1

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ZACHOWANIA ORGANIZACYJNE

Dr Renata Winkler
Kat. Zachowań Organizacyjnych

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Regulacyjna teoria temperamentu (RTT)

•

typy organizacji wielokulturowych

REPETYTORIUM

ORGANIZACJE WIELOKULTUROWE

•

cechy organizacji wielokulturowych:

założenia modelowe

warunki wystarczające

TEMPERAMENT

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

OSOBOWOŚĆ

2

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

stałość

(spójność) zachowania

PRZEJAWY FUNKCJONOWANIA OSOBOWOŚCI:

•

różnice

międzyosobnicze

•

wysoki stopień

integracji

zachowania

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

jacy są ludzie?

•

w jaki sposób osobowość rozwija się i zmienia?

•

dlaczego ludzie zachowują się tak a tak?

TRZY PYTANIA PSYCHOLOGII OSOBOWO

Ś

CI

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

CELE NAUKOWEJ TEORII OSOBOWOŚCI

•

dostarczenie języka

do opisu i analizy zachowania

•

sformułowanie

modelu wyjaśniającego

przyczyny

zachowania

•

określenie

istotnych różnic psychologicznych

między

ludźmi

•

umożliwienie przewidywania

przyszłego zachowania się

człowieka na podstawie diagnozy osobowości

3

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEORIE OSOBOWOŚCI RÓśNIĄ SIĘ MIĘDZY SOBĄ:

•

podkreślanym aspektem natury człowieka

•

preferowanymi metodami badania osobowości

•

preferowanymi metodami terapeutycznymi

•

preferowanymi metodami badań naukowych

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE ORIENTACJE TEORETYCZNE W

PSYCHOLOGII OSOBOWOŚCI

•

Perspektywa teorii cech

•

Perspektywa teorii uczenia się

•

Orientacja psychodynamiczna

(psychoanaliza klasyczna i zreformowana)

•

Orientacja humanistyczno-egzystencjalna

•

Orientacja społeczno-poznawcza

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

PERSPEKTYWA TEORII CECH

4

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Cecha jako skrótowy

opis

spójności zachowania

•

Cechy jako

determinanty

zachowania

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

WSPÓŁCZESNE TEORIE CECH

•

R. Catell: 16 czynników wyodrębnionych na podstawie
analizy czynnikowej (1950)

•

H.J. Eysenck: 3 czynniki (neurotyzm-ekstrawersja-
psychotyzm

•

P. Costa, R. McCrae: „Wielka piątka”

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

PERSPEKTYWA TEORII UCZENIA SIĘ

5

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Osobowość jako produkt

uczenia się

(przez styczność, przez

wzmocnienie, przez modelowanie społeczne)

•

Środowiskowa kontrola

zachowania

•

Wyjaśnianie

stałości

zachowania się

John B. Watson: Behawioryzm

Clark L. Hull: Neobehawioryzm

Edward Tolman : Behawioryzm celowościowy

Albert Bandura: Teoria społecznego uczenia się

Burrhus F. Skinner: Teoria warunkowania instrumentalnego

Iwan Piotrowicz Pawłow: Teoria warunkowania klasycznego

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEORIA WARUNKOWANIA INSTRUMENTALNEGO

(Burrhus Frederic Skinner)

•

ZACHOWANIE jest zależne od sytuacji

•

REAKCJA

6

Zdarzenie poprzedzające

zachowanie

(Antecedent)

Zachowanie

(Behavior)

Konsekwencja

(Consequence)

Cd: TEORIA WARUNKOWANIA INSTRUMENTALNEGO

(Burrhus Frederic Skinner)

A

B

C

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEORIA WARUNKOWANIA INSTRUMENTALNEGO

(Burrhus Frederic Skinner)

•

CZYNNIK WZMACNIAJĄCY

•

ROZKŁAD WZMOCNIEŃ

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

PSYCHOPATOLOGIA

brak wyuczenia reakcji

nabycie reakcji nieprzystosowawczej

Cd: TEORIA WARUNKOWANIA INSTRUMENTALNEGO

(Burrhus Frederic Skinner)

7

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ORIENTACJA PSYCHODYNAMICZNA

(psychoanaliza klasyczna i zreformowana)

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Osobowość jako system

dynamizmów

psychicznych

•

Struktura psychiczna

: id, ego, i superego

•

Znaczenie kontroli i

samoregulacji

•

Procesy świadome i

nieświadome

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

INSTYNKTY

życia

śmierci

POPĘDY

seksualny
agresji

8

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

ID

•

EGO

•

SUPER EGO

STRUKTURA OSOBOWOŚCI

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

ID

ZASADA PRZYJEMNOŚCI

unikanie bólu

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

EGO

ZASADA RZECZYWISTOŚCI

9

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

SUPER EGO

ZASADA SŁUSZNOŚCI SPOŁECZNEJ

aspekt moralny

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

id

superego

ego

Struktura osobowości według psychoanalizy

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Struktura osobowości według teorii psychodynamicznych

S
u
p
e
r
e
g
o

e

g

o

i

d

ś

wiadomość

przedświadomość

nieświadomość

10

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

PRZEDŚWIADOMOŚĆ

•

ŚWIADOMOŚĆ

•

NIEŚWIADOMOŚĆ

•

Spostrzeganie nieświadome

•

Podprogowa aktywacja psychodynamiczna

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

MECHANIZMY OBRONNE

•

Definicja psychoanalityczna:
mechanizmy stosowane przez ego dla zmniejszenia napięcia
wynikającego z podstawowych popędów

•

Definicja ogólniejsza:
nieświadome strategie psychologiczne zmniejszające lub
pozwalające na unikanie stanów negatywnych, jak konflikt,
frustracja, lęk, reakcja na stres

11

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

są nieuświadamiane

•

służą redukcji napięcia

•

obejmują zniekształcanie rzeczywistości.

ZASADNICZE CECHY MECHANIZMÓW OBRONNYCH

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE

•

REPRESYJNE

- oparte na wybiórczym „zapominaniu”

materiału związanego z konfliktem czy stresem

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE

Represja (wyparcie)

Supresja (tłumienie)

Unikanie (denial)

12

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

PROJEKCJA

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

REGRESJA

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

PRZEMIESZCZENIE

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

13

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

• REAKCJA POZOROWANA

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

IZOLACJA

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

• ODCZYNIANIE

(undoing)

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

14

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

• SUBLIMACJA

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

• RACJONALIZACJA

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

GŁÓWNE MECHANIZMY OBRONNE – cd.

• ZAPRZECZANIE

15

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Fazy rozwoju psychoseksualnego

•

faza oralna (1 rok życia)

•

faza analna (2-3 rok życia)

•

faza falliczna (4-5 rok życia)

•

okres latencji (6 rok życia - okres pokwitania)

•

faza genitalna - po okresie pokwitania

ufność versus

nieufność

autonomia versus

wstyd i niepewność

inicjatywa versus

poczucie winy

pracowitość versus

poczucie niższości

bliskość versus

izolacja

twórczość versus

stagnacja

integracja versus

rozpacz

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ORIENTACJA HUMANISTYCZNO-EGZYSTENCJALNA

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Rozwój osobowości - proces

samorealizacji

•

Znaczenie

świadomości

własnej egzystencji i wolnego wyboru

•

Istota i znaczenie

doświadczenia

. Rola otwartości

na doświadczenie

16

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

•

Człowiek jest z natury dobry

•

Ludzkie zachowanie jest uwarunkowane przez teraźniejszość
(aktualne przeżycia i doświadczenia).

•

Carl Rogers
Teoria samoaktualizacji
(„Psychoterapia zorientowana na klienta”)

•

Jednostka najlepiej zna własne osobiste doświadczenia

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ORIENTACJA SPOŁECZNO-POZNAWCZA

•

Osobowość jako system

wiedzy

i urządzenie do przetwarzania

informacji

•

Osobowość jako źródło

znaczeń

•

Obraz samego siebie

- centrum osobowości

•

Waga kontekstu społecznego dla funkcjonowania osobowości

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

ZADANIA OSOBOWOŚCI JAKO SYSTEMU

•

ADAPTACJA PSYCHOLOGICZNA

•

INTEGRACJA OSOBY

przejawy integracji

spójność zachowania z centralnymi standardami
poczucie własnej jedności
poczucie autonomii i podmiotowej kontroli

mechanizmy zapewniające integrację:

pojęcie własnej osoby
samoświadomość
procesy samoregulacji

17

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

KLASYKA POZNAWCZEJ TEORII OSOBOWOŚCI

•

George A. Kelly: Teoria konstruktów osobistych

•

Theodor Adorno, Else Frenkel-Brunswick,
Daniel Levinson, R. Nevitt Sanford:
Teoria osobowości autorytarnej

•

Milton Rokeach: O

sobowość dogmatyczna, czyli umysł zamknięty

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

TEORIA KONSTRUKTÓW OSOBISTYCH (George A. Kelly)

•

Każdy człowiek jest badaczem, który stara się przewidywać
i kontrolować zjawiska

•

Zasadniczo człowiek zorientowany jest na przyszłość

•

ś

ycie człowieka jest tworzeniem reprezentacji lub

konstruowaniem rzeczywistości i to pozwala nam na
tworzenie i przekształcanie siebie

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Cd:

TEORIA KONSTRUKTÓW OSOBISTYCH (George A. Kelly)

•

Możliwość postrzegania zdarzeń jest ograniczona
dostępnymi kategoriami (KONSTRUKTAMI)

KONSTRUKT: sposób interpretowania świata

•

Osobowość jest tworzona przez system konstruktów

forma: słowne ↔ przedsłowne
zakres stosowalności: rdzenne ↔ peryferyczne
hierarchia: nadrzędne ↔ podrzędne

18

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

Cd:

TEORIA KONSTRUKTÓW OSOBISTYCH (George A. Kelly)

Różnice międzyosobnicze wynikają z:

rodzaju konstruktów

liczby konstruktów

zawartości konstruktów

złożoności organizacji systemów konstruktów

•

poziomy w hierarchii

•

złożoność – prostota poznawcza

otwartości systemów konstruktów na zmiany

Prowadz

ą

cy: dr Renata Winkler

LĘK

STRACH

ZAGROśENIE

Cd:

TEORIA KONSTRUKTÓW OSOBISTYCH (George A. Kelly)

•

Działanie osoby jest psychologicznie ukierunkowane
sposobami antycypowania przez nią pewnych zdarzeń