Stefan Michnik – Szechter – stalinowski kat,
morderca sądowy, żydowski komunista –
orzekał wyroki z zapałem

Autor: Redaktor kategoria: Stefan Michnik

KWI

14

Aktualizacja: 2010-02-26 11:46 pm

Błyskawiczną karierę Stefan Michnik zawdzięczał Informacji Wojskowej. Był jej rezydentem

Z dr. hab. Krzysztofem Szwagrzykiem, naczelnikiem pionu edukacyjnego
wrocławskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, rozmawia Zenon
Baranowski

Jaką rolę odegrał Stefan Michnik jako sędzia wojskowy w stalinowskim
aparacie represji?

– Stefan Michnik na pewno nie był człowiekiem, który ponosi jakąś wielką odpowiedzialność za

skalę represji w latach 40. i 50. Na pewno nie był to człowiek pokroju Heleny Wolińskiej, której

zakres kompetencji był znacznie większy. Ale nie oznacza to, że Stefan Michnik był nic

nieznaczącym prawnikiem, który niczego złego w tym okresie nie zrobił. Musimy pamiętać, że w

latach 50. uczestniczył w procesach politycznych i orzekał wyroki śmierci. W tej chwili wiemy o

kilkunastu wyrokach śmierci, które były jego udziałem.

Wcześniej mówiło się co najmniej o dziewięciu, teraz padają liczby rzędu
dziewiętnastu.

– Dotąd nikt nie prowadził specjalnych badań nad orzecznictwem Stefana Michnika. Jeżeli osoby,

które analizują represje z lat 50., stwierdzają, że tych wyroków śmierci jest już kilkanaście, to

pokazuje to skalę problemu. Pamiętajmy jeszcze o nieznanej wciąż liczbie (idącej zapewne w

setki) wyroków, w których zapadały kary wieloletniego więzienia. Udział Stefana Michnika w

procesach politycznych jest faktem bezsprzecznym i co do tego nikt z historyków badających ten

okres nie ma najmniejszych wątpliwości. Kiedy oceniamy tę postać, musimy pamiętać jeszcze o

innej sferze jego aktywności w tamtym okresie. W latach 50. niezależnie od tego, że uczestniczył

w procesach politycznych, był jeszcze agentem, a później rezydentem Informacji Wojskowej.

Fakt do niedawna zupełnie nieznany…

– Tak. Była to całkiem nieznana sprawa. Dopiero połączenie tych dwu informacji: o roli Stefana

Michnika jako sędziego uwikłanego w procesy polityczne i jego roli jako agenta i rezydenta

Informacji Wojskowej, pozwoli nam określić jego właściwą funkcję w systemie stalinowskim. W

mojej ocenie, decyzja sądu jest krokiem w dobrą stronę. Chodzi tutaj o pociągnięcie do

odpowiedzialności osób, które kształtowały skalę terroru w Polsce w okresie stalinowskim.

Chciałbym, żeby w tym przypadku starania podjęte przez wymiar sprawiedliwości wreszcie

okazały się skuteczne. Dotychczas, jak wiemy, wszystkie działania skierowane przeciwko sędziom

i prokuratorom wojskowym były, niestety, bezskuteczne. Helena Wolińska nie jest tutaj wcale

jedynym przykładem.

Stefan Michnik w wywiadach próbuje się częściowo tłumaczyć, że był wówczas
“młody i głupi”…

– Swego czasu zajmowałem się analizą orzecznictwa wymiaru sprawiedliwości z lat 40. i 50.

Przebadałem biografie kilkuset osób, które wydawały wyroki śmierci, i mogę wskazać takie

nazwiska ludzi, o których można jednoznacznie stwierdzić, że się zagubili w tamtym systemie.

Trafili do tego sądownictwa i widać było, że to, co tam robili, było działaniem pod przymusem.

Unikali uczestniczenia w procesach politycznych, starali się właściwie wykonywać swoje

obowiązki, za co byli karani np. poprzez opinie służbowe. Na pewno do takich osób nie

zaliczyłbym Stefana Michnika. Od początku był to człowiek silnie zindoktrynowany politycznie. Z

głębokim przekonaniem ideologicznym wykonywał swoje obowiązki. Nie traktował ich jako

konieczności wywiązywania się z nałożonych na niego zadań. Robił to z pełnym, wewnętrznym

przekonaniem, co widać z treści tzw. wstępniaków umieszczanych w wyrokach. To były

ideologiczne uzasadnienia wyroków, które zapadały w tamtym okresie. Jestem absolutnie

przekonany, że Stefan Michnik nie może być uznany za niczego nieświadomą, młodą ofiarę

systemu komunistycznego, która nie bardzo wiedziała, co czyni.

Dziękuję za rozmowę.

Wydajcie nakaz za Michnikiem Decyzja Sądu Garnizonowego w Warszawie

w sprawie aresztowania byłego stalinowskiego sędziego Stefana Michnika

stanowi podstawę do wydania europejskiego nakazu aresztowania –

wskazują prawnicy. Michnik przebywający od 1969 r. w Szwecji ma podwójne

obywatelstwo, a to państwo z zasady nie wydaje swoich obywateli, więc

Strona 1 z 2

SZECHTERIADA.ORG

2011-05-07

file:///C:/Users/Andrzej/AppData/Local/Temp/Low/HJ2G8ME4.htm

Za:

Nasz Dziennik, Sobota-Niedziela, 27-28 lutego 2010, Nr 49 (3675)

(” Wyroki śmierci orzekał z

zapałem”)

zastosowanie ENA jest jedyną możliwą drogą, aby Szwecja przekazała go

Polsce.

Warszawski pion śledczy IPN, który prowadzi postępowanie przeciwko

Stefanowi Michnikowi podejrzanemu o popełnienie zbrodni komunistycznych,

na razie nie udziela informacji o dalszych czynnościach, w tym terminie

wystąpienia do sądu z wnioskiem o ENA. Naczelnik Piotr Dąbrowski

podkreśla, że Instytut podejmie wszystkie czynności, żeby Michnik

odpowiadał przed polskimi sądami.

Co do zastosowania ENA nie mają wątpliwości prawnicy. Wynika to bowiem

z faktu, że Szwecja nie wydaje swoich obywateli. Drogę zastosowania

zwykłej ekstradycji badał już swego czasu były szef pionu śledczego IPN

prof. Witold Kulesza. Wówczas się okazało, iż poza ochroną obywateli w

szwedzkim prawodawstwie nie ma przepisów, pod które można byłoby

podciągnąć kwestię odpowiedzialności za zbrodnie systemu totalitarnego. –

Szwecja nie ma analogicznych przepisów związanych z rozliczeniem

komunizmu i zapewne zakres pojęcia zbrodni przeciwko ludzkości w prawie

szwedzkim jest trochę inny niż w naszym – mówił wcześniej prowadzący

sprawę prokurator Marek Klimczak.

Natomiast umowa o ENA zobowiązuje kraje, które ją podpisały, do

wydawania swoich obywateli, aby mogli odpowiedzieć karnie w innych

państwach. Wydanie przez sąd nakazu aresztowania otwiera drogę do

przygotowania przez IPN wniosku o ENA, który musi także zatwierdzić sąd.

Taki wniosek został już swego czasu wystosowany wobec Heleny Wolińskiej.

Gdy ENA trafi do władz danego kraju, te mają 90-dniowy termin na jego

rozpatrzenie. Prokurator Tomasz Kamiński z centrali pionu śledczego IPN

zaznacza jednak, że taki wniosek będzie musiał być rozpatrzony przez

szwedzkie sądy, które dokonają jego oceny.

Na Stefanie Michniku od 2007 r. ciążą zarzuty udziału w bezprawnym

pozbawieniu wolności Józefa Stemlera. Był on jednym z członków składów

orzekających o przedłużaniu aresztu członka Delegatury Rządu na Kraj. IPN

stwierdza, że “podejrzany świadomie brał udział w prześladowaniu

pokrzywdzonych ze względów politycznych i działał w strukturach systemu

państwa totalitarnego, posługującego się na wielką skalę terrorem dla

realizacji celów politycznych i społecznych. (…) Jego zachowania wyczerpują

znamiona nie tylko zbrodni komunistycznej, ale także znamiona zbrodni

przeciwko ludzkości”.

Z dotychczasowego postępowania wynika, że “podejrzany dopuścił się tego

typu czynów także w odniesieniu do co najmniej 19 innych osób, żołnierzy

podziemia niepodległościowego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,

obywateli podejrzewanych o szpiegostwo na rzecz Rządu RP na

Uchodźstwie w Londynie czy nawet funkcjonariuszy MBP podejrzewanych o

nielojalność w stosunku do władzy ludowej”.

Historycy przytaczają ówczesne wypowiedzi Michnika, który na naradzie

partyjnej w 1956 r. mówił: “Nam wtedy imponowało powiedzenie o

zaostrzającej się walce klasowej i nieprawdę powie ten, kto by twierdził, że

wtedy z niechęcią rozpatrywał te sprawy. Ja wiem, że raczej ludzie garnęli się

do tych spraw, sam muszę przyznać, że kiedy dostałem pierwszy raz

poważną sprawę, to nosiłem ją przy sobie i starałem się, żeby mi tej sprawy

nie odebrano”.

Zenon Baranowski

Za:

Nasz Dziennik, Sobota-Niedziela, 27-28 lutego 2010, Nr 49 (3675)

Strona 2 z 2

SZECHTERIADA.ORG

2011-05-07

file:///C:/Users/Andrzej/AppData/Local/Temp/Low/HJ2G8ME4.htm