Wykonanie:
Don LuCaS (Łukasz Gołacki)
W oparciu o:
Notatki własne
Wykłady dr Czapli.
Zwoje z nad morza Martwego
Księgę Bielskiego

Wprowadzenie podstawowych pojęć i terminów.

Znaczenia organizacji:

 Znaczenie rzeczowe -



Znaczenie atrybutowe:

1. Organizacje są tworami człowieka (artefaktami) stworzonymi dla wykonania określonego celu
(celów), a zatem są celowo zorientowane;
2. W skład organizacji wchodzą ludzie, stanowiący ich niezbędny element oraz rzeczowe środki
(aparatura), którymi ci ludzie posługują się w swych działaniach;
3. Organizacje są systemami zachowującymi się rozmyślnie, zdolnymi do korygowania, a nawet
zmiany pierwotnie wyznaczonych celów;
4. Organizacje są wyodrębnione z otoczenia, a równocześnie otwarte; czerpią z otoczenia: ludzi,
materię, energię, informacje i wartości; przekazują do otoczenia: dobra, usługi, informacje,
wartości;
5. Organizacje są ustrukturalizowane i zhierarchizowane w podwójnym znaczeniu: zawierania się
podsystemów w systemie (inkluzji) i w znaczeniu podporządkowania jednych ludzi i komórek
organizacyjnych innym;
6. Organizacje mają wyodrębniony człon kierowniczy sterujący ich funkcjonowaniem i rozwojem;
7. Organizacje utrwalają sposoby zachowania ludzi i zasady ich współdziałania (strukturę) w
drodze formalizacji;
8. Organizacje są systemami samoorganizującymi się zdolnymi do podnoszenia stopnia swego
wewnętrznego uporządkowania (negatywnej entropii);
9. Organizacje są stabilne, zdolne do utrzymywania równowagi dzięki procesom homeostazy lub
ekspansji;
10. Organizacje są ekwifinalne, zdolne do osiągania tych samych rezultatów różnymi drogami i
wychodząc z różnych stanów początkowych.

 Znaczenie czynnościowe – Planowanie, motywowanie, organizowanie, kontrolowanie.

Organizacja – jest otwartym systemem społeczno – technicznym, zorientowanym celowo i mającym
określoną strukturę.
Cechy organizacji:

 Organizacje są tworami człowieka (artefaktami), stworzonymi dla wykonywania określonego celu,

a zatem są celowo zorientowane.

 W skład organizacji wchodzą ludzie, stanowiący ich niezbędny element oraz rzeczowe środki,

którymi Ci ludzie posługują się w swych działaniach.

 Organizacje są systemami zachowującymi się rozmyślnie, zdolnymi do korygowania, a nawet

zmiany pierwotnie wyznaczonych celów.

 Organizacje są wyodrębnione z otoczenia, a równocześnie otwarte; czerpią z otoczenia: ludzi,

materię, energie, informacje i wartości; przekazują do otocznia: dobra usługi, informacje, wartości;

 Organizacje są strukturalizowane i zhierarchizowane w podwójnym znaczeniu: zawierania się

podsystemów w systemie (inkluzji) oraz podporządkowania jednych ludzi i komórek
organizacyjnych innym;

 Organizacje mają wyodrębniony człon kierowniczy sterujący ich funkcjonowaniem i rozwojem;
 Organizacje utrwalają sposoby zachowania ludzi i zasady ich współdziałania (strukturę) w drodze

formalizacji;

 Organizacje są systemami samoorganizującymi się, zdolnymi do podnoszenia stopnia swego

wewnętrznego uporządkowania (negatywnej entropii);

 Organizacje są stabilne, zdolne do utrzymywania równowagi dzięki procesom homeostazy lub

ekspansji;

 Organizacje są ekwifinalne, zdolne do osiągania tych samych rezultatów różnymi drogami i

wychodząc z różnych stanów początkowych.

Ekwifinalność

– jest to zasada która mówi że wychodząc z innych źródeł można dojść do tych samych

rezultatów.

Efekt synergii - oznacza uzyskiwanie zwielokrotnionych korzyści dzięki umiejętnemu połączeniu części
składowych całości. Pojęcie to wykorzystywane jest głównie w kręgach menedżerskich w odniesieniu do
przedsiębiorstw, jak i jednostek działających w ich wnętrzu.

Entropia ujemna – przezwyciężenie tendencji do upadku.

Typy organizacji:

 Organizacje gospodarcze – nastawione na zysk
 Organizacje użyteczności publicznej – szkoły publiczne, instytucje kulturalne.
 Organizacje administracyjne – państwowe i samorządowe.
 Organizacje militarne i policyjne – służby mundurowe, służące zapewnianiu bezpieczeństwa.
 Organizacje społeczne – partie polityczne, stowarzyszenia
 Organizacje religijne – kościoły, klasztory, związki wyznaniowe.

Typologia organizacje wg. A. Etzioni’ego:

 Organizacje przymusowe – Władza oparta jest na przymusie. Uczestnicy organizacji nie

identyfikują się z nią, a także mogą być do niej nastawieni wrogo. (Więzienia, Obozy pracy)

 Organizacje utylitarne – Władza wynika z możliwości dysponowania środkami nagrody dla

uczestników (płace, premie). Uczestnicy takiej organizacji są w niej głównie z przyczyn korzyści
finansowych (przedsiębiorstwa)

 Organizacje normatywne – Władza wynika z norm moralnych i przekonań ludzi,

podporządkowanie ma charakter moralny i wiąże się z osobistym zaangażowaniem w sprawy
organizacji (partie polityczne, itp.).

Kryteria grupowania organizacji:

 Funkcja genotypowa organizacji (cel zewnętrzny)
 Charakter otoczenia organizacji
 Stosowana technologia
 Cechy i struktura społeczna uczestników organizacji i charakter ich uczestnictwa.
 Cechy struktury organizacyjnej
 Cechy podsystemu zarządzania.

Modele organizacji.

Model Leavitta:

Jest to model ilustrujący społeczno-techniczny
charakter organizacji i współzależność
podsystemów. Ludzie i Zadania to aspekt
Społeczny, a Struktura i Technologia aspekt
Techniczny. Strzałki wyrażają wzajemną
zależność między podsystemami. Zmiana
wymuszona przez otoczenie w jednym
podsystemie musi pociągnąć zmiany w reszcie
podsystemów.
Wada: Pomija człon kierowniczy organizacji,
który we wszystkich interpretacjach Organizacji
jest jej przypisywany.

Model Systemowy:

Organizacja jest całością
wyodrębnioną z otoczenia a
jednocześnie otwartą na nie.
Organizacja jest powiązana
wejściami i wyjściami z
otoczeniem. Wejścia i wyjścia są
przedstawione w sposób
uproszczony. 1) Nie zostały
rozróżnione wejścia zasileniowe i
informacyjne. 2) Zaznaczono
wszystkie wejścia i wyjścia

łącznie, nie „adresując” ich do poszczególnych podsystemów. Linie przerywane pokazują wzajemne
relacje między podsystemami. Strzałki zamieniono na linie przerywane ze względu na relacje
poszczególnych podsystemów między sobą.
Podsystem celów i wartości:

 Jest wyrażeniem związków organizacji z otoczeniem.
 Funkcja Genotypowa – Organizacja pełni określoną funkcję w społeczeństwie.
 Określony stopień realizacji celów organizacji, czyli zaspokojenia potrzeb społecznych jest

warunkiem otrzymywania zasileń z otoczenia, a tym samym jej przetrwania i rozwoju.

 Pozostaje pod wpływem otoczenia społeczno-kulturowego.
 Jest kształtowany także przez uczestników organizacji, którzy wnoszą do niej swoje indywidualne

cele, interesy i systemy wartości.

Zmiany w otoczeniu organizacji powodują że:

 Rośnie znaczenie kultury organizacyjnej jako spoiwa organizacji.
 Kulturę trwałości i stabilności trzeba zastąpić kulturą zmiany i elastyczności.

Podsystem psycho-społeczny:

 Obejmuje: jednostki ludzkie, grupy ludzi, cele indywidualne, podział pracy, system ról

organizacyjnych oraz dynamikę grup.

 Podsystem ten jest od silnym wpływem indywidualnych cech uczestników organizacji (m.in. wiek,

płeć, poziom wykształcenia itp. ).

 Na ten podsystem oddziałuje podsystem celów i wartości oraz podsystem techniczny.
 Klimat organizacyjny – tworzy się przez m.in. charakter zadania, stosowaną technologię, kulturę

organizacyjną.

 Ma charakter probabilistyczny – zachowania ludzi nigdy ni dadzą się w pełni przewidzieć.

Podsystem techniczny (technika i technologia):

 Obejmuje on zarówno wiedzę niezbędną do realizacji celów, jak i wyposażenie (aparaturę)
 Podsystemy techniczne różnią się od siebie, w zależności od ich funkcji genotypowej.
 Podsystemy techniczne różnią się od siebie technologią wybraną do realizacji celów.
 W zależności od technologii potrzebne są różne maszyny i ludzie potrafiący je obsługiwać.
 Podsystem techniczny ma silny wpływ na podsystem struktury.
 Dominuje logika deterministyczna.
 Potrzeba maksimum pewności w działaniu.

Podsystem struktury:

 Pełni funkcję łącznika między podsystemem technicznym a podsystemem psycho-społecznym.
 Jego zadaniem jest zapewnienie harmonicznego działania podsystemów technicznego i psycho-

społecznego.

 Zawiera relacje między wszystkimi składnikami organizacji (ludźmi i elementami rzeczowymi).
 Określa podział zadań oraz sposób ich koordynacji i integracji.
 Określa zależności wynikające z podziału władzy w organizacji, przebieg procesów pracy i

sposób przekazywania informacji.

 Struktura formalna struktury: zakres zadań, uprawnień, odpowiedzialności, regulaminach,

instrukcjach.

 Struktura formalna nigdy nie obejmuje wszystkich relacji między elementami organizacji.

Podsystem zarządzania:

 Łączy i spaja wszystkie podsystemy
 Jego zadaniem jest utrzymanie równowagi między organizacją a otoczeniem.
 Zadaniem podsystemu zarządzanie jest także oddziaływanie na otoczenie w celu uzyskania

dogodnych warunków dla organizacji.

 Podsystem ten może zachowywać się wobec otoczenia biernie lub czynnie.
 Ma możliwość dostosowania organizacji do otoczenia (poprzez zmiany w podsystemach)
 Utrzymuje stan równowagi między podsystemami.

Model D.Katza i R.L.Kahna:
Kryterium wyróżnienia podsystemów pełni ich rola w funkcjonowaniu organizacji.
Podsystemy produkcyjne:

 Realizują zachodzące w organizacji procesy transformacji materii i energii.
 Można powiedzieć że są w pewnym sensie odpowiednikiem podsystemu technicznego.
 Chodzi tutaj o wszelką działalność podstawową dla danej organizacji, tzn. dla szpitala leczenie

chorych, dla przedsiębiorstwa przemysłowego, produkcja.

Podsystemy wspierające:

 Ich funkcją jest zapewnianie zasileń, czyli zapewnienie odbioru dóbr pojawiających się na

wyjściach organizacji.

 Dbają o stworzenie warunków dogodnych dla funkcjonowania organizacji.
 Obsługa wejść i wyjść.
 Relacje pomiędzy organizacją a otoczeniem
 Wspieranie podsystemów produkcyjnych.

Podsystemy scalające:

 Zapewniają zaangażowanie ludzi w realizację celów organizacji.
 Łączą one cechy podsystemów: celów i wartości, psycho-społecznego i struktur.
 Rekrutacja pracowników, oraz wpajanie im kultury organizacyjnej.
 Podział zadań między ludzi i ich koordynację.
 System wynagrodzeń i kar,

Systemy adaptacyjne:

 Ich rolą jest śledzenie zmian zachodzących w organizacji, ocena tych zmian oraz ich

konsekwencje jakie przynoszą organizacji.

 Projektowanie zmian w organizacji.
 Są nastawione na przyszłość organizacji, a nie na jej bieżące funkcjonowanie.

Podsystemy kierownicze:

 Odpowiadają podsystemowi zarządzania.
 Koordynują działania wszystkich podsystemów.
 Zapewniają równowagę między organizacją a otoczeniem.
 Dostrzeganie i rozwiązywanie konfliktów.

Model Krzyżanowskiego:
Model ten jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy modelami
systemowym oraz Katza i Kahna. Z jednej strony przedstawia on
podstawowe składniki całości zorganizowanego działaniami, a z
drugiej (podobnie jak u Katza i Kahna) człony realizujące
poszczególne fazy funkcjonowania organizacji. „Organizację
tworzą ludzie, formułując ich cele (misje), czerpiąc z otoczenia
odpowiednie do realizacji tych celów zasoby i łącząc wszystkie
elementy organizacji przy pomocy odpowiednio zaprojektowanej
struktury.”. Nowością tego modelu są zasoby przyrody (naturalne),
jako wyodrębnionego członu organizacji. Krzyżanowski uważa że
przyroda jest integralną częścią organizacji i jej otoczenia, choć jej
rola i znaczenie zależą od typu organizacji. Podstawową częścią
tego modelu są 3 nakładające się na siebie składniki organizacji:
Ludzie, zasoby przyrody i zasoby techniczno-technologiczne.
Autor specjalnie nie używa określenia Zasobu w odniesieniu do
ludzi, gdyż uważa że nie jest to trafne odniesienie. 3 mniejsze kręgi

obrazują strukturę integrującą ludzi zasobami. Człon kierowniczy, wyznacza kierunki działania,
strategię. Człon ten obejmuje człony wyjść i wyjść. Strzałki obrazują relacje organizacji z otoczeniem.
Nie jest jasne dlaczego wejścia (tam gdzie pole struktur) i transformacje połączono a wyjścia
potraktowano jako oddzielny segment.

Model Mintzberga:

Model ten posiada pięć części składowych
(podsystemów). Kryterium wyróżnienia tych
podsystemów jest ich udział w procesie zarządzania
organizacją oraz realizacji ich celów. Środkowa figura
obejmuje trzy podsystemy. Dwie boczne elipsy obejmują
dwa pozostałe podsystemy. Za podstawowe i występujące
w każdej organizacji elementy Mintzberg uważa poziom
operacyjny i kierownictwo naczelne.
Poziom operacyjny – jest to połączony podsystem,
podsystemów produkcji i wspierania. Realizuje procesy
transformacji zachodzące w organizacji, zapewnia
dopływy zasileń oraz dystrybucję.
Kierownictwo naczelne – spełnia podobną funkcję jak

podsystemy zarządzania i kierowniczy. Jego zadaniem jest utrzymanie równowagi organizacji z
otoczeniem. Zadaniem tego podsystemu jest również formułowanie strategii organizacji zmierzającej do
realizacji jej celów. Inną funkcją jest koordynowanie, podział pracy, tworzenie więzi pomiędzy
elementami organizacji, tworzenie systemu przepływu informacji, motywowanie. Chodzi o to aby
organizacja funkcjonowała całością.
Kierownictwo pośrednie

– przejmuje część obowiązków kierownictwa naczelnego.

Technostruktura – zespół (zespoły) analityków i wspomagających ich pracowników służących
organizacji nie przez bezpośrednią realizację jej celów, a przez wpływanie na prace innych (Planowanie
operacyjne, badanie pracy, szkolenie personelu itp.).
Jednostki pomocnicze – są to wszystkie jednostki pomagające organizacji, jednostki te nie muszą
pomagać w tej samej dziedzinie. Mogą to być np.: Komórki badawczo-rozwojowe, komórki PR, itp.

Cykl życia organizacji.

Faza
Przedsiębiorczości

Faza
Strukturyzacji

Faza
Formalizacji

Faza budowy
zespołu

Faza budowy
sieci

- Założyciel kieruje
firmą.
- Uwaga skupiona na
wejściu na rynek.
- Nieformalna
struktura.
- Niewielkie rozmiary
firmy.
-Wspólny cel –
sukces.

Pierwszy Kryzys

- Pisane zasady
- Naczelne
kierownictwo
skupia się na
strategii
- Średni szczebel
kierownictwa
kieruje organizacją
- Komunikacja
formalna (raporty,
sprawozdania)

Trzeci Kryzys

- Rozwój opary na
profesjonalnym
zarządzie.
- Hierarchiczna
struktura
- Nowe Systemy:
Rachunku kosztów
Motywacji
Standardy jakości.
- Komunikacja dąży
do formalnej.
- władza
scentralizowana.

Drugi Kryzys

- Wzrost liczby
pracowników.
- Problemy z
komunikacją
- Potrzeba
rozdzielenia władzy i
własności.

- Brak autonomii
- Potrzeba
decentralizacji.
- Potrzeba ustalenia
zasad funkcjonowania
organizacji.

- Potrzeba
elastyczności a nie
biurokracji
- chęć
przystosowania.

- Budowa zespołu
wokół zadania,
funkcji.
- Zespoły mogą
same rozwiązywać
problemy, bez
konsultacji z
przełożonymi.
- Kwalifikacje ludzi
są bardzo ważne
- Organizacja
szkoleń dla
pracowników
- Od zespołu
oczekuje się
przedsiębiorczości.

- Kontynuacja
poprzedniej fazy.
- Wyjście poza ramy
jednego
przedsiębiorstwa,
- Łączenie zespołów
z największymi
umiejętnościami.

Zasoby organizacji.

Analiza zasobów obejmuje cały przekrój przedsiębiorstwa, a więc:

 Zasoby finansowe (rentowność, zdolność kredytowa itp.);
 Zasoby fizyczne (budynki, urządzenia stacji serwisu itp.);
 Zasoby ludzkie (załoga, kadra inżynierska, kadra zarządzająca itp.);
 Zasoby organizacyjne (systemy informacyjne, istniejące struktury itp.);
 Zasoby technologiczne (standard, jakość, marka, know-how itp.).

Wpływ na funkcjonowanie organizacji to każdy na własny rozumek musi wymyślić 

Role menadżera.

Kategoria

Rola

Przykład działania

Reprezentant

Udział w uroczystym otwarciu nowego zakładu

Przywódca

Zachęcenie pracowników do zwiększania wydajności

Interpersonalna

Łącznik

Koordynacja działań dwóch grup projektowych

Obserwator

Śledzenie sprawozdań branżowych, aby nadążać za
rozwojem wydarzeń

Propagator

Wysyłanie notatek prezentujących nowe inicjatywy
organizacji

Informacyjna

Rzecznik

Wygłaszanie przemówień w dyskusji na temat planów
wzrostu

Przedsiębiorca

Opracowanie nowych pomysłów innowacyjnych

Osoba
przeciwdziałająca
zakłóceniom

Rozwiązanie konfliktu między podwładnymi

Dysponent
zasobów

Dokonywanie przeglądów i rewizji wniosków budżetowych

Decyzyjna

Negocjator

Negocjowanie porozumienia z ważnym dostawcą albo
związkami zawodowymi

Umiejętności menadżera:

 Techniczne – niezbędne do wykonania zadań związanych z daną organizacją.
 Interpersonalne – nawiązywanie kontaktów z jednostkami, grupami. Motywowanie.
 Koncepcyjne – zależne od zdolności myślenia abstrakcyjnego.
 Diagnostyczne – zdolność wyobrażenia sobie najwłaściwszej reakcji w danej sytuacji.
 Komunikowania się – skuteczne przekazywanie jak i odbieranie informacji.
 Decyzyjne – zdolność do podejmowania poprawnych decyzji, weryfikacji problemów i ich

rozwiązywania

 Gospodarowania czasem – zdolność do ustalenia priorytetów pracy, do sprawnej pracy i

właściwego delegowania uprawnień i zadań.

Wykonał Łukasz Gołacki

Dla wszystkich potrzebujących 

Pokój