57

Problem

z odpadami

– odpowiedź na list czytelnika

Ewelina Ładziak

W

ostatnim numerze

„Nowoczesnego

Technika Dentystycznego”

został opublikowany list
jednego z czytelników,
który w związku z trudno-

ścią z zakwalifikowaniem

odpadów wytwarzanych

w swojej pracowni poprosił

naszą redakcję o pomoc

w rozwiązaniu problemu.

Krótko po opublikowaniu listu okazało
się, że problem z klasyfikacją odpadów
ma wielu naszych czytelników, czego
dowodem są liczne telefony z prośbą
o wyjaśnienie tej kwestii. Poruszenie
środowiska techników nie może dziwić,
ponieważ za niedopełnienie formalności
grozi kara 10 tys. zł, co, szczególnie dla
małych pracowni, jest sporym wydat-
kiem. W celu wyjaśnienia tej sprawy
w pierwszej kolejności zwróciliśmy się
do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epi-
demiologicznej w Katowicach, poniżej
cytujemy odpowiedź, która została nam
przesłana.

„Zasady postępowania z odpadami

określa Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o od-
padach (Dz.U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243
z późn. zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 3
pkt. 5 niniejszej ustawy odpady powsta-
jące w związku z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych oraz prowadzeniem badań
i doświadczeń naukowych w zakresie me-
dycyny są odpadami medycznymi.

W tejże ustawie, w art. 37 ust. 3 umiesz-

czono również zapis odnośnie do obo-
wiązku przekazania przez posiadacza
odpadów w terminie do 15 marca (za po-
przedni rok kalendarzowy) zbiorczego
zestawienia danych, o których mowa
w ust. 1 i 2 tegoż artykułu, marszałkowi
województwa właściwemu ze względu
na miejsce wytwarzania. Jednocześnie
z zapisów umieszczonych w Rozdzia-
le 9a – Kary pieniężne Ustawy z 27 kwiet-
nia 2001 r. o odpadach wynika, iż „jeżeli

posiadacz odpadów lub transportujący
odpady, będąc obowiązanym do prowa-
dzenia ewidencji odpadów lub przeka-
zywania wymaganych informacji lub
sporządzania i przekazywania zbiorcze-
go zestawienia danych lub sporządzania
podstawowej charakterystyki odpadów
lub przeprowadzania testów zgodności,
nie wykonuje tego obowiązku albo wy-
konuje go nieterminowo lub niezgodnie
ze stanem rzeczywistym podlega ka-
rze pieniężnej w wysokości 10 000 zł”
(art. 79c, ust. 3).

Natomiast aby prawidłowo ustalić ro-

dzaj wytwarzanych odpadów, należy się-
gnąć do Rozporządzenia Ministra Środo-
wiska z 27 września 2001 r. w sprawie ka-
talogu odpadów (Dz.U. nr 112, poz. 1206),
które określa sposób klasyfikowania od-
padów oraz katalog odpadów wraz z li-
stą odpadów niebezpiecznych. W myśl
§ 2 cytowanego rozporządzenia katalog
odpadów dzieli odpady w zależności
od źródła ich powstawania na 20 grup
i tak grupa 18 są to odpady medyczne
i weterynaryjne. Szczegółowy sposób
postępowania z odpadami medyczny-
mi określa Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z 30 lipca 2010 r. (Dz.U. nr 139,
poz. 940). Jednocześnie uprzejmie infor-
muję, iż klasyfikacja wytwarzanych od-
padów należy do posiadacza/wytwórcy
odpadów. Organy Państwowej Inspekcji
Sanitarnej nie posiadają kompetencji
w powyższym zakresie i w przypadku
dalszych wątpliwości o interpretację

fot. Shutters

tock

P R A W O

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

58

P R A W O

przepisów Rozporządzenia Ministra Śro-
dowiska z 27 września 2001 r. proponuję
zwrócić się do jego autora”.

Po odpowiedzi WSSE z Katowic wąt-

pliwości rzeczywiście pozostały, dlate-
go za radą Sanepidu postanowiliśmy
zwrócić się do Ministerstwa Środowiska
z prośbą o wyjaśnienie niejasnych prze-
pisów. Oto odpowiedź:

„Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpa-

dach (Dz.U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243,
z późn. zm.) określa zasady postępowa-
nia z odpadami w sposób zapewniają-
cy ochronę życia i zdrowia ludzi oraz
ochronę środowiska zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju, a w szcze-
gólności zasady zapobiegania powsta-
waniu odpadów lub ograniczania ilości
odpadów i ich negatywnego oddziały-
wania na środowisko, a także odzysku
lub unieszkodliwiania odpadów.

Zgodnie z definicją zawartą w usta-

wie przez odpady medyczne należy ro-
zumieć odpady powstające w związku
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych
oraz prowadzeniem badań i doświad-
czeń naukowych w zakresie medycyny.
W ustawie o odpadach zawarte zostało
upoważnienie dla ministra właściwego
do spraw środowiska do wydania okre-
ślenia w drodze rozporządzenia:
1) katalogu odpadów z podziałem

na grupy, podgrupy i rodzaje,
uwzględniającego źródła powstawa-
nia odpadów, wraz z listą odpadów
niebezpiecznych oraz ze sposobem
klasyfikowania odpadów;

2) warunków, w których uznaje się,

że odpady wymienione na liście od-
padów niebezpiecznych nie posiada-
ją właściwości lub składników i wła-
ściwości powodujących, że odpady
te stanowią odpady niebezpieczne,

a także sposób ustalenia spełnienia
tych warunków.

Na tej podstawie resort środowiska

opracował Rozporządzenie Ministra
Środowiska z 13 maja 2004 r. w sprawie
warunków, w których uznaje się, że od-
pady nie są niebezpieczne (Dz.U. nr 128,
poz.1347) oraz Rozporządzenie Ministra
Środowiska z 27 września 2001 r. w spra-
wie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112,
poz.1206).

Zgodnie z rozporządzeniem ministra

środowiska w sprawie katalogu odpa-
dów, odpady klasyfikuje się według
źródła powstawania. Zatem odpady
powstające w związku z prowadzeniem
działalności w pracowniach protetycz-
nych należy klasyfikować jako odpady
medyczne z podgrupy 18 01 Odpady
z diagnozowania, leczenia i profilaktyki
medycznej. W przypadku tak specyficz-
nej grupy odpadów należy zwrócić uwa-
gę na fakt, czy dany odpad jest niebez-
pieczny. Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy
o odpadach odpady niebezpieczne to od-
pady należące do kategorii lub rodzajów
odpadów określonych na liście A załącz-
nika nr 2 do ustawy oraz posiadające
co najmniej jedną z właściwości wymie-
nionych w załączniku nr 4 do ustawy
lub należące do kategorii lub rodzajów
odpadów określonych na liście B za-
łącznika nr 2 do ustawy i zawierające
którykolwiek ze składników wymienio-
nych w załączniku nr 3 do ustawy oraz
posiadające co najmniej jedną z wła-
ściwości wymienionych w załączniku
nr 4 do ustawy.

Biorąc pod uwagę informacje zawar-

te w piśmie, nie możemy jednoznacznie
stwierdzić, czy przedmiotowe odpady
będą odpadami niebezpiecznymi, czy
też nie. W związku z powyższym nie

można przyporządkować konkretnego
kodu odpadu. Obowiązek ten należy
do wytwórcy odpadów, który ma naj-
większą wiedzę o wytwarzanych przez
siebie odpadach. W przypadku odpa-
dów, takich jak masy alginatowe, masy
z wycisków dwuczęściowych czy masy
odsłaniające do odlewów, właściwym
kodem odpadu będzie 18 01 04 lub
18 01 03*. Zaś w przypadku mas odsła-
niających z elektrolitem dodatkowo war-
to rozważyć przyporządkowanie kodu
18 01 07 lub 18 01 06*.

Przy doborze odpowiedniego kodu

dla ww. odpadów należy zwrócić szcze-
gólną uwagę na właściwości tych odpa-
dów, które powodują, że odpady mogą
być niebezpieczne. Właściwości takie
są ujęte w załączniku nr 4 do ustawy
o odpadach. W przypadku odpadów
medycznych należy zwrócić uwagę
na właściwość H9 „zakaźne”: substan-
cje zawierające żywe mikroorganizmy
lub ich toksyny, o których wiadomo
lub co do których istnieją wiarygodne
podstawy do przyjęcia, że powodują
choroby człowieka lub innych żywych
organizmów.

Art. 36 ustawy o odpadach nakłada

na posiadaczy odpadów obowiązek
prowadzenia ich ilościowej i jakościowej
ewidencji zgodnie z przyjętym katalo-
giem odpadów i listą odpadów niebez-
piecznych. Z obowiązku tego zwolnieni
zostali wytwórcy odpadów komunal-
nych, a także wytwórcy odpadów w po-
staci pojazdów wycofanych z eksploata-
cji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane
do przedsiębiorcy prowadzącego stację
demontażu lub przedsiębiorcy prowa-
dzącego punkt zbierania pojazdów,
a także osoby fizyczne i jednostki orga-
nizacyjne niebędące przedsiębiorcami,

3

/ 2 0 1 1

59

P R A W O

które wykorzystują odpady na własne
potrzeby. Posiadacz odpadów prowadzą-
cy ewidencję odpadów jest obowiązany
na podstawie art. 37 ustawy o odpadach
sporządzić na formularzu zbiorcze ze-
stawienie danych o rodzajach i ilości
odpadów, o sposobach gospodarowania
nimi oraz o instalacjach i urządzeniach
służących do odzysku i unieszkodliwia-
nia tych odpadów.

Art. 79c ust. 3 ustawy o odpadach

ustanawia kary pieniężne w wysokości
10 000 zł m in. za nieprowadzenie ewi-
dencji odpadów oraz za niewywiązanie
się z obowiązku sporządzania i przeka-
zywania zbiorczego zestawienia danych,
a także za wykonanie ww. obowiązku
nieterminowo lub niezgodnie ze stanem
rzeczywistym. Należy jednocześnie za-
znaczyć, że obowiązująca konstrukcja
prawna praktycznie uniemożliwia odstą-
pienie od wydania decyzji nakładającej
karę pieniężną. Natomiast można w sto-
sunku do wymierzonej kary pieniężnej
zastosować przepisy Ordynacji podatko-
wej, które stanowią m.in. o możliwości
rozłożenia płatności na raty, zasadach jej
odroczenia czy umorzenia.

W zakresie kar pieniężnych w Sejmie

RP toczą się obecnie zaawansowane
prace nad projektem ustawy o zmianie
ustawy o odpadach (druk sejmowy 4012
i 4083). Projekt ten łagodzi karę pienięż-
ną za niesporządzanie zbiorczego ze-
stawienia danych do wysokości 500 zł,
a w przypadku niedotrzymania wyzna-
czonego przez marszałka województwa
terminu na dosłanie zaległego zestawie-
nia – do wysokości 2 000 zł.

Ponadto zwracamy uwagę na fakt,

że ustawa o odpadach nakłada obowią-
zek postępowania z odpadami zgodnie
z hierarchią zawartą w rozdziale 2 Za-
sady gospodarowania odpadami oraz na-
kazuje selektywne zbieranie odpadów.
Zaś w przypadku odpadów medycznych
szczegółowe przepisy (w tym dotyczące
magazynowania) zawiera Rozporządze-
nie Ministra Zdrowia z 30 lipca 2010 r.
w sprawie szczegółowego sposobu po-
stępowania z odpadami medycznymi
(Dz.U. nr 139, poz. 940). Z poważaniem
Biuro Prasowe Ministerstwa Środo-
wiska”.

Niestety odpowiedź Ministerstwa

Środowiska również nie była zadowa-

lająca, ponieważ ciągle pozostaje wra-
żenie, że ustawa zostawia szerokie pole
do interpretacji, dlatego postanowiliśmy
dopytać o zasadność przepisu, który po-
zwala na dowolność w klasyfikacji od-
padów. Poniżej cytujemy kolejną odpo-
wiedź Ministerstwa Środowiska:

„Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o od-

padach (Dz.U. z 2010 r. nr 185, poz.
1243, z późn. zm.) oraz wydane na jej
podstawie akty wykonawcze szczegó-
łowo określają zasady gospodarowa-
nia odpadami. Nie ma możliwości, aby
przepisy odnosiły się do każdego możli-
wego rodzaju wytwarzanych odpadów.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że odpa-
dy wytwarzane są w każdej dziedzinie
działalności człowieka. Również biorąc
pod uwagę szybki rozwój nowych tech-
nologii produkcji oraz nowych mate-
riałów i substancji wprowadzanych
na rynek nie tylko w protetyce, utwo-
rzenie tak szczegółowego katalogu jest
niemożliwe. Zatem często istnieje ko-
nieczność klasyfikowania odpadów nie
tylko w oparciu o katalog odpadów, ale
również o analizę definicji zawartych
w ustawie o odpadach. W omawianym
przypadku definicja odpadów niebez-
piecznych odwołuje się do właściwości
odpadów, które są ściśle związane z ich
składem chemicznym.

Należy stanowczo zaznaczyć, że to wy-

twórca jest odpowiedzialny za wytwo-
rzone odpady do momentu ich przeka-
zania innemu posiadaczowi odpadów
posiadającemu odpowiednie zezwolenie
właściwego organu na gospodarowanie
odpadami, chyba że działalność taka
nie wymaga uzyskania zezwolenia. Zaś
zgodnie z ustawą o odpadach dokumen-
tem potwierdzającym przekazanie odpa-
dów pomiędzy posiadaczami odpadów
(a zatem i przekazanie odpowiedzialno-
ści za ich zagospodarowanie) jest karta
przekazania odpadów.

Możliwe jest zaistnienie sytuacji,

w której podobne do siebie substancje
lub przedmioty będą miały przyporząd-
kowany inny kod. Jednakże zadaniem
inspekcji ochrony środowiska jest pro-
wadzenie kontroli posiadaczy odpadów
pod kątem przestrzegania przepisów
ustawy o odpadach (w tym posiadania
odpowiedniej decyzji, w której należy
wskazać rodzaje wytwarzanych odpa-

dów). W przypadku nieprawidłowości
inspektorzy ochrony środowiska mogą
w drodze decyzji wymierzyć stosowne
kary.

Dodatkowo na podstawie art. 37 mar-

szałek województwa jest zobowiązany
do weryfikowania zbiorczych zestawień
danych składanych przez posiadaczy
odpadów. W przypadku wątpliwości
co do zgodności ww. zestawienia ze sta-
nem faktycznym marszałek wojewódz-
twa wzywa do złożenia korekty, a także
może wymierzyć karę pieniężną.

Informujemy, że to wytwórca odpa-

dów ma największą wiedzę o składzie
i właściwościach odpadów wytwarza-
nych, zwłaszcza w tak specyficznej
branży jak protetyka. W związku z tym
w udzielanych w zakresie klasyfikacji
odpadów odpowiedziach podawane
są jedynie wskazówki, w jaki sposób na-
leży wykorzystać katalog odpadów.

Trudno zatem zgodzić się, że w oma-

wianej sprawie istnieje całkowita dowol-
ność w klasyfikacji odpadów, bowiem
sposób klasyfikowania odpadów podle-
ga kontroli zarówno przez inspekcję śro-
dowiska, jak i marszałka województwa.
Z poważaniem Biuro Prasowe Minister-
stwa Środowiska”.

Jak widać, pełniej dowolności klasyfi-

kacji odpadów nie ma, jednakże trudno
powiedzieć, że istnieją jednoznaczne,
dokładne wytyczne. Każdy technik
na podstawie dostępnych informacji
musi sam zakwalifikować produkowa-
ne przez pracownię odpady i zrobić ich
zestawienie, licząc, że będzie ono po-
prawne.



Możliwe jest zaistnienie
sytuacji, w której

podobne

do siebie substancje lub
przedmioty

będą miały

przyporządkowany inny
kod. Jednakże zadaniem
inspekcji ochrony
środowiska jest prowadzenie
kontroli posiadaczy
odpadów pod kątem
przestrzegania przepisów
ustawy o odpadach.