ZABURZENIA TERMOREGULACJI
C-3
Termoregulacja
Główny ośrodek regulacji temperatury ciała
znajduje się w podwzgórzu. Jego przednia
część reguluje procesy utraty ciepła (pocenie,
rozszerzanie naczyń skóry) i zmniejszania jego
wytwarzania
Tylna część podwzgórza steruje reakcjami
odruchowymi na zimno  wiąże się z
zachowaniem ciepła i zwiększeniem jego
wytwarzania (drżenie mięśniowe i skurcz naczyń
skórnych).
Rozkład temperatura ciała człowieka
w zależności od temperatury otoczenia
20oC 35oC
Przy niskiej temperaturze otoczenia dostatecznie wysoka temperatura jest
utrzymywana jedynie w obszarze narządów życiowo ważnych
Termoregulacja
Podstawowe mechanizmy
Ogrzewanie ciała Oziębianie ciała
" Termogeneza drżeniowa  " Rozszerzenie naczyń
drżenie mięśni powoduje krwionośnych w skórze
wydzielanie ciepła
" Zwiększenie odbioru ciepła
" Cykle jałowe  mitochondria poprzez parowanie - pocenie i
nie tworzą ATP tylko ciepło; wzmożone oddychanie
Hipotermia i hipertermia
Nadmierna utrata ciepła prowadzi do
hipotermii
Zmniejszona utrata ciepła lub/i
wzmożona produkcja ciepła prowadzi do
hipertermii
Hipotermia
Hipertermia
Drogi oddawania ciepła przez
organizm
Układ oddechowy
do 20%
80%
Skóra
Straty energii cieplnej
Promieniowanie
Przewodnictwo Konwekcja Parowanie
cieplne
" Hyperthermia
elevated body temperature
Hipertermia  objawy
Na skutek wzrostu temperatury ciała dochodzi do:
" skurczów mięśniowych
" uczucia zmęczenia;
" bólu głowy;
" przyśpieszenia tętna
" obniżenia ciśnienia krwi
Udar cieplny
GorÄ…co
Zaburzenia termoregulacji
Wzrost temperatury ciała powyżej 39 oC - gorączka
" Dreszcze
" Ból głowy, bóle mięśniowo-stawowe
" Nudności i zawroty głowy
" Przyspieszenie tętna
" Wzrost ciśnienia tętniczego (może być również spadek)
" Zaburzenia świadomości do utraty przytomności
Klimat zimny - hipotermia
Podstawowe mechanizmy przeciwdziałające to:
wydzielanie do krwi noradrenaliny
drżenie mięśniowe (np. tzw. gęsia skórka)
Obniżenie temperatury prowadzą do
spowolnienia metabolizmu oraz zahamowania
przewodnictwa w neuronach.
Wychłodzenie
Temp. organizmu 36  34 °C
Określane jest często jako faza obronna
hipotermii, zaliczana też była do I fazy
hipotermii
Hipotermia - fazy
Faza I
Hipotermia poczÄ…tkowa
(niesłusznie zwana łagodną)
Ma ona miejsce, gdy temperatura ciała
oscyluje w granicach 35 - 32 st. Celsjusza.
Objawia się bezwładem mięśni, zaburzeniami
mowy i chodu, opóz
nieniami w reakcji oraz
niskim ciśnieniem krwi i słabym pulsem.
Systemy termoregulacji wciąż działają ale nie
są już w stanie uzupełnić ubytków ciepła.
Hipotermia  fazy c.d.
Faza II
Hipotermia zaawansowana
(określana niekiedy jako umiarkowana)
Obejmuje zakres temperatur ciała od 28 do 32 st. Celsjusza.
Objawia się utratą orientacji; zwiększonym prawdopodobieństwem
wystąpienia zaburzeń rytmu serca (migotanie przedsionków, bloki
przedionkowo-komorowe, czasami fatalne migotanie komór).
System regulacji temperatury organizmu przestaje całkowicie
funkcjonować. Poniżej 32°C pobudzenie termogenezy jest coraz
słabsze.
Określana niekiedy jako faza wyczerpania i utraty świadomości
(najczęściej dochodzi do utraty przytomności)
Hipotermia  fazy c.d.
Faza III
Hipotermia ostra
Faza letargu
Stwierdzana jest, gdy temperatura ciała
spadnie poniżej 28 st. Celsjusza.
Stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Dochodzi do utraty przytomności,
zakwaszenia organizmu, migotania komór a
następnie do ustania pracy serca.
Zimno zabija powoli i zwykle nie ma potrzeby bardzo szybkiego
ogrzewania.
Potrzeba taka istnieje tylko w razie pojawiania się zaburzeń rytmu
serca i wtedy trzeba się decydować na bardziej drastyczne
działanie.
Ogrzanie nie jest jedynym problemem. Trzeba się liczyć ze znaczną
kwasicą metaboliczną, a nawet z możliwością ostrej niewydolności
nerek, jeśli na stan małego przepływu tkankowego nałoży się
uwalnianie z mięśni mioglobiny, do czego może dojść podczas
bardzo nasilonych dreszczy.
Obowiązuje też zasada, że osoby wyziębionej, u której nie stwierdza się
pewnych znamion śmierci, takich jak plamy opadowe, czy też pewnych
obrażeńśmiertelnych, nie uznaje się za zmarłą bez próby ogrzania do
temperatury 35°C.
Jeżeli wystąpi migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez tętna,
oczywiście podejmuje się próbę defibrylacji elektrycznej, ale w razie jej
nieskuteczności próby defibrylacji ponawia się dopiero po uzyskaniu
temperatury ciaÅ‚a >30°C.
Bierna ochrona organizmu
przed utratą ciepła
Podstawowe znaczenie ma w tym
przypadku podskórna tkanka tłuszczowa
oraz właściwie dobrane ubranie.
Duże znaczenie, oprócz realnej
temperatury mają również takie warunki
meteorologiczne takie jak wilgotność
powietrza lub siłą wiatru.
Odczuwana temperatura a siła
wiatru (czynnik chłodzący wiatru)
Temperatura
0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35
rzeczywista
[°C]
Prędkość wiatru
Temperatura odczuwana
m/s km/h
2,5 9 -2 -7 -12 -18 -23 -28 -33 -37
6,5 24 -11 -18 -25 -32 -38 -45 -52 -58
12,5 45 -17 -24 -32 -39 -47 -54 -61 -68
19 68 -19 -27 -35 -43 -51 -59 -66 -75
26 94 -21 -29 -37 -45 -53 -61 -70 -80
Narażenie na hipotermię
Na negatywne skutki hipotermii najbardziej
narażone są najsłabsze jednostki tj. ludzie starsi
oraz dzieci, osoby chore (np. na choroby układu
krążenia, Choroba Parkinsona, niedoczynność
tarczycy), zażywające leki (aspiryna, leki
przeciwbólowe), osoby niedożywione lub bardzo
szczupłe.
Dodatkowo prowadzone analizy wykazały że
zgonom z powodu wychłodzenia organizmu
towarzyszy zwykle:
" Upojenie alkoholowe;
" Upadek bez możliwości podniesienia się;
" Utrata orientacji;
Hipotermia  granica tolerancji
Nie jest do końca jasne do jakiej
temperatury może być oziębione ciało
człowieka a następnie ogrzane
i przywrócone do normalnego
funkcjonowania bez istotnych ubytków w
stanie zdrowia.
Znane są przypadki wychłodzenia ciała
do około 25 st Celsjusza a w przypadku
operacji serca nawet do 20 st. Celsjusza.
Rozkład temperatura ciała człowieka
w zależności od temperatury otoczenia
20oC 35oC
Przy niskiej temperaturze otoczenia dostatecznie wysoka temperatura jest
utrzymywana jedynie w obszarze narządów życiowo ważnych