25.03.2020
1
Produkt
Prof. dr hab. Anna Czubała
Produkt
1.
Etapy wprowadzania nowych produktów
2.
Cykl życia produktu a działania marketingowe
3.
Strategie kształtowania pola rynkowej
aktywności przedsiębiorstwa (macierz H.I.
Ansoffa)
W marketingu przez produkt rozumie się
wszystko to, co jest oferowane nabywcy do
konsumpcji, użytkowania lub posiadania w
celu
zaspokajania
jego
potrzeb
lub
pragnień. Są to:
dobra fizyczne,
usługi,
miejsca,
organizacje,
idee, pomysły,
osoby.
FUNKCJE PRODUKTU
FUNKCJE PRODUKTU
FUNKCJE PRODUKTU
FUNKCJE PRODUKTU
Źródło korzyści dla nabywcy i jego
satysfakcji
Instrument konkurowania
Punkt wyjścia do kształtowania
pozostałych instrumentów marketingu-
mix
25.03.2020
2
Marketingowa struktura produktu
Nowy
produkt
rozpatrywany
z
punktu
widzenia producenta to produkt o nowych
rozwiązaniach technicznych i technologicznych.
Nowy
produkt
rozpatrywany
z
punktu
widzenia nabywcy to produkt zaspokajający
nowe
potrzeby
lub
w
odmienny
sposób
zaspokajający potrzeby już istniejące. O poziomie
nowości decyduje konfrontacja jego właściwości z
potrzebami nabywców.
NOWY PRODUKT
NOWY PRODUKT
NOWY PRODUKT
NOWY PRODUKT
Kategorie nowych produktów
nowe
produkty
w
skali
światowej
(nowe
produkty, które tworzą zupełnie nowy rynek, np.
komputery osobiste);
nowe
linie
produktów
(nowe
produkty
pozwalające firmie po raz pierwszy wejść na już
istniejący rynek);
produkty dodatkowe (stanowią uzupełnienie
linii istniejących już na rynku produktów
przedsiębiorstwa);
Kategorie nowych produktów
udoskonalenia dotychczasowych produktów
(nowe produkty, które zastępują produkty już
istniejące,
cechujące
się
udoskonaloną
jakością i wyższą wartością postrzeganą przez
nabywców);
produkty repozycjonowane (dotychczasowe
produkty przeznaczone na nowe rynki lub
segmenty rynku);
produkty
o
niższych
kosztach
(nowe
produkty, które spełniają podobne funkcje
przy niższych kosztach);
25.03.2020
3
Proces rozwoju nowego produktu
POSZUKIWANIE I GROMADZENIE POMYSŁÓW
WSTĘPNA ANALIZA
ANALIZA EKONOMICZNA
Rachunek efektywności przewidywanych inwestycji
Badanie potencjalnego popytu
Tworzenie planów marketingowych
Ocena możliwości wykorzystania potencjału wytwórczego przedsiębiorstwa
PROWADZENIE TESTÓW
WPROWADZENIE DO SPRZEDAŻY
TWORZENIE PRODUKTU
Konstruowanie prototypu
Badania preferencji odbiorców
Tworzenie marki
Tworzenie opakowania
SUKCES PRODUKTU
Źródła informacji idei nowych
produktów
ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA
INFORMACJI
INFORMACJI
INFORMACJI
INFORMACJI
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne:
badania i rozwój
marketing i sprzedaż
produkcja
(wytwarzanie
i technologia)
serwis techniczny
i obsługa klienta
zaopatrzenie (zakupy
i dostawy)
zewnętrzne
zewnętrzne
zewnętrzne
zewnętrzne:
klienci
dostawcy
konkurencja
dystrybutorzy
ośrodki naukowo-
badawcze
konsultanci
wystawy, salony,
targi i konferencje
Kryteria selekcji idei nowego produktu
oraz skala ich wartościowania
Kryteria
Kryteria
Kryteria
Kryteria
Skala wartościowania
Skala wartościowania
Skala wartościowania
Skala wartościowania
Wielkość rynku
Wielkość rynku
Wielkość rynku
Wielkość rynku
bardzo duża
bardzo duża
bardzo duża
bardzo duża
duża
duża
duża
duża
mała
mała
mała
mała
Tendencja rozwojowa
Tendencja rozwojowa
Tendencja rozwojowa
Tendencja rozwojowa
(charakter rynku)
(charakter rynku)
(charakter rynku)
(charakter rynku)
rosnąca
rosnąca
rosnąca
rosnąca
stabilna
stabilna
stabilna
stabilna
malejąca
malejąca
malejąca
malejąca
Dostęp do rynku
Dostęp do rynku
Dostęp do rynku
Dostęp do rynku
bardzo trudny
bardzo trudny
bardzo trudny
bardzo trudny
trudny
trudny
trudny
trudny
łatwy
łatwy
łatwy
łatwy
Potrzeby
Potrzeby
Potrzeby
Potrzeby
konsumentów
konsumentów
konsumentów
konsumentów
dobrze zas
dobrze zas
dobrze zas
dobrze zas-
-
-
-
pokajane
pokajane
pokajane
pokajane
źle zaspo
źle zaspo
źle zaspo
źle zaspo-
-
-
-
kajane
kajane
kajane
kajane
nie zas
nie zas
nie zas
nie zas-
-
-
-
pokojone
pokojone
pokojone
pokojone
Przewidywany cykl
Przewidywany cykl
Przewidywany cykl
Przewidywany cykl
życia produktu
życia produktu
życia produktu
życia produktu
bardzo długi
bardzo długi
bardzo długi
bardzo długi
długi
długi
długi
długi
krótki
krótki
krótki
krótki
Siła konkurentów
Siła konkurentów
Siła konkurentów
Siła konkurentów
duża
duża
duża
duża
średnia
średnia
średnia
średnia
mała
mała
mała
mała
Koszty realizacji
Koszty realizacji
Koszty realizacji
Koszty realizacji
wysokie
wysokie
wysokie
wysokie
średnie
średnie
średnie
średnie
niskie
niskie
niskie
niskie
Wyniki testowania i kierunki działań
Wyniki testowania
Wyniki testowania
Wyniki testowania
Wyniki testowania
Kierunki działań
Kierunki działań
Kierunki działań
Kierunki działań
stopień zakupów
stopień zakupów
stopień zakupów
stopień zakupów
próbnych
próbnych
próbnych
próbnych
stopień zakupów
stopień zakupów
stopień zakupów
stopień zakupów
powtórnych
powtórnych
powtórnych
powtórnych
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
wprowadzenie produktu na
wprowadzenie produktu na
wprowadzenie produktu na
wprowadzenie produktu na
rynek
rynek
rynek
rynek
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Niski
Niski
Niski
Niski
Zmiana struktury właściwości
Zmiana struktury właściwości
Zmiana struktury właściwości
Zmiana struktury właściwości
produktu (jego funkcji,
produktu (jego funkcji,
produktu (jego funkcji,
produktu (jego funkcji,
opakowania itp.
opakowania itp.
opakowania itp.
opakowania itp.
Niski
Niski
Niski
Niski
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Wysoki
Zmiana struktury strategii
Zmiana struktury strategii
Zmiana struktury strategii
Zmiana struktury strategii
sprzedaży (idei, środków,
sprzedaży (idei, środków,
sprzedaży (idei, środków,
sprzedaży (idei, środków,
stopnia intensywności
stopnia intensywności
stopnia intensywności
stopnia intensywności
reklamy, promocji itp.
reklamy, promocji itp.
reklamy, promocji itp.
reklamy, promocji itp.
Niski
Niski
Niski
Niski
Niski
Niski
Niski
Niski
Zaniechanie wprowadzania
Zaniechanie wprowadzania
Zaniechanie wprowadzania
Zaniechanie wprowadzania
produktu na rynek
produktu na rynek
produktu na rynek
produktu na rynek
25.03.2020
4
Technologiczny cykl „życia” produktu
L
ic
z
b
a
p
o
m
y
sł
ó
w
Czas
S
tw
a
rz
a
n
ie
p
o
m
y
s
łó
w
O
c
e
n
a
p
o
m
y
s
łó
w
A
n
a
li
z
a
e
k
o
n
o
m
ic
z
n
a
Ocena
proto-
typu
Testowanie
rynku
Pro-
dukcja masowa i sprzedaż
Rozkład nabywców ze względu na
stopień akceptacji nowego produktu
INNOWATORZY – 2,5%
WCZEŚNI NAŚLADOWCY –
13,5%
WCZESNA WIĘKSZOŚĆ –
34,0%
PÓŹNA WIĘKSZOŚĆ – 34,0%
KONSERWATYŚCI – 16,0%
Charakterystyka pięciu segmentów rynku
według stopnia akceptacji nowych
produktów
1.
INNOWATORZY (PIONIERZY)
Innowatorów
jest
około
2,5%
w
każdej
populacji ludzkiej. Nie boją się ryzyka i kupują
bez zastrzeżeń nowe produkty. Są oni na ogół
młodzi i lepiej wykształceni. Mają dużo cech
kosmopolitycznych, a ich dochody są więcej niż
średnie.
2.
WCZEŚNI NAŚLADOWCY
Wcześni naśladowcy stanowią około 13,5% każdej
populacji.
Akceptują
oni
szybko
wszelkie
nowości rynkowe, ale dopiero po pewnym
namyśle,
radach
i
otrzymaniu
pewnych
informacji. Jest to grupa ciesząca się dużym
autorytetem, najlepiej wykształcona i mająca
liczne kontakty z otoczeniem. Tu znajduje się
najwięcej liderów opinii.
25.03.2020
5
3.
WCZESNA WIĘKSZOŚĆ
Wczesna większość stanowi grupę nabywców
rozważnych, których jest około 34%. Akceptują
oni nowe produkty dość szybko, ale ostrożniej
niż wcześni naśladowcy. Nabywcy rozważni
akceptują nowe produkty po ich sprawdzeniu.
4.
PÓŹNA WIĘKSZOŚĆ
Późna większość, stanowiąca 34% populacji, jest
sceptycznie nastawiona do nowych produktów,
które akceptuje dopiero wtedy, gdy większość
oceni je pozytywnie i także oceni cechy
użytkowe nowych produktów. Część zwleka z
zakupem ze względu na wysoką cenę nowego
produktu.
5.
KONSERWATYŚCI (MARUDERZY)
Konserwatyści stanowią około 16% populacji.
Jest to grupa najpóźniej akceptująca nowe
produkty. Obawiają się wszelkich nowości, na
ogół są mniej wykształceni, izolują się od
środowiska i stąd grupa ta i jej struktura jest
najmniej znana.
Cykle życia różnych produktów
W
O
L
U
M
E
N
S
P
R
Z
E
D
A
Ż
Y
CZAS
25.03.2020
6
Cykl życia produktu zależy od:
rodzaju produktu
możliwości różnicowania produktu, podatności
produktu na zmiany koniunkturalne np. mody
rodzaju zaspokajanych przez produkt potrzeb i
tempa ich zmian
postępu technicznego i technologicznego
struktury podmiotów działających na rynku
„Współżycie” produktów w różnych fazach
cyklu życia
S
P
R
Z
E
D
A
Ż
CZAS
Wczorajsi żywiciele
Dzisiejsi żywiciele
Jutrzejsi żywiciele
Struktura portfelowa produktów
Gwiazdy
? ? ?
Zagadkowe
dzieci
Dojne krowy
Psy
W
zr
o
st
r
yn
ku
Względny udział
w rynku
niski
niski
wysoki
wysoki
Kształtowanie się sprzedaży, ceny oraz zysku i
kosztu jednostkowego w poszczególnych fazach
cyklu życia produktu
Wielkość sprzedaży,
cena, zysk i koszt
jednostkowy
WPROWADZENIE
SCHYŁEK
WZROST
DOJRZAŁOŚĆ
SPRZEDAŻ
KOSZT JEDN.
CENA
ZYSK JEDN.
25.03.2020
7
Stadia cyklu „życia” produktu na rynku oraz cele
i strategie marketingowe
Charakterystyk
i marketingu
Stadia cyklu „życia” produktu na rynku
Czynniki
ekonomiczne
i rynkowe
wprowadze-
nie
wzrost
(rozwój)
dojrzałość
schyłek
sprzedaż
niska
wysoki wzrost
maksymalna
ustabilizowa-
na
spadek
koszty
jednostkowe
wysokie
zniżkujące
ustabilizo-
wane
niskie
rosnące
zysk
ujemny
rosnący
max
nabywcy
innowatorzy
wcześni
naśladowcy
większość
nabywców
maruderzy
konkurenci
brak lub kilku
rosnąca liczba
stabilna,
duża liczba
niskie
rosnące
Stadia cyklu „życia” produktu na rynku
wprowadzenie
wzrost
(rozwój)
dojrzałość
schyłek
kreowanie
świadomości,
zachęcanie do
spróbowania
maksymali-
zacja udziału
w rynku
maksymali-
zacja
i
utrzymanie
udziału w
rynku
redukcja
wydatków
i „żniwa”
CELE MARKETINGOWE
Charakterystyki
marketingu
Stadia cyklu „życia” produktu na rynku
Czynniki
ekonomiczne
i rynkowe
wprowadzenie
wzrost
(rozwój)
dojrzałość
schyłek
produkt
podstawowy
zwiększenie ilości wersji
produkowanych i zakresu
usług dodatkowych
wycofanie
„słabych
wersji
produktowych
dystrybucja
selektywna
intensywna
bardzo
intensywna
ograniczenie
liczby
punktów
sprzedaży
promocja
wprowadzają-
ca
aktywizują-
ca
przy0pomi-
nająca
zanikająca
cena
wysoka
powyżej, poniżej lub na tym
samym poziome co ceny
konkurentów
obniżki cen
STRATEGIE
Strategie kształtowania pola
rynkowego
Rynki
Produkty
dotychczasowe
nowe
dotychczasowe
PENETRACJA
RYNKU
ROZWÓJ
RYNKU
nowe
ROZWÓJ
PRODUKTU
DYWERSYFIKAC
-JA
25.03.2020
8
Metody realizacji
strategii
penetracji rynku
1.
Zwiększenie zakupów przez dotychczasowych
nabywców:
•
doskonalenie produktu
•
przyspieszenie popytu odnowienia
(np. odnawianie wzorów)
•
zwiększenie opakowań jednostkowych
•
zagęszczanie sieci dystrybucji
•
wzmocnienie promocji
2.
Przejmowanie klientów od konkurencji:
•
modyfikowanie argumentów reklamowych
•
obniżki cen
3.
Pozyskiwanie dla rynku nowych nabywców
•
promocja
•
uruchamianie nowych kanałów dystrybucji
•
przełamywanie barier cenowych przez
różnicowanie produktów i cen (np. wersja
popularna produktu drogiego)
Metody realizacji
strategii rozwoju
rynku
1.
Rozszerzenie przestrzenne rynku zbytu
2.
Tworzenie rynku dodatkowego:
•
rozszerzanie funkcji i możliwości zastosowań
produktu
•
rozszerzenie usług towarzyszących
3.
Wchodzenie na nowy segment rynku
•
nowe odmiany produktu
•
nowe kanały dystrybucji
•
odpowiednie środki promocji
Metody realizacji
strategii „rozwój
produktu”
1. Prawdziwe innowacje
- produkty oryginalne,
dotychczas nie znane, wytwarzane w oparciu o
wynalazki i nowe technologie
2. Quasi innowacje
– nowe odmiany produktów
znanych, wytwarzane przy zastosowaniu
dotychczasowych technologii
3. Nowości pozorne
– produkty różniące się od
dotychczasowych jedynie formą zewnętrzną,
opakowaniem, nazwą, dodatkami, ceną
25.03.2020
9
Metody realizacji
strategii
dywersyfikacji
1. Horyzontalna
– rozszerzenie dotychczasowego
programu asortymentowego o nowe rodzaje
produktów,
związane
w
jakiś
sposób
z produktami dotychczasowymi
2. Wertykalna
•
„w
przód”
–
podejmowanie
działań
gospodarczych
w
zakresie
obejmującym
produkty lub usługi stanowiące kontynuację
dotychczas
realizowanego
procesu
wytwórczego
lub
procesów
dystrybucji
(np.
producent
uruchamia
własną
sieć
handlową)
•
„wstecz”
– jak wyżej, z tym, że w odniesieniu
do wcześniejszych faz (np. producent konfekcji
uruchamia tkalnię)
3. Równoległa
– podejmowanie nowej
działalności gospodarczej nie mającej żadnego
związku z dotychczasową