Materiały informacyjne dla pacjentów
NHS Direct
Nursing & Service Improvement
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
Rozdziały tego tematu:
Wprowadzenie
Objawy
Przyczyny
Rozpoznanie
Leczenie
Zapobieganie
Wybrane linki
Wprowadzenie
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest to nazwa grupy chorób płuc,
obejmującej przewlekłe zapalenie płuc, rozedmę płuc i przewlekłą obturacyjną chorobę
dróg oddechowych, przy czym choroby te mogą występować łącznie.
POChP jest jedną z najczęstszych chorób układu oddechowego w Wielkiej Brytanii.
Powoduje co roku 300 000 zgonów, czyli około 20-krotnie więcej niż astma. POChP jest
skutkiem uszkodzenia płuc. Główną konsekwencją uszkodzenia płuc, zwykle przez
palenie papierosów, są trudności z oddychaniem. Te trudności z oddychaniem stopniowo
coraz bardziej nasilają się, prowadząc do obniżenia jakości życia, a nawet do
niewydolności serca.
Objawy POChP mogą wydawać się podobne do objawów astmy. O ile jednak objawy
astmy można opanować lekami, POChP trwale uszkadza płuca i niemożliwe jest
odwrócenie tych zmian.
Objawy
Osoby palące są znacznie bardziej narażone na POChP. Choroba ta rozwija się przez
wiele lat, w miarę uszkadzania płuc przez palenie tytoniu, i ujawnia się zwykle dopiero po
40 roku życia.
Do jej objawów należą:
"  kaszel palacza wcześnie rano
" uporczywy kaszel
" obecność śluzu i flegmy
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 1 of 6
Valid until: 14-Aug-09
PATIENT INFORMATION West Suffolk Hospital NHS Trust
" świsty
" ucisk w klatce piersiowej
" trudności z oddychaniem
" duszność
" nawracające infekcje płuc i klatki piersiowej
" zaostrzenia duszności z gromadzeniem się flegmy/śluzu.
Objawy te bywają często bardziej nasilone zimą; u osób z POChP często występują dwa
lub więcej niż dwa zaostrzenia rocznie.
Chorzy na POChP często odczuwają lęk związany z chorobą, niekiedy mają obniżony
nastrój i czują się izolowani. POChP może niekorzystnie wpływać na pracę zawodową,
ulubione zajęcia, aktywność fizyczną, życie towarzyskie i związki uczuciowe, zwłaszcza
fizyczne. POChP może powodować znaczny spadek masy ciała i zanik mięśni, co może
doprowadzić do niewydolności serca.
Duży wysiłek fizyczny niezbędny do oddychania I wykonywania zwykłych, codziennych
czynności często oznacza, że do serca i innych mięśni dochodzi zbyt mało tlenu.
Przyczyny
Główną przyczyną POChP jest palenie tytoniu. Prawdopodobieństwo zachorowania na
POChP jest większe u osób palących i tym większe, im dłużej palą.
Do innych, znacznie mniej częstych przyczyn choroby, należą: palenie bierne, narażenie
na działanie zanieczyszczeń, dymu i kurzu.
Jeżeli drogi oddechowe (oskrzela) są objęte procesem zapalnym lub pęcherzyki płucne są
uszkodzone, a oskrzela zwężone, pacjent ma trudności z wdychaniem i wydychaniem
powietrza.
Rozpoznanie
U chorych na POChP często występuje duszność, uporczywy kaszel i gromadzenie
plwociny (flegmy).
Można wykonać następujące badania celem wykluczenia innych chorób, takich jak astma:
" Spirometria (badanie oddychania) jest zwykle tym badaniem, które pozwala rozpoznać
POChP. Lekarz prosi pacjenta o wydech (wdmuchnięcie powietrza) I wdech z rury
podłączonej do urządzenia, które pokazuje, czy drogi oddechowe są zwężone.
Niekiedy mierzy się szczytowy przepływ wydechowy albo pacjent wykonuje wydech po
użyciu inhalatora. Jeżeli po użyciu inhalatora nie ma poprawy, bardziej
prawdopodobne jest, że pacjent choruje na POChP niż na astmę.
" Zdjęcie rentgenowskie (Rtg) klatki piersiowej. Ukazuje nadmierne rozdęcie płuc.
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 2 of 6
Valid Until: 14-Aug-09
PATIENT INFORMATION West Suffolk Hospital NHS Trust
" Badanie tomografii komputerowej (TK). Jest to badanie bardziej czułe niż Rtg klatki
piersiowej; jest szczególnie użyteczne w rozpoznawaniu innej choroby płuc  rozedmy
płuc.
Leczenie
Najlepszym sposobem profilaktyki POChP jest niepalenie papierosów; osoby palące
powinny jak najszybciej rzucić palenie, ponieważ spowolni to postęp choroby. Ważne jest
również unikanie wdychania dymu z papierosów palonych przez inne osoby I
nieprzebywanie w zadymionym otoczeniu. Lekarz rodzinny może skierować pacjenta do
placówki pomagającej w rzuceniu palenia. Można także zadzwonić do infolinii NHS,
poświęconej problematyce palenia tytoniu  NHS Smoking Helpline, tel. [phone].
Jako że nie ma sposobu wyleczenia POChP, leczenie koncentruje się na łagodzeniu
objawów:
" Regularne ćwiczenia fizyczne umożliwiają wzmocnienie serca i płuc i poprawę
oddychania.
" Zrównoważona dieta, zawierająca witaminę C i cynk, ma duże znaczenie dla
utrzymania układu odpornościowego w dobrym stanie.
" Picie dużych ilości płynów, zwłaszcza wody, zmniejsza ilość zalegającej flegmy I
śluzu.
" Takie objawy POChP, jak zaleganie śluzu i uczucie zatkania i niemożności
normalnego oddychania, można łagodzić inhalacjami z pary albo stosowaniem w
domu nawilżacza powietrza.
" W zmniejszeniu ilości śluzu i flegmy pomocna jest fizykoterapia. Fizjoterapeuta
może nauczyć pacjenta ćwiczeń do samodzielnego wykonywania w domu.
Ćwiczenia kończyn górnych powodują poprawę objawów, a nie są tak męczące, jak
ćwiczenia kończyn dolnych.
" Osoby chore na POChP są narażone na ryzyko zakażenia innymi chorobami, duże
znaczenie ma zatem coroczne szczepienie przeciwko grypie i szczepienie
przeciwko zapaleniu płuc co 5-10 lat.
Leki:
Głównymi lekami w łagodzeniu objawów POChP są środki rozszerzające oskrzela.
Powodują one rozszerzenie przewodów, którymi do płuc dopływa powietrze; przyjmuje się
je zwykle w postaci wziewnej (z inhalatora), ale są produkowane także w postaci tabletek.
Te same leki stosuje siÄ™ w astmie.
Kortykosteroidy/steroidy zmniejszają stan zapalny dróg oddechowych; te leki także
przyjmuje siÄ™ w postaci wziewnej albo w postaci tabletek. Przy zaostrzeniach choroby
wraz ze steroidami przyjmuje siÄ™ antybiotyki.
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 3 of 6
Valid Until: 14-Aug-09
PATIENT INFORMATION West Suffolk Hospital NHS Trust
Środki mukolityczne, czyli rozcieńczające śluz i flegmę, przyjmuje się w postaci kapsułek
lub tabletek. Można je kupić tylko na receptę. Mukolityki są szczególnie korzystne w
okresach zaostrzeń i w ogóle przy nasileniu objawów choroby.
W bardzo ciężkiej postaci POChP można stosować nebulizator. Rozpyla on mgiełkę,
utworzoną z bardzo drobnych cząstek, w postaci płynnej, dzięki czemu można
jednorazowo przyjąć większą dawkę leku. Przed rozpoczęciem tego leczenia lekarz
rodzinny lub specjalista sprawdza, czy nebulizator nadaje siÄ™ dla danego pacjenta.
Długotrwała terapia tlenem:
W skrajnych przypadkach, gdy poziom tlenu we krwi jest niski, można przyjmować tlen z
elektronicznie sterowanego  koncentratora tlenu przez rurki umieszczane w nosie lub
przez maskę. Tlen trzeba przyjmować przez co najmniej 15 godzin dziennie, ale rurki
prowadzące do urządzenia są bardzo długie i w czasie podłączenia pacjent może chodzić
po domu. Dostępne są także przenośne zbiorniki tlenu, a w przyszłości może będzie
dostępny skroplony tlen. W czasie przyjmowania tlenu absolutnie nie wolno palić tytoniu,
nie tylko dlatego, że osłabia to efekt leczenia, ale ze względu na bezpieczeństwo
przeciwpożarowe.
Programy rehabilitacji płucnej:
Jest to indywidualnie dostosowana do potrzeb danego pacjenta forma terapii, Å‚agodzÄ…ca
objawy ze strony układu oddechowego, poprawiająca jakość snu, zwiększająca
sprawność fizyczną, możliwości poruszania się i poczucie pewności. Program obejmuje
edukację, ćwiczenia fizyczne, pomoc psychologiczną, doradztwo na temat rzucenia
palenia i ocenę sposobu żywienia. Terapia odbywa się w grupie i trwa około sześciu
tygodni. Pacjenci dowiadują się więcej o swojej chorobie i sposobach opanowywania jej
objawów. Rehabilitacja płucna może znacznie poprawić jakość życia osoby chorej.
Hospitalizacja:
Przyjęcie do szpitala może być konieczne, jeżeli pacjent znacznie stracił na wadze albo
ma duże trudności z oddychaniem. Pobyt w szpitalu jest niemal zawsze skuteczniejszy niż
pozostawanie w domu, ponieważ w szpitalu można stale nadzorować oddychanie
pacjenta.
Przeszczepienie płuc:
Wykonuje się je rzadko i zwykle sugeruje się je tylko u chorych, których oczekiwany
dalszy czas trwania życia jest krótszy niż dwa lata. Operacja może przynieść znaczną
poprawę, ale trzeba po niej do końca życia przyjmować leki zapobiegające odrzuceniu
przeszczepionego narządu. Leki te wykazują nieprzyjemne działania niepożądane.
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 4 of 6
Valid Until: 14-Aug-09
PATIENT INFORMATION West Suffolk Hospital NHS Trust
LVRS (zabieg operacyjny zmniejszający objętość płuc):
Uszkodzone części płuc usuwa się chirurgicznie. Zabieg ten łagodzi objawy, lecz chorzy
narażeni są na ryzyko zakażenia zapaleniem płuc lub wystąpienia przecieku powietrza w
miejscu zaszycia płuca.
Zapobieganie
Jedynym naprawdÄ™ skutecznym sposobem zapobiegania POChP jest niepalenie tytoniu.
Po rozpoznaniu choroby rzucenie palenia może spowolnić postęp choroby i wydłużyć
dalszy oczekiwany czas życia, lecz objawy niekoniecznie zmniejszą się, ponieważ
uszkodzenie płuc już się dokonało.
Wybrane linki
" POChP (przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc) (BMJ BestTreatments)
" Duszność z powodu POChP? (Consumers' Association Treatment Notes)
(Stowarzyszenie Konsumentów  Uwagi na temat Leczenia)
© NHS Direct 2005
Chronic obstructive pulmonary disease [Polish]| Translated March 05
If you have any feedback or comments on this leaflet please phone
PALS on 01284 712555
West Suffolk Hospital NHS Trust
Hardwick Lane, Bury St Edmunds, Suffolk, IP33 2QZ
www.wsh.nhs.uk/pals
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 5 of 6
Valid Until: 14-Aug-09
PATIENT INFORMATION West Suffolk Hospital NHS Trust
Reference No: 5447-1PL Issued: 14-Aug-07 Page: 6 of 6
Valid Until: 14-Aug-09