2011-11-18
Czym jest wizualizacja?
Wizualizacja (ang. visualize) - wytwarzanie wyobrażeń.
JAKO TECHNIKA RELAKSACYJNA
Czym jest wizualizacja? Czym jest wizualizacja?
Wizualizacja jest procesem aktywizowania
Wizualizacja jest procesem aktywizowania
określonych doświadczeń percepcyjnych i
doświadczeń zmysłowych (percepcyjnych) i
emocjonalnych w celu uzyskania stanu relaksacji.
emocjonalnych w celu wykorzystania zgromadzonych
zasobów psychicznych dla przyszłych planów i ich
realizacji (Cavallier, 1997).
Ludzie mają na ogół pewne preferencje dotyczące
Czym jest wizualizacja?
korzystania z kanałów percepcyjnych. Podczas
wizualizacji należy brać pod uwagę różne kanały
percepcyjne:
O wizualizacji można mówić również jako o
ð wzrok (obrazy)
symbolizacji. Wspomnienia i pojęcia są bowiem
ð sÅ‚uch (dz
więki, słowa)
magazynowane w naszej pamięci w formie obrazów
ð dotyk (wrażenia kinestetyczne)
ð smak i wÄ™ch (doznania smakowe, zapachy).
symbolicznych i metaforycznych.
Podczas wizualizacji należy uwzględniać różnice
indywidualne w tym zakresie.
1
2011-11-18
y
ródła wizualizacji
WIZUALIZACJA W ŻYCIU CODZIENNYM
ð Wizualizacja wywodzi siÄ™ z czasów czÅ‚owieka pierwotnego.
ð WiÄ™kszość ludzi bezwiednie stosuje wizualizacjÄ™.
W epoce kamiennej ludzie rysowali w jaskiniach wizje
Niestety często jest to wizualizacja negatywna, tzw.
łowów, przygotowując się do nich.
 filmy dotyczące porażki .
ð Podobnie jest dzisiaj. Przed każdym dziaÅ‚aniem
wytwarzamy antycypujÄ…cy mentalny obraz tego, co
zamierzamy zrobić wykorzystując informacje z
ð Potrafimy wyÅ›wietlać sobie filmy dotyczÄ…ce
wcześniejszych doświadczeń. Uczucie sukcesu lub porażki,
niepomyślnego rozwoju zdarzeń, których jesteśmy
którego doznajemy w tym momencie, będzie miało ważne
uczestnikami, co powoduje uruchamianie emocji
znaczenie dla wyniku naszego działania. Zgodnie z prawem
negatywnych i wzmacnianie mobilizacji organizmu.
 samosprawdzajÄ…cej siÄ™ przepowiedni mamy tendencje do
zachowania siÄ™ zgodnie z przewidywaniami.
Mechanizm działania wizualizacji
y
ródła wizualizacji
ð Pionierem wielu technik terapeutycznych stosujÄ…cych
ð DziaÅ‚anie wizualizacji (wykorzystywanej do celów
wizualizację był Emile Coue (twórca pozytywnej
relaksacyjnych) opiera się na tych samych założeniach,
wizualizacji, pozytywnego myślenia i afirmacji)
co działanie technik relaksacyjnych.
ð W Polsce nurt terapeutyczny wykorzystujÄ…cy techniki
ð ZakÅ‚ada siÄ™, że istnieje zwiÄ…zek pomiÄ™dzy stanem
wizualizacji zapoczątkował Francois Cavallier (na
psychicznym i stanem fizjologicznym organizmu.
przełomie lat 80 i 90-tych XX w.)
Mechanizm działania wizualizacji
Mechanizm działania wizualizacji
ð W mentalnych obrazach, które wytwarzane sÄ… podczas
ð Wizualizacja jako technika relaksacyjna polega na
wizualizacji zawarte sÄ… emocje. Emocje powodujÄ… w
organizmie sekrecjÄ™ substancji chemicznych i
wzbudzeniu takich procesów wyobrażeniowych, które
hormonów i wpływają na stan fizjologiczny
wywołują przyjemne emocje. Prowadzą one do
organizmu.
uspokojenia i rozluz
nienia psychofizjologicznego
ð Badania pokazujÄ…, że samo wyobrażenie okreÅ›lonego
organizmu.
działania wywołuje emocje i reakcje organizmu
podobne do tych, które towarzyszą ludziom podczas
wykonywania tego działania.
2
2011-11-18
Rodzaje wyobrażeo
Rodzaje wizualizacji
ð Podczas wizualizacji mogÄ… pojawiać siÄ™ wyobrażenia
Wizualizacja może się to odbywać w sposób swobodny
odtwórcze lub twórcze.
lub kierowany.
ð Wizualizacja kierowana wstÄ™puje wtedy, gdy
ð Wyobrażenia odtwórcze dotyczÄ… odtwarzania tego,
prowadzący ukierunkowuje wyobrażenia poprzez
co już było, są to wspomnienia dotyczące osób,
wypowiadanie tekstu wizualizacji.
sytuacji, uczuć, smaków, zapachów itp. Wyobrażenia
ð Wizualizacja swobodna polega na swobodnym
odtwórcze występują u większości ludzi.
prowadzeniu wyobrażeń na określony, podany
wcześniej temat (np. wyobraz
sobie, że jesteś w
ð Wyobrażenia twórcze dotyczÄ… wytwarzania nowych
przyjemnym dla siebie miejscu, przypomnij sobie
obrazów, dz
więków itd. Wyobrażenia twórcze
najprzyjemniejsze wydarzenie ze swojego życia, itp.)
występują rzadko.
Warunki przeprowadzania wizualizacji
Poziomy wizualizacji
i wskazówki do dwiczeo
Każdy rodzaj relaksacji czy wizualizacji można
ð Miejsce
doświadczać na różnym poziomie głębokości. Jest to
ð Pora
proces bardzo indywidualny.
ð Przygotowanie
wizualizacja/relaksacja pÅ‚ytka ð Nastawienie
ð Przyjecie odpowiedniej pozycji
ð Zasada swobodnego ćwiczenia
ð Bezpieczne ćwiczenie
wizualizacja /relaksacja głęboka
Miejsce
Pora dwiczeo
ð Należy ćwiczyć w osobnym pomieszczeniu.
ð Można ćwiczyć o różnych porach.
ð Pomieszczenie powinno być wyciszone.
ð Temperatura powinna optymalna dla ćwiczÄ…cego
(nie za ciepło i nie za zimno).
3
2011-11-18
Przygotowanie
Nastawienie
ð Przed przystÄ…pieniem do treningu należy
ð Bardzo ważne jest nastawienie do ćwiczeÅ„.
zaspokoić potrzeby fizjologiczne.
ð Efekt ćwiczenia zależy od tego, czy zaakceptujemy
ð Ubranie, w którym ćwiczymy powinno być
wizualizację jako właściwą dla siebie formę, czy
wygodne.
będziemy wierzyć w jej skuteczność.
Przyjecie odpowiedniej pozycji Zasada swobodnego dwiczenia
ð Należy pamiÄ™tać, że w każdej chwili treningu można
ð Pozycja leżąca
odejść od instrukcji i podążać za swoimi potrzebami
(jest to ważne szczególnie dla tych osób, które mają
ð Pozycja siedzÄ…ca w fotelu swój wÅ‚asny wewnÄ™trzny schemat)
Bezpieczne dwiczenie Przebieg wizualizacji
ð Jeżeli podczas treningu pojawi siÄ™ negatywne
ð Instrukcje wprowadzajÄ…ce
przeżycie, z którym nie chcemy się konfrontować,
ð Wizualizacja wÅ‚aÅ›ciwa
mamy prawo przerwać ćwiczenie.
ð Instrukcje wyprowadzajÄ…ce
4
2011-11-18
Przykład instrukcji wprowadzającej
Instrukcje wprowadzajÄ…ce
ð Zamykam oczy ð RamiÄ™
ð WizualizacjÄ™ zaczynamy od prostych instrukcji
ð Rozluz
niam stopy ð SzyjÄ™
wprowadzających, mogą to być na przykład
poczÄ…tkowe instrukcje treningu autogennego lub inne. ð Nogi ð Twarz
ð Uda ð Policzki
ð Celem tych instrukcji jest wprowadzenie organizmu w ð Biodra ð JÄ™zyk
stan odprężenia.
ð Brzuch ð Oczy
ð KlatkÄ™ piersiowÄ… ð SkórÄ™ na gÅ‚owie
ð DÅ‚onie ð Jest mi przyjemnie
ð PrzedramiÄ™ ð CzujÄ™ siÄ™ spokojnie
Przykłady instrukcji wyprowadzających
Instrukcje wyprowadzajÄ…ce
Podczas wyprowadzania z treningu można odwołać
ð Na zakoÅ„czenie każdego ćwiczenia konieczne jest
sugestie dawane podczas wizualizacji. Przykłady:
zapewnienie czasu na wyjście ze stanu wizualizacji.
 Uczucie ciężkości zanika.
ð Czas ten bywa różny dla różnych osób.
 Uczucie falowania zanika.
 Mogę poruszać stopami, zacisnąć pięści, ziewać i
przeciągnąć się .
Przykłady instrukcji wyprowadzających Wizualizacja i muzyka
 SÅ‚yszÄ™ dz
więki i hałasy z zewnątrz.
ð Wizualizacja może być prowadzona z odpowiednio
dobranÄ… muzykÄ….
 Mój oddech jest teraz bardziej energiczny.
ð Muzyka powinna wywoÅ‚ywać lub/i wzmacniać
 Kiedy za chwilę otworzę oczy mój umysł będzie, jasny, wyobrażenia.
wypoczęty, odprężony, gotowy sprostać wszystkim,
czekajÄ…cym ciÄ™ dziÅ› zadaniom.
5
2011-11-18
Wskazówki dotyczące doboru muzyki do Wskazówki dotyczące doboru muzyki do
wizualizacji wizualizacji
ð IstniejÄ… wspólne dla okreÅ›lonych grup kulturowych
ð PrzykÅ‚ady skojarzeÅ„ muzycznych zwiÄ…zanych z
skojarzenia muzyczne (nazywane konotacjÄ…
operowaniem harmoniÄ… czy skalÄ… muzycznÄ…:
muzyczną), które można wykorzystać przy doborze
muzyki do wizualizacji.
ð PrzykÅ‚ady skojarzeÅ„ muzycznych dotyczÄ…cych barwy ð szereg dz
więkowy akordu jednej funkcji może kojarzyć
instrumentu: się z sygnałem pobudki
ð obój  fujarka pastuszka
ð podwyższenie czwartego stopnia w skali durowej kojarzy
ð róg  polowanie
się z góralskim charakterem muzyki.
ð organy  koÅ›ciół
ð harfa  pÅ‚ynÄ…ca woda
Wskazówki dotyczące doboru muzyki do Wskazówki dotyczące doboru muzyki do
wizualizacji wizualizacji
ð IstniejÄ… też pewne utwory muzyczne, które
ð OdgÅ‚osy przyrody wykorzystywane jako tÅ‚o muzyczne
wykorzystywane są w mediach w określonych
prowokują określone wyobrażenia, np. łąki, lasu,
sytuacjach i dlatego kojarzÄ… siÄ™ one z tymi sytuacjami.
morza, plaży itd.
Przykładowo:
ð  Aria na strunie G J.S. Bacha, czy  Adagio
T. Albinioniego zwykle prezentowane są podczas święta
zmarłych czy uroczystości pogrzebowych.
ð  Taniec pisklÄ…t w skorupkach z cyklu Obrazki z
wystawy M. Musorgskiego często jest prezentowany
podczas ÅšwiÄ…t Wielkanocnych.
6