1

ObywatelstwoUnii

- wprowadził TM – ruch w kierunku unii politycznej

- stworzenie silniejszej podstawy dla praw przepływu,

pobytu i równego traktowania obywateli UE

- zebranie istniejących uprawnień pod jednym tytułem

obywatelstwa

- wprowadzenie kilku nowych praw politycznych i

wyborczych/ obecne art. 20-25 TFEU

2

- TL połączył ściślej obywatelstwo z zakazem

dyskryminacji

ze

względu

na

przynależność

państwową oraz umieścił obywatelstwo w kontekście
demokracji przedstawicielskiej i uczestniczącej/
europejska inicjatywa obywatelska/ działania Komisji –
promowanie czynnego uczestnictwa

-

art. 9 TEU + prawa obywateli część druga TFUE
„Niedyskryminacja i Obywatelstwo Unii” è

zakaz

dyskryminacji ze względu na przynależność państwową
art. 18 TFUE

Artykuł 18

(dawny artykuł 12 TWE)

W zakresie zastosowania Traktatów i bez uszczerbku dla
postanowień szczególnych, które one przewidują, zakazana jest
wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność
państwową.

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą
procedurą ustawodawczą, mogą przyjąć wszelkie przepisy w celu
zakazania takiej dyskryminacji.

3

4

Artykuł 9 TUE

We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości
swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej
instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem Unii jest
każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego.
Obywatelstwo Unii ma

charakter dodatkowy

w stosunku do

obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go

- prawo UE nie normuje zasad nabywania i utraty

obywatelstwa

Artykuł 20 (1) TFUE

Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda
osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo
Unii ma

charakter dodatkowy

w stosunku do obywatelstwa

krajowego,

nie zastępując

go jednak.

5

Artykuł 20 (2) TFUE

Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom
przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do:
a) swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium
Państw Członkowskich;
b) głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w Państwie
Członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich
samych warunkach jak obywatele tego Państwa;
c) korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym Państwo
Członkowskie, którego są obywatelami, nie ma swojego
przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego
z pozostałych Państw Członkowskich, na takich samych warunkach
jak obywatele tego Państwa;
d) kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się
do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zwracania się
do instytucji i organów doradczych Unii w jednym z języków
Traktatów oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

Prawa te są wykonywane na warunkach i w granicach
określonych przez Traktaty i środki przyjęte w ich zastosowaniu.

6

- Dyrektywa 2004/38 skonsolidowała dotychczasowe

przepisy dot. swobodnego przepływu poszczególnych
grup:
– pracowników,
samozatrudniających się,
szukających pracy,
studentów,
rodzin
– zaliczanych do kategorii obywateli UE/


ale TSUE podkreślił, że nadal istotny jest podział osób
na gospodarczo aktywne i nieaktywne

7

Znaczenie orzecznictwa TSUE

- postanowienia Traktatu dot. obywatelstwa tworzą

pewne

autonomiczne prawa

, niezależne od innych

postanowień traktatowych dot. przemieszczania się i
pobytu

- połączył obywatelstwo z niedyskryminacji ze względu na

przynależność państwową w sposób, który

wzmocnił

prawa obywateli UE i ich rodzin

zarówno w państwie

pobytu jak i własnym państwie w sprawach np.
pomocy społecznej, podatkowych, postępowania
karnego, podwójnego obywatelstwa

C-184/99 R. Grzelczyk

„Status obywatela Unii stanowi

podstawowy status obywateli

państw członkowskich

, pozwalający tym spośród nich, którzy

znajdują się w takiej samej sytuacji, korzystać z takiego samego
traktowania wobec prawa w ramach określonych Traktatem, bez
względu na przynależność państwową.”

8

C‑499/06 Halina Nerkowska przeciwko ZUS/Koszalin


C-413/99 Baumbast i R oraz C-200/02 Zhu i Chen

Obywatele są uprawnieni do przebywania na terytorium innego
państwa członkowskiego już z tego tylko powodu, że są
obywatelami Unii.

TSUE uznał tym samym obywatelstwo UE za źródło praw do
swobodnego przemieszczania się.


C-34/09 Gerardo Ruiz Zambrano przeciwko Office national de
l’emploi