asady B H P w zakresie w arsztatu m echan icznego”

Wykonał :

Wagner Marcin

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 2 z 11

Spis tre

ś

ci:

1. WST

Ę

P

3

2. ZASADY BHP W ZAKRESIE WARSZTATU
MECHANICZNEGO

4

Ogólne zasady BHP dotyczące użytkowania obrabiarek do obróbki metali

4

Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:

5

Pracownik zanim przystąpi do pracy na obrabiarce do metali, powinien:

5

Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

6

Czynności po zakończeniu pracy

8

Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych

8

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

8

3. PODSUMOWANIE

11

4. LITERATURA

11

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 3 z 11

1. Wst

ę

p

Bezpieczeństwo i higiena pracy, BHP - powszechnie używana nazwa określająca

zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak

również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków

pracy. Wchodzi w zakres zainteresowań ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, itp.

Na straży przestrzegania BHP w polskich zakładach pracy stoi Państwowa Inspekcja

Pracy (PIP). Podstawowe wymagania prawne dotyczące BHP zawiera Dział X Kodeksu pracy

- oraz wiele rozporządzeń a w tym najważniejsze Rozporządzenie w sprawie ogólnych

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 z 1997 roku z

późniejszymi zmianami) oraz Polskie Normy.

Coraz częściej BHP w organizacjach staje się przedmiotem zarządzania podobnie jak

zarządzanie jakością wg ISO 9001 czy zarządzania środowiskowego wg ISO 14001. Dla

potrzeb krajowych PKN wydał normę PN-N-18001:2004 Systemy Zarządzania

Bezpieczeństwem i Higieną Pracy.

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 4 z 11

2. Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego

Ogólne zasady BHP dotycz

ą

ce u

ż

ytkowania obrabiarek do obróbki

metali

•

do pracy na obrabiarce powinien być dopuszczony pracownik mający odpowiednie

umiejętności,

•

obrabiarka powinna być sprawna technicznie,

•

osłony stałe lub ruchome powinny mieć niezawodne blokady uniemożliwiające ich

przypadkowe otwarcie. Jeżeli istnieje możliwość pracy na obrabiarce z otwartą osłoną,

to osłona powinna być wyposażona w urządzenie blokujące uniemożliwiające jej

otwarcie bez zatrzymania pracy obrabiarki.,

•

urządzenia sterujące i inne zabezpieczenia powinny być zgodne z dokumentacją

techniczno-ruchową oraz oznakowane w wyraźny sposób,

•

obrabiarka powinna być wyposażona w odpowiednie urządzenia ochronne osłaniające

przestrzeń roboczą, chroniące przed odpryskującymi wiórami, rozpryskującymi się

płynami smarująco-chłodzącym i medium roboczym,

•

obrabiarka powinna być wyposażona w odpowiednie urządzenia zapobiegające

zalewaniu podłogi przez płyn smarujaco-chłodzący.

•

osłony stałe wystające poza obrys obrabiarki oraz osłony ruchome zmieniające swoje

położenie podczas pracy obrabiarki powinny być oznakowane barwami i znakami

bezpieczeństwa,

•

lampy elektryczne przeznaczone do oświetlania miejscowego na stanowisku pracy

powinny być zasilane napięciem bezpiecznym, a natężenie tego oświetlenia powinno

zapewniać widoczność pozwalającą na bezpieczne wykonywanie pracy,

•

obrabiany przedmiot powinien być zamocowane w odpowiednim uchwycie lub imadle

w sposób pewny,

•

do pracy na obrabiarkach stosowane powinny być tylko narzędzia ostre i właściwe dla

danej obróbki,

•

ręczne pomiary powinny być dokonywane po zatrzymaniu obrabiarki,

•

obrabiarki powinny być wyposażone w urządzenia do usuwania powstających

wiórów,

•

podczas naprawy, konserwacji i czyszczenia obrabiarka powinna być odłączona od

zasilania prądem elektrycznym,

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 5 z 11

•

przed przystąpieniem do naprawy lub czyszczenia obrabiarki należy sprawdzić, czy jej

napęd jest odłączony od zasilania oraz, czy jest możliwe jej przypadkowe włączenie.

W widocznych miejscach powinny być umieszczone czytelne tablice, „NAPRAWA.

Nie uruchamiać”,

•

pracownik obsługujący obrabiarkę powinien być ubrany w odzież roboczą, ściśle

przylegającą, dotyczy to przede wszystkim rękawów przy nadgarstkach

obsługującego, które powinny być opięte. Obsługujący powinien pracować z nakrytą

głową i obuwiu roboczym.

Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:

•

pracownik powinien przystąpić do pracy trzeźwy, bez objawów zaburzeń

psychotropowych

•

przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z

luźny (zwisającymi) częściami jak np.: luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki

poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy

•

ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli

norm odzieży roboczej

•

stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem

wydanym przez uprawnionego lekarza

•

zaliczenie odpowiedniego instruktażu: zawodowego, przeszkolenia bhp i p. poż.,

zapoznanie się z instrukcjami obsługi

•

ukończona co najmniej szkołę zawodową w danej specjalności lub inne uprawnienia

do wykonywania zawodu

•

ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu pod nadzorem

instruktora)

Pracownik zanim przyst

ą

pi do pracy na obrabiarce do metali,

powinien:

•

zapoznać się z dokumentacją wykonawczą, z instrukcją obsługi obrabiarki i tabliczką

znamionową maszyny,

•

zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych czynności,

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 6 z 11

•

przygotować odpowiednie urządzenia pomocnicze umożliwiające składowanie

materiałów, półfabrykatów i odpadów,

•

przygotować materiał do obróbki ustawiając go w sposób zapewniający maksymalne

bezpieczeństwo i łatwość pobierania,

•

przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, tj.: przyrządy pomiarowe, narzędzia

pracy, zmiotki, haczyki, itp.,

•

zastosować odpowiednie środki ochrony osobistej, np. okulary, maski, ochronniki

słuchu, fartuchy skórzane, itp.,

•

sprawdzić stan techniczny obrabiarki, oświetlenia stanowiska, a w szczególności

wizualnie stan instalacji elektrycznej,

•

próbnie uruchomić obrabiarkę i sprawdzić jakość jej działania,

•

sprzątnąć stanowisko pracy po wykonaniu powierzonych zadań.

Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

Zabrania si

ę

:

•

układać w trakcie obróbki na łożu tokarki narzędzia, osprzęt, przyrządy pomiarowe

itp.

•

dopuszczać do obsługi osoby niepowołane

•

przedłużać klucza innym kluczem lub rurą

•

usuwać wióry i ścinki z obrabiarek i urządzeń pozostających w ruchu

•

usuwać wióry gołą ręką, zdmuchiwać ustami, ani ścierać czyściwem

•

w czasie mechanicznej obróbki sprawdzać dłonią dokładność obróbki, sprawdzać

wymiary przedmiotu obrabianego i dokonywać innych podobnych czynności

•

hamować obrabiarki ręką lub przy użyciu jakichkolwiek przedmiotów

•

używać tokarkę bez wymaganego zerowania lub przy jego nieodpowiednim

zastosowaniu

•

zdejmować osłony i zabezpieczenia z obsługiwanych maszyn

•

wznawiać pracę uszkodzonej tokarki bez usunięcia uszkodzenia

•

tokarki będącej w ruchu: naprawiać, czyścić, smarować jak również naprawiać

samodzielnie tokarkę

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 7 z 11

•

obsługiwać tokarkę w ruchu w rękawicach ochronnych lub z luźno obandażowanymi

dłońmi

•

chłodzić obrabiany element narzędzie przy pomocy mokrych szmat lub pakuł w czasie

trwającej obróbki

Nakazuje si

ę

:

•

przedmiot mocować mocno w kłach, ale tak aby nie uległ on uszkodzeniu a nacisk

noża nie powinien być nadmierny

•

używać tylko sprawnych narzędzi i pomocy warsztatowych, nieuszkodzonych,

prawidłowo oprawionych jak: młotki, pilniki, przecinaki

•

długie elementy powyżej 800 mm mocować przy pomocy kła i konika a powyżej 1500

mm stosować okular lub podtrzymkę

•

utrzymywać posadzkę w czystości i suchą

•

utrzymywać w porządku miejsce pracy, nie rozrzucać narzędzi i przedmiotów

przeznaczonych do obróbki lub obrobionych

•

do usuwania wiórów wstęgowych używać tylko haczyka z gardą

•

przy ustawianiu noża na odpowiednią wysokość należy używać odpowiednich

podkładek, zwracając uwagę, aby ich ułożenie nie powodowało zwiększenia wysięgu

noża poza krawędź imaka

•

przy wygładzaniu elementu przy pomocy płótna ściernego, umocować je na specjalnej

deseczce

•

przy szczególnie hałaśliwym procesie (skrawanie twardych materiałów z dużą

prędkością) stosować sprzęt ochrony przeciwhałasowy

•

używać obowiązujące ochrony osobiste a przy obróbce materiałów odpryskowych i

pylących (żeliwo, tworzywa sztuczne itp.) stosować okulary ochronne i sprzęt ochrony

dróg oddechowych

•

przy ręcznym załamywaniu krawędzi za pomocą skrobaka przedramię pracownika

musi być pewnie podparte na stałej podporze

•

przed włączeniem wrzeciona nóż tokarki odsunąć od obrabianego przedmiotu

•

sukcesywnie usuwać odpady

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 8 z 11

Czynno

ś

ci po zako

ń

czeniu pracy

•

wyłączyć tokarkę wyłącznikiem (głównym)

•

uporządkować stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny

•

odłożyć obrabiane i gotowe elementy na wyznaczone miejsca

Zasady post

ę

powania w sytuacjach awaryjnych

•

bezwzględnie należy udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym

•

w razie potrzeby - użyć wyłącznika awaryjnego koloru czerwonego

•

o wadach i / lub uszkodzeniach tokarki należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego

•

wycofać z użytkowania oraz wyraźnie oznakować tablicami informacyjnymi i

zabezpieczyć w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie tokarki niesprawne,

uszkodzone lub pozostające w naprawie

•

w razie awarii tokarki stwarzającej zagrożenie dla otoczenia należy zastosować

zrozumiałą i dostrzegalną sygnalizację ostrzegawczą i alarmową

•

każdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a stanowisko

pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek

Obowi

ą

zki pracodawcy w zakresie BHP

Pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez

zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim

wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny w zakładzie

pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w

dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby

bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu.

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 9 z 11

W szczególno

ś

ci jest on zobowi

ą

zany :

•

organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

•

zapewniać przestrzeganie w zakładzie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia stwierdzonych uchybień w tym

zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń

•

reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu

ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki

wykonywania pracy,

•

zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom

zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, stosunki

społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,

•

uwzględnić ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących

dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych

działań profilaktycznych,

•

zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych

przez organy nadzoru nad warunkami pracy

•

zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,

zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników

•

znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków,

przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy

•

informować pracowników o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w

zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych

pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji

zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,

•

informować pracowników o działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w

celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń,

•

wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy, wykonywania działań w

zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz informować o tym

pracowników,

•

zaznajamiać pracowników z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania

pracy na wyznaczonych stanowiskach, w tym zapewnić przeszkolenie pracowników w

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 10 z 11

zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem ich do pracy oraz

zapewnić prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie

•

dostarczyć, w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia,

instrukcje umożliwiające oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne,

•

umożliwić pracownikom, w razie wystąpienia zagrożeniach dla życia lub zdrowia,

podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa na miarę ich wiedzy i

dostępnych środków technicznych,

•

informować pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą

oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami

•

zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby

zatrudnionych pracowników

•

utrzymać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także

tereny i urządzenia z nimi związane, w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne

warunki pracy

•

wyposażać stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne oraz narzędzia

pracy, które zapewniają bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności

zabezpieczają pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji

chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, działaniem

drgań mechanicznych i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym

działaniem innych czynników środowiska pracy oraz uwzględniają zasady ergonomii

•

wyposażać maszyny, inne urządzenia techniczne oraz narzędzia pracy w odpowiednie

zabezpieczenia (środki ochrony zbiorowej)

•

dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie

robocze

•

zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz

dostarczyć pracownikom niezbędne środki do udzielania pierwszej pomocy

•

odbywać i zapewnić pracownikowi szkolenie w zakresie instruktarzu ogólnego i

stanowiskowego oraz szkolenia okresowe

•

zawiadamiać na piśmie, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności,

właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora

sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności

OWIBPIE – „Zasady BHP w zakresie warsztatu mechanicznego”

Opracował: Marcin Wagner

Strona 11 z 11

•

wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną, w

razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni

przez różnych pracodawców

Naruszenie praw pracowników wynikających z przepisów lub zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy może rodzić odpowiedzialność karną lub wykroczeniową.

3. Podsumowanie

Widzimy więc, że bezpieczeństwo pracy zależy od przestrzegania i przyswojenia

sobie pewnych zasad, które powinny stać się częściowo odruchem bezwarunkowym w czasie

wykonywania pracy.

4. Literatura

•

Bogdan Rączkowski – „Instruktaż stanowiskowy: Frezer, Tokarz, Szlifierz”,

wydawca: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 1996

•

http://www.ciop.pl/5132.html

•

http://www.ciop.pl/16381.html

•

http://www.wup.pl/files/content/zawod29.pdf

•

http://www.tokarka.net/instrukcje-bhp.html

•

http://ts.zschoszczno.pl/przedmioty/ptm/tok02.pdf