Gazeta Podatkowa nr 23 • 19.03.2007 r.

www.gazetapodatkowa.pl

10

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto w jednostkach niezobowiązanych

do poddania badaniu rocznego sprawozdania fi nansowego może nastąpić po zatwierdzeniu

sprawozdania przez organ zatwierdzający. W przedsiębiorstwach prowadzonych przez

osoby fi zyczne oraz w spółkach osobowych dokonuje się podziału lub pokrycia wyniku
fi nansowego brutto.

Natomiast podział lub pokrycie wyniku fi nansowego w jednostkach, które zobowiązane

były poddać badaniu swoje sprawozdanie fi nansowe, może nastąpić dopiero po zatwier-

dzeniu tego sprawozdania przez organ zatwierdzający, poprzedzonym wyrażeniem przez

biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział

wyniku bez spełnienia tego warunku jest nieważny z mocy prawa. Jeżeli biegły rewident

wyda o rocznym sprawozdaniu fi nansowym opinię negatywną podział wyniku fi nansowego

w tych jednostkach jest niemożliwy.

Kwestie powyższe reguluje art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r.

nr 76, poz. 694 ze zm.).

Pod datą zatwierdzenia sprawozdania fi nansowego zysk lub stratę stanowiące wynik fi -

nansowy jednostki przenosi się w całości – na podstawie uchwały organu zatwierdzającego

– na konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”, zapisem:

1) wynik fi nansowy w postaci straty bilansowej

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 86 „Wynik fi nansowy”;

w tym przypadku właściwy organ powinien podjąć uchwałę o sposobie pokrycia

straty, np. z kapitału zapasowego (jeżeli jednostka tworzy taki kapitał) lub zysku lat

następnych;

2) wynik fi nansowy w postaci zysku

- Wn konto 86 „Wynik fi nansowy”,

- Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”.

Treść uchwały w sprawie podziału zysku powinna jednoznacznie wskazywać na jakie

cele przeznacza się zysk. Zysk może pozostać w jednostce zwiększając jej kapitały lub

może być przeznaczony na różne inne cele wymienione w uchwale. Podział zysku za 2006 r.

omówiony zostanie na przykładzie spółki jawnej oraz spółek kapitałowych.

Podział zysku w spółce jawnej

Zysk brutto – wypracowany przez spółkę jawną może, lecz nie musi, być w całości

podzielony przez wspólników. Wspólnicy, zgodnie z podjętą uchwałą, mogą przeznaczyć

do wypłaty tylko część zysku brutto za dany rok obrotowy.

Kwotę zysku należną wspólnikowi, na podstawie uchwały w sprawie podziału zysku

– po

pomniejszeniu o ewentualne zaliczki wypłacone na poczet zysku w roku 2006 – uj-

muje się zapisem:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników).

Wspólnicy spółki jawnej mogą podjąć decyzję o utworzeniu kapitału zapasowego

na pokrycie przyszłych strat czy też kapitału rezerwowego w celu fi nansowania różnego

rodzaju wydatków spółki. Wprawdzie przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks

spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.) nie regulują kwestii tworzenia tych

kapitałów w spółce jawnej, jednak także nie zabraniają ich tworzenia. Ta sprawa powinna

być uregulowana przez wspólników w umowie spółki.

Przeznaczenie zysku na kapitał zapasowy lub rezerwowy może przebiegać zapisami:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 80-1 „Kapitał zapasowy” lub konto 80-2 „Kapitał rezerwowy”.

Podział zysku w spółkach kapitałowych

W przypadku spółek kapitałowych wspólnicy dokonując podziału zysku powinni

uwzględnić zapisy umów spółek (statutów) oraz przepisy Kodeksu spółek handlowych, któ-

re określają zarówno obowiązujące procedury przy podejmowaniu uchwały, jak i określają

kwoty przeznaczone do podziału. Zgodnie z art. 192 K.s.h. kwota przeznaczona do podziału

między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego

o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku

kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę

tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie

z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy

na kapitały zapasowy lub rezerwowe. Przykładowo spółki akcyjne są zobowiązane co naj-

mniej 8% zysku za dany rok obrotowy przeznaczyć na zwiększenie kapitału zapasowego,

dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.

Ewidencja przykładowych operacji związanych z podziałem zysku może przebiegać

zapisami:

1. Przeksięgowanie kwoty kapitału zapasowego utworzonego z zysku lat ubiegłych, który

zwiększa kwotę do podziału:

- Wn konto 81-1 „Kapitał zapasowy”,

- Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”.

2. Utworzenie kapitału rezerwowego:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 81-2 „Kapitał rezerwowy”.

3. Przeznaczenie części zysku za 2006 r. na podwyższenie kapitału zapasowego:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 81-1 „Kapitał zapasowy”.

4. Przeznaczenie części zysku na podwyższenie kapitału zakładowego spółki:

a) wstępne ujęcie na koncie 24 – do czasu uzyskania wpisu do rejestru sądowego

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników),

b) przeksięgowanie w dacie wpisu podwyższenia w rejestrze sądowym

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników),

- Ma konto 80 „Kapitał zakładowy”,

c) zarachowanie zobowiązania z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego

od kwoty podwyższającej kapitał zakładowy

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników),

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”.

5. Zarachowanie dywidendy należnej wspólnikom:

a) kwota dywidendy

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników),

b) zryczałtowany podatek dochodowy – jeśli występuje obowiązek pobrania

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Imienne konta wspólników),

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”.

Podział wyniku finansowego za 2006 r.

6. Przeznaczenie części zysku na zwiększenie ZFŚS:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 85 „Fundusze specjalne” (w analityce: Zakładowy fundusz świadczeń

socjalnych).

7. Pokrycie straty z lat ubiegłych:

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego” (w analityce: Strata z lat ubiegłych).

8. Przeznaczenie części zysku na nagrody roczne dla pracowników (łącznie ze składkami

ZUS obciążającymi spółkę):

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”,

- Ma konto 23 „Rozrachunki z pracownikami” – kwota nagrody,

- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” – składki ZUS należne od praco-

dawcy.

Przykład

Dnia 2 kwietnia 2007 r. zwyczajne zgromadzenie wspólników Przedsiębiorstwa Przemy-

słowo-Handlowego „Aster” Spółka z o.o. z siedzibą w Szczecinie zatwierdziło sprawozda-

nie fi nansowe za rok 2006, wykazujące w rachunku zysków i strat zysk netto w wysokości

258.455 zł. Zgromadzenie wspólników dokonało podziału zysku – podejmując uchwałę w tej

sprawie – przeznaczając zysk na:

1) pokrycie straty z roku 2005

45.300 zł,

2) zwiększenie kapitału zapasowego

63.155 zł,

3) utworzenie kapitału rezerwowego na budowę pawilonu handlowego

120.000 zł,

4) Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

30.000 zł.

Dekretacja

1. Przeksięgowanie zysku netto po zatwierdzeniu rocznego

sprawozdania fi nansowego, na podstawie uchwały wspólników:

258.455 zł

- Wn konto 86 „Wynik fi nansowy”

(w analityce: Wynik fi nansowy za 2006 r.),

- Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Zysk netto za 2006 r.).

2. Pokrycie straty bilansowej z roku 2005:

45.300 zł

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Zysk netto za 2006 r.),

- Ma konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Strata z 2005 r.).

3. Przeniesienie części zysku na kapitał zapasowy:

63.155 zł

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Zysk netto za 2006 r.),

- Ma konto 81-1 „Kapitał (fundusz) zapasowy”.

4. Przeniesienie części zysku na kapitał rezerwowy:

120.000 zł

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Zysk netto za 2006 r.),

- Wn konto 81-2 „Kapitał rezerwowy”.

5. Zysk w części przeznaczonej na Zakładowy Fundusz

Świadczeń Socjalnych:

30.000 zł

- Wn konto 82 „Rozliczenie wyniku fi nansowego”

(w analityce: Zysk netto za 2006 r.),

- Ma konto 85 „Fundusze specjalne” (w analityce: ZFŚS).

6. WB – refundacja środków – równolegle do poz. 5:

30.000 zł

- Wn konto 13-5 „Rachunek ZFŚS”,

- Ma konto 13 „Rachunek bieżący”.

Ewa Gruchot

Ewidencja zakupu VAT a księga podatkowa

Prowadzę sklep spożywczy i rozliczam się z podatku dochodowego

na podstawie księgi podatkowej. Czy faktury kosztowe inne niż do-

tyczące zakupu towarów powinienem, oprócz wpisywania do księgi

podatkowej, ujmować w ewidencji zakupu VAT? Jeśli tak, to czy jest

możliwość ujmowania faktur kosztowych w księdze podatkowej

łączną kwotą na podstawie ewidencji zakupu?

Podatnicy VAT zarejestrowani jako tzw. podatnicy VAT czynni, czyli rozlicza-

jący podatek od towarów i usług oraz składający deklaracje VAT, mają obowiązek

prowadzenia ewidencji, które powinny zawierać dane określone w art. 109 ust. 3

ustawy o VAT (Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.). Wypełniając ten obowiązek,

podatnicy zakładają dla potrzeb rozliczania podatku VAT m.in. ewidencję zakupu.

Ewidencja ta prowadzona jest w celu określenia wysokości podatku naliczonego,

podlegającego odliczeniu w danym okresie rozliczeniowym. Powinna zatem za-

wierać wszystkie te zakupy, od których podatnik w całości (bądź w części) odlicza

podatek naliczony. Jeśli podatnik zrezygnuje z odliczania podatku naliczonego lub

też odliczenie takie mu nie przysługuje, to nie musi prowadzić rejestru zakupów.

Podatnicy prowadzący księgę podatkową ujmują w ewidencji zakupu wszel-

kie faktury kosztowe, z których mogą odliczyć podatek VAT. Aby było możliwe

ujęcie faktury kosztowej w ewidencji zakupu VAT, powinna być ona wystawiona

na podatnika, a koszt ujęty na tej fakturze musi stanowić koszt uzyskania przychodu.

Wówczas faktury takie podatnik wpisze również do księgi podatkowej. W przypad-

ku gdy podatnik zrezygnuje z odliczenia podatku VAT, to w księdze podatkowej

będzie mógł ująć wyłącznie wartość netto faktury kosztowej.

Uproszczenie w prowadzeniu księgi podatkowej polegające na możliwości doko-

nywania zapisów w księdze jedną sumą na podstawie zbiorczego dowodu dotyczy

wyłącznie przychodów ze sprzedaży ustalanych m.in. na podstawie ewidencji sprze-

daży VAT. Zatem pamiętajmy, aby nie dokonywać w księdze podatkowej zbior-

czych zapisów dotyczących wydatków na podstawie ewidencji zakupu VAT.

Dorota Przybyszewska

Podatkowa księga

przychodów i rozchodów