323

Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych

Monitorowanie zakażeń szpitalnych

Monitoring of nosocomial infections

Aleksandra Sierocka

1/

, Maria Cianciara

2/

1/

Katedra Polityki Ochrony Zdrowia, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

2/

Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 im. N. Barlickiego w Łodzi

Introduction. Nosocomial infections have become one of the main reasons
of contemporary infectious diseases concerning hospitals worldwide.
Decreasing the risk of their appearance should be the main duty of the
health care personnel.
Aim. Presentation of information about hospital infections and their
etiologic factors occurring in a University hospital in Lodz.
Material & methods. The analysis of reports issued by the epidemiological
nurse between 2004-2007.
Results. The analysis of the data presented above indicates that the
wards with the highest infection risk are intensive care wards and those
performing invasive medical diagnostics. The most frequently isolated
alert pathogens include meticilin resistant strain of Staphylococcus aureus
(MRSA) (35.3%), Pseudomonas aeruginosa (11.5%), Acinetobacter
baumani (8.6%), Klebsiella pneumoniae ESBL+ (5.8%) and strains of
Escherichia coli (5%).
Conclusions. The frequency of infections occurrence is closely related to
the kind of performed diagnostic and therapeutic treatments. The situation
when frequency of such infections occurrence is lower than 5-10% is a
rather probable indication that the sanitary-epidemiological level of the
examined hospital is not high and that the hospital interest in this issue
is inadequate.

Key words: hospital infections, surveillance

Wprowadzenie. Zakażenia szpitalne stały się jedną z głównych przyczyn
współczesnych chorób zakaźnych i dotyczą wszystkich szpitali na całym
świecie. Dążenie do zmniejszenia ryzyka ich występowania, powinno należeć
zatem do podstawowego jak również jednego z głównych obowiązków
zarówno kierownictwa, jak i całego personelu zatrudnionego w każdej
jednostce ochrony zdrowia.
Cel. Prezentacja danych o zakażeniach szpitalnych i ich czynnikach
etiologicznych występujących w szpitalu akademickim w Łodzi.
Materiał i metody. Analiza raportów opracowanych przez pielęgniarkę
epidemiologiczną w latach 2004-2007.
Wyniki. Oddziałami największego ryzyka wystąpienia zakażeń są oddziały
intensywnej opieki medycznej oraz te, których działanie ściśle związane
jest z koniecznością wykonywania inwazyjnej diagnostyki medycznej.
Do najczęściej izolowanych alertpatogenów należą: metycylino-oporne
szczepy Staphylococcus aureus (MRSA) (35,3%), Pseudomonas aeruginosa
(11,5%), Acinetobacter baumani (8,6%), Klebsiella pneumoniae ESBL+
(5,8%) oraz szczepy Escherichia coli (5%).
Wnioski. Częstość występowania zakażeń pozostaje w ścisłym związku
z rodzajem wykonywanych u pacjentów zabiegów diagnostycznych
i terapeutycznych. W sytuacji, w której wskaźnik występowania infekcji
jest niższy niż 5-10%, można przypuszczać, że nie świadczy on, niestety,
o wysokim poziomie sanitarno-epidemiologicznym badanej jednostki, ale
jedynie o niewielkim zainteresowaniu tematem czy braku należytej uwagi
poświęcanej temu zagadnieniu.

Słowa kluczowe: zakażenia szpitalne, nadzór

Adres do korespondencji / Address for correspondence
Mgr Aleksandra Sierocka
ul. K. Napierskiego 3/52, 94-056Łódź, tel. [phone]
e-mail: [e-mail]

© Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328

www.phie.pl

Nadesłano: 15.03.2009
Zakwalifikowano do druku: 28.05.2010

Wstęp

Zakażeniaszpitalnenależąobecniedojednego

zgłównychpowodówwspółczesnychchoróbzakaź-

nychidotycząwszystkichszpitalinacałymświecie.

Definiujesięje„jakozakażenie,któreniewystępowało

aninieznajdowałosięwokresiewylęgania,gdychory

byłprzyjmowanydoszpitala,ajegonabycienastąpiło

podczasjegopobytuwszpitalu”.Dlategoteżmoże

ujawnićsięzarównowtrakciehospitalizacji,jakipo

wypisaniuchoregododomulubpoprzeniesieniugo

doinnegozakładuopiekizdrowotnej.

Ozakażeniumożemymówićzatemjedyniewsy-

tuacji,wktórejspełnionezostałynastępującewarunki

[1,2]:

•chorypoddanyhospitalizacjiwmomencieprzyjęcia

doszpitalaniebyłwokresiewylęganiachoroby

zakaźnej,

•wchwiliprzyjęciaupacjentaniewystępowałyżad-

neobjawyzakażenia,

•zakażenie ujawniło się nie wcześniej niż po 48

godzinachodmomentuprzyjęciadoszpitala.

Jednocześnie w przypadku drobnoustrojów

odługimlubbardzodługimokresiewylęgania(np.

Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328

324

Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328

Legionella,wirusyBiCzapaleniawątroby,HIV),roz-

wójchoróbprzezniewywołanychprzekraczaumow-

ne48godzinimożetrwaćnawetdodwóchtygodni

(postaćpłucnalegionellozy),sześciumiesięcy(WZW

typuB)lubwielelat(AIDS).

Schemat procesu szerzenia się drobnoustrojów

wzakażeniachszpitalnychprzedstawiarycina1.

Emmersona, polegającego na wszechstronnym

nadzorzeprzezdoświadczonyiwyszkolonyper-

sonelzespołówkontrolizakażeń[11].Czułość

tejmetodysięga95%[12].

Cel pracy

Prezentacja danych o zakażeniach szpitalnych

iich czynnikach etiologicznych występujących

wszpitaluakademickimwŁodzi.

Materiał i metody

Zgromadzone i przedstawione w pracy dane

ozakażeniachorazichczynnikachetiologicznychwy-

stępującychwwybranymszpitaluakademickimwŁo-

dziobejmująlata2004-2007.Pochodzązraportów

opracowanychprzezpielęgniarkęepidemiologiczną

iprzygotowanychwoparciuotzw.indywidualnekarty

rejestracjizakażeniazakładowegolubdrobnoustroju

alarmowego.

Wyniki

Najważniejsze wskaźniki szpitalne w latach

2004-2007przedstawionezostaływtabeliI.Naich

podstawieokreślićmożnanietylkoogólnetendencje

iwskazaćgłównezmianyzachodzącewczasiewpo-

szczególnychoddziałach,alerównieżdokonaćanalizy

porównawczejpomiędzyróżnymitypamioddziałów.

Podanewskaźnikiokreślajązarównoliczbęosóbleczo-

nychczyosobodni,jakrównieżtakważneparametry

jakśredniczaspobytupacjentanaoddzialeorazwskaź-

nikśmiertelności(najwyższydlaOIT–ponad70%).

Badaniem objęte zostały wszystkie oddziały

szpitalne,wktórychodnotowanowsumie98infekcji

w2004r.,w2005r.ichliczbawyniosła138,w2006r.

–137,aw2007r.–48przypadków.

Częstośćzakażeńszpitalnychwposzczególnych

klinikachprzedstawionowtabeliII.

Analizaprzedstawionychpowyżejdanychwska-

zuje,iżoddziałaminajwiększegoryzykawystąpienia

zakażeń są oddziały intensywnej opieki medycznej

(2004r.–3%;2005r.–10,4%;2006r.–9,4%,2007r.

–1,4%)orazte,którychdziałanieściślezwiązanejest

zkoniecznościąwykonywaniainwazyjnejdiagnostyki

medycznej(biopsji,endoskopii,zabiegówoperacyj-

nych,długotrwałejterapiidożylnej)tj.oddziałneuro-

chirurgii(rok2004–2,5%;2005–1,8%;2006–1,9%,

2007–0,4%)czychirurgiiogólnej(rok2004–1,2%;

2005–1%;2006–1,5%,2007–0,9%).Istniejąjed-

nakitakiekliniki,wktórychnastąpiłspadekliczby

zakażeń.Dotyczytoprzedewszystkimchirurgiiczasz-

kowo-szczękowo-twarzowej.Najniższywspółczynnik

zachorowalności (0) stwierdzono woddziałach:

okulistyki,chirurgiiplastycznejiotolaryngologiioraz

gastroenterologiiidiabetologii(tab.II).

Doosóbnajbardziejnarażonychnaryzykowystąpie-

niazakażeniaszpitalnegonależągłównie:chorzyhospi-

talizowaniwoddziałachintensywnejopiekimedycznej,

poddaniproceduromdiagnostycznymiterapeutycznym

górnychdrógoddechowych,osobyzcentralnymwkłu-

ciemdonaczyńkrwionośnych,dializowaneizcewni-

kamidrógmoczowych,pacjencizeskrajnychgrupwie-

kowych(powyżej65rokużycia,poniżej1rokużycia),

pacjenci obciążeni przewlekłymi schorzeniami (np.

cukrzycą,niewydolnościąukładukrążenialubukładu

oddechowego), chorzy zpoważnymi zaburzeniami

odporności(naturalnymilubjatrogennyminp.leczeni

immunosupresyjnielubprzeciwnowotworowo,zchorobą

nowotworową)orazpourazachwielonarządowychlub

rozległychoparzeniach[1,3].

Zakażenia szpitalne dotyczą jednak nie tylko

chorych, ale również osób, które mają stałe, okre-

sowe, bądź sporadyczne kontakty ze środowiskiem

szpitalnym, tj. personelu, odwiedzających, brygad

remontowych,dostawców,itp.[4,5,6].

Najważniejszymelementemwprocesieprawidło-

wejkontrolizakażeńszpitalnychjestprzedewszyst-

kimwłaściwysystemichrejestracji.Obecniewyróżnić

możemydwagłównesystemy:

1. bierny – wprowadzony w 1997 r. i polegający

naokresowym(comiesiąclubcokwartał)zbie-

raniu informacji o zakażeniach na podstawie

raportówlubkartrejestracjiwypełnianychprzez

lekarzyprowadzącychchorych(typowebadanie

retrospektywne)[7].Wadątejmetodyjestczu-

łość,którawynosiwgInternational Federation of

Infection Control

zaledwie14-34%[8,9,10].

2. czynny–wprowadzonyw2001r.,opartynaco-

dziennymwykrywaniu,kwalifikacjiirejestracji

zakażeń przez pielęgniarkę epidemiologiczną

orazokresowejanaliziezebranychdanychprzez

ZespółKontroliZakażeń.Zakładawprowadzenie

tzw. „złotego standardu epidemiologicznego”

Ryc. 1. Proces epidemiczny w zakażeniach
Fig. 1. Epidemic process in infections

Źródło

– Pacjent (własna

flora bakteryjna)

– Personel

– Odwiedzający

– Sprzęt medyczny

– Środowisko szpi-

talne

Drogi

przenoszenia

– kontaktowa

– powietrzno-kro-

pelkowa

– pokarmowa

Osobnik

wrażliwy

– pacjent
– pracownik

325

Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych

czynników,naktórepowinnozwrócićsięszczególną

uwagę,np.wzrostodsetkaPseudomonasaeruginosa

orazMRSAwoddzialeAnestezjologiiiIntensywnej

Terapiiw2006r.wymógłkoniecznośćwzmożonego

nadzoruikontrolinadsposobemdezynfekcjisprzętu

medycznego(charakterystycznegodlaOITpodwzglę-

demwilgotności)oraznadprzestrzeganiemgłównych

zasadhigieny.Widocznajedyniewoddzialeneurologii

dużazmiennośćzgłoszonychdrobnoustrojówmoże

sugerować,iżniewszystkiezakażeniazostałyzareje-

strowane.Fakttenniepozwalanamdokonaćmeto-

dycznejoceny,takkierunkuzmian,jakimożliwości

uchronienia się przed ewentualnymi zagrożeniami

istniejącymi w klinice. Podobna sytuacja ma miej-

scenaoddziałach:chirurgiiplastycznej,okulistyki,

diabetologii i gastroenterologii, gdzie odnotowano

1przypadek(MRSA)lubnieodnotowanożadnego

czynnikaetiologicznegozakażeń.

Dyskusja

Częstotliwośćwystępowaniazakażeńpozostaje

wścisłymzwiązkuzrodzajemwykonywanychupa-

cjentówzabiegówdiagnostycznychiterapeutycznych

[4,13].

WedługWHOliczbazakażeńszpitalnych(araczej

ichrozpoznawalność)powinnaoscylowaćwgranicach

5-10%.Przyczymśredniąwartośćokreślonona8,7%

z wahaniami od 11,8% w krajach Basenu Morza

Śródziemnego,10%wkrajachazjatyckich,do7,7%e

Europiei9%wkrajachzachodniegoPacyfiku[2].Jed-

nocześnienajwyższaśmiertelność(ok.25%)związana

jestzeszpitalnympierwotnymzakażeniemkrwi.W

sytuacji,wktórejwskaźnikwystępowaniaww.infekcji

jestniższy,możnaprzypuszczać,żenieświadczyon,

niestety,owysokimpoziomiesanitarno-epidemiolo-

gicznymbadanejjednostki,alejedynieoniewielkim

zainteresowaniu tematem [3] czy braku należytej

uwagipoświęcanejtemuzagadnieniu[14].

Tabela II. Częstość zakażeń szpitalnych w poszczególnych klinikach
Table II. Frequency of hospital infections in individual clinics

Oddział

Wskaźniki częstości infekcji zakładowych (%)

2004

2005

2006

2007

Oddział Kliniczny Anestezjologii

i Intensywnej Terapii

3,0

10,4

9,4

1,4

Oddział Kliniczny Neurochirurgii

2,5

1,8

1,9

0,4

Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej

1,2

1,0

1,5

0,9

Oddział Kliniczny Pulmonologii

i Alergologii

0,3

0,4

0,6

0

Oddział Kliniczny Otiatrii, Laryngo-

logii i Onkologii Laryngologicznej

0,04

0,9

0

0,3

Oddział Kliniczny Chirurgii Czasz-

kowo-Szczękowo-Twarzowej

0,4

0,6

0,2

0,2

Oddział Kliniczny Nefrologii

0,4

0,2

0,4

0,2

Oddział Kliniczny Neurologii

0,5

0,3

0,3

0,07

Oddział Kliniczny Okulistyki

0

0,03

0

0

Oddział Kliniczny Chirurgii Plastycznej

0

0,1

0

0

Oddział Kliniczny Diabetologii

0

0

0

0

Oddział Kliniczny Gastroenterologii

0

0

0

0

Tabela I. Wskaźniki szpitalne w latach 2004-2007
Table I. Hospital indices between 2004-2007

Oddział

Liczba

łóżek

Wskaźnik średniego dziennego

wykorzystania łóżka (%)

Wskaźnik średniego pobytu

pacjenta

Wskaźnik śmiertelności (%)

2004

2005

2006

2007

2004

2005

2006

2007

2004

2005

2006

2007

Anestezjologii i Intensywnej Terapii

8

90,7

92,4

92,0

94,4

9,6

8,5

9,3

9,6

71,9

76,1

71,4

73,7

Neurochirurgii

40

70,0

84,2

88,9

90,5

6,0

5,9

5,5

4,7

4,4

3,7

3,2

3,8

Chirurgii Ogólnej

59

57,3

65,3

61,5

58,5

5,5

4,9

5,0

4,8

2,8

2,6

2,6

2,4

Pulmonologii i Alergologii

33

41,4

56,9

60,3

88,2

3,5

4,0

3,5

2,9

1,8

2,6

2,7

1,9

Otolaryngologii

65

46,3

39,6

43,5

49,5

5,0

5,0

5,0

5,4

0,0

0,1

0,1

0,1

Chirurgii Szczękowo-Twarzowej

30

59,3

47,5

40,9

44,4

4,0

3,6

3,0

3,5

0,1

0,0

0,0

0,1

Nefrologii

27

85,7

83,5

90,7

85,0

9,2

7,8

7,5

6,3

4,2

2,2

3,2

2,1

Neurologii

61

72,7

67,2

55,7

94,8

8,4

8,3

7,9

8,3

1,8

2,4

1,3

1,9

Okulistyki

55

65,0

54,3

45,4

52,7

4,2

3,4

2,9

4,1

0,0

0,0

0,0

0,0

Chirurgii Plastycznej

30

27,4

27,3

22,9

21,5

4,1

3,7

3,1

2,7

0,0

0,0

0,0

0,0

Diabetologii

24

72,7

90,2

88,3

80,5

9,1

9,7

9,3

8,1

1,2

2,1

1,5

1,9

Gastroenterologii

21

83,4

93,3

95,0

93,3

3,5

3,3

3,1

3,1

2,6

2,5

2,2

1,4

Przeprowadzonaidentyfikacjaczynnikówetiolo-

gicznychzakażeńszpitalnychumożliwiławskazanie

tych drobnoustrojów, które dominują w jednostce,

atymsamymstanowiązagrożenienietylkodlapacjen-

ta,aledlacałegośrodowiskaszpitalnego(np.wzrost

lekooporności,szerzeniesięzakażeńepidemicznych).

Donajczęściejizolowanychalertpatogenównależą:

metycylino-oporne szczepy Staphylococcus aureus

(MRSA)(35,3%),Pseudomonas aeruginosa(11,5%),

Acinetobacter baumani

(8,6%),Klebsiella pneumoniae

ESBL+(5,8%)orazszczepyEscherichia coli (5%).

SzczególnąuwagęzwracaznacznyodsetekMRSA,

którestanowiłyponad30%wszystkichwyhodowa-

nych bakterii, a których liczba nie zmalała mimo

podjętychwszpitaludziałańzapobiegawczych.

Porównanieliczbydrobnoustrojówwyhodowa-

nych zposzczególnych klinik w latach 2005-2007

pozwoliłoodpowiedziećnapytanie(ryc.2):czydany

patogencharakteryzujesiętendencjąrosnącączyjest

zoddziałueliminowany?Umożliwiłowskazanietych

326

Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328

Dodatkowozjawiskiembudzącymniepokójjest

znacznaśmiertelnośćzpowoduinfekcjiszpitalnych.

WedługdostępnychdanychwStanachZjednoczonych

zakażeniawewnątrzszpitalnestanowiąósmąprzyczy-

nęzgonu.Pomiaruwskaźnikaśmiertelnościokreślasię

liczbązgonówna100pacjentówlubliczbąutraconych

latżycia(YLL–years of life lost),spowodowanych

zakażeniemwewnątrzszpitalnym.Największąśmier-

telność, sięgającą nawet 30%, powodują zakażenia

krwiopochodneizapaleniapłuc.Niestetywniniejszej

pracy,zpowodubrakurzetelnychdanych,nieudało

sięokreślićww.wskaźnika.

Doniesieniazinnychjednostek,którewskazują

oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii jako

miejsce występowania największej liczby infekcji

(13-14%), odpowiadają uzyskanym w pracy wyni-

kom.Widocznynaprzełomielat2004-2005ponad

3-krotnywzrostczęstościzakażeńwOITspowodo-

wanybyłgłówniezmianąsposoburejestracjizakażeń

szpitalnych,którapolegałanaznacznymusprawnie-

niuiudoskonaleniusystemupoprzezwprowadzenie

opisanejwcześniejtzw.metodyaktywnej(skojarzona

analiza danych klinicznych i mikrobiologicznych,

kontrole i nadzór pielęgniarki epidemiologicznej).

Jejwdrożenie,razemzkoniecznościąhospitalizacji

od 2006 r. pacjentów dializowanych otrzewnowo,

spowodowało2-krotnywzrostwartościwspółczynnika

zachorowalnościwoddzialenefrologii,jakrównież

doprowadziłodoznacznego,wporównaniuzrokiem

2004, wzrostu wykrywalności infekcji w oddziale

pulmonologiiialergologii.

Wkwietniu2005r.na½etatuzatrudnionazo-

stałarównieżdrugapielęgniarkaepidemiologiczna.

Fakttenprzyczyniłsiędozwiększeniawykrywalności

izgłaszalnościzakażeń.

Następnymi w kolejności oddziałami wymie-

nianymiwpublikacjachsą:neurochirurgia–4,56%;

chirurgia ogólna (~2%) i neurologia (1,4-2,5%)

[3,15,16].

Odnotowanywpracyspadekliczbyprzypadków

zakażeńnaoddzialeszczękowo-twarzowymspowo-

dowanybyłgłównielicznymiszkoleniamipersonelu,

ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowe

mycieidezynfekcjęrąkoraznaoddzialeneurologii

–przeprowadzeniemremontudostosowawczegodo

wymogówrozporządzeniaMinistraZdrowiazdnia

22czerwca2005r.

Najniższy współczynnik zachorowalności (0)

stwierdzonywoddziałach:okulistyki,chirurgiipla-

stycznejiotolaryngologiiwynikazfaktuwykonywania

Ryc. 2. Czynniki etiologiczne zakażeń szpitalnych w poszczególnych oddziałach w latach 2005-2007
Fig. 2. Etiologic factors of hospital infections on individual wards between 2005-2007

Aci – Acinetobacter spp.

Ent – Enterobacter spp.

Esc – Escherichia coli ESBL(+)

Pse – Pseudomonas Aeruginosa

Str – Streptococcus spp.

S.co – Staphylococcus spp.

Kle – Klebsiella pneumoniae ESBL(+)

bez

bez

S.au

bez

S.au

Ser

inne

Ser

bez

bez

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

S.au

Pro

Pro

Pro

Pro

Pro

Can

Aci

Pse

Pse

Pse

Pse

Pse

Str

S.co

Str

S.co

E.co

Pro

Kle

E.co

E.co

Ent

Aci

Pse

Pse

Aci

Aci

Esc

Aci

Pse

Esc

Aci

Aci

Kle

Kle

Ent

Esc

Ent

Pse

Esc

Esc

2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006

0%

20%

40%

60%

80%

100%

E.co – Enterococcus spp.

Can – Candida albicans

Pro – Proteus mirabilis

S.au – Staphylococcus aureus MRSA

Ser – Seratia marescens

inne – Inne (Pseudomonas putida, Stenotropchomonas maltophia, Klebsiella oxytoca)

bez – Bez określonego gatunku czy rodzaju czynnika etiologicznego

327

Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych

wwiększościww.oddziałówtzw.zabiegówczystych

iprzyjmowaniapacjentówjużzdiagnozowanych(np.

zabiegiplanowenaokulistyce).Unikasięwtensposób

dodatkowegoryzykazwiązanegozprzeprowadzaniem

badań,częstotakżetychinwazyjnychorazprzyczynia

siętodoskróceniaczasupobytuchoregowszpitalu.

Jednocześniebrakrejestracjizakażeńpochodzących

zoddziałudiabetologiiigastroenterologiinieświad-

czy o pozytywnej sytuacji epidemiologicznej ww.

klinik,alewskazujenapewnenieprawidłowościoraz

niedostatecznynadzórnadnimi.Toonesąmiejscem,

wktórymszkoleniapersoneluikontrolepowinnymieć

charakterszczególnieintensywny,stającsiępolemdo

popisudlaZespołuKontroliZakażeń.

Daneprocentowepochodzącezpiśmiennictwa,

któredotyczączynnikówizolowanychwprzypadku

rozpoznaniazakażeń,niecoróżniąsięodtych,które

uzyskaliśmy,choćrównieżwskazująszczepygronkow-

cazłocistegojakojedneznajliczniejszych(25,4%).

Dokolejnychpodwzględemczęstościwystępowania

należą:Staphylococcus epidermidis(27%),Escherichia

coli

(7%),Klebsiella pneumoniae(7,2%)orazPseudo-

monas aeruginosa

(5,9%)[3,8,16].

Podsumowanie

Biorącpoduwagęuzyskanewynikiorazinfor-

macjezdobytezinnychźródełzniepokojemmusimy

stwierdzić,żewPolscejesttoproblemnadalniedoce-

niany.Fakttenspowodowanyjestnietylkobrakiem

chęciczymożliwości,aleprzedewszystkimbrakiem

rzetelnego,fachowegoprzygotowaniawszystkichpra-

cownikówmedycznych(każdegoszczebla).Musimy

pamiętaćbowiem,żerolaZespołuKontroliZakażeń

niepolegatylkonakontrolowaniuiwytykaniubłędów,

alekoncentrujesięgłównienawspółpracywzwalcza-

niuzakażeńitworzeniuprocedurzapobiegawczych.

Systematyczna edukacja, wymagająca – niestety

- zarówno czasu, jak i olbrzymiego samozaparcia,

zpewnością pozwoli nam jednak osiągnąć odpo-

wiedniąwiedzęiprzyczynisiędoobniżeniaryzyka

wystąpieniainfekcji,będącychjednymzelementów

składowychfunkcjonującychwpermanentnysposób

wmetodzieczarnychpunktów.

Podsumowując należy stwierdzić, że jednym

znajważniejszychijednocześniebezpośrednichczyn-

nikówryzykazakażeniajestschorzeniepodstawowe,

którestałosiępowodemprzyjęciapacjentadoszpitala.

Toonobowiemzadecydujenajakimoddzialechory

będziehospitalizowany,jakiebędziemiałwykonane

proceduryijakdługobędzieleżał.Dodatkowymwa-

runkiemjestrównieżstandardoddziału,naktórypa-

cjentzostanieprzyjęty,anaktórywpływmają[1]:

–wykorzystywanewnimtechnikiaseptyczne,

–wiedzaiświadomośćpersonelumedycznego,

–troskaohigienęiprawidłowadezynfekcjarąk,

–przestrzeganie obowiązujących zasad, procedur

inormsanitarno-epidemiologicznych,

–stosowanieracjonalnejantybiotykoterapii,

–prawidłowasterylizacjasprzętumedycznegooraz

stosowaniesprzętujednorazowego,

–właściwautylizacjasprzętuibrudnegomateriału

jednorazowego,

–segregowanieizbieraniebrudnejbieliznyszpital-

nej.

Przestrzeganieistosowaniewszystkichobowią-

zującychzasad,normiprzepisów–tozatemgłówna

wytycznaprzyczyniającasiędoograniczenialiczby

zakażeńszpitalnych.Dodatkowymwyznacznikiem

jesttakżewłaściwysystemnadzorunadzakażeniami,

którypowiniencharakteryzowaćsię[17]:

–prostotą – umożliwiającą zmniejszenie kosztów

inakładówpracy,

–elastycznością–przejawiającąsięłatwościąwpro-

wadzaniapotrzebnychzmian,

–możliwościąjegoprzyjęciaizaanektowaniawrze-

czywistości–oceniananapodstawieuczestnictwa

wsystemieijakościdanych,

–zwartością–jednoznacznośćstosowanychtermi-

nówidefinicji,

–czułością–umożliwiającąwykrywaniejaknajwięk-

szejliczbyprzypadków,

–swoistością–związanązkoniecznościąsprecyzowa-

niadefinicjiiposiadaniawyspecjalizowanejkadry

medycznej.

1. FiedotowM,DenysA.Wybraneaspektyzakażeńszpitalnych.

PolMerkLek2006,XXI,125,484.

2. ŁopaciukU,SemczukK,DzierżanowskaD.Mikrobiologia

zakażeńszpitalnych.Zakażenia2002,1-2:98-102.

3. Wójkowska-MachJ.Opisowaanalizazakażeńszpitalnych

wPolsce.Pracadoktorska.CollegiumMedicumUniwersytetu

JagiellońskiegowKrakowie,2002.

4. Dzierżanowska D, Jeljaszewicz J. Zakażenia szpitalne.

alfa-medicaPress,Bielsko-Biała1999.

Piśmiennictwo / References

5. KożdońS.http://www.szpital.netus.pl/gazetki/62.htm
6. StaszkiewiczW,HryniewiczW.Praktycznezasadykontroli

zakażeń szpitalnych – zbiór rekomendacji i procedur dla

polskichszpitali.Warszawa2000.

7. GrzybowskiJ.ZakażeniaszpitalnewPolscewlatach1997

i1998.Zakażenia2001,1:11-12.

8. SalaE.MonitorowanieczynnezakażeńszpitalnychwSP

zespole ZOZ w Staszowie. Przegl Epidemiol 2006, 60:

131-140.

328

Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 323-328

9. LenarA.Zakażeniaszpitalne:Mamyswojeodrębnezdanie–

rozmowa z dr hab.med. Małgorzatą Bulandą, prezesem

zarząduPolskiegoTowarzystwaZakażeńSzpitalnych.Rynek

Zdrowia2007,wrzesień:66-68.

10. GlenisterH,TaylorL,CookeE.Anevaluationofsurveillance

methods for detecting hospital inpatients. J Hosp Infect

1993,23:229-242.

11. PolskieTowarzystwoZakażeńSzpitalnych.Systemczynnej

rejestracjizakażeńszpitalnych.Zakażenia2002,3-4:87.

12. Jawień M, Wójkowska-Mach J, Bulanda M, Heczko P.

Wdrażaniesystemuczynnejrejestracjizakażeńszpitalnych

wpolskichszpitalach.PrzeglEpidemiol2004,58:483-91.

13. Sierocka A, Milewska A, Marczak M. Zarządzanie

ryzykiem w systemie opieki zdrowotnej na przykładzie

szpitalawwojewództwiełódzkim.Sytuacjaekonomiczna,

organizacyjnaikadrowadużychorganizacjigospodarczych

waglomeracjiłódzkiej.MonografiaPolitechnikiŁódzkiej,

Łódź2007.

14. Damani Nizam N. Praktyczne metody kontroli zakażeń.

Kraków,PolskieTowarzystwoZakażeńSzpitalnych,1999.

15. Grzesiowski P. Aktualna sytuacja epidemiologiczna w

Polskichszpitalach.PodsumowanieraportówwgWytycznych

GłównegoInspektoraSanitarnegozmaja2004wsprawie

rejestracjiiraportowaniazakażeńszpitalnych.Warszawa,

27czerwca2005r.

16. CienciałaA,MądryR,BaruchaPiwsp.Zakażeniaszpitalne

w oddziałach zabiegowych. Przegl Epidemiol 2000, 54:

291-297.

17. Heczko P, Wójkowska-Mach J. Organizacja nadzoru nad

zakażeniami szpitalnymi w oddziałach zabiegowych.

Epidemiologiazakażeńszpitalnych.Zakażeniaszpitalnena

oddziałachzabiegowych.Pracazbiorowapodred.Małgorzaty

Bulandy:14.