TEMAT:

Indywidualizacja pracy z uczniem z dysleksją na lekcjach.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu ocenia-

nia, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i
sprawdzianów w szkołach publicznych wskazuje, iż nauczyciel jest obowiązany na podstawie
opinii publicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dostosować wymagania edukacyjne
do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych uczniowi, u którego stwierdzo-
no specyficzne trudności w uczeniu się.

Jest niezwykle ważne, aby w porę zaobserwować trudności u ucznia i skierować go na

specjalistyczne badania psychologiczno-pedagogiczne. Oczywiście dysleksję najłatwiej za-
uważyć na lekcjach języka polskiego, ale też innych przedmiotów.

Objawy dysleksji obserwowane na lekcjach:

języków obcych

•

trudności z zapisem wyrazów w wypadku różnej liczby liter i
głosek

•

problemy z zapamiętaniem zupełnie nowego kształtu litery, np.
w wypadku cyrylicy na lekcjach języka rosyjskiego

•

kłopoty ze składnią

•

trudności z czytaniem

matematyki

•

błędy w prostych operacjach rachunkowych

•

mylenie znaków poszczególnych działań matematycznych

•

problemy z nauczeniem się tabliczki mnożenia

geografii

•

zaburzona orientacja na mapie

historii

•

mylenie dat i chronologii wydarzeń

biologii

•

trudności z zapamiętaniem wielu nazw (sekwencji), które nie
wchodzą w skład czynnego języka ucznia

Niezwykle istotne jest indywidualne traktowanie uczniów i prowadzenie profesjonalnego pro-
cesu terapeutycznego, jeśli jest to możliwe. Podstawowy algorytm postępowania z uczniem
mającym rozpoznanie dysleksji rozwojowej obejmuje działania, których celem jest zapewnie-
nie dziecku kompleksowej opieki w szkole i w domu, tak by nie przekreślać jego szansy na
sukces szkolny.
Szczególnie ważne jest rozwiązanie problemu oceniania ucznia dyslektycznego. Nauczyciel
ma szansę znacznie zmniejszyć szkolny stres ucznia, jeśli zgodzi się:

•

nie oceniać poziomu graficznego i ortograficznego prac pisemnych, a jedynie ich za-
wartość merytoryczną;

Materiał szkoleniowy

Sandomierz, 18 marca 2005 r.

Izabela Kozłowska
nauczycielka języka polskiego
Gimnazjum nr 1
ul. Cieśli 2, 27-600 Sandomierz

Lider Programu ORTOGRAFFITI: Marta Walek

•

w obecności całej klasy nie odpytywać z głośnego czytania nowego tekstu, lecz
sprawdzać stopień opanowania tekstu przygotowanego wcześniej w domu;

•

w wypadku niektórych uczniów uznać ocenę wypowiedzi ustnych za bardziej miaro-
dajną od oceny pracy pisemnej;

•

unikać krótkich form sprawdzianów pisemnych (kartkówek) – uczeń dyslektyczny
bardzo źle funkcjonuje pod presją czasu, lepiej więc oceniać jego wypowiedzi ustne,
dając czas na zastanowienie;

•

wydłużyć czas pisania sprawdzianów semestralnych (o 30%);

•

jako zasadę generalną przyjąć ocenianie za wkład pracy, a nie za efekt końcowy.

Nauczyciel może ułatwić uczniowi pracę w domu i w klasie, jeśli zaakceptuje następujące
rozwiązania:

•

Uczeń z dysgrafią może przygotowywać pisemne prace domowe na komputerze;

•

Uczeń może korzystać z nagrań dźwiękowych lektur szkolnych.

Nie mniej ważne od zapewnienia dyslektykowi komfortu psychicznego jest również
zmotywowanie go do systematycznej pracy i ćwiczeń. Powodzenie tego przedsięwzię-
cia zależy przede wszystkim od nauczyciela polonisty. Poniżej przedstawiam kilka
sprawdzonych metod i reguł postępowania z uczniem dyslektycznym. Warto zatem:

•

Stosować arkusze z zapisem tekstu dyktanda z lukami na wstawienie odpowiedniej li-
tery;

•

Zachęcić do stałego korzystania ze słownika ortograficznego;

•

Przy sprawdzaniu prac pisemnych wskazywać na marginesie miejsca popełnionych
błędów – zadaniem ucznia jest je odszukać i dokonać korekty.

Dekalog dla nauczycieli uczniów dyslektycznych

NIE

1.

Nie traktuj ucznia jak chorego, kalekiego, złego lub leniwego.

2.

Nie karz, nie wyśmiewaj ucznia w nadziei, że zmobilizujesz go do pracy.

3.

Nie łudź się, że uczeń „sam z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść”, „przysiądzie fał-
dów”.

4.

Nie spodziewaj się, że kłopoty ucznia pozbawionego specjalistycznej pomocy ograni-
czą się do czytania i pisania i znikną same w młodszych klasach szkoły podstawowej.

5.

Nie ograniczaj uczniowi zajęć pozalekcyjnych, aby miał więcej czasu na naukę, ale i
nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń i pracy nad sobą.

TAK

1.

Staraj się zrozumieć swojego ucznia, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia. Zapo-
biegnie to pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń
nerwicowych.

2.

Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności ucznia: na czym polegają i co jest
ich przyczyną. Skonsultuj problemy ucznia ze specjalistą (psychologiem, logopedą,
pedagogiem, a w razie potrzeby z lekarzem).

3.

Aby jak najwcześniej pomóc uczniowi:

•

bądź w kontakcie z poradnią i nauczycielem terapeutą,

•

wykorzystuj wyniki badań i zalecenia specjalistów,

•

uwzględniaj je w swojej pracy,

•

ustal kontrakt zawierający reguły współpracy między tobą, innymi nauczycielami, ro-
dzicami i uczniem, który uczyni ucznia odpowiedzialnym za pracę nad sobą, rodziców
za pomaganie uczniowi, a nauczyciela za bycie doradcą,

•

zaobserwuj podczas lekcji, co najskuteczniej pomaga uczniowi.

4.

Opracuj indywidualny program terapeutyczny wymagań wobec ucznia, dostosowany
do jego możliwości, a zatem:

•

oceniaj go na podstawie odpowiedzi ustnych i treści prac pisemnych,

•

nie każ mu czytać głośno przy całej klasie,

•

pozwól mu korzystać ze słownika,

•

daj więcej czasu na zadania pisemne,

•

oceniaj jakościowo (opisowa ocena błędów) pod warunkiem systematyczności pracy,
znajomości reguł ortografii i korekty błędów w zeszytach,

•

nagradzaj za wysiłek i pracę, a nie za efekty.

5.

Bądź życzliwym, cierpliwym przewodnikiem ucznia.