„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

0

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Beata Organ

Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy 322[18].Z5.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Mirosława Stelengowska
mgr inż. Danuta Pawełczyk



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Beata Organ



Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[18].Z5.02,
„Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu technik elektroniki medycznej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze lekcji

7

5. Ćwiczenia

14

5.1. Rodzaje zagrożeń

14

5.1.1. Ćwiczenia 14

5.2. Urządzenia radiologiczne

16

5.2.1. Ćwiczenia 16

5.3. Sterylizacja narzędzi

19

5.3.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela „Organizowanie pracy zgodnie
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik elektroniki medycznej 322[18].
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia ewaluacji osiągnięć ucznia, nauczyciel może posłużyć się
zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju
zadania.
W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[18].Z5.01

Kształtowanie

umiejętności

interpersonalnych

322[18].Z5.02

Organizowanie

pracy

zgodnie

z przepisami

bezpieczeństwa

322[18].Z5

Podstawy działalności

zawodowej

322[18].Z5.03

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować jednostki układu SI,

−

rozróżniać różne rodzaje zagrożeń

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem
i jego działalnością,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji procesu kształcenia uczeń powinien umieć:

–

określić podstawowe warunki, jakie powinno spełniać pomieszczenie zakładu opieki
zdrowotnej o określonym przeznaczeniu i wyposażeniu w aparaturę medyczną,

–

określić parametry eksploatacyjne urządzeń radiologicznych,

–

zastosować testy kontroli wewnętrznej fizycznych parametrów urządzeń radiologicznych
na zgodność z normą PN-EN-ISO 17025,

–

scharakteryzować procedury funkcjonowania urządzeń radiologicznych,

–

określić warunki bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi,

–

określić obowiązki pracodawcy i pracowników w zakładach stosujących promieniowanie
jonizujące,

–

scharakteryzować rolę ochrony radiologicznej w systemie zarządzania jakością,

–

sklasyfikować zagrożenia występujące podczas pracy w pracowniach diagnostyczno-
-terapeutycznych,

–

określić czynniki wpływające na wielkość narażenia pacjentów na promieniowanie,

–

dobrać odpowiednie oznaczenia ostrzegawcze w gabinetach diagnostyczno-
-terapeutycznych stosujących promieniowanie jonizujące,

–

przedstawić sposoby zapobiegania i przeciwdziałania najważniejszym zagrożeniom
występującym w gabinetach diagnostyczno-terapeutycznych,

–

scharakteryzować sposoby sterylizacji narzędzi i wyrobów medycznych,

–

zastosować przepisy sanitarno-epidemiologiczne podczas wykonywania zadań
zawodowych,

–

określić i zastosować odpowiednie proporcje czasu pracy i wypoczynku,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

zaprojektować ramowy system pracy w gabinetach medycznych,

–

wypełnić dokumentację eksploatacyjną urządzeń radiologicznych,

–

zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania: Technik elektroniki medycznej 322[18]
Moduł: Podstawy

działalności zawodowej 322[18].Z5

Jednostka modułowa:

Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy 322[18].Z5.02

Temat: Opracowanie regulaminu pracowni diagnostyczno-terapeutycznej

Cel ogólny: Wykształcenie umiejętności opracowania regulaminu pracowni w oparciu

o obowiązujące przepisy, normy, rozporządzenia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyszukać odpowiednie przepisy, normy, rozporządzenia,

−

zastosować zasady ergonomii pracy,

−

zaplanować rozmieszczenie stanowiska w miejscu pracy,

−

dobrać sprzęt i osłony,

−

przedstawić zrealizowany projekt,

−

omówić wnioski.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania:

−

pokaz, ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

−

akty prawne, normy rozporządzenia,

−

wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

katalogi: sprzętu, odzieży,

−

blok rysunkowy,

−

literatura.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa, uczniowie pracują w 2–3-osobowych zespołach.

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie szkoły kształcącej w zawodzie technik elektroniki medycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Opracowanie regulaminu pracowni diagnostyczno-terapeutycznej np. pracowni
radiologicznej, zgodnie z wymaganiami ergonomii.

Przed rozpoczęciem pracy uczniowie pod nadzorem nauczyciela określają założenia do
wykonywanego projektu:

−

rodzaj pracowni,

−

rodzaj sprzętu w danej pracowni,

−

rodzaj zagrożenia w pracowni,

−

osłony przed zagrożeniami,

−

odzież ochronna,

−

znaki ostrzegawcze,

−

pozostałe wyposażenie, które ma się znajdować w pomieszczeniu.

Instrukcja do zadania:
Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
Wyszukaj przepisy dotyczące ochrony np. w pracowni diagnostycznej.
Wyszukaj w Internecie lub w katalogach: osłony np. przed promieniowaniem, odzież
ochronną, znaki ostrzegawcze,
Przygotuj kolejne etapy realizacji zadań.
Opisz, jakie warunki bezpieczeństwa muszą być spełnione w pracowni.
Przedstaw sprawozdanie w formie pisemnej zawierające:

−

zastosowane przepisy, normy i rozporządzenia,

−

wykaz proponowanego wyposażenia ochronnego z podaniem źródła informacji,

−

regulamin pracowni.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i opanowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Technik elektroniki medycznej 322[18]
Moduł: Podstawy

działalności zawodowej 322[18].Z5

Jednostka modułowa:

Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy 322[18].Z5.02

Temat: Plusy i minusy promieniotwórczości.

Zajęcia zostały poprzedzone pracami przygotowawczymi, które rozpoczęły się dwa tygodnie
wcześniej, wg następującego planu:

−

Przedstawienie tematu i sposobu jego realizacji.

−

Podział klasy na zespoły, wyłonienie liderów i przydział tematów.

−

Omówienie sposobu opracowania i prezentacji zebranych materiałów z uwzględnieniem:

−

pomocy naukowych np. zdjęć, filmów, ilustracji,

−

czasu prezentacji.

−

Ustalenie kryteriów oceniania.

Cel ogólny: Zapoznanie ze zjawiskiem promieniotwórczości, jego wykorzystaniem oraz

wpływem na życie człowieka i środowisko naturalne.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcie promieniotwórczości,

−

wyjaśnić rodzaje promieniowania (α, β, γ),

−

rozpoznać zagrożenia, jakie stwarzają pierwiastki promieniotwórcze,

−

wykorzystywać swoją wiedzę i doświadczenia z różnych dziedzin do pracy nad tym
zagadnieniem,

−

umieć współpracować w grupie.

Metody nauczania:

−

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:
–

foliogramy,

–

zdjęcia,

–

filmy,

–

podręczniki, czasopisma naukowe,

–

papier,

–

przybory do pisania i rysowania,

–

literatura podana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach z wykorzystaniem metody projektów.

Czas trwania zajęć: 90 min.

Uczestnicy:

−

uczniowie szkoły policealnej kształcącej w zawodzie technik elektroniki medycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przebieg zajęć:

1.

Sprawy organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć i sposobu wykonania projektu.

3. Przypomnienie pojęć, zjawisk i zagrożeń związanych z promieniowaniem.

Co wiemy o promieniowaniu?
Promieniowanie to wysyłanie i przenoszenie energii na odległość. Energia może być
wysyłana w postaci ciepła, światła, fal elektromagnetycznych oraz w postaci cząstek
W naszym otoczeniu znajduje się wiele różnych źródeł promieniowania. Są źródła naturalne,
jak Słońce i sztuczne, jak lampa, grzejnik, nadajnik telewizyjny czy radiowy. Promieniowanie
jest wszędzie. Jesteśmy zanurzeni w morzu promieniowania.
Atomy, z których składa się cała materia, zbudowane są z jądra otoczonego chmurą
elektronów. Jądro zawiera nukleony dwóch rodzajów: protony, obdarzone dodatnim
ładunkiem elektrycznym oraz neutrony nie mające ładunku. O trwałości jądra decyduje
odpowiednia proporcja liczby neutronów do liczby protonów – dla najlżejszych jąder wynosi
ona 1:1, dla ciężkich jąder rośnie do około 1,5:1.
Promieniotwórczość jest procesem spontanicznej emisji energii z jąder nietrwałych.
Atomy określonego pierwiastka mogą mieć różną liczbę neutronów – mówimy wówczas
o izotopach. Spośród znanych nam około 2500 izotopów, zaledwie 10% to izotopy stabilne
pozostałe to izotopy promieniotwórcze.

Rys. 1 do scenariusza 2 [www.interklasa.pl]

W procesie promieniotwórczego rozpadu jądro wysyła energię w postaci promieni alfa

lub beta (strumień cząstek) albo promieni elektromagnetycznych (promieni rentgenowskie
oraz gamma).
Promienie gamma mają dużą przenikliwość i łatwo przenikają przez ciało ludzkie. Przed tego
typu promieniowaniem chroni odpowiedniej grubości warstwa ołowiu, betonu lub wody.
Promienie alfa – ciężkie i powolne jądra helu – łatwo zatrzymać kartką papieru lub dłonią.
Promienie beta – szybko poruszające się elektrony – zatrzymuje płytka aluminium.
Promieniowanie neutronowe to strumień neutronów o dużej przenikliwości – głównie
pochodzi z reaktorów. Osłonę przed nim stanowi gruba warstwa ołowiu lub betonu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Rys. 2 do scenariusza 2 [www.interklasa.pl]

Rozpad pierwiastka promieniotwórczego nie następuje równocześnie w całej jego masie,

lecz w ten sposób, że w jednakowych i ściśle określonych dla każdego pierwiastka odstępach
czasu, zwanych okresem połowicznego rozpadu lub półokresem, rozpada się połowa jego
atomów. Okresy te wahają się od ułamków sekundy do miliardów lat.

Miarą aktywności substancji
promieniotwórczej jest bekerel (Bq)
Jeden bekerel to aktywność
substancji, w której jedna przemiana
jądrowa zachodzi w ciągu jednej
sekundy.
Gdy promienie jądrowe napotkają na
swej drodze atomy lub cząsteczki,
mogą pozbawić je części lub
wszystkich elektronów pozostawiając
jony. Omawiane promieniowanie jest
więc promieniowaniem jonizującym–
jest ono szczególnie niebezpieczne
dla zdrowia. Im dłuższy czas
naświetlania, tym większe zagrożenie
zdrowia. Jonizacja może zmieniać

strukturę cząsteczek, z których zbudowane są organizmy żywe, zwiększając przez to
prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwory. Długotrwałe promieniowanie jonizujące
może być śmiertelne dla żywych komórek. Promieniowanie jonizujące jest wykrywane
między innymi za pomocą licznika Geigera – Müllera.

Promieniotwórczość może być także użyteczna. Materiały radioaktywne bywają również

naszymi sprzymierzeńcami, na przykład gdy używa się ich do walki z chorobami
nowotworowymi. Ilość promieniowania używanego w radioterapii jest ściśle kontrolowana,
by nie uszkodzić zdrowych komórek.

Miarą ryzyka wystąpienia szkody biologicznej jest dawka promieniowania, którą

otrzymują tkanki. Dawkę tę mierzymy w siwertach (Sv). Jedno prześwietlenie klatki
piersiowej powoduje otrzymanie dawki promieniowania równej 0,02 mSv. Przeciętna dawka
napromienienia jaką otrzymuje w ciągu roku statystyczny Polak wynosi około 3,5 mSv.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Warto wiedzieć, że dodatkowa dawka jaką pochłonął przeciętny Polak w 1991 roku –
katastrofa w Czarnobylu – wyniosła około 0,005 mSv.

Rys. 3 do scenariusza 2 [www.interklasa.pl]

Ok. 15 % rocznej dawki promieniowania jonizujące otrzymywanej przez człowieka pochodzi
od źródeł innych niż naturalne.
Z tego ok. 90 % przypada na medyczne zastosowanie promieniowania rentgenowskiego:
(78% – diagnostyka, 12% – techniki interwencyjne), 7% – medycyna nuklearna, 1% –
narażenie zawodowe, 0.1% – awarie jądrowe.

Promieniowanie jonizujące stwarza pewne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Dlatego

stosując i wykorzystując je, należy zachować właściwe środki ostrożności, czyli przestrzegać
zasad ochrony radiologicznej.

Trzy podstawowe zasady ochrony radiologicznej

−

Im krótszy czas przebywania w pobliżu źródła promieniowania tym mniejsza dawka.

−

Im dalej od źródła promieniowania tym bezpieczniej.

−

Osłona osłabia promieniowanie

Promieniowanie jonizujące stwarza pewne zagrożenie, ale też przynosi społeczności
ludzkiej ogromne korzyści np.:

−

w medycynie do naświetlania komórek nowotworowych złośliwych,

−

sterylizacja lekarstw i żywności,

−

w geologii i archeologii do oceny wieku skał i wykopalisk,

−

w przemyśle– defektoskopia radiograficzna – wykrywanie utajonych skaz i defektów
strukturalnych materiału,

−

w przemyśle chemicznym– przyśpieszanie procesów chemicznych,

−

energetyka jądrowa.

4. Realizacja tematu:
Grupy kolejno przedstawiają zebrane informacje i prezentują przygotowane pomoce
Zespół I Pojęcie promieniotwórczości:

−

promieniotwórczość naturalna i sztuczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Zespół II Praktyczne wykorzystanie radionuklidów:

−

medycyna,

−

przemysł,

−

biologia.

Zespół III Odpady promieniotwórcze:

−

co to są odpady promieniotwórcze,

−

oznakowanie,

−

zagrożenia związane z odpadami,

−

przechowywanie i neutralizowanie.

Zespół IV Oddziaływanie promieniowania na organizmy żywe:

−

dawka promieniowania,

−

choroba popromienna,

−

mutacje, nowotwory.

5.

Nauczyciel analizuje pracę zespołu podczas przygotowywanej prezentacji.

6.

Zespół prezentuje efekty swojej pracy.

7.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i opanowanych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.

ĆWICZENIA

5.1.

Rodzaje zagrożeń

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij, dlaczego przed promieniowaniem β chronimy się używając osłon

zbudowanych z plexi, szkła itp.?

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, co to jest promieniowanie β,
2) wyjaśnić, dlaczego przed promieniowaniem β chronimy się używając osłon,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela

Ćwiczenie 2

Wpisz znaczenie poszczególnych znaków i symboli:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

[4, s. 1087]

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Uczniowie, wybrani przez nauczyciela, kolejno

prezentują rozwiązania. Czas wykonania 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie wszystkie znaki i symbole stosowane w bhp,

2)

przeanalizować znaczenie znaków i krótko opisać, czego dotyczą,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Urządzenia radiologiczne

5.2.1

.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj wyposażenie pracowni medycznej (rentgenowskiej) w aparaturę

z uwzględnieniem środków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach przeprowadzając dyskusję. Po zakończeniu pracy osoba

wydelegowana z każdej z grup przedstawia pracę swojej grupy. Czas wykonania 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

wybrać odpowiednią aparaturę do rodzaju pracowni oraz środki bezpieczeństwa,

2)

określić rodzaj aparatury, środki bezpieczeństwa i higieny pracy w określonej pracowni,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

Środki dydaktyczne:

−

katalogi,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ warunki bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Uczniowie, wybrani przez nauczyciela, kolejno

prezentują rozwiązania. Czas wykonania 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

przypomnieć sobie wszystko o urządzeniach radiologicznych,

2)

określić warunki bezpiecznej pracy dla ludzi,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 3

Uzupełnij teksty odpowiednimi słowami. W każdą lukę należy wpisać tylko jedno słowo.

W ochronie radiologicznej w stosunku do pracownika stosuje się trzy podstawowe zasady
ochrony przed promieniowaniem jonizującym: …………., odległość od źródła oraz …….
przed promieniowaniem. Czas narażenia można skrócić poprzez stosowanie radiografii
w zamian za fluoroskopię, minimalizację czasów stosowanych procedur, jak najkrótsze
przebywanie w gabinecie …………… podczas wykonywania ekspozycji lub zabiegu oraz
zmiany na stanowiskach pracy. Właściwa …………. to przede wszystkim wystarczającej
długości przewód wyzwalający ekspozycję, wówczas, gdy nie jest ona wykonywana
z nastawni, właściwa pozycja podczas przeprowadzania ………. lub badania, wstrzykiwacz
automatyczny zamiast podawania ręcznego oraz właściwe ustawienie lampy ………… . Jako
środki ochrony stosuje się ……….. . Są to środki ochrony indywidualnej: ………., okulary,
półfartuszki osłaniające tarczycę, rękawice …………., a także osłony ruchome i stałe:
………., katedry osłaniające, …………, …………… .

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 15 minut.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) dokładnie przeczytać cały tekst,
2) przeanalizować tekst decydując, jakie słowa należy wpisać w luki,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

tekst do uzupełnienia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Korzystając z rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 sierpnia 2005 r. określ warunki

bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Zdrowia,

2)

wypisać 2 warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

Rozporządzenie z dnia 25 sierpnia 2005 r. określa warunki bezpiecznego stosowania
promieniowania jonizującego,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.3. Sterylizacja narzędzi

5.3.1

.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe:

Zadanie: prawda

fałsz

Narzędzia przeznaczone do wyjaławiania powinny być dokładnie umyte,
odpowiednio opakowane i ułożone w komorze sterylizatora.

Promieniowanie jonizacyjne nazywamy promieniowaniem elektrycznym.

Czynnikiem sterylizującym w sterylizacji parowej jest nasycona para wodna
w nadciśnieniu w temperaturze 170ºC (nadciśnienie 2 atm) lub w temperaturze 200ºC
(nadciśnienie 3 atm).

Do opakowań jednorazowego użytku zaliczamy np.: włókniny

Proces sterylizacji należy kontrolować wskaźnikami: fizycznymi, biologicznymi
i chemicznymi.

Autoklaw służący do przeprowadzania różnych procesów biologicznych lub do
dezynfekcji w podwyższonej temperaturze np. narzędzi chirurgicznych, środków
spożywczych i farmaceutycznych.

Narzędzia przeznaczone do sterylizacji powinny być idealnie czyste, odpowiednio
zapakowane i ułożone w komorze sterylizatora.

Sterylizacja suchym gorącym powietrzem powinna być stosowna w przypadku
materiałów, które nie mogą być sterylizowane w nadciśnieniu jak: naczynia.

Wskaźniki chemiczne zawierają substancje, które po osiągnięciu wymaganych
parametrów sterylizacji tracą kolor.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie

przeczytać cały tekst,

2) przeanalizować tekst decydując, co należy wpisać,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj metody sterylizacji stosowane w gabinetach diagnostyczno-

-terapeutycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w grupach 2-osobowych. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują
swoją pracę. Czas wykonania 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się ze rodzajami sterylizacji,

2) scharakteryzować metody sterylizacji stosowane w gabinetach diagnostyczno-

-terapeutycznych,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Organizowanie pracy zgodnie
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. d, 5. c, 6. a 7. c, 8. d, 9. a, 10. d, 11. c,
12. b, 13. a, 14. d, 15. d, 16. a, 17. b, 18. a, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać wielkości stosowane w radiologii

A P a

2

Zdefiniować promieniowanie jonizujące

B P b

3

Wskazać oznaczenia laserów w zależności od
wykonywanej pracy

B P d

4

Określić oznaczenia laserów w zależności od
wykonywanej pracy

B P d

5 Określić znaczenie znaków ostrzegawczych

A

P

c

6 Rozróżnić strefy w polu elektromagnetycznym

A

P

a

7

Wskazać różne objawy dolegliwości
obiektowych

B P c

8

Wskazać jaką chorobę mogą wywołać: wirusy,
bakterie i grzyby

B P d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

9 Określić znaczenie znaków ostrzegawczych

A

P

a

10

Określić rodzaj materiału jednorazowego
użytku

B P d

11 Określić rodzaj urządzenia

B P c

12

Określić ile wynosi temperatura przy
sterylizacji suchym gorącym powietrzem

A P b

13 Wskazać rodzaj badania ultrasonografem

B

P

a

14 Określić środki chemiczne

A

P d

15 Określić znaczenie znaków ostrzegawczych

A P d

16

Określić narażenia na promieniowane
jonizujące

B P a

17

Określić rodzaj urządzenia stosowanego
w radiologii

B PP b

18

Rozróżnić

własność decyduje o możliwości

stosowania tak zwanej bomby kobaltowej

C PP a

19

Określić oddziaływania promieniowania alfa

na organizm ludzki

C PP d

20

Wskazać preparaty zwane związkami

znaczonymi w praktyce

C PP b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi –zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom
podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 17– 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9.

Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Do podstawowych wielkości stosowanych w radiologii zaliczamy
a)

aktywność.

b)

moc czynną.

c)

przenikalność względną.

d)

strumień mocy.

2.

Promieniowanie jonizujące to promieniowanie
a)

elektryczne.

b)

elektromagnetyczne.

c)

magnetyczne.

d)

elektrostatyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

3.

Ze względu na rodzaj pracy lasery impulsowe z synchronizacją modułu oznaczamy
a)

I.

b)

R.

c)

D.

d)

M.

4.

Jaki jest zakres promieniowania przy oparzeniu rogówki
a)

280–315 nm.

b)

315–400 nm.

c)

400–780 nm.

d)

3000 nm–1 mm.

5.

Znak informuje o

a)

promieniowaniu laserem.

b)

oznakowaniu pojazdów przewożących źródło promieniowania.

c)

strefie zagrożenia.

d)

zagrożeniu biologicznym.

6.

Strefa zagrożenia to
a)

obszar, w którym dopuszczane jest przebywanie pracowników zatrudnionych przy

źródłach przez czas ograniczony.

b)

obszar, w którym przebywanie pracowników jest zabronione.

c)

obszar, w którym dopuszczane jest przebywanie pracowników zatrudnionych przy
źródłach w ciągu całej zmiany roboczej.

d)

obszar bez zagrożeń.

7.

Jakie są objawy dolegliwości obiektywnych (pole magnetyczne)?
a)

objawy ze strony układu nerwowego.

b)

objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego.

c)

ogólne osłabienie.

d)

nerwice.

e)

8.

Grzyby mogą wywołać
a)

zapalenie mięśnia sercowego.

b)

zaburzenia biocenozy.

c)

wirusowe zapalenie wątroby.

d)

zakażenia uogólnione tak jak np. na skórze.

9.

Znak ostrzega przed
a)

silnym polem magnetycznym.

b)

promieniowaniem laserowym.

c)

prażeniem prądem elektrycznym.

d)

substancjami żrącymi.

10.

Które z wymienionych opakowań nie należą do opakowań jednorazowego użytku
a)

włóknina.

b)

papier sterylizacyjny.

c)

opakowanie foliowe.

d)

pojemniki sterylizacyjne z filtrami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

11. Rysunek przedstawia

a) piec.
b) kocioł.
a)

sterylizator parowy.

b)

pojemnik do sterylizacji.

12. Temperatura przy sterylizacji suchym gorącym powietrzem wynosi

a)

150–160ºC.

b)

160–180ºC.

c)

175–190ºC.

d)

185–200ºC.

13. Jakie badanie wykonuje się za pomocą ultrasonografu stosując niższe częstotliwości

(od 2–5 MHz)?

a)

Badanie jamy brzusznej.

b)

Badanie kości.

c)

Badanie krwi.

d)

Badanie piersi.

14. Do środków chemicznych zaliczamy

a)

wirusy.

b)

grzyby.

c)

bakterie.

d)

trucizny.

15. Rysunek przedstawia

a) znak ostrzegawczy do oznakowania strefy zagrożenia.

b) znak ostrzegawczy do oznakowania przesyłek ze źródłami promieniotwórczymi.

c) znak ostrzegawczy do oznakowania opakowania bezpośredniego otwartego źródła

promieniotwórczego.

d) znak ostrzegawczy do oznakowania zamkniętego źródła promieniotwórczego.

16.

Duże narażenie na promieniowane jonizujące występuje
a)

przy produkcji izotopów.

b)

w liniach kablowych.

c)

w stacjach napowietrznych.

d)

przy wytopie stali.

17. Rysunek przedstawia

a)

aparat rentgenowski.

b)

tomograf komputerowy.

c)

mammograf.

d)

ultrasonograf.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

18. Jaka własność decyduje o możliwości stosowania tak zwanej bomby kobaltowej

w leczeniu nowotworów?
a)

Tkanka nowotworowa w stosunku do tkanki zdrowej ma bardzo małą zdolność do
regeneracji uszkodzeń wywołanych działaniem promieni gamma.

b)

Promieniowanie gamma jest promieniowaniem elektromagnetycznym o widmie
ciągłym.

c) Kobalt jest pierwiastkiem łatwo przyswajalnym przez organizm żywy.
d) Kwanty gamma mają zawsze mniejszą energię niż kwantu promieni rentgenowskich

i w związku z tym uboczne skutki ich działania są mniejsze.

19. Które z poniższych zdań dotyczących oddziaływania promieniowania alfa na organizm

ludzki jest fałszywe?
a)

Promieniowanie alfa ze względu na mały zasięg i jednocześnie znaczną zdolność do
jonizacji jest bardziej szkodliwe tylko w przypadku gdy preparat emitujący
cząsteczki alfa zostanie wprowadzony do wnętrza organizmu.

b)

Cząstki alfa przy zewnętrznym napromieniowaniu nie stanowią poważniejszego
zagrożenia, ponieważ są praktycznie całkowicie pochłaniane w zrogowaciałej
warstwie naskórka.

c) Szkodliwe działanie promieniowania alfa polega na zakłócaniu procesów

biochemicznych w organizmach żywych, a także może powodować zmiany
genetyczne komórek (mutacje popromienne).

d) Promieniowanie

alfa najbardziej groźne jest zaraz po wybuchu bomby atomowej,

nawet w znacznych odległościach od miejsca wybuchu, po kilku godzinach od
skażenia nie ma żadnego znaczenia.

20. W praktyce biologicznej często stosuje się preparaty zwane związkami znaczonymi.

Jakie to związki?
a)

Chemiczne, złożone z dwóch pierwiastków promieniotwórczych.

b)

Chemiczne, których niektóre cząsteczki zawierają atomy pierwiastków
promieniotwórczych.

c)

Chemiczne, których wszystkie cząsteczki zawierają atomy pierwiastków
promieniotwórczych trucizny.

d)

Ograniczenie, służące w medycynie do oznaczania narządu wymagającego leczenia
promieniami alfa, beta, gamm lub X.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1

a b c d

2

a b c d

3

a b c d

4

a b c d

5

a b c d

6

a b c d

7

a b c d

8

a b c d

9

a b c d

10

a b c d

11

a b c d

12

a b c d

13

a b c d

14

a b c d

15

a b c d

16

a b c d

17

a b c d

18

a b c d

19

a b c d

20

a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

TEST 2

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Organizowanie pracy zgodnie
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. a 5.a, 6. a, 7. a, 8. c, 9. d, 10. b, 11. a,
12. b, 13. d, 14. c, 15. d, 16. b, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić rodzaje opakowań jednorazowego
użytku

B P a

2

Wyjaśnić pojęcie sterylizacji

A P b

3

Wskazać oznaczenia laserów w zależności od
wykonywanej pracy

B P d

4

Wskazać skutki oddziaływania
promieniowania na organizm ludzki

B P a

5

Rozróżnić znaki ostrzegawcze

A P a

6

Wskazać różne objawy dolegliwości
subiektywnych

B P a

7

Określić ile wynosi temperatura sterylizacji parą
wodną

B P a

8

Rozróżnić znaki ostrzegawcze

A P c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9

Rozróżnić choroby

A

P

d

10

Wyjaśnić co oznacza strefa pośrednia B

P

b

11

Określić wskaźniki fizyczne w procesie
sterylizacji

B P a

12

Określić wielkości promieniowania
elektromagnetycznego

B P b

13

Scharakteryzować promieniowanie jądrowe A P

d

14

Rozróżnić znaki ostrzegawcze

A

P

c

15

Rozróżnić urządzenia, które wytwarzają
promieniowanie elektromagnetyczne

B P d

16

Wskazać rodzaj badania mammografem

B

P

b

17

Rozróżnić aparaturę medyczną B

PP

a

18

Określić rodzaje promieniowania jonizującego

B PP c

19

Wyjaśnić zasadę działania i zastosowanie
laserów

B PP a

20

Scharakteryzować zastosowanie laserów
w medycynie

C PP b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom
podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 17–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9.

Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Które z opakowań należą do jednorazowego użytku?
a)

Torebki lub rękawy papierowo-foliowe.

b)

Pojemniki sterylizacyjne z filtrami.

c)

Pojemniki sterylizacyjne z zaworami.

d)

Menzurki.

2.

Sterylizacja jest to
a)

dezynfekcja.

b)

wyjaławianie.

c)

utlenianie.

d)

wyżarzani.

3.

Ze względu na rodzaj pracy lasery impulsowe z modulacją dobroci oznaczamy

a)

M.

b)

I.

c)

R.

d)

D.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

4.

Zakres promieniowania przy uszkodzeniu rogówki wynosi

a)

100–280 nm.

b)

315–400 nm.

c)

400–780 nm.

d)

1400–3000 nm.

5.

Znak ostrzega przed

a)

zagrożeniem biologicznym.

b)

substancjami żrącymi.

c)

niebezpieczeństwem.

d)

substancjami toksycznymi.

6.

Jakie są objawy dolegliwości subiektywnych (pole magnetyczne)

a)

objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego.

b)

osłabienie pamięci.

c)

łatwość męczenia się.

d)

bóle i zawroty głowy.

7.

Temperatura sterylizacji parą wodną wynosi

a)

121ºC (nadciśnienie 1 atmosfera).

b)

122ºC (nadciśnienie 1 atmosfera).

c)

123ºC (nadciśnienie 1 atmosfera).

d)

124ºC (nadciśnienie 1 atmosfera).

8.

Znak, który ostrzega przed substancjami toksycznym to

a)


b)


c)


d)

9.

Czynniki biologiczne nie wywołują choroby

a)

brucelozy.

b)

leptospirozy.

c)

wirusowego zapalenia wątroby.

d)

zapalenie ucha.

10.

Co oznacza strefa pośrednia

a)

obszar, w którym przebywanie pracowników jest zabroniona.

b)

obszar, w którym dopuszczane jest przebywanie pracowników zatrudnionych przy

źródłach w ciągu całej zmiany roboczej.

c)

obszar, w którym dopuszczane jest przebywanie pracowników zatrudnionych przy

źródłach przez czas ograniczony.

d) obszar, w którym przebywanie pracowników jest średnio niebezpieczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

11.

Wskaźniki fizyczne w procesie sterylizacji określają

a)

stan techniczny urządzeń.

b)

rodzaj sterylizacji.

c) wyniki kontroli chemicznej.

d) wyniki kontroli biologicznej.

12.

Promieniowanie elektromagnetyczne na stanowisku pracy charakteryzowane jest przez
wielkość

a)

czas narażania.

b)

widmo częstotliwości.

c)

odległość.

d)

aktywność.

13.

Które zadanie poprawnie charakteryzuje promieniowanie jądrowe

a)

promieniowanie α jest najbardziej przenikliwym promieniowaniem jądrowym.

b)

promieniowanie β jest falą elektromagnetyczną o wysokiej częstotliwości.

c)

promieniowanie γ jest strumieniem naładowanych elektrycznie cząstek.

d)

promieniowanie γ jest najbardziej przenikliwym promieniowaniem jądrowym.

14.

Znak ostrzega przed

a)

substancjami o właściwościach utleniających.

b)

substancjami żrącymi.

c)

substancjami wybuchowymi.

d)

niebezpieczeństwem zatrucia substancjami toksycznymi.

15.

Które z urządzeń nie wytwarzają promieniowania elektromagnetycznego

a)

linie napowietrzne.

b)

transformatory.

c)

rozdzielnice.

d)

pralka.

16.

Mammografem wykonuje się badanie

a)

tarczycy.

b)

piersi.

c)

naczyń krwionośnych.

d)

jamy brzusznej.

17. Rysunek przedstawia

a)

aparat rentgenowski.

b)

tomograf komputerowy.

c)

mammograf.

d)

ultrasonograf.

18. Przez jaki materiał neutrony mogą zostać zatrzymane?

a)

Przez papier.

b)

Przez warstwę ołowiu.

c)

Przez grubą warstwę betonu.

d)

Przez cegłę i pustaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

19. Co można wykonywać posługując się laserem?

a) precyzyjnie mierzyć odległości.
b) wytwarzać światłowody.
c) obserwować powiększone obrazy wirusów.
d) poprawiać wady soczewek ocznych.

20. Na czym opiera się tak zwane przyklejanie siatkówki w oku przy użyciu laserów wielkiej
mocy?

a) koherencji wiązki laserowej.

b)

przenoszeniu przez laser promieniowania o dużej

gęstości mocy.

c) łatwości interferowania światła laserowego.
d) monochromatyczności promieni lasera.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Organizowanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1

a b c d

2

a b c d

3

a b c d

4

a b c d

5

a b c d

6

a b c d

7

a b c d

8

a b c d

9

a b c d

10

a b c d

11

a b c d

12

a b c d

13

a b c d

14

a b c d

15

a b c d

16

a b c d

17

a b c d

18

a b c d

19

a b c d

20

a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

7. LITERATURA

1.

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998

2.

Korczak C.: Higiena – Ochrona Zdrowia. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,

Warszawa 1990

3.

Musiał E.: Zagrożenia pochodzące od urządzeń elektrycznych. WSiP, Warszawa 1992

4.

Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002

5.

Szmigiel K.: Materiały własne – Ogólna instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy na

stanowisku pracy, Instrukcja bhp przy korzystaniu ze sprzętu elektronicznego oraz zasad
postępowania w zakresie ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym.

6.

www.hame.agh.edu.pl

7.

www.portalmed.pl

8.

www.mz.gov.pl

9.

www.autoklaw.pl

10.

www.if.pw.edu.pl

11.

www.ipe.pl

12.

www.ochronapracy.pl

13.

Akty prawne

−

Kodeks pracy – ustawa z dn. 26.06.1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21,
poz. 94, z późn. zm.)

−

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26.09.1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 129, poz. 844
z późn. zm.)

−

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26.09.1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 129, poz. 844
z późn. zm.)

−

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. z dn. 11.03.1998 r. w sprawie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy w szkołach wyższych (Dz. U. z 1998 r. Nr 37, poz. 209)

−

Ustawa o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 11, poz. 84
z późn. zm.)

−

Ustawa o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.; Dz. U. z 2003 r. Nr 7
poz. 78)

−

rozporządzenie M.Z I O.S. z dn. 21.08.1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 105, poz. 671,
z załącznikiem) w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia
lub życia.

−

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki społecznej z dnia 09.06.1996 r. (Dz. U. 1996 r.
Nr 86, poz. 394) w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy

−

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005 r. w sprawie wymagań, jakim
powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia
zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 116, poz. 985) w § 76 ust. 2

−

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim
powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia
zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. z dnia 24 listopada 2006 r.)

−

Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 25 sierpnia 2005 r. w sprawie warunków
bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów
ekspozycji medycznej

(Dz. U. z 2005 r. Nr 194, poz. 1625), podczas dokonywania

diagnostycznych badań rentgenowskich, stosuje się wyłącznie aparaturę
rentgenodiagnostyczną wyposażoną co najmniej sześciopulsowe generatory. Ponadto

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

zgodnie z § 11. ust. 6 pkt.1 tego samego rozporządzenia od dnia 1 stycznia 2009 r.
podczas rentgenodiagnostycznych badań stomatologicznych zewnątrzustnych będzie
można stosować tylko napięcie 60–70 kV w przypadku generatorów zasilanych prądem
zmiennym lub 60 kV w przypadku generatorów zasilanych prądem stałym

−

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie planów
postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych; (Dz.U. z 2005 r. Nr 20,
poz. 169)

−

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek
granicznych promieniowania jonizującego (Dz. U. z 2005 r. Nr 20, poz. 168)

Literatura metodyczna
1.

Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji
Kształcenia Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998