Zakład Japonistyki i Koreanistyki, WO, UW 2009/10 semestr letni
Prof. dr hab. Ewa PaÅ‚asz-Rutkowska©
Dzieje Japonii (wykład II/3)
Okres Azuchi-Momoyama ‰[WChq\ 1573-1603 (2)
Stosunki z zagranicÄ…  okres Muromachi
1. Chiny (dynastie: Yuan 1279-1368; Ming 1368-1644): od IX w. brak stosunków
oficjalnych; handel prywatny: zapotrzebowanie na luksusowe przedmioty; Ashikaga
Yoshimitsu godzi się być poddanym cesarza Chin
- 1401 r.: misja na dwór chiński, stosunki wznowione; 1404  pierwszy statek handlowy
z Japonii, do 1547 r. 17 razy; tzw. handel zaświadczony (kangM
bM
eki ØRTżŚf)
- Yoshimochi (4. 1395-1423) wstrzymuje handel; 1432: Yoshinori (6. 1428-1441)
nawiązuje, rozwój; z Chin: surowy jedwab, tkaniny, ceramika, malarstwo, monety
miedziane; z Japonii: miecze, zbroje, wachlarze, surowce (miedz
, siarka)
2. Korea (KoryO
918-1392 i ChosO
n 1392-1910): 1366: pokojowe stosunki z JaponiÄ…
3. Królestwo Ryk
kyk
(1429: monarchia), wymiana handlowa: Naha ważny port
międzynarodowy dla Azji Wsch. i Połud.-Wsch.
4. Ezochi: stopniowe podporządkowywanie Ajnów, rdzennej ludności
5. Piraci (wakM
) XIII-XVI; Tsushima, Iki, Matsura; XIV: ataki Koreę i wybrzeża Chin
6. Europejczycy w Japonii   poÅ‚udniowi barbarzyÅ„cy nanban WSîÄ…
- 1543: Portugalczycy na Tanegashimie: atrakcyjne towary gł. z Chin i Europy (jedwab)
oraz muszkiety/arkebuzy  nieznana w Japonii  celna broń palna; rozwój handlu z
panami feudalnymi na Kiusiu - wpływ na ich bogacenie się oraz zmiana technik walki,
wpływ na przebieg wojen
- 1584  Hiszpanie, 1609  Holendrzy, 1613 - Anglicy
- chrześcijaństwo; 1549: pierwszy jezuita w Japonii, Francisco de Javier (Xavier;
Franciszek Ksawery); od 1593 franciszkanie; I kościół katolicki w Japonii (w
Yamaguchi) = nanbandera, czyli świątynia południowych barbarzyńców;
konwertyci w Japonii (1551 r  1500; 1570 - 30 tys., 1605 - 750 tys.): wiara, czy
korzyści z handlu dla pana?; rywalizacja misjonarzy
Stosunki z zagranicÄ…  okres Azuchi-Momoyama
I. Oda Nobunaga  esteta i kolekcjoner: zainteresowany towarami z Europy
- wspiera działania misjonarzy  przeciwwaga dla klasztorów buddyjskich
- docenia wiedzę księży (medycyna, kartografia, produkcja broni, druk, malarstwo)
1. Jezuici portugalscy, Gaspar Villela, Luis Frois
2. L
mura Sumitada z księstwa Hizen (1563: chrzest jako- pierwszy daimyM
)
Prof. Ewa PaÅ‚asz-Rutkowska© Dzieje Japonii cz. II wykÅ‚ad 3 2009/10 semestr letni
1
- port Nagasaki: pozwala osiedlać się jezuitom; 1580: przekazał w ofierze
- 1582: wraz z ArimÄ… Harunobu i L
tomo Yoshishige, daimyM
-katolikami, realizuje
pomysł jezuity Alessandro Valignano  poselstwo na dwór papieski (4 nawróconych
młodych Japończyków: ItM
Mancio, Chijiwa Miquel, Nakaura Jiliao i Hara Martinho);
przez Makao i Goa do Lizbony, Rzymu (tu audiencja u papieża Grzegorza XIII);
odwiedzili kilka państw europejskich; 1590: powrót do Japonii.
II. Toyotomi Hideyoshi  znawca sztuki
1. promuje korzystny dla Japonii handel zagraniczny, więcej statków w portach na
Kiusiu, w okolicach Kioto
2. antycudzoziemskie przepisy prawne; rywalizacja Portugalczyków z Hiszpanami
1587: 1. nakaz opuszczenia Japonii przez misjonarzy i zakaz chrześcijaństwa
1597: spalono lub ukrzyżowano 26 chrześcijan (w tym 6 Europejczyków)
Kultura
Dalszy rozwój dziedzin z epoki poprzedniej
1. teatr nM
; Hideyoshi miłośnikiem, sam recytuje i gra
2. ceremonia herbaty: Sen-no Rikyk
CS)RO (1522-91), autor podstawowych zasad
etykiety i kanonów estetycznych wabicha = wyciszone spotkania herbaciane:
- Takeno JM
M
: pierwszy użył terminu wabi (ubóstwo, prostota, skromność)
- ustalenie zasad architektonicznych chashitsu, utensyliów, przebiegu ceremonii
(temae); czarki  cenne wyroby sztuki
- Rikyk
a Nobunaga i Hideyoshi: główny mistrz ceremonii, autorytet; samobójstwo
3. architektura  budownictwo zamków obronnych na płaskim terenie: pierwszy zamek
w Azuchi (1579); zamek Hideyoshiego w Osace; ShirasagijM
(HimejijM
);
4. zdobnictwo i malarstwo (szkoła KanM
)
6. wpływy europejskie: - kartografia, druk: pierwszy słownik japońsko-portugalski
(1604; 32.800 haseł); bajki Ezopa;
- zapożyczenia językowe z portugalskiego: bateren (padre, ojciec), kirishitan (cristćo,
chrześcijanin), pan (pćo, chleb), tabako (tabaco, tytoń), kasutera (castella, ciasto
biszkoptowe);
- malarstwo olejne, miedziorytnictwo
- motywy na tradycyjnych wyrobach z laki (np. zestawach do kaligrafii, puzderkach na
lekarstwa inrM
) i bogato złoconych parawanach, typowych dla szkoły malarskiej KanM

- elementy strojów  dla kolekcjonerów-elegantów
2