Zakład Japonistyki i Koreanistyki, WO, UW 2009/10 semestr letni
Prof. dr hab. Ewa Pałasz-Rutkowska�
Dzieje Japonii (wykład II/2)
Okres Azuchi-Momoyama �[WChq\ (1573-1582; 1582-1598;1598-1603) (1)
Oda Nobunaga, Toyoyomi Hideyoshi  jednoczenie Japonii
Azuchi: zamek nad jez. Biwa w prow. L
mi; Momoyama: w Fushimi, Kioto
Nadal trwa proces gekokujM
; w II połowie XVI w. najsilniejsze rody sengoku daimyM
to:
na Kiusiu: Shimazu, L
tomo, Ryk
zM
ji; na Sikoku: ChM
sokabe; na Honsiu: MM
ri, SaitM
,
Asai, Asakura, Imagawa, Takeda, Uesugi
I. Oda Nobunaga T~0u�Ow� (1534-1582)
1. Ród Oda w prowincji Owari (ob. pref. Aichi); shugodai u rodu Shiba (sankanrei) 
konflikt osłabia ród; rozłam w rodzinie Oda  Nobunaga kontynuuje dzieło ojca i
jednoczy rodzinę, stopniowo zdobywając coraz większą władzę
2. Droga do (względnej) supremacji:
- 1560: bitwa w wąwozie Okehazama (Owari): walka z Imagawą Yoshimoto, który
usiłował dostać się do Kioto (Tokugawa Ieyasu jako zakładnik dowódcą u Imagawy);
Oda i 2 tys. wojowników pokonuje 25 tys. armię Imagawy = spektakularne zwycięstwo
i początek drogi do dominacji
- 1562: sojusz z Ieyasu (ziemie w prow. Mikawa, sąsiad od wschodu),; sojusz z Takedą
Shingenem, który walczy z Uesugim Kagekatsu;
 zdobywanie ziem (w kierunku stolicy) i wpływów = umacnianie pozycji
- dwór cesarki proponuje by Nobunaga ochraniał stolicę  odmowa (za wcześnie)
- 1567: Toyotomi Hideyoshi po stronie Ody, zdobywa mu ziemie
- 1568: Oda wkracza do Kioto  pomoc dla Ashikagi Yoshiakiego  siogunem;
Yoshiaki - Takeda, Asai, Asakura, MM
ri, klasztory (Enryakuji: Hieizan i
Ishiyama-Honganji: Settsu, czyli ob. Osaka), grupy fanatyków religijnych = zmora Ody
- 1570: dalsze walki
- 1571: atak Ody na Hieizan; 1580  zniszczona po latach walk forteca Honganji
- 1573  walka z siogunem i wojskami przeciwników; Yoshiaki opuszcza Kioto =
obalenie Ashikagów = koniec Muromachi bakufu; Oda zwycęża A i A; umiera Takeda
Shingen, następcą syn Katsuyori
- 1575: bitwa pod Nagashino (kontrmarsze; kontrowersje) - zwycięstwo nad rodem
Takeda; film Kurosawy Akiry Kagemusha (Sobowtór)
- 1576: Nobunaga oddaje Owari synowi, Nobutadzie, a sam do L
mi, gdzie zamek
Azuchi (uk. 1579); cd walk: 1582  koniec rodu Takeda
1
Prof. Ewa Pałasz-Rutkowska� Dzieje Japonii cz. II wykład 2 2009/10 semestr letni
- 1582: zdrada Akechiego Mitsuhide - Oda popełnia samobójstwo w HonnM
ji (Kioto), a
Nobutada w zamku NijM
; Hideyoshi wyrusza na Akechiego, który ginie z rąk chłopów!
2. Skutki: podporządkowanie 20 z 68 prowincji, gł. centralna Japonia; lenna wasalom;
- od 1574: spisy ludności jako podstawa nowego podatku  od produktu: miarą wartości
ziemi wartość produktu w ryżu, jaki można było z niej zebrać (kokudaka; koku ów= ok.
180 l. ryżu); dobre stosunki z dworem; rozbraja chłopów i mnichów; wspiera kupców
II. Toyotomi Hideyoshi JŚć�Ąy T (1536-1598)  syn chłopa
1. Droga do supremacji  wielki talent strategiczny, organizacyjny
- 1558: na służbie sojusznik Nobunagi, szybko awansuje, walczy dla Ody
- 1573: samodzielny sengoku daimyM
, lenno w Echizen i L
mi (zamek Nagahama);
zaopiekował się żoną i córkami pokonanego Asaiego (samobójstwo)  jedna z nich
Ochacha, jego ulubioną konkubiną Yodogimi
- 1582: kampania przeciw rodowi MM
ri, ma go wesprzeć Akechi, zdrajca Ody; po
śmierci seniora, przejmuje schedę, kontynuując dzieło podporządkowywania
- 1583-90: budowa zamku w Osace
- od 1584: dalsze walki, sojusz z Tokugawa Ieyasu
- 1585: wyprawa na Sikoku; nazwisko Fujiwara i tytuł kampaku
- 1587: pacyfikacja Kiusiu; 1590 pacyfikacja rodu HM
jM
(Odawara)
- 1592-1598: wyprawy na Koreę; I atak na półwysep, 220 tys. wojowników przeciw
Koreańczykom i Chińczykom, negocjacje; 1597: wznowienie walk 150 tys., duże straty;
2. Problemy z następcą Hideyoshiego: synek Tsurumatsu umiera w 1591
- 1591: wyznacza siostrzeńca Hidetsugu (przejmuje kampaku), Hideyoshi - taikM
*Yń�,
były kanclerz; - 1594 Hideyoshi przenosi się do zamku w Fushimi (Momoyama)
- 1593: rodzi się syn Hideyori; 1595: Hidetsugu zmuszony do samobójstwa
- 1598: powołuje radę pięciu starszych (gotairM
"N'Y
�)  seniorzy głównych rodów
(Ieyasu, MM
ri Terumoto, Uesugi Kagekatsu, Maeda Toshie, Ukita Hideie), ale
odpowiedzialna przed radą pięciu pełnomocników (gobugyM
"NIYL�)
3. Skutki: do 1590 Hideyoshi podporządkowuje sobie 99% Japonii; 8 prowincji w
KantM
jako lenno dla Ieyasu; od 1590  okres hegemonii H., dyktator wojskowy; jedyny
dyspozytor ziemi  nadania; 1598: zasoby krajowe = 18,5 mln koku  H. ma 2 mln.
4. Powstaje definicja daimyM
, pana feudalnego = posiadacz ziemi, dostarczającej nie
mniej niż 10 tys. koku ryżu rocznie; wojownicy administrują swoimi lennami; nowe
zależności wasalne; przesiedlenia
2