Zakład Japonistyki i Koreanistyki, WO, UW 2007/08 semestr letni
Prof. dr hab. Ewa Pałasz-Rutkowska
©
Dzieje Japonii część II (wykład II 11)
Okres Edo _l8b (1603-1868) (6)
Przyczyny kryzysu, problemy gospodarcze
1.
model gospodarki inny niż rzeczywistość: rolnictwo a handel, rozwój miast
2.
izolacja = brak wymiany, braki surowcowe, nie rozwija siÄ™ handel
3.
sztywny podział społeczny = hamulec naturalnych procesów rozwoju
4. kosztowny tryb życia samurajów, malejące dochody, pensje dla wasali = długi
5.
malejÄ… rezerwy finansowe bakufu (od V sioguna: Tsyunayoshi 1680-1709)
6.
wydatki bakufu przekraczają dochody (w hanach też): wysoki standard życia,
konieczność utrzymania niezarobkujących wasali (pensje), kosztowny marsz
sioguna do NikkM (np. 1776 za X Ieharu; 1760-1786)
7.
nieurodzaje, klęski żywiołowe (1675, 1680, 1732, 1783-4, 1787, 1833-7), głód (ok.
20; 1732: 1,6 mln cierpi z głodu w zach. Jap.; zmniejszenie liczby ludności;
dzieciobójstwo)
8.
coraz większe restrykcje narzucane gł. przez daimyM: ograniczanie powierzchni
ziemi, zakaz zmiany zawodu, zakaz podróży poza własny rejon, kary za niepłacenie
podatków, coraz większy ucisk, prowadzi to do buntów ludności: powstania
chłopów (hyakushM ikki; ok. 1600, od XVIII w) i ludności miejskiej (uchikowashi),
koniec XVIII w. pogromy;
9. rosną długi bogacą się kupcy, dostawcy i pośrednicy klasy rządzącej
Próby reform
I.
VIII siogun Yoshimune (1716-1745) = reformy ery KyMhM (1716-1736)
1. dąży do powrotu do świetności z czasów Ieyasu = siogun na czele państwa,
efektywne gospodarowanie, kontrola, waga kompetentnych, zachęca do nauki
2. promuje naukę, rangaku, ponowny import ksiąg naukowych; szkoła Hayashiego
3. wzmocnienie instytucji bakufu na prowincji, spisy ludności (I 1721, co 6 lat)
4. polityka oszczędności, ograniczanie wydatków: rozporządzenia, kontrola dystrybucji
towarów i cen; gł. giełda ryżu w Osace; związki kupieckie, gildie (za), dla stabilności
cen, (22 artykuły: srebro, miedz, jedwab, wapno) = słabe rezultaty, więc zmiana polityki
monetarnej, do połowy zmniejszono stosunek złota do srebra, stabilizację cen.
5. promowanie wzrostu plonów i produkcji (nowizny; podatki)
(wartość ziem bakufu z ok. 4 mln koku w 1716 do 4,63 mln w 1744, a podatki z 34% do
38%; plony z 1,4 mln koku do 1,6 w 1727 i 1,8 w 1744)
1
Prof. Ewa Pałasz-Rutkowska Dzieje Japonii cz. II wykład II 11 2007/08 semestr letni
©
6. zapobieganie pożarom (hiyoke kpd
Q0), gł. Edo; szerokie ulice, budowa magazynów
z gliny-ziemi, pokryta stiukiem (gips, wapno, piach); machihikeshi :ukpˆmW0 specjalne
lokalne oddziały przeciwpożarowe z mieszkańców
7. sÅ‚ucha opinii ludu: spec. skrzynki skarg i zażaleÅ„ meyasubako îv‰[Ä…{; 1721: Edo,
nieopodal zamku, 1727: Osaka, ale tylko kłopot; szpital dla biednych (zob.: Rudobrody)
II. Tanuma Okitsugu (rMjk: 1720-1788) (za siogunów: IX Ieshige 1745-1760 i Ieharu),
faktyczny przywódca bakufu 1764-86, zręczny polityk, zaufany siogunów, awansuje,
ale krytyka
1. wzrost dochodów bakufu: system monopolu gildii (srebro, perły), grupy zawodowe
podatki; nowizny z funduszy kupców (Osaka)
2. wspiera nauki holenderskie
3.rozwój Ezochi (Hokkaido) promuje handel z Rosją!
4. jego polityka daje efekty, ale narusza porządek społeczny (handel, pieniądz):
niezadowolenie, pogłębione przez kataklizmy, wystąpienia chłopów, 1786 odsunięty =
walka między zwolennikami a sanke; uchikowashi w całej J, palenie magazynów
III.Matsudaira Sadanobu (1787 rMjk) = reformy ery Kansei (1789-1801), regentem
przy 15 l. siogunie Ienarim (1787-1837)
1.zmiany we władzach bakufu; mądrzy i wykształceni, czystka
2. oszczędności, ale brak wyników, więc: powrót do znaczenia wsi w gospodarce;
3. promuje uprawę ryżu, nakaz powrotu chłopów na wieś, zakaz dzieciobójstwa, system
funduszy na wychowanie dzieci, wspieranie finansowe innowacji na wsi
4.walka z głodem, specjalne magazyny na zapasy, obowiązkowe datki od posiadaczy,
np. daimyM od 10 tys. koku 50 koku co 5 lat; to samo bakufu
IV. Mizuno Tadakuni (rMjk) = reformy ery TempM (1841-1844; era od 1830)
1. konieczna stanowczość władzy = naród uległy i powrót do wartości samuraja
2.rygor i kontrola społeczna: oczyszczenie klas, nakaz powrotu chłopów na ziemię
3. nowizny, bicie nowych monet, dalsze pożyczki, chaos fiskalny, czystka
4. nowa baza ekon. dla bakufu: odebrać ziemie daimyM (Edo, Osaka) =niezadowolenie
5.krytyka zbytku, ograniczenia = niezadowolenie
6.rozwiązał gildie, likwidacja wysokich cen, ale chaos = niezadowolenie kupców,
7.ograniczenie kontaktów z cudzoziemcami, zakaz rangaku
8. 1843: pochód do NikkM, wysokie koszty = klęska reform
2
V. Reformy w hanach: Satsuma ©id, ChMshk w•Þ], Hizen Ä„€MR
3
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
dzieje II 4dzieje II 6dzieje II 10dzieje II 3angielski dj ii 11dzieje II 5dzieje II 7dzieje II 2Rynek papierów wartościowych II 11dzieje II 1niemiecki dj ii 1102 01 11G am2 kol II przykladBorzymińska Dzieje Żydów w Polsce, 11 18 wiekSiderek12 Tom I Część II Rozdział 11więcej podobnych podstron