10 www.gazetapodatkowa.pl
Rachunkowość dla każdego
Spółka komandytowa  rozrachunki z tytułu wkładów i udziału w zysku
Zasady tworzenia i funkcjonowania spółki komandytowej regulują przepisy prawa han- również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne. Jeżeli umowa nie
dlowego, tj. art. 102-124 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma
(Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.). komandytowa (art. 108 ż 1 K.s.h.).
Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa Spółka komandytowa zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych z chwilą
pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden powstania  na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunko-
wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej wości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).
jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona (art. 102 K.s.h.). Wkłady wniesione przez wspólników (komplementariuszy i komandytariuszy), zgodnie
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru sądowego (art. 109 ż 1 K.s.h.). z umową spółki, ujmuje się w księgach rachunkowych, zapisem:
Umowa spółki powinna być sporządzona obowiązkowo w formie aktu notarialnego. 1. KP lub WB  wniesienie wkładów pieniężnych:
Z definicji spółki komandytowej wynika, że w spółce występują dwa rodzaje wspólni- - Wn konto 10  Kasa lub konto 13  Rachunek bieżący ,
ków: - Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami
- komplementariusz  reprezentuje spółkę i odpowiada za zobowiązania spółki całym z tytułu wkładów),
swoim majątkiem, 2. PK  wniesienie wkładów niepieniężnych (aport):
- komandytariusz  może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik i odpowiada - Wn konto 01  Środki trwałe , konto 02  Wartości niematerialne i prawne , konto 31
za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandyto-  Materiały , konto 33  Towary , konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
wej. - Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami
Wspólnikami spółki komandytowej mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby praw- z tytułu wkładów).
ne (np. spółka z o.o., spółka akcyjna). W przypadku jednak gdy komplementariuszem jest 3. PK  należne wkłady zadeklarowane w umowie spółki (pod datą wpisu do rejestru
spółka z o.o. lub spółka akcyjna, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładem sądowego):
komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z o.o. lub akcje tej spółki - Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikami
akcyjnej (art. 107 ż 3 K.s.h.). z tytułu wkładów),
Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie - Ma konto 80  Kapitał zakładowy (w przypadku spółek w analityce odrębne konta
niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak wspólników).
Należy zaznaczyć, że nie ujmuje się w księgach rachunkowych sumy komandytowej,
gdyż jak zaznaczono wcześniej suma komandytowa określa granicę odpowiedzialności
komandytariusza za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli.
Porady eksperta
Dochód z tytułu udziału w zysku w spółce komandytowej
Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście
Usuwanie skutków huraganu
wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 123 K.s.h.).
Spółka poniosła koszty związane z usuwaniem skutków huraganu, w tym Jeżeli spółka komandytowa osiąga zysk, to komandytariuszowi, tak jak innym wspólni-
z naprawą dachu magazynu materiałów produkcyjnych. Magazyn był ubez- kom, przysługuje udział w zysku proporcjonalnie do posiadanego wkładu.
pieczony, w związku z czym spółka otrzymała odszkodowanie od firmy ubez- W odróżnieniu od dochodu z tytułu udziału w zysku osoby prawnej, który jest opodat-
pieczeniowej. Jak w księgach rachunkowych ująć powyższe zdarzenie? kowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym, dochody osiągane z tytułu udziału
Szkody powstałe na skutek takich zdarzeń jak np. pożar, powódz
, grad, huragan, w zysku w osobowej spółce są opodatkowane na ogólnych zasadach. Spółka komandytowa
tąpnięcia, osunięcia się ziemi, sztorm lub inne katastrofy spowodowane czynnikami jako spółka osobowa nie jest więc podatnikiem podatku dochodowego  w swoim rocznym
naturalnymi zaliczane są do zdarzeń nadzwyczajnych. sprawozdaniu finansowym spółka komandytowa wykazuje zysk (stratę) brutto. Natomiast
Wydatki, poniesione na likwidację skutków powstałych w wyniku zdarzeń nadzwy- podatnikami podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy. Kwestię opodatkowania
czajnych, spółka powinna zaliczyć w ciężar konta 77-1  Straty nadzwyczajne . dochodów uzyskanych w osobowej spółce regulują następujące przepisy:
Spółka, jak wynika z pytania, ubezpieczyła magazyn od skutków zdarzeń losowych. - w stosunku do wspólników tej spółki będących osobami prawnymi  art. 5 ustawy
Otrzymane od firmy ubezpieczeniowej  w związku z powstałą szkodą  odszkodowa- z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r.
nie spółki powinna zaliczyć do zysków nadzwyczajnych i ująć na koncie 77-0  Zyski nr 54, poz. 654 ze zm.),
nadzwyczajne . - w stosunku do wspólników tej spółki będących osobami fizycznymi  art. 8 ustawy
Ewidencję rozliczenia szkody z firmą ubezpieczeniową spółka może prowadzić za po- z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r.
średnictwem konta 24  Pozostałe rozrachunki . W ewidencji analitycznej prowadzo- nr 14, poz. 176 ze zm.).
nej do tego konta jednostka może ujmować rozrachunki dotyczące powstałych szkód Zgodnie ze wskazanymi przepisami przychody z udziału w spółce niebędącej osobą
na kontach:  Rozliczenie szkód ,  Rozliczenie niedoborów i szkód lub  Rozrachunki prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub
z ubezpieczycielem . O sposobie ewidencji powstałych szkód i stosowaniu ewidencji
analitycznej do konta 24 decyduje kierownik jednostki, określając przyjęte rozwiązania ciąg dalszy na str. 11
w zakładowym planie kont.
Spółka rozliczając powstałą w wyniku huraganu szkodę powinna również pamiętać Kara umowna za niewywiązanie się z umowy
o art. 7 ust. 3 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym wartość poszczególnych skład-
Nasza spółka zawarła z kontrahentem umowę o dostawę towaru, w której za-
ników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków
warto zapis dotyczący kar za nieprzestrzeganie warunków umowy. Kontrahent
i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości
nie wywiązał się z warunków umowy i dlatego też obciążyliśmy go karą wysta-
różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów oraz kosztów związanych z nimi
wiając notę obciążeniową. Jak to zdarzenie ująć w księgach rachunkowych?
oraz zysków i strat nadzwyczajnych.
Ewidencję poszczególnych operacji związanych z powstałą szkodą oraz otrzymanym Strony mogą zastrzec w zawartej umowie cywilnoprawnej, że naprawienie szkody wy-
od firmy ubezpieczeniowej odszkodowaniem przedstawia poniższy przykład. nikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nastąpi przez zapłatę
określonej sumy (kary umownej). Stanowi o tym art. 483 ż 1 ustawy z dnia 23 kwietnia
Przykład 1964 r. Kodeksu cywilnego  Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.).
Założenia Kara umowna, która ma na celu zabezpieczenie wykonania zobowiązania w terminie
1. Na skutek huraganu w uległ zniszczeniu dach magazynu. i w sposób należyty pod względem jakości, należy się wierzycielowi w zastrzeżonej
2. Spółka poniosła koszty usuwania skutków huraganu i naprawy tego magazynu. na ten wypadek wysokości, bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 ż 1
Otrzymana od wykonawcy usługi faktura VAT opiewała na kwotę: ww. ustawy).
- wartość netto 10.000 zł, W księgach rachunkowych otrzymane kary zaliczane są do pozostałych przychodów
- podatek VAT (22%) 2.200 zł, i kosztów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. f) ustawy z dnia 29 września 1994 r.
- łączna kwota zobowiązania 12.200 zł. o rachunkowości  Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).
3. Firma ubezpieczeniowa wypłaciła spółce odszkodowanie w wysokości 25.000 zł. Jak wynika z pytania, kontrahent spółki nie wywiązał się z umowy. W takim przypad-
4. Do rozliczenia szkód zgodnie z ZPK spółka stosuje konto analityczne do konta 24 ku spółka będąca wierzycielem, może domagać się od kontrahenta zapłacenia tej kary
 Pozostałe rozrachunki ( Rozrachunki z ubezpieczycielem ). wystawiając notę obciążeniową w dwóch egzemplarzach. Oryginał noty obciążeniowej
spółka powinna przekazać dłużnikowi, zaś kopię pozostawić w firmie i na jej podstawie
Dekretacja dokonać właściwego ujęcia kary w księgach rachunkowych.
1. Faktura VAT za naprawę magazynu: Spółka przed rozpoczęciem księgowania operacji związanych z tym zdarzeniem, powinna
a) wartość netto 10.000 zł zwrócić uwagę na moment ujęcia tych kar w księgach rachunkowych. W momencie naliczenia
- Wn konto 30  Rozliczenie zakupu , kary i wystawienia noty obciążeniowej jej wartość spółka powinna ująć jako rozliczenie
b) VAT naliczony podlegający rozliczeniu z urzędem skarbowym 2.200 zł międzyokresowe przychodów, bowiem może zdarzyć się sytuacja, że dłużnik odmówi jej
- Wn konto 22  Rozrachunki publicznoprawne zapłaty. Z chwilą wyegzekwowania kary czyli w momencie rzeczywistego otrzymania
(w analityce: VAT naliczony i jego rozliczenie), zapłaty kary, wartość tej kary należy zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych.
c) wartość brutto 12.200 zł W księgach rachunkowych spółki operacje związane z tym zdarzeniem mogą prze-
- Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami biegać zapisami:
(w analityce: Konto wykonawcy usługi). 1. Nota obciążeniowa  zarachowanie kary z tytułu nieprzestrzegania warunków
2. PK  rozliczenie kosztów: 10.000 zł zawartej umowy:
- Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne , - Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami (w analityce: Imienne konto kontra-
- Ma konto 30  Rozliczenie zakupu . henta),
3. PK  zarachowanie przyznanego odszkodowania: 25.000 zł - Ma konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów .
- Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki 2. WB  zapłata należnej kary przez kontrahenta na rachunek bankowy:
(w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem), - Wn konto 13  Rachunek bieżący ,
- Ma konto 77-0  Zyski nadzwyczajne . - Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami (w analityce: Imienne konto kontra-
4. WB  wpływ odszkodowania na rachunek spółki: 25.000 zł henta).
- Wn konto 13  Rachunek bieżący , 3. PK  Rozliczenie międzyokresowe przychodów z tytułu otrzymania kary:
- Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki - Wn konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów ,
(w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem). - Ma konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne .
A.B. A.B.
Gazeta Podatkowa nr 44 " 31.05.2007 r.