„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wanda Bukała

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 731[04].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Anna Kordowicz-Sot
mgr inż. Wojciech Klimasara



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Wanda Bukała



Konsultacja:
inż. Teresa Piotrowska














Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].O1.01
„Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska”, zawartego w programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

5.

Ćwiczenia
5.1.

Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2.

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące
w procesie pracy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3.

Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy

5.3.1. Ćwiczenia

5.4.

Ogólne zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5.

Zasady postępowania w razie wypadku, awarii urządzenia lub zagrożenia
pożarem
5.5.1. Ćwiczenia

5.6.

Zagrożenia

pożarowe

oraz

zasady

ochrony

przeciwpożarowej

5.6.1. Ćwiczenia

5.7.

Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy
5.7.1. Ćwiczenia

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

7.

Literatura

6

11
11
11

14
14
16
16

19
19

22
22
24
24
27
27
28
42

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Stosowanie zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska”, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych jednostki modułowej 731[04].O1.01 w szkole
kształcącej w zawodzie optyk-mechanik. W poradniku zawarte są:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń/słuchacz ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być
zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

731[04].O1.01

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

731[04].O1

Podstawy techniczne zawodu

731[04].O1.04

Wykonywanie

podstawowych pomiarów

warsztatowych

731[04].O1.02

Określanie właściwości

materiałów stosowanych

w przemyśle optycznym

i precyzyjnym

731[04].O1.05

Wykonywanie podstawowych

prac z zakresu ręcznej

i mechanicznej obróbki

materiałów

731[04].O1.06

Zastosowanie

elektrotechniki i elektroniki

w sprzęcie optycznym

731[04].O1.03

Posługiwanie się

dokumentacją

techniczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−−−−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizjologii człowieka dotyczących
funkcjonowania układów: mięśniowego, kostnego,

−−−−

stosować terminologię techniczną i posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu:
elektrotechniki, mechaniki i chemii,

−−−−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−−−−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−−−−

uczestniczyć w dyskusji,

−−−−

prezentować efekty swojej pracy,

−−−−

współpracować w grupie,

−−−−

wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

określić wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące pomieszczenia pracy,

–

rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą oraz przeciwdziałać im,

–

zorganizować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,

–

dobrać i zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej stosownie do potrzeb,

–

wyjaśnić skutki działania prądu elektrycznego na organizm ludzki,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i naprawy sprzętu
optycznego i optoelektronicznego oraz pracy z urządzeniami elektronicznymi,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa podczas obsługi maszyn i użytkowania urządzeń
technicznych,

–

ocenić pod względem bezpieczeństwa stan narzędzi, przyrządów i urządzeń stosowanych
w pracy,

–

wyjaśnić wpływ niewłaściwej eksploatacji na stan majątku trwałego przedsiębiorstwa,

–

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach zgodnie z procedurami,

–

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

–

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,

–

zastosować zasady ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….……………………………………….
Modułowy program nauczania:

Optyk-mechanik 731[04]

Moduł:

Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

731[04].O1.01

Temat: Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy.

Cel ogólny: Określenie praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy w zakresie bhp.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−−−−

znaleźć informacje prawne w kodeksie pracy i innych źródłach prawa pracy,

−−−−

zastosować analizę podstawowych aktów prawnych,

−−−−

przedstawić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−−−−

współpracy w grupie,

−−−−

dokonywania prezentacji swojej pracy,

−−−−

wyszukiwania specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pogadanka,

−−−−

dyskusja dydaktyczna,

−−−−

ć

wiczenie.

Środki dydaktyczne:

−−−−

Kodeks pracy,

−−−−

komputer z dostępem do Internetu,

−−−−

materiały plastyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w 3–4 osobowych zespołach,

−−−−

praca indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Wskazówki do realizacji

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej. Przed przystąpieniem do

realizacji zajęć nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń i materiały plastyczne.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom znaczenia przestrzegania obowiązków przez pracownika
i pracodawcę.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy w czasie wykonywania plakatu i sesji plakatowej.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Faza właściwa
1.

Wyjaśnienie i pokaz przez nauczyciela wyszukiwania treści Kodeksu pracy w Internecie.

2.

Wykonanie ćwiczenia 1.

3.

Prezentacja wyników pracy – sesja plakatowa.

4.

Uświadomienie uczniom znaczenia wypełniana przedstawionych obowiązków dla
zapewnienia bezpieczeństwa pracy.

5.

Omówienie zjawiska i podanie uczniom przykładów występowania mobbingu.

6.

Wykonanie ćwiczenia 2.

7.

Przykłady mobbingu.

8.

Podsumowanie zajęć (wskazanie stopnia osiągnięcia celów zajęć, trudnych dla uczniów
elementów przy wykonywaniu ćwiczeń).

9.

Zadanie pracy domowej.

10.

Ewaluacja zajęć.

Treść ćwiczenia 1

Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.

Zespół I: Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
Zespół II: Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp.
Zespół III: Podstawowe obowiązki osoby kierującej pracownikami zakresie bhp.
Każdy uczeń w zespole powinien:
1)

wyszukać w Internecie stronę podającą treść Kodeksu pracy,

2)

wyszukać w dziale IV kodeksu pracy obowiązki będące tematem pracy zespołu i wypisać
z niego punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)

wyszukać w kodeksu pracy dział, w którym zawarto podstawowe obowiązki w zakresie
bhp i wypisać z niego obowiązki będące tematem pracy zespołu,

4)

uczestniczyć w tworzeniu plakatu.

Treść ćwiczenia 2

Przeprowadź analizę tekstu dotyczącego mobbingu zawartego w Kodeksie pracy.

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z tekstem artykułu 94

3

Kodeksu pracy,

2)

odpowiedzieć na następujące pytania:

−−−−

Co to jest mobbing?

−−−−

Jakie prawa posiada pracownik, wobec którego stosowano mobbing?

Praca domowa

Na podstawie Art. 100 rozdziału II Kodeksu pracy wyszczególnij podstawowe obowiązki

pracownika.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Informacja ustna od uczniów po zakończeniu ćwiczeń i wyniki sesji plakatowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….……………………………………….
Modułowy program nauczania:

Optyk-mechanik 731[04]

Moduł:

Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

731[04].O1.01

Temat: Organizacja stanowiska komputerowego.

Cel ogólny: Umiejętność zorganizowania stanowiska komputerowego zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−−−−

wyjaśnić znaczenie stosowania zasad bhp dla zdrowia użytkownika komputera,

−−−−

znaleźć informacje dotyczące zasad kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na stanowisku komputerowym,

−−−−

wybrać z rozporządzenia elementy potrzebne do analizy swojego stanowiska,

−−−−

podać wnioski z analizy,

−−−−

przeprowadzić korektę swojego stanowiska pracy z komputerem.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−−−−

organizowanie i planowanie zajęć,

−−−−

pracy w zespole,

−−−−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się

−−−−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−−−−

film „Uwaga komputer”,

−−−−

instrukcja dla ucznia,

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (Dz. U. Nr 148, poz. 973),

−−−−

stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,

−−−−

liniał do pomiaru z dokładnością 1 mm,

−−−−

telewizor (video).

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w małych zespołach,

−−−−

praca indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Wskazówki do realizacji

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do

realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: przygotować kartę ćwiczeń.

Zadanie dla ucznia:

Przeprowadź analizę stanowiska komputerowego pod kątem spełnienia wymogów

zawartych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory
ekranowe. Zastosuj zmiany, które zmniejszą uciążliwość pracy na tym stanowisku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Etap I. Informacje
1.

Pogadanka wprowadzająca do tematu.

2.

Pokaz filmu: „Uwaga komputer” (czas trwania: 8 min).

3.

Dyskusja na temat odczuwanych przez uczniów uciążliwości przy długotrwałej pracy
z komputerem.

4.

Udostępnienie rozporządzenia.

Pytania prowadzące:
1.

Jakie uciążliwości wiążą się z wykonywaniem pracy na stanowisku komputerowym?

2.

Jakie problemy zdrowotne występują u osób pracujących przez kilka lat na stanowisku
komputerowym?

3.

W jaki sposób możemy zmniejszyć lub wyeliminować uciążliwości na stanowisku
komputerowym?

4.

Jaki jest cel zaleceń zawartych w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe?

5.

Czy twoje stanowisko komputerowe powinno spełniać wymagania tego rozporządzenia?

Etap II. Planowanie
1.

W jaki sposób możesz wykorzystać rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe do zmniejszenia
uciążliwości występujących przy pracy na Twoim stanowisku komputerowym?

2.

Czy wszystkie punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia mają zastosowanie
do Twojego stanowiska?

3.

Jaki prosty przyrząd pomiarowy będziesz musiał zastosować przy analizie?

4.

W jaki sposób dokonasz analizy punktów zamieszczonych w załączniku, które dotyczą
wygody użytkowania?

Etap III. Ustalenia
1.

Uczniowie pracując w zespołach ustalają punkty zamieszczone w załączniku do
rozporządzenia, według których będą analizowali poszczególne elementy stanowiska
komputerowego.

2.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wyboru.

3.

Uczniowie wpisują wybrane punkty rozporządzenia do tabeli w karcie ćwiczeń.

Etap IV. Wykonanie
1.

Uczniowie dokonują oględzin i pomiarów odległości, analizowanego stanowiska.

2.

Uczniowie wpisują znak X w rubryce TAK, jeśli wymaganie podane w rozporządzeniu
jest spełnione a w rubryce NIE, jeśli wymaganie nie jest spełnione.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Etap V. Analiza

Uczniowie wpisują, po rozpatrzeniu wszystkich wybranych punktów załącznika do

rozporządzenia, do karty ćwiczeń treść wniosków, (jakie zmiany powinny być wprowadzone
lub w przypadku spełnienia wszystkich wymagań – „stanowisko nie wymaga zmian”).

Etap VI. Sprawdzenie
1.

Uczniowie przedstawiają propozycje zmian nauczycielowi. Nauczyciel sprawdza
poprawność proponowanych zmian.

2.

Uczniowie podobną analizę przeprowadzają w domu na swoim stanowisku
komputerowym i dokonaniu zmian sprawdzają czy będzie im się wygodniej pracowało.

3.

Uczniowie zapisują wnioski z pracy w domu w karcie ćwiczeń.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa

Dokonaj analizy domowego stanowiska komputerowego wpisując wyniki pomiarów

i wnioski do karty ćwiczeń.

Ocena poziomu osiągnięć i aktywności uczniów:

−−−−

sprawdzenie wyników pracy,

−−−−

ocena wykonanej pracy i aktywność,

−−−−

sprawdzenie i ocena wyników pracy domowej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−−−−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta dla ucznia

Zakreśl lub uzupełnij właściwą odpowiedź.
1. Zajęcia na temat „Organizacja stanowiska komputerowego” to dla mnie:

strata czasu;
okazja do przeprowadzenia korekty swojego stanowiska pracy z komputerem;
ź

ródło informacji o organizacja stanowiska komputerowego

2. Na zajęciach szczególnie podobało mi się:…………………………………………………..
3. Na zajęciach nie podobało mi się: ……………………………………………………………
4. W czasie wykonywania ćwiczenia trudne dla mnie było: ………………………...................
…………………………………………………………………………………………………..

Dziękuję za wypełnienie ankiety

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1.

Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ pojęcia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę

ć

wiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania zawartym w rozdziale 4.1,

2)

przyporządkować do podanych w kolumnie II określeń z zakresu bezpieczeństwa
i higieny pracy ich nazwy z kolumny I,

3)

wpisać w nawiasy litery odpowiadające dobranym nazwom.

a – Nowelizacja
b – Zasady bezpieczeństwa

i higieny pracy

c – Regulamin pracy
d – Czas pracy

1.

( ) istotny element stosunku pracy stanowiący
podstawę obliczania wynagrodzenia miarę
i wykonywanej pracy.

2.

( ) jest tworzony w zakładzie i nie może być mniej
korzystny dla pracownika niż przepisy zawarte
w Kodeksie pracy oraz innych ustawach i aktach
wykonawczych.

3.

( ) są to przepisy pozaprawne postępowania,
wynikające z przyjętych powszechnie prawidłowych
i bezpiecznych metod pracy ukształtowanych
w praktyce.

4.

( ) dostosowuje prawo pracy do zmieniającej się
sytuacji gospodarczo-politycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

karta ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 2

Określ podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.

Zespół I: Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
Zespół II: Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp.
Zespół III: Podstawowe obowiązki osoby kierującej pracownikami w zakresie bhp.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do

realizacji zajęć nauczyciel powinien: przygotować kartę ćwiczeń i materiały plastyczne;
omówić zasady pracy w czasie wykonywania plakatu i sesji plakatowej; przeprowadzić pokaz
wyszukania rozporządzeń poprzez Internet.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie stronę podającą treść Kodeksu pracy,

2)

wyszukać w dziale IV Kodeksu pracy obowiązki będące tematem pracy zespołu i wypisać
z niego punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)

wyszukać w Kodeksie pracy dział, w którym zawarto podstawowe obowiązki w zakresie
bhp i wypisać z niego obowiązki będące tematem pracy zespołu,

4)

uczestniczyć w tworzeniu plakatu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pogadanka,

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

sesja plakatowa,

−−−−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

komputer z dostępem do Internetu,

−−−−

materiały plastyczne.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia

w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: omówić cel szkoleń

bhp; przeprowadzić pokaz wyszukania jednego z rozporządzeń poprzez Internet; przygotować
kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wpisać adres http://www.abc.com.pl/serwis/publik.htm,

2)

znaleźć Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r., Nr 180, poz. 1860),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

3)

przeprowadzić analizę rozporządzenie pod katem podanych w tabeli pytań i wypełnić
tabelę 1, zaznaczając w niej znakiem X prawidłową odpowiedź oraz numer paragrafu
rozporządzenia.

Tabela do ćwiczenia 3

Nr

Problem

§

Tak Nie

1

Pracownik zatrudniony na stanowisku robotniczym zobowiązany jest do
uczestnictwa w szkoleniu okresowym nie rzadziej, niż co 5 lat.

2

Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć
instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.

3

Podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym
stanowisku jest sprawdzian wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy
zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pogadanka,

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

arkusz ćwiczeniowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2.

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne
występujące w procesie pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ dopuszczalny poziom hałasu na różnych stanowiskach pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz

fragmentu filmu: „Hałas” i dyskusję na temat wpływu hałasu na człowieka oraz przygotować
kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

podać na podstawie normy dopuszczalny poziom hałasu na stanowiskach znajdujących się
w:

−−−−

kabinie bezpośredniego sterowania bez łączności telefonicznej,

−−−−

pomieszczeniu do wykonywania prac precyzyjnych,

−−−−

biurze projektowym.

2)

określić skutki przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu na każdym z tych
stanowisk.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

film „Hałas”,

−−−−

PN-N-01307:1994.

Ćwiczenie 2

Opisz zagrożenia występujące na stanowisku pracy przedstawionym na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz

fragmentu filmu: „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy” i przeprowadzić
dyskusję na temat przestrzegania zasad bhp przy zagrożeniu czynnikami chemicznymi,
przygotować kartę ćwiczeń

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć film „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”,

2)

odpowiedzieć na następujące pytania:

−−−−

Jakie zagrożenia występują na przedstawionym na rysunku stanowisku?

−−−−

Dlaczego spożywanie posiłków i napojów w miejscach, gdzie stosuje się substancje
chemiczne jest niebezpieczne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz filmu,

−−−−

dyskusja,

−−−−

ć

wiczenie przedmiotowe.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

odtwarzacz DVD,

−−−−

film „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”,

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

karta ćwiczeń.

Rysunek do ćwiczenia 3 [1, s. 17]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3.

Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ, na podstawie wyników pomiarów podanych w tabeli, czy warunki pracy

w pomieszczeniu o wymiarach 14 m x 25 m i wysokości 5 m, w którym pracuje jedną zmianę
6 pracowników, wykonujących precyzyjną obróbkę mechaniczną,

są zgodne z wymaganiami.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić znaczenie

odpowiedniej przestrzeni roboczej przy wykonywaniu pracy, przygotować kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią materiału nauczania 4.3.1,

2)

zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi oświetlenia pomieszczeń pracy (tabela 3
w materiale nauczania 4.2.1),

3)

zapoznać

się

z

wymaganiami

dotyczącymi

natężenia

dźwięku

zawartymi

w rozporządzeniu

w sprawie bhp przy pracach związanych z narażeniem na hałas,

4)

zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi temperatury pomieszczenia pracy zawartymi
w rozporządzeniu,

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

5)

ocenić czy warunki pracy w są zgodne z wymaganiami,

6)

wpisać dane z zadania do tabeli,

7)

wpisać wymaganie dotyczące każdego z podanych czynników,

8)

dokonać oceny spełnienia wymagań bhp w tabeli wg wzoru dotyczącego pyłów.

Tabela do ćwiczenia 1

Warunki pracy

Ocena

Lp.

Czynnik

Dane z pomiaru

Wymagania Wymagania

1

Natężenie oświetlenia

520 lx

500 lx

spełnione

2

Współczynnik równomierności

0,50

3

Temperatura

19

o

C

4

Poziom natężenia dźwięku exp. 8 h 93 dB

5

Powierzchnia pomieszczenia

6

Wysokość pomieszczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

dyskusja dydaktyczna,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−−−−

rozporządzenie

Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub
drgania mechaniczne,

−−−−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 2

Określ dopuszczalne wartości masy przemieszczanych przedmiotów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz

filmu „Dlaczego boli kręgosłup?”, przygotować kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie rozporządzenie Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia
14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. Nr 26, poz. 313 ze zmianami),

2)

określić, dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów przy podanych sytuacjach,

3)

wpisać określone dane do tabeli.

Tabela do ćwiczenia 2

Lp.

Przemieszczanie przedmiotów

Masa nie może
przekraczać kg

1.

przez mężczyznę przy pracy stałej

2.

przez mężczyznę przy pracy dorywczej

3.

przez mężczyznę przy przetaczaniu ręcznie przedmiotów po terenie poziomym

5.

zespołowo przez mężczyzn przy pracy stałej

6.

zespołowo przez mężczyzn przy pracy dorywczej

7.

przez kobietę przy pracy stałej

8.

przez kobietę przy pracy dorywczej

9.

przez kobietę przy pracy przy przewożeniu na taczkach 2-kołowych

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

komputer z dostępem do Internetu,

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

film: Dlaczego boli kręgosłup?,

−−−−

karta ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Zorganizuj stanowisko komputerowe zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do

realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: przygotować arkusz ćwiczeniowy, zaprezentować
film i poprowadzić dyskusję na temat zagrożeń wynikających z pracy przy komputerze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wykonać polecenia zamieszczone w przedstawionych poniżej etapach,

2)

zastosować zmiany, które zmniejszą uciążliwość pracy na tym stanowisku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

3)

odpowiedzieć w arkuszu ćwiczeniowym na następujące pytania:
–

Jakie uciążliwości wiążą się z wykonywaniem pracy na stanowisku komputerowym?

–

Jakie problemy zdrowotne mogą wystąpić u osób pracujących przez kilka lat na
stanowisku komputerowym?

–

W jaki sposób możemy zmniejszyć lub wyeliminować uciążliwości na stanowisku
komputerowym?

4)

zapoznać się z treścią Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach
wyposażonych w monitory ekranowe i odpowiedz na następujące pytania:
–

Jaki jest cel zaleceń zawartych w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe?

–

Czy twoje stanowisko komputerowe powinno spełniać wymagania tego
rozporządzenia?

–

W jaki sposób możesz wykorzystać rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe do
zmniejszenia uciążliwości występujących przy pracy na Twoim stanowisku
komputerowym?

–

Czy wszystkie punkty rozporządzenia mają zastosowanie do Twojego stanowiska?

–

Jaki prosty przyrząd pomiarowy będziesz musiał zastosować przy analizie
ergonomicznej Twojego stanowiska komputerowego?

–

W jaki sposób dokonasz analizy punktów, które dotyczą wygody użytkowania?

5)

ustalić punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia, według których będziesz
analizował poszczególne elementy Twojego stanowiska komputerowego,

6)

skonsultować wybór z nauczycielem,

7)

wpisać wybrane punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia do tabeli
w arkuszu ćwiczeń,

8)

dokonać oględzin i pomiarów odległości, analizowanego stanowiska,

9)

wpisać znak X: w rubryce TAK, jeśli wymaganie podane w rozporządzeniu jest spełnione
a w rubryce NIE, jeśli wymaganie nie jest spełnione,

10)

wpisać, po rozpatrzeniu wszystkich wybranych punktów zamieszczonych w załączniku
do rozporządzenia, do arkusza ćwiczeniowego treść wniosków, (jakie zmiany powinny
być wprowadzone a jeśli wszystkie wymagania są spełnione, że stanowisko nie wymaga
zmian),

11)

przedstawić propozycje zmian nauczycielowi,

12)

przeprowadzić podobną analizę w domu na swoim stanowisku komputerowym,

13)

sprawdzić po dokonaniu zmian czy będzie Ci się wygodniej pracowało,

14)

zapisać wnioski z pracy w domu w arkuszu ćwiczeniowym.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

film „Uwaga komputer”,

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

Dziennik Ustaw z roku 1998 Nr 148, poz. 973,

−−−−

stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,

−−−−

liniał z dokładnością pomiaru 1 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4.

Ogólne zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy

5.4.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ sposoby eliminacja zagrożeń występujących w procesach pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed wykonaniem ćwiczenia nauczyciel przeprowadzić pokaz filmu: „Czynniki

szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”, przygotować kartę ćwiczeń, poprowadzić
dyskusje na temat eliminacji zagrożeń występujących w procesach pracy. Po wykonaniu
ć

wiczenia uczniowie powinni odczytać i porównać wyniki swojej pracy oraz przeprowadzić

dyskusję na temat swoich doświadczeń z zagrożeniami wymienionymi w tabeli.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

brać czynny udział w dyskusji w klasie na temat eliminacji zagrożeń występujących
w procesach pracy,

2)

uzupełnić tabelę.

Tabela do ćwiczenia 1

Zagrożenie występujące w procesach pracy

spowodowane:

Sposoby eliminacji:

przemieszczaniem się ludzi po terenie i drogach
wewnątrzzakładowych oraz drogach komunikacyjnych

elementami ostrymi i wystającymi

promieniowaniem ultrafioletowym i laserowym

użytkowaniem urządzeń elektronicznych

porażeniem prądem elektrycznym

pożarem i wybuchem

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie,

−−−−

dyskusja dydaktyczna,

−−−−

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

film Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy.

Ćwiczenie 2

Określ, przy których zagrożeniach wymagane jest stosowanie środków ochrony

indywidualnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz

filmu: „Strój ochronny” i dyskusję na temat znaczenia środków ochrony indywidualnej dla
bezpieczeństwa pracy, przygotować kartę ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy załącznik dotyczący
szczegółowych zasad stosowania środków ochrony indywidualnej,

2)

zaznaczyć w tabeli wg wzoru dotyczącego upadków z wysokości, jakie zagrożone części
ciała musza być chronione przy określonym zagrożeniu.

Tabela do ćwiczenia 2

Najczęściej zagrożone części ciała

Zagrożenia

Twarz

Oczy

Drogi

oddech.

Narząd

słuchu

Dłonie

Stopy

Nogi

Tułów,

w tym

brzuch

Upadki z wysokości

x

x

x

Drgania (wibracja)

Pyły

Elektryczne

Hałas

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

dyskusja dydaktyczna,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

film „Strój ochronny”,

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenie 3

Dobierz znaki graficzne do nakazu stosowania ochron osobistych.

a)

b)

c)

d)

e)

f)

g)

a) ………………………… b) ………………………… c)………………………… d) …………………………

e) ………………………… f) ………………………… g) …………………………

Rysunek do ćwiczenia 3

Objaśnienia. Nakaz stosowania: ochrony oczu, ochrony dróg oddechowych, sprzętu
chroniącego przed upadkiem z wysokości, ochrony słuchu, ochrony twarzy, ochrony głowy,
ochron rąk, ochrony nóg

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować część filmu Znaki

bezpieczeństwa w miejscu pracy, przygotować kartę ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć uważnie film Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy,

2)

podać właściwe objaśnienia do podanych rysunków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

film Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy,

−−−−

karta ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.5.

Zasady postępowania w razie wypadku, awarii urządzenia
lub zagrożenia pożarem

5.5.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź sztuczne oddychanie na manekinie treningowym.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie należy poprzedzić pokazem sztucznego oddychania na manekinie

treningowym z uzasadnieniem czynności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obserwować uważnie pokaz sztucznego oddychania przeprowadzony przez nauczyciela na
manekinie treningowym,

2)

przeprowadzić samodzielnie na manekinie sztuczne oddychanie przez co najmniej
1 minutę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

manekin treningowy.

Ćwiczenie 2

Przedstaw sposoby udzielanie pierwszej pomocy.

a)

b)

c)

d)

e)

f)

g)

h)

i)

j)

k)

l)

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien wyświetlić wybrane fragmenty

filmu Pierwsza pomoc przedlekarska, przeprowadzić instruktaż z pokazem udzielanie
pierwszej pomocy, przygotować materiały pomocnicze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć film Pierwsza pomoc przedlekarska,

2)

obserwować uważnie pokaz udzielania pierwszej pomocy przeprowadzony przez
nauczyciela,

3)

zapoznać się z materiałem dotyczącym sposobów udzielania pierwszej pomocy
z materiałów pomocniczych dotyczących: oceny przytomności, oceny drożności dróg
oddechowych, oceny oddychania, udrożnienia dróg oddechowych, sztucznego
oddychania, zewnętrznego masażu serca, ułożenia w pozycji bocznej,

4)

na podstawie zdobytych wiadomości korzystając z pomocy rysunku przedstawić sposób
postępowania w przypadkach:

−−−−

oceny oddychania,

−−−−

udrażniania dróg oddechowych,

−−−−

sztucznego oddychania (Rys. a, b, c),

−−−−

zewnętrznego masażu serca (Rys. d, e, f),

−−−−

ułożenia w pozycji bocznej ustalonej (Rys. g, h, i, j, k, l).

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

film Pierwsza pomoc przedlekarska,

−−−−

materiały pomocnicze.

Ćwiczenie 3

Powiadom straż pożarną o pożarze w magazynie z silnikami elektrycznymi, w którym

zapaliły się puste pudełka tekturowe zgodnie z procedurą – symulacja.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

ustalić treść wezwania straży pożarnej,

2)

powiadomić straż pożarną o zaistniałym zdarzeniu (symulacja).

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

telefon.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.6.

Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej

5.6.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj znaki ochrony przeciwpożarowej.

Objaśnienia: Gaśnica, Alarmowy sygnalizator akustyczny, Przycisk alarmowy, Zakaz
używania otwartego ognia - palenie zabronione, Telefon do użycia w stanie zagrożenia, Zakaz
gaszenia wodą, Sprzęt przeciwpożarowy, Hydrant zewnętrzny, Nie zastawiać, Kierunek do
miejsca rozmieszczenia sprzętu pożarowego lub urządzenia ostrzegawczego, Zestaw sprzętu
pożarowego, Niebezpieczeństwo pożaru - materiały łatwopalne, Drabina wewnętrzna, Palenie
tytoniu zabronione.

a)
...................

b)
...................

c)
...................

d)
...................

e)
...................

f)
...................

g)
...................

h)
...................

i)
...................

j)
...................

k)
...................

l)
...................

m)
...................

n)
...................

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować filmu „Znaki

bezpieczeństwa w miejscu pracy”, przygotować kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

uważnie obejrzeć film „Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy”,

2)

przyporządkować objaśnienia do znaków przedstawionych na rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

film „Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy”,

−−−−

karta ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Ćwiczenie 2

Zastosuj gaśnicę odpowiednią do gaszenia pożaru ciał stałych pochodzenia organicznego

podczas spalania, których występuje zjawisko żarzenia się.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien uzgodnić z uczniami sposób

odegrania scenki gaszenia pożaru pojemnika na śmieci wypełnionego papierami i odpadkami
z tworzyw sztucznych stojącego obok grzejnika elektrycznego, obok którego znajduje się
szafa z dokumentacją techniczną; uczniowie powinni w formie dialogu przedstawić sytuację,
która była powodem pożaru i uzasadnić wybór gaśnicy oraz ugasić „pożar”.
Uwaga. Ćwiczenie jest pozorowane i nie wolno dopuścić do tego, aby powstał pożar.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować gaśnicę odpowiednią do gaszenia tego typu pożaru,

2)

przygotować się do odegrania scenki gaszenia tego pożaru (puste pudełka i papiery,
grzejnik elektryczny

,

który był przyczyną pożaru, instrukcję przeciwpożarową),

3)

odegrać scenkę gaszenia tego pożaru,

4)

przedstawić sytuację, która mnoga być powodem pożaru i uzasadnić wybór gaśnicy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

gaśnica,

−−−−

instrukcja przeciwpożarowa,

−−−−

puste pudełka i papiery,

−−−−

grzejnik elektryczny.

Ćwiczenie 3

Zastosuj odpowiednie zasady gaszenia ognia za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń.

Uczeń powinien:

−−−−

zapoznać się z materiałem nauczania 4.6.1

−−−−

zaznaczyć na rysunku słowem „tak’ – prawidłowe zastosowanie sprzętu gaśniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Rysunek do ćwiczenia 3 [10, s. 72]

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.7.

Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.7.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź analizę ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie stronę z ustawą,

2)

wyszukać w ustawie informacje pozwalające odpowiedzieć na pytanie:
Jakie wymagania stawia ustawa względem wykonawcy robót?

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

karta ćwiczeń,

−−−−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Przedstaw propozycje zmniejszania natężenia hałasu na stanowisku pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować dla uczniów plan

rozmieszczenia stanowisk komputerowym w pomieszczeniu, w którym znajduje się 10
stanowisk z komputerem w tym 5 z telefonami,

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z planem pomieszczenia biurowego zamieszczonym w materiałach
pomocniczych,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania 4.7.1,

3)

przedstawić propozycje zmian, jakie można wprowadzić, aby zmniejszyć natężenie hałasu
w przedstawionym pomieszczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

materiały pomocnicze,

−−−−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

6.

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania od 1 do 14 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania od 15 do 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. a, 5. c, 6. c, 7. d, 8. c, 9. d, 10. b, 11. c,
12. a, 13. b, 14. d, 15. c, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. d

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Znaleźć źródło podstawowych aktów prawne
związanych z bhp

C

P

c

2

Zinterpretować podstawowe akty prawne
dotyczące obowiązków pracodawcy

C

P

b

3

Określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń
pracy

C

P

b

4

Scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa
dotyczące procesów pracy

C

P

a

5

Określić wymagania bezpieczeństwa i higieny
pracy dotyczące środowiska pracy

C

P

c

6

Określić warunki stosowania środków ochrony
indywidualnej do wykonywanych prac

C

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

7

Zareagować w przypadku zagrożenia
pożarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej

C

P

d

8

Zastosować sprzęt gaśniczy zgodnie z zasadami
ochrony ppoż.

C

P

c

9

Określić źródła zagrożeń w pracy optyka
mechanika

C

P

d

10 Scharakteryzować sposoby likwidacji lub

ograniczenia zagrożeń urazami mechanicznymi

C

P

b

11 Zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny

pracy z urządzeniami elektronicznymi

C

P

c

12 Wskazać sposób ograniczania zagrożeń

związanych z prądem elektrycznym

C

P

a

13 Zastosować podstawowe zasady bhp podczas

wykonywania pracy

C

P

b

14 Wskazać sposoby likwidacji lub ograniczania

zagrożeń związanych z prądem elektrycznym

C

P

d

15 Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne

stanowisko pracy

D

PP

c

16 Określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń

pracy

D

PP

c

17 Rozpocząć akcję ratowniczą przy porażeniu

prądem wysokiego napięcia

D

PP

c

18 Dobrać środki ochrony indywidualnej do

wykonywanych prac

D

PP

b

19 Dobrać sprzęt gaśniczy

D

PP

c

20 Rozpoznać znak ostrzegawczy pola

elektromagnetycznego

D

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Treści podstawowych obowiązków pracodawcy i pracownika będziesz szukał w
a)

Monitorze Polskim.

b)

Dzienniku Ustaw.

c)

Kodeksie pracy

d)

Poradniku dla ucznia.

2.

Do obowiązków pracodawcy należy
a)

ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

b)

prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt
osobowych pracowników.

c)

stosowanie środków ochrony zbiorowej, a także używanie przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

d)

niezwłocznie zawiadamianie przełożonego o zauważonym w zakładzie wypadku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

3.

Wysokość pomieszczenia stałej pracy, w którym nie występują czynniki szkodliwe dla
zdrowia nie może być mniejsza w świetle niż
a)

3,3 m.

b)

3 m.

c)

2,5 m.

d)

3,5 m.

4.

Masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika przy pracy stałej nie może
przekraczać
a)

30 kg.

b)

25 kg.

c)

12 kg.

d)

15 kg.

5.

Bezpiecznego użytkowanie narzędzi elektrycznych nie zapewnia
a)

kontrola przed każdym użyciem obudowy, wyłącznika i przewodu zasilającego.

b)

oddawanie narzędzia do naprawy w razie jakiegokolwiek jego uszkodzenia.

c)

włączanie z sieci poprzez chwytanie za przewód.

d)

używanie narzędzi zgodnie z jego przeznaczeniem i parametrami.

6.

Ś

rodki ochrony indywidualnej stosujemy

a)

przy wykonywaniu każdej pracy.

b)

w przypadku, kiedy pracownik zgłosi taką potrzebę.

c)

w warunkach, w których nie ma możliwości zmniejszenia narażenia na czynniki
niebezpieczne dla życia i zdrowia pracowników.

d)

kiedy ich używanie przez pracownika podczas pracy nie jest uciążliwe.

7.

Pożar należy zgłosić dzwoniąc pod numer
a)

997.

b)

999.

c)

996.

d)

998.

8.

Symbol B na gaśnicy oznacza, że jest ona przeznaczona do pożaru następujących grup
materiałów

a)

instalacji i urządzeń elektrycznych.

b)

ciał stałych pochodzenia organicznego (drewno, papier, węgiel).

c)

cieczy palnych (benzyny, nafty, rozpuszczalników, alkoholi) i ciał stałych topiących
się podczas palenia.

d)

gazów palnych (metanu, gazu ziemnego, acetylenu).

9.

Ź

ródła zagrożenia w pracy mechanika optyka to między innymi

a)

mikroklimat gorący.

b)

bakterie.

c)

silne pole magnetyczne.

d)

ruchome i wirujące części maszyn oraz ostre elementy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

10.

Ograniczenie zagrożeniem urazami mechanicznymi nie zaistnieje, jeśli
a)

będzie się stosować narzędzia wyłącznie zgodnie z ich przeznaczeniem.

b)

zastosowuje się niewłaściwie dobrane środki ochrony indywidualnej.

c)

będzie się czyścić, konserwować oraz przechowywać narzędzia w warunkach
zapobiegającym ich wzajemnym uszkodzeniom.

d)

przed użyciem narzędzia będzie się go oglądało w celu upewnienia się, że nie jest
uszkodzone.

11.

Powstawaniu elektryczności statycznej sprzyja
a)

wysoka wilgotność powietrza.

b)

stosowanie uziemień instalacji i maszyn.

c)

szybkie stykanie się i rozdzielanie różnych substancji.

d)

stosowanie pokryć antystatycznych.

12.

Znak ostrzegający przed porażeniem prądem elektrycznym przedstawiony jest na rysunku

1

2

3

4

a)

1.

b)

2.

c)

3.

d)

4.

13.

Prawidłowa pozycja przyjętych przy podnoszeniu ciężaru przedstawiona jest na rysunku

1

2

3

a)

1.

b)

2.

c)

3.

d)

1 i 3.

14.

Ograniczanie zagrożeń związanych z prądem elektrycznym uzyskuje się przez stosowanie
a)

ogólnego i miejscowego systemu wentylacji.

b)

rotacji pracowników na najbardziej niebezpiecznych stanowiskach pracy.

c)

ś

rodków ochrony osobistej w celu ochrony pracowników przed bezpośrednim

kontaktem z substancją chemiczną.

d)

ochrony przed wodą i wilgocią.

15.

Stanowisko komputerowe nie należy organizować w sposób, aby
a)

ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła ograniczało odbicia światła.

b)

zapewnić regulację wysokości siedziska krzesła w zakresie 400–500 mm, od podłogi.

c)

okno znajdowało się na wprost monitora.

d)

odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu była nie mniejsza niż 100 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

16.

35 mężczyzn jest zatrudnionych przy pracach produkcyjnych mało brudzących, jeśli 5
z nich pracuje na drugiej zmianie to w zakładzie w umywalni umywalek powinno być
zainstalowanych

a)

1.

b)

2.

c)

3.

d)

7.

Na każdych dziesięciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna
przypadać co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach
brudzących i w kontakcie z substancjami brudzącymi lub zakazanymi
– co najmniej jedna umywalka na każdych pięciu pracowników – lecz
nie mniej niż jedna przy mniejszej liczbie pracowników

17.

Przy porażeniu prądem wysokiego napięcia rozpoczynamy akcję ratowniczą
a)

od ułożenia poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej.

b)

po upewnieniu się, że specjalistyczne służby ratownicze odcięły dopływ prądu.

c)

od uwolnienia porażonego spod działania prądu stojąc na suchym materiale.

d)

od odciągnięcia osoby porażonej spod napięcia w sposób bezpieczny dla ratującego.

18.

Podczas szlifowania oraz przy ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe i laserowe
w celu ograniczenia zagrożeń zastosujesz
a)

maskę.

b)

okulary ochronne.

c)

tarczę.

d)

kask.

19.

Ś

rodek jaki powinno się stosować do gaszenia silników elektrycznych pod napięciem to

a)

mokry piasek.

b)

koce gaśnicze.

c)

gaśnice z oznaczeniem E.

d)

gaśnice z oznaczeniem A.

20.

Znak ostrzegawczy przedstawiony na rysunku należy umieszczać w miejscach, w których
występuje

a)

pole elektryczne.

b)

zagrożenie biologiczne.

c)

zagrożenie mechaniczne.

d)

pole elektromagnetyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

TEST 2
Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania od 1 do 14 są poziomu podstawowego,

−−−−

zadania od 15 do 20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:

1. b, 2. a, 3. a, 4. c, 5. d, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. c,

12. a, 13. d, 14. c, 15. a, 16. c, 17. d, 18. d, 19. d, 20. b

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Znaleźć źródło podstawowych aktów

prawne związanych z bhp

C

P

b

2. Zinterpretować podstawowe akty prawne

dotyczące obowiązków pracodawcy
związane z bhp

C

P

a

3. Scharakteryzować wymagania

bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy

C

P

a

4. Zastosować podstawowe zasady bhp

podczas wykonywania pracy

C

P

c

5. Określić skutki przekroczenia NDN hałasu

w środowisku pracy

C

P

d

6. Określić warunki stosowania środków

ochrony indywidualnej do wykonywanych
prac

C

P

c

7. Zareagować w przypadku zagrożenia

pożarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej

C

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

8. Zastosować sprzęt gaśniczy zgodnie

z zasadami ochrony ppoż.

C

P

c

9. Postępować w przypadku awarii maszyny

C

P

a

10. Określić sposoby ograniczania hałasu

C

P

c

11. Określić zależność szkodliwości pyłów od

ich właściwości

C

P

c

12. Wskazać sposób ograniczania zagrożeń

urazami mechanicznymi

C

P

a

13. Wskazać sposoby likwidacji lub

ograniczania zagrożeń związanych
z prądem elektrycznym

A

P

d

14. Rozróżnić znaki ostrzegawcze

A

P

c

15. Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne

stanowisko pracy

D

PP

a

16. Określić wymagania bhp dotyczące

pomieszczeń pracy

D

PP

c

17. Określić najbardziej niebezpieczne

częstotliwości prądu

B

PP

d

18. Dobrać środki ochrony indywidualnej do

wykonywanych prac

D

PP

d

19. Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne

stanowisko pracy

D

PP

d

20. Zastosować zabezpieczenia przed

wyładowaniami elektrostatycznymi

D

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Treści rozporządzeń będziesz szukał w
a)

Monitorze Polskim.

b)

Dzienniku Ustaw.

c)

Kodeksie pracy.

d)

Poradniku dla ucznia.

2.

Do obowiązków pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy należy
a)

organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

b)

stosowanie środków ochrony zbiorowej, a także używanie przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

c)

ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

d)

niezwłocznie zawiadamianie przełożonego o zauważonym w zakładzie wypadku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

3.

Stanowisko komputerowe powinno być zorganizowane
a)

zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bhp na
stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

b)

w pomieszczeniach klimatyzowanych.

c)

w pomieszczeniach o powierzchni powyżej 12 m

2

.

d)

tak, aby okno znajdowało się na wprost monitora.

4.

Masa przedmiotów przenoszonych przez kobietę, przy pracy stałej nie może przekraczać
a)

20 kg.

b)

25 kg.

c)

12 kg.

d)

15 kg.

5.

Przy narażeniu na działanie dźwięku o natężeniu 140 dB u pracownika
a)

następuje chwilowe obniżenie progu słyszalności.

b)

następuje obniżenie progu słyszalności przez kilka godzin.

c)

nie zajdą żadne niekorzystne zmiany.

d)

następuje uszkodzenie mechaniczne narządu słuchu.

6.

Ś

rodki ochrony indywidualnej stosujemy

a)

przy wykonywaniu każdej pracy.

b)

w przypadku, kiedy pracownik zgłosi taką potrzebę.

c)

w warunkach, w których nie ma możliwości zmniejszenia narażenia na czynniki
niebezpieczne dla życia i zdrowia pracowników.

d)

kiedy ich używanie przez pracownika podczas pracy nie jest uciążliwe.

7.

Jeżeli środkiem gaśniczym jest dwutlenek węgla (CO

2

), to minimalny odstęp przy

gaszeniu pożaru instalacji elektrycznej pod napięciem nieprzekraczającym 1000 V wynosi
a)

0,5 m.

b)

1 m.

c)

2 m.

d)

5 m.

8.

Hydronetka służy do gaszenia pożarów
a)

instalacji elektrycznej pod napięciem.

b)

benzyny i innych płynów łatwopalnych lżejszych od wody.

c)

papierów, drewna, szmat, słomy.

d)

niezidentyfikowanych substancji chemicznych.

9.

W przypadku awarii maszyny lub urządzenia nie należy
a)

dopuszczać do naprawy przez osoby postronne.

b)

pozostawać w pomieszczeniu.

c)

zawiadamiać przełożonego.

d)

unieruchamiać układy, maszyny, ich zespoły lub doprowadzić je do stanu, w którym
nie powodują zagrożenia za pomocą wyłączników bezpieczeństwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

10.

Ś

rodkiem profilaktycznym przy narażeniu na hałas w warunkach przemysłowych nie jest

a)

posadowienie maszyn tak, aby ograniczyć drgania.

b)

wyłożenie sufitu i ścian materiałami dźwiękochłonnymi.

c)

ustawienie maszyn na betonowej podłodze.

d)

zamontowanie osłony na źródło dźwięku.

11.

Szkodliwość działania pyłów przemysłowych na organizm człowieka w największym
stopniu zależy od
a)

kształtu ziaren pyłu.

b)

budowy krystalicznej ziarna.

c)

stopnia rozdrobnienia ziaren.

d)

rozpuszczalności pyłów w cieczach.

12.

Ograniczenie zagrożeń urazami mechanicznymi uzyskuje się przez stosowanie
a)

dobrego zamocowania przedmiotu obrabianego.

b)

sprawdzonych elementów, połączeń i właściwie izolowanych przewodów.

c)

kontroli obudowy, wyłącznika i przewodu zasilającego przed każdym użyciem
maszyny.

d)

substancji bezpiecznej.

13.

Ograniczanie zagrożeń związanych z prądem elektrycznym uzyskuje się przez stosowanie
a)

ogólnego i miejscowego systemu wentylacji.

b)

rotacji pracowników na najbardziej niebezpiecznych stanowiskach pracy.

c)

ś

rodków ochrony osobistej w celu ochrony pracowników przed bezpośrednim

kontaktem z substancją chemiczną.

d)

ochrony przed wodą i wilgocią.

14.

Przed promieniowaniem lasera ostrzega znak

1

2

3

4

a)

1.

b)

2.

c)

3.

d)

4.

15. Wartość natężenia oświetlenia stanowiska

pracy podczas wykonywania operacji
szlifowania powinna wynosić

a)

500 lx.

b)

750 lx.

c)

300 lx.

d)

200 lx.

Lp.

Stanowisko pracy

Natężenie

oświetlenia

E

m

[lx]

1

Kucie swobodne

200

2

Spawanie

300

3

Trasowanie, kontrola

750

4

Toczenie, szlifowanie

500

16. Jednym z wymagań stawianych pomieszczeniom stałej pracy, w których mogą

występować czynniki szkodliwe dla zdrowia jest
a)

szerokość wynosząca minimum 6 m.

b)

objętość wynosząca minimum 1000 m

3

.

c)

wysokość w świetle wynosząca minimum 3,3 m.

d)

stosunek powierzchni okien do podłogi minimum 1:3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

17. W praktyce najbardziej niebezpieczne dla człowieka jest prąd zmienny o częstotliwości

a)

10 Hz.

b)

stały 2,5 mA.

c)

stały 0,5 mA.

d)

50, 60 Hz.

18. Podczas szlifowania szkła, pracownicy powinni być wyposażeni w

a)

przyłbice przeciwodpryskowe.

b)

gogle przeciwodpryskowe.

c)

przeciwpyłowe.

d)

półosłony i okulary.

19. Korekta stanowiska komputerowego pod kątem jego dostosowania do psychofizycznych

właściwości człowieka polega na
a)

dostosowaniu ustawienia stanowiska z komputerem względem okien i opraw
oświetleniowych.

b)

zastosowanie jonizatorów powietrza.

c)

zastosowanie krzesła i stołu o konstrukcji umożliwiającej przyjmowanie prawidłowej
pozycji ciała.

d)

dostosowanie stołu, siedziska, monitora, klawiatury, sterownika kursora, usytuowania
w pomieszczeniu, do wymagań zawartych w odpowiednim rozporządzeniu Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej.

20. Stanowisko montażowe urządzeń elektronicznych zabezpiecza się przed wyładowaniami

elektrostatycznymi stosując
a)

ubrania z poliakrylu lub poliamidu, obicia krzeseł z laminatu , metalowe nóżki,
krzesła, skórzane buty, antystatyczną (przewodzącą) wykładzinę podłogową,
przewodzące pokrycie stołu.

b)

ubrania z bawełny lub wełny, przewodzące obicia krzeseł, metalowe nóżki krzesła,
skórzane buty, antystatyczną (przewodzącą) wykładzinę podłogową, przewodzące
pokrycie stołu.

c)

ubrania z poliakrylu lub poliamidu, obicia krzeseł z laminatu, metalowe nóżki krzesła,
skórzane buty, wykładzinę podłogową z PCV, przewodzące pokrycie stołu.

d)

ubrania z bawełny lub wełny, przewodzące obicia krzeseł, metalowe nóżki krzesła,
skórzane buty, wykładzinę podłogową z PCV, przewodzące pokrycie stołu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

7. LITERATURA

1.

Bezpieczeństwo i zdrowie a substancje chemiczne w pracy. Poradnik szkoleniowy.
Instytut Medycyny Pracy im. Prof. dr med. Jerzego Nofera, Łódź 1994

2.

Gacek W.: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP – PIB, Warszawa 2002

3.

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998

4.

Koradecka D.: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. T. 1-2. CIOP, Warszawa 1999

5.

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszawa 1999

6.

Markiewicz H.: Zagrożenia i ochrona od porażeń w instalacjach elektrycznych.
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004

7.

Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. WAE, Poznań 1997

8.

Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002

9.

Shmid D.: Mechatronika. REA, Warszawa 2002

10.

Uczciwek T.: „Bezpieczeństwo i Higiena Pracy oraz ochrona przeciw pożarowa
w elektroenergetyce”. Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP, Warszawa 1998