10 www.gazetapodatkowa.pl
Rachunkowość dla każdego
Rozrachunki z tytułu podatku od towarów i usług
Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) powinna b) obniżająca VAT naliczony
być prowadzona przez podatników tego podatku w sposób umożliwiający sporządzenie - Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
deklaracji VAT. Jednostki będące podatnikami tego podatku obowiązane są wykazywać - Ma konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie .
w tych deklaracjach m.in. podatek VAT należny, naliczony, wielkość zobowiązania podle- 3. VAT naliczony niepodlegający odliczeniu lub zwrotowi  dotyczący zakupu usług
gającego wpłacie do urzędu skarbowego czy też kwotę zwrotu przez urząd skarbowy na ra- lub materiałów zwiększających wartość środków trwałych w budowie:
chunek jednostki. Ujęcie w księgach rachunkowych rozrachunków z tytułu VAT powinno - Wn konto 08  Środki trwałe w budowie ,
odbywać się przede wszystkim z uwzględnieniem przepisów określonych w ustawie z dnia - Ma konto 30  Rozliczenie zakupu lub konto 22-2  VAT naliczony i jego roz-
11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.). liczenie  jeżeli pierwotnie został zaksięgowany na tym koncie.
Do ewidencji rozrachunków z tytułu podatku VAT służy konto syntetyczne 22  Rozra-
Konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym
chunki publicznoprawne lub inne konto syntetyczne określone w zakładowym planie kont.
z tytułu VAT należnego
Do tego konta wskazane jest prowadzić odpowiednie konta analityczne. Jednostka może
zapisać w swoim zakładowym planie kont, że w celu prawidłowego rozliczenia podatku Konto 22-3 może służyć do ewidencji rozrachunków w urzędem skarbowym z tytułu
VAT ewidencję podatku należnego, podatku naliczonego oraz zobowiązania lub należności podatku VAT za poszczególne miesiące. Po stronie Wn tego konta można wówczas księ-
z tytułu podatku VAT prowadzi się przykładowo na następujących trzech kontach: gować, m.in.:
- 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT , - kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego,
- 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie , - kwotę podatku podlegającego zwrotowi przez urząd skarbowy ustaloną na koncie
- 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego . 22-2.
Natomiast po stronie Ma księguje się m.in.:
Konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT
- kwotę należnego podatku VAT ustalonego na koncie 22-1,
Konto 22-1 służyć może do ewidencji VAT należnego od sprzedaży towarów i usług. - kwotę podatku VAT zwróconego przez urząd skarbowy na rachunek bankowy jed-
Na kontach analitycznych prowadzonych do tego konta  po stronie Ma  jednostki mogą nostki.
księgować bieżąco, na podstawie kopii wystawionych własnych faktur VAT, faktur we- Konto 22-3 może wykazywać dwa salda:
wnętrznych, faktur korygujących, m.in.: - saldo Wn, które wyraża stan należności od urzędu skarbowego,
- VAT należny dotyczący dostaw krajowych (według poszczególnych stawek), - saldo Ma, które oznacza zobowiązanie do zapłaty na rzecz urzędu skarbowego.
- VAT należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, Do konta 22-3 wskazane jest prowadzić ewidencję analityczną umożliwiającą usta-
- VAT należny od wewnątrzwspólnotowego nabycia środków transportu, lenie:
- VAT należny z tytułu importu usług, - kwoty zobowiązania do zapłaty w terminie do dnia 25. następnego miesiąca,
- VAT należny od nabycia pozostałych towarów i usług. - nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym  do przeniesienia na następny okres roz-
Zapisów na ww. kontach można także dokonywać okresowo (na koniec miesiąca)  zbior- liczeniowy,
czym zapisem  na podstawie prowadzonych rejestrów sprzedaży VAT. - nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym podlegającą zwrotowi (w terminie
Ewentualne zmniejszenie podatku należnego VAT księguje się po stronie Wn konta 22-1 do 60 dni, do 180 dni).
 na podstawie faktur korygujących. Przykładowe operacje mogą przebiegać zapisami:
Kwotę podatku należnego podlegającą wykazaniu w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K za dany 1. WB  przelew zobowiązania z tytułu podatku VAT:
okres (miesiąc lub kwartał), na koniec okresu przenosi się na konto 22-3, zapisem: - Wn konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego ,
- Wn konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT , - Ma konto 13  Rachunek bieżący .
- Ma konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego . 2. WB  zwrot VAT naliczonego przez urząd skarbowy:
Przykładowe operacje mogą przebiegać zapisami: - Wn konto 13  Rachunek bieżący ,
1. VAT należny wynikający z faktur VAT dokumentujących sprzedaż towarów i usług: - Ma konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego .
a) kwota należności brutto 3. Różnice z zaokrągleń w rozliczeniu deklaracji podatkowej VAT-7 i VAT-7K:
- Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami , a) stanowiące pozostałe koszty operacyjne
b) wartość w cenie sprzedaży netto (bez VAT) - Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
- Ma konto 70-0  Sprzedaż produktów , konto 73-0  Sprzedaż towarów , konto - Ma konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego ,
74-0  Sprzedaż materiałów , konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne , b) stanowiące pozostałe przychody operacyjne
c) VAT należny - Wn konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należne-
- Ma konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT . go ,
2. VAT należny od nieodpłatnie przekazanych, w formie darowizny, składników ma- - Ma konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne .
jątku (materiałów, towarów, produktów, środków trwałych)  na podstawie faktury
Ewa Gruchot
wewnętrznej VAT:
- Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
- Ma konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT .
3. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów  na podstawie faktury wewnętrznej:
a) jeżeli podatnik może odliczyć podatek VAT, wówczas ujmuje tę fakturę w ewidencji Porady eksperta
i rozlicza zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi
- Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
Paragon jako dowód księgowy
- Ma konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT,
b) w przypadku gdy VAT należny nie stanowi VAT naliczonego podlegającego odli-
Czy paragony za zakup paliwa i przejazdy autostradami za granicą mogą
czeniu
stanowić podstawę zapisu w księgach rachunkowych?
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Podatki i opłaty) lub
konto zespołu 5, Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci
- Ma konto 22-1  Rozliczenie należnego podatku VAT . zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym  art. 20
ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,
Konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie
poz. 694 ze zm.).
Konto 22-1 może służyć do ewidencji podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów Kierownik jednostki w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachun-
i usług. Na koncie tym (po stronie Wn) ujmuje się wówczas wyłącznie kwoty podatku pod- kowości lub w wydanej wewnętrznej instrukcji obiegu dokumentów powinien określić,
legającego odliczeniu od podatku należnego lub podlegającego zwrotowi. Zapisów na tym jakie dowody mogą być podstawą zapisów w księgach rachunkowych.
koncie można dokonywać na podstawie otrzymanych faktur VAT i faktur korygujących, Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające
faktur wewnętrznych, dokumentów celnych  przy imporcie. Wskazane jest do konta 22-2 dokonanie operacji gospodarczej (art. 20 ust. 2 ww. ustawy).
prowadzić konta analityczne, na których ujmuje się odrębnie m.in.: By dowód księgowy stanowił podstawę ujęcia w księgach rachunkowych, zgodnie
- VAT naliczony przy nabyciu towarów i usług zaliczanych do środków trwałych i war- z art. 21 ust. 1 ustawy powinien zawierać co najmniej:
tości niematerialnych i prawnych, - określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
- VAT naliczony przy nabyciu towarów i usług pozostałych, - określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
- VAT naliczony wynikający z dokumentów celnych potwierdzających import towa- - opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach
rów, naturalnych,
- VAT naliczony podlegający rozliczeniu w następnych miesiącach. - datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą  także
Zapisów na ww. kontach można także dokonywać okresowo (na koniec miesiąca) na pod- datę sporządzenia dowodu,
stawie odrębnie prowadzonych rejestrów zakupu VAT. - podpisy wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto
Po zakończeniu okresu rozliczeniowego (miesiąca) kwotę podatku naliczonego obni- składniki aktywów,
żającego podatek należny w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K przenosi się na konto 22-3, - stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu, ujęcie w księgach ra-
zapisem: chunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach
- Wn konto 22-3  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego , rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
- Ma konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie . Paragony za zakup paliwa i przejazdy autostradą za granicą, o ile spełniają ww. wa-
Natomiast kwotę podatku naliczonego, który podlega zwrotowi przez urząd skarbowy runki, mogą stanowić podstawę wpisu do ksiąg rachunkowych.
przenosi się na konto 22-3 w miesiącu złożenia wniosku o zwrot. Dowody księgowe opiewające na waluty obce powinny zawierać przeliczenie ich
Przykładowe operacje mogą przebiegać zapisami: wartości na walutę polską według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia
1. VAT naliczony podlegający odliczeniu od VAT należnego lub zwrotowi zgodnie operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie,
z wymogami ustawy o VAT  na podstawie faktur VAT: chyba że system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut ob-
- Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie , cych na walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk
- Ma konto 30  Rozliczenie zakupu . (art. 21 ust. 3 ustawy o rachunkowości).
2. Korekta VAT naliczonego na podstawie otrzymanej od sprzedawcy faktury korygu- W celu niedopuszczenia do zaksięgowania dokumentu zawierającego wady, wszyst-
jącej: kie dowody księgowe przed wprowadzeniem do ksiąg rachunkowych powinny być
a) podwyższająca VAT naliczony sprawdzane pod względem formalno-rachunkowym oraz merytorycznym.
- Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
A.B.
- Ma konto 30  Rozliczenie zakupu ,
Gazeta Podatkowa nr 37 " 7.05.2007 r.