Bit w y:
5 0 4 r p. n.e. - Grecj a + Latyn owie p o k o n ali w oj s k a e t r u s kie p o d Arycj

ą

4 9 3 r p. n.e. - Koniec w alki z ple mi o n a mi laty s ki mi

ń

Walka z e t r u s k a m i
4 0 5 - 3 9 6 Walka z m i a s t e m - p a s t w e m Weje

ń

Naja z d galów
3 9 0 r p. n.e. Galowie z d o byli r z y m
3 3 8 r p. n.e. - W c ze nie wi k s z o ci t e ryt o ri u m z w. la ty s kiego d o r zy m u

łą

ę

ś

ń

3 4 3 - 2 9 0 - Woj ny z Sa m ni t a mi o p a n o w a nie n a d Ka m p a ni

ą

2 9 5 r p. n.e. - Rzy mi a nie r o z bili a r mi s p r zy mi er z o nyc h

ę

2 9 0 r p. n.e. - Sa m nici z o s t ali p o d bici
2 8 0 - 2 7 5 - Walka z m i a s t a mi grecki mi
2 6 4 r p. n.e. - Zaj cie e t r u s kiego ce n t r u m religij nego

ę

2 6 4 - 2 4 1 Pierw s z a woj n a p u nick a, r zy m m a sycyli , s a r dy ni , k o r sy k

ę

ę

ę

2 1 8 - 2 0 1 Dr uga w oj n a p u nick a
2 1 6 r p. n.e. Bitwa p o d Kan n a mi
2 0 2 r p. n.e. Bitwa p o d Za m a Regi . Scypio n p o k o n a Ha n ni b ala.

ą

ł

1 9 7 r p. n.e. Woj na z Mace d o ni

ą

1 9 0 r p. n.e. Poko n a nie Seleu ki d ó w
1 6 8 r p. n.e. - Bitwa p o d Pyd n . Koniec Mace d o nii

ą

1 4 9 - 1 4 6 Tr z ecia woj n a p u nick a
1 4 6 r p. n.e. - Zrów n a nie Kart agi ny z z ie mi i s t u mi e nie b u n t u w Kory ncie

ą

ł

9 0 - 8 8

- Woj n a z e s p r z y mie r z e c a mi. Koniec fe d e r acji ital s kiej

ń

7 3 - 7 1

- Pows t a nie Spa r t a k u s a.

1 2 2 - 2 7 - Rewol ucj a r zy m s k a
5 1 r p. n.e. - Po d bicie Galii p r z e z Ce z a r a
4 9 - 4 5

- Woj n a d o m o w a Ce z a r a z Po m p ej u s z e m

4 9 r p. n.e. - Ce z a r p r z e k r oc zy Ru biko n

ł

4 5 r p. n.e. - Ce z a r wygr a

ł

4 4 r p. n.e. - mier Ce z a r a

Ś

ć

4 4 - 3 0

- (z p r z e rw a mi) Woj n a d o m o w a. Zwyci

a Ok ta wia n Aug u s t

ęż

III w n.e. - Goci gr o z a Rzy m o wi, r e b o r n si Pers ji, p o r w a nie Waleria n a.

ę

2 p o . IV w - Naj a z d Hu n ów.

ł

3 7 8 r n.e. - Bitwa p o d Ad ria n o p ole m.
4 1 0 r n.e. - Wizygoci z d o byli Rzy m.
4 7 6 r n.e. - Wó d z ger m a s ki O d o a ke r p o z b awi w a d z y Ro m ul u s a

ń

ł ł

Aug u s t ul u s a.
Rzy m p r z e s t a is t nie .

ł

ć

Inn e w a n e dat y:

ż

7 5 3 r p. n.e. - Pow s t a nie Rzy m u
5 0 9 r p. n.e. - wyr z u ce nie o s t a t niego k r óla e t r u s kiego i
u s t a n o wie nie r e p u bliki
4 9 4 r p. n.e. - Plebej u s z e p r z e nie li si n a w z g ó r z e Awe n ty n

ś

ę

4 5 0 r p. n.e. - Usta n owie nie p r a w a XII t a blic
III - II w - W a d z a n o bilita s.

ł

II w p. n.e. - Pow s t ali e kwici, k o p o t z ni ew ol nik a mi

ł

II w p. n.e. - Kry zys s p o ec z n o - p olityc z ny p r z e z gw a t ow n

ł

ł

ą

ek s p a n s j

ę

2 1 2 r p. n.e. - Ces a r z Kara kalla n a d a wol ny m m i e s z k a co m

ł

ń

Rzy m u p r a w a o byw a t el s kie
1 3 3 r p. n.e. - mier Tybe ri u s z a Gra kc h a ni e d o s z eg o

Ś

ć

ł

r ef o r m a t o r a
1 2 2 r p. n.e. - mier Gaj u s z a Grakc h a

Ś

ć

1 2 2 - 2 7 - Rewol ucja r z y m s k a, u p a d e k z n a c z e ni a s e n a t u
8 2 r p. n.e. - W a d z w Rzy mie z d o by Lucj u s z Kor n eli u s z Sulla

ł

ę

ł

z w ole n nik s e n a t u

7 8 r p. n.e. - mier t eg o wy ej. Wi ks z o

jego r ef o r m cof ni t o

Ś

ć

ż

ę

ść

ę

4 6 r p. n.e. - W a d z w Rzy mie z d o by Gaj u s z Juliu s z Ce z a r

ł

ę

ł

p r z eciw nik s e n a t u
1 5 III 4 4 r - Zabicie Ce z a r a w s e n acie w cel u z ac h ow a ni a
r e p u bliki
2 7 r p. n.e. - Ok t awia n Aug u s t r o z p oc zy n a Ces a r s t w o
(pry ncy p a t) i r e o r ga ni z u j e p a s t w o

ń

I w n.e. - Pow s t a nie Ch r z e cija s t w a, m c z e s t w o Je z u s a

ś

ń

ę

ń

Mesja s z a Ch ry s t u s a

6 4 r n.e. - Ner o n o bwi nia Chr z e cija n o p o d p ale nie Rzy m u.

ś

Mas owe a r e s z t ow a nia, + , it d...
III w n.e. - Pr z e la d ow a nie Chr z e cija n, k ry zy s, c z s t a z m i a n a

ś

ś

ę

p a n u j cego, u z u r p acje, n aj a z d y

ą

II /III w - Refo r m y Dioklecj a n a. Do mi n a t
3 0 3 - 3 0 4 - Rz d zi Dioklecj a n. Chr z e cija n o m ci

k o je s t

ą

ś

ęż

3 1 3 r n.e. - Kon s t a n ty n Wielki og o si w Me diola nie a k t

ł

ł

t ole r a n cji.
III w - Pr zy o k a z ji p r z e n o si s t olic Rzy m u d o

ę

Kon s t a n t y n o p ol a.
3 9 2 r n.e. - Te o d o z j u s z Wielki z a k a z a w s z elkic h f or m k ul t u

ł

p o g a s kiego.

ń

3 9 5 r n.e. - Po d zia Rzy m u n a c z

Wsch o d ni i Zac h o d ni .

ł

ęść

ą

ą

IV w - Eks p a n s ja Chr z e cija s t w a.

ś

ń

4 7 6 r n.e. - Upa d e k Rzy m u.

Wa ne p o s taci:

ż

Ro m ul u s, Re m u s, Enea s z, Ask a ni u s z, A m uli u s z, Nu mi t o r, Rea Sylwia z lege n dy o z a o e ni u Rzy m u. Tar kwi ni u s z Pys z ny o s t a t ni k r ól

ł ż

Etr u s ki. Pyrr u s k r ól Epir u. Po m aga Grek o m w w alce z Rzy mi a n a mi, a p o t e m s e p o j ec h a i p r z e g r ali. Ha n ni bal Dowó d ca k a r t agi s ki.

ł

ł

ń

Pu bli u s z Kor neliu s z Scy pio n Afryka s ki Pok o n a Ha n ni b ala p o d Za m a Regi . Masy n ni s Król Nu mi dii. Po m óg Rzy mia n o m p o k o n a

ń

ł

ą

ł

ć

Kar t agi n . Tyberi u s z i Gaj u s z Grakc h Nie d o s zli r ef o r m a t o r zy. Lucj u s z Kor neliu s z Sulla Zwole n nik s e n a t u. Pr ób ow a s w oi mi d zi a a nia mi

ę

ł

ł

go w z m oc ni . Gaj u s z Juli u s z Ce z a r Pok o n a Gali . Za o y Tri u m wi ra t z Po m p ej u s z e m i Kra s s u s e m. Wygra woj n d o m.

ć

ł

ę

ł ż ł

ł

ę

Marek Ju ni u s z

Bru t u s Pr zyjaciel Ce z a r a. D g n

go pi e rw s z y. (Bru t u s - ac. t py). Ok t awia n Aug u s t w n u k si o s t ry Ce z a r a. Wygra woj n d o m. Ust a n o wi

ź ął

ł

ę

ł

ę

ł

ce s a r s tw o. Kat o n Sta r s zy pi s a o ty m ja k ek s pl oa t ow a niewol ników. Spa r t a k u s p r z yw ó dc a p ow s t a ni a ni ew ol nik ów. Karak alla d a

ł

ć

ł

w s zy s t ki m w ol ny m m i e s z k a c o m p r a w a o byw a t els kie. Cyce ro n filo z of, d u o pi s a . Wergiliu s z (Enei d a), Ho racy p o eci. Liwiu s z, Tacyt

ń

ż

ł

hi s t o rycy r zy m s cy. Je z u s Chry s t u s d o

z n a ny m c z e n nik. Nero n o s k a r y c h r z e cija n o s p ale nie Rzy m u. Dioklecja n t pi c h r z e cija n.

ść

ę

ż ł

ś

ę ł

ś

Kon s t a n ty n Wielki og o si w m e di ola nie a k t t ole ra ncji, p r z e nió s s t olic d o Kon s t a n ty n o p ola. Teo d o z j u s z Wielki p o d zieli r z y m n a c z

ł

ł

ł

ę

ł

ęść

w sc h o d ni i z ac h o d ni . Ro m ul u s o s t a t ni ce s a r z r zy m s ki

ą

ą

Ju s ty nia n Wielki p r ó b o w a o d b u d o w a R zy m, ale m u nie wys z o.

ł

ć

ł

Wa ne p o w i e d z e nia:

ż

D u r a lex, s e d lex s u r o we p r aw o, ale p r aw o. Prio u s q u a m exa u dia s, n e iu dice s nie s d z a ni m nie wy s uc h a s z (Dos .: Naj pie rw wys uc h aj,

ą ź

ł

ł

ł

nie s d ). No n bi s in ide m nie n ale y k a r a d w a r a zy z a t o s a m o. Lex r e t r o n o n agit p r aw o nie d zi a a w s t ec z. Salu s r ei p u blicae s u p r e m a

ą ź

ż

ć

ł

lex e s t o d o b r o p u blic z n e jes t n a jwy s zy m p r a w e m. Au di a t u r e t al te r a p a r s ni ec h b d z ie wys uc h a n a i d r u g a s t r o n a. Alea iact a e s t k o ci

ż

ę

ł

ś

z o s t a y r z u c o n e. Veni, vi di, vici p r zy by e m, z o b ac zy e m, z wyci

y e m

ł

ł

ł

ęż ł