N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

72

I N N O W A C Y J N A

P R A C O W N I A

Frezarki w pracowni

techniki dentystycznej

SŁOWA KLUCZOWE



frezarki,

CAD/CAM, CNC

inż. tech. dent. Gabriela Kamińska, tech. dent. Grzegorz Jakubiec

P

rzy wyborze frezarki
bardzo często kierujemy

się przede wszystkim ceną
maszyny, zapominając o kwe-
stiach, które mogą wydawać
się błahe, a w rzeczywistości
są w stanie znacznie wpły-
nąć na koszt wdrożenia
i utrzymania urządzenia.

Obecnie na rynku mamy bardzo duży
wybór frezarek CNC (obrabiarek stero-
wanych numerycznie) przeznaczonych
dla branży dentystycznej. Ze względu
na specyfikę branży obróbka materiałów
odbywa się na zasadzie skrawania ma-
łych warstw przy wysokich prędkościach
obrotowych. Z tego względu większość
z dostępnych maszyn charakteryzuje się
bardzo kompaktową budową.

O

STROŻNY

ZAKUP

Przy wyborze frezarki bardzo często
kierujemy się ceną maszyny, zapomina-
jąc o takich kwestiach, jak: dostępność
serwisu, łatwość obsługi, możliwości
maszyny, programu sterującego, „uciąż-
liwość urządzenia” (hałas, drgania, pył
etc.), wymagania instalacyjne, koszt
eksploatacji itd. Niestety bardzo często
jest tak, że podczas zakupu nie myślimy

o sprawach na pozór nieistotnych, jak
te, które zostały wymienione powyżej.
W konsekwencji narażamy się na ogrom-
ne koszty związane z dostosowaniem
maszyny do naszych potrzeb. Taka sy-
tuacja przydarzyła się również w naszej
firmie. Pomijając sam czas wdrożenia
maszyny, koszt tego wdrożenia okazał
się mniej więcej połową ceny nowej fre-
zarki!

Niestety firmy oferujące takie urządze-

nia rzadko informują nas o sprawach ma-
jących kluczowy wpływ na rentowność
poczynionych inwestycji. W dalszym
ciągu przeważa raczej chęć jednostko-
wego zarobku (sprzedaży maszyny) bez
pełnego uświadomienia skali i złożono-
ści zagadnienia pod tytułem „frezarka
CNC w pracowni techniki dentystycz-
nej”. Dlatego zwracamy Państwa uwagę
na dostępność i koszt ewentualnego ser-

fot. ar

chiwum autor

ów

1

3

2

1

2

3

Frezarki oraz efekty ich pracy

4

/ 2 0 1 1

73

I N N O W A C Y J N A

P R A C O W N I A

wisu – czas udzielonej gwarancji i wiary-
godność firmy.

O

CZEKIWANIA

I

MOŻLIWOŚCI

Bardzo wiele zależy od naszych oczeki-
wań względem urządzenia, które chcemy
zakupić. Jeżeli nie liczymy na doskona-
łość produktu finalnego, jeżeli skupiamy
się na tradycyjnych pracach, koronach,
mostach wycinanych w miękkich ma-
teriałach – polecam rozwiązania syste-
mowe, czyli wszystko za jednym razem
u jednego producenta. Zazwyczaj takie
rozwiązanie chroni nas przed kompli-
kacjami związanymi z wdrożeniem sys-
temu w pracowni. Lubiącym dreszczyk
emocji polecam samodzielne poskładanie
własnego zestawu (skaner, CAD, CAM,
CNC, piec do utwardzania itd.). Niestety,
minusem takiego rozwiązania jest wyso-
ki koszt końcowy, długi czas uruchomie-
nia i wiele problemów pojawiających
się właściwie na każdym etapie.

W chwili obecnej na rynku większość

oferowanych urządzeń to frezarki 5-osio-
we. Różnica między urządzeniami 3-,
4- i 5-osiowymi polega na tym, że frezar-
ka 5-osiowa ma dodatkową oś obrotu (sto-
lik, wrzeciono), co umożliwia ustawie-
nie przedmiotu pod określonym kątem
względem osi narzędzia tnącego. Ozna-
cza to możliwość wybierania obszarów –
podcieni (niedostępnych dla tradycyjnej
obróbki 3-osiowej). Prawda wygląda tak,
że do wprowadzenia pracy w ustach pa-
cjenta i tak wymagana jest równoległość
filarów, więc nawet wycinanie w najdo-
kładniejszej frezarce 5-osiowej nie chroni
nas przed nierównoległością filarów. Pra-
ca będzie szczelna przy granicy prepara-
cji, ale nie będzie możliwości osadzenia
uzupełnienia bez uprzedniej korekty fila-
rów w ustach pacjenta przez lekarza sto-
matologa. W tym momencie pryska cały
mit dokładnej pracy „wyciętej w CAD/
CAM”, ponieważ dopasowanie odbywa
się w ustach pacjenta. Dokładność ma-
szyn mierzymy w mikronach, umożliwia-
ją stosowanie różnych narzędzi (kształty
średnice), ale nigdy nie są w stanie wy-
kluczyć błędów na etapie projektowania.
Błąd raz popełniony można co najwyżej
powielić na dalszych etapach pracy.

Piąta oś w systemie CAD/CAM wyma-

gana jest podczas frezowania skompliko-
wanych prac: suprastruktur na implan-

4

5

6

4

5

6

Frezarki oraz efekty ich pracy

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

74

I N N O W A C Y J N A

P R A C O W N I A

tach, mostów przykręcanych okluzyjnie,
frezowania modeli (przy pracy ze skane-
rem zewnątrzustnym).

P

OMOC

SPRZEDAWCY

Dość znacząca w momencie zakupu jest
pomoc udzielona nam przez sprzedawcę.
Tak również było w naszym przypadku.
Ponieważ temat był dla nas nowy, nie
wiedzieliśmy, jak sobie poradzić nawet
z najprostszymi pracami. Na samym po-
czątku przygody z CAD/CAM trudność
stanowi głównie modelowanie CAD, jak
i sama obsługa CNC. Dlatego bardzo waż-
na jest pomoc udzielona przez sprzedaw-
cę, zarówno techniczna „na miejscu”, jak
i zdalna przez internet.

D

OŚWIADCZENIA

Z

FREZARKAMI

Pierwsza zakupiona przez nas frezarka
jest urządzeniem 4-osiowym, komplet-
nym, z oprogramowaniem CAM, ska-
nerem z oprogramowaniem CAD oraz
piecem. Frezuje w materiałach miękkich,
takich jak: cyrkon, PMMA, wosk itd. Pra-
cownik firmy sprzedającej urządzenie
wstępnie nas wyszkolił w obsłudze opro-
gramowania, skalibrował maszynę.

Przyszedł czas na prace testowe. Jak

to zwykle bywa, problemy pojawiają się
później. Głównym było niestabilne opro-
gramowanie CAD, jak również problemy
z dopasowaniem mostów cyrkonowych,
dodatkowo obserwowaliśmy dość częste

wykruszanie materiału w okolicach gra-
nicy preparacji. Dostosowanie oprogra-
mowania, zgranie modułów CAD i CAM
zajęło nam 3 miesiące. Dopiero po tym
okresie maszyna było gotowa do pracy.
Mieliśmy również wsparcie techniczne
online. Pracownik z zagranicy po po-
daniu kodu dostępu mógł sprawdzić,
co dzieje się w danej chwili z frezarką
CNC lub oprogramowaniem CAD.

Druga frezarka zakupiona przez nas

jest 5-osiowa. Maszyna ta służy do fre-
zowania zarówno w materiałach mięk-
kich, jak i twardych, takich jak CoCr,
tytan itp. Śmiało można powiedzieć,
że wdrożenie drugiej maszyny, pomimo
dużego doświadczenia zdobytego przy
instalacji pierwszego systemu, okazało
się dużo trudniejsze. Czas oraz szereg
zmian koniecznych do uruchomienia
frezarki przerósł nasze wyobrażenie,

dodatkowo koszty z tym związane były
bardzo duże. Dzięki naszej ogromnej pra-
cy można śmiało powiedzieć, że potrafi-
my wyciąć wiele rzeczy, czym nie może
pochwalić się konkurencja, takich jak:
łączniki indywidualne (tytanowe, CoCr,
cyrkon itd.), indywidualne łączniki im-
plantologiczne kompatybilne z innymi
systemami, zarówno z miękkich mate-
riałów, jak i twardych, prace zespolone
z łącznikami, indywidualne nadbudowy
z poziomu implantu.

P

ODSUMOWANIE

Wybór producenta frezarek jest bardzo
istotny, nie mniej istotne jest dobre opro-
gramowanie. Najdoskonalsza frezarka
nie wytnie precyzyjnie, jeśli frezowanie
odbywać się będzie przy mało doskona-
łym oprogramowaniu. Dlatego też przy
wyborze frezarki należy kierować się
również jej możliwościami technicznymi
oraz oprogramowaniem.

Jeżeli zastanawiamy się nad zakupem

maszyny, powinniśmy również pamiętać
o osobie przydzielonej do obsługi syste-
mu. Musi być bardzo dobrze wyszkolona,
gotowa szybko podejmować trudne decy-
zje, często bardzo kosztowne w przypad-
ku negatywnych ich skutków.



KONTAKT

Pracownia LUX-DENT z Rybnika

www.luxdent.pl

Najdoskonalsza frezarka
nie wytnie precyzyjnie, jeśli
frezowanie odbywać się
będzie przy mało doskonałym
oprogramowaniu. Dlatego też

przy wyborze frezarki należy

kierować się

również jej

możliwościami technicznymi
oraz oprogramowaniem.

7

8

9

7

8

9

Frezarki oraz efekty ich pracy