Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

1

Pomieszczenia inwentarskie ............................................................................................................................................. 2

Zwierzęta niebezpieczne ................................................................................................................................................... 3

Pracownicy gospodarstwa ................................................................................................................................................ 3

Wypadki w gospodarstwie hodowlanym .......................................................................................................................... 4

Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

2

Praca w gospodarstwie rolnym wiąże się z wieloma zagrożeniami. Mogą one pochodzić z różnych
źródeł – w tym od zwierząt gospodarskich. Znajomość dobrych i bezpiecznych praktyk pozwala
zminimalizować ewentualne zagrożenia związane z ich obsługą. Dlatego w tym artykule
przedstawiamy sposoby postępowania ze zwierzętami gospodarskimi, które zapewnią
bezpieczeństwo Tobie i Twoim pracownikom.

Zagadnienia związane z bezpieczeństwem pracy przy obsłudze zwierząt obok praktyk wynikających z
nie zawsze poprawnych zwyczajów są uregulowane w przepisach prawnych. Kluczową rolę odgrywa tu
rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 28 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy przy obsłudze zwierząt gospodarskich. Przywołany akt prawny zawiera definicję obsługi
zwierząt, jak również liczne normy odnoszące się do bezpiecznego postępowania.

Obsługa zwierząt gospodarskich obejmuje ogół czynności związanych z chowem i hodowlą, które
wykonywane są każdego dnia lub okresowo – w dłuższych odstępach czasu. W szczególności chodzi tu
o prace związane z:



karmieniem,



pojeniem,



dojeniem,



wymianą ściółki, jak również



prace pielęgnacyjne,



leczenie zwierząt oraz



transport zwierząt.

Uwaga

Niezależnie od poziomu oswojenia zwierzęcia, zawsze należy je traktować z rezerwą. Część zwierząt –
np. bydło, może szybko przystosować się do regularnie powtarzalnych czynności, ale czynności i zabiegi
związane np. z uczuciem bólu czy dyskomfortu mogą wywołać agresję i tym samym zagrożenie.

Pomieszczenia przeznaczone na hodowlę lub chów zwierząt muszą spełniać określone standardy. W
pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na utrzymanie należytego poziomu czystości i porządku. W
pomieszczeniach powinniśmy zapewnić właściwą wentylację.

Uwaga

W pomieszczeniach inwentarskich w żadnym razie nie można używać otwartego ognia. Obowiązuje
również zakaz palenia tytoniu.

Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

3

Warto wiedzieć, że w pomieszczeniach, w których znajdują się zwierzęta, należy unikać gwałtownych
ruchów. Trzeba także unikać wydawania dźwięków, które mogą wywoływać u zwierząt niepokój. Nie jest
również dopuszczalne „skradanie się”, czyli podchodzenie w bezpośrednie sąsiedztwo zwierząt w
sposób dla nich niezauważalny. Może to spłoszyć zwierzęta i tym samym prowadzić do niebezpiecznej
sytuacji.

W pomieszczeniach inwentarskich wykorzystywana jest energia elektryczna. Pamiętajmy, że
niedopuszczalną praktyką jest eksploatowanie urządzeń elektrycznych oraz instalacji, które nie
zapewniają właściwego poziomu ochrony przed porażeniem.

Przepisy rozporządzenia (zob. podstawa prawna) zawierają postanowienia odnoszące się do tzw.
zwierząt niebezpiecznych. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że zwierzęta tego rodzaju
powinny być obsługiwane każdorazowo przez tych samych pracowników. Zwierzęta wówczas
przyzwyczajają się do swoich opiekunów, którzy pracując przy nich regularnie, znają ich zachowania
oraz poziom zagrożeń wynikających z ich obsługi.

Zwierzęta klasyfikowane jako niebezpieczne powinno się umieszczać w osobnych boksach lub
przywiązać tzw. uwiązami. W żadnym razie nie powinno się dopuszczać do sytuacji, w której zwierzę
niebezpieczne jest uwiązane do przedmiotów ruchomych lub wprawdzie przymocowanych, ale w
sposób niedostateczny.

Jeżeli zwierzęta mają skłonności do gryzienia – zarówno innych zwierząt, jak też ludzi, wówczas ich
przebywanie poza wyznaczonym dla nich stanowiskiem jest możliwe, ale tylko pod warunkiem
wyposażenia w kaganiec. Natomiast zwierzęta, które mają skłonności do kopania, powinny być
umieszczane w boksach w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników, którzy je obsługują.

Uwaga

Ponieważ nie można wykluczyć, że w pobliżu niebezpiecznych zwierząt znajdą się osoby, które nie mają
świadomości w zakresie zagrożenia – niezbędne jest umieszczanie napisów ostrzegawczych nad
stanowiskami zwierząt niebezpiecznych.

Urządzając pomieszczenia inwentarskie, uwzględniając możliwe zagrożenia związane z obsługą
zwierząt, należy zadbać o środki pierwszej pomocy. Apteczka powinna znajdować się na zapleczu
pomieszczeń inwentarskich.

Obsługa zwierząt wiąże się z określonymi zakazami oraz nakazami wobec pracowników, którzy realizują
czynności obsługowe. Należy zwrócić uwagę na zakaz spożywania posiłków oraz palenia tytoniu

Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

4

podczas obsługi zwierząt. Wymienione czynności można wykonywać w trakcie przerwy. Posiłki można
spożywać w wydzielonym pomieszczeniu – po wcześniejszym umyciu rąk i twarzy.

Jeżeli pracownik dozna urazu – np. skaleczenia, wtedy nie wolno kontynuować pracy, a skaleczenia
trzeba natychmiast opatrzyć. W poważniejszych przypadkach – np. przy ugryzieniu czy poturbowaniu
przez zwierzęta pracownicy powinni mieć zapewnioną pomoc lekarską. Niezależnie od tego
pracownicy, którzy wykonują czynności związane z obsługą zwierząt, powinni być obowiązkowo
zaszczepieni przeciw tężcowi.

Obsługa zwierząt wiąże się z zabiegami odkażającymi i dezynfekcyjnymi. W takim przypadku należy
bezwzględnie zapoznać się z instrukcją załączoną przez producenta danego środka, jak również
stosować środki ochrony indywidualnej. Osoby, które wykonują prace przy obsłudze ciężkich zwierząt –
bydła czy koni – powinni stosować obuwie ochronne.

Postępowanie zgodne z przepisami rozporządzenia powinno w praktyce zminimalizować ryzyko
wystąpienia wypadków przy obsłudze zwierząt. Oczywiście nawet najbardziej roztropne postępowanie
nie pozwala całkowicie wykluczyć zagrożeń. Tak więc wypadki przy obsłudze zwierząt się zdarzają – w
tym ciężkie oraz śmiertelne. Przyczyny wypadków bywają rozmaite – mogą nimi być zły stan
pomieszczeń inwentarskich – szczególnie umieszczenie zbyt dużej liczby zwierząt w stosunku do
powierzchni pomieszczeń. Przyczyną wypadków jest również agresja zwierząt, np. w sytuacjach
stresowych czy podczas karmienia. Do wypadków dochodzi ponadto na skutek powierzania obsługi
zwierząt osobom, które tego w żadnym razie nie powinny robić – np. osobom w podeszłym wieku,
niepełnosprawnym czy dzieciom.

Uwaga

Aby zminimalizować zagrożenia związane z obsługą zwierząt czynności, które się na nią składają,
powinny wykonywać osoby dorosłe, zdrowe, sprawne fizycznie oraz mające przyjazny stosunek do
zwierząt.

Podsumowując, aby poprawić bezpieczeństwo pracy przy obsłudze zwierząt, nie ma potrzeby
stosowania w większości przypadków dużych środków finansowych. Niezbędna jest znajomość
przepisów rozporządzenia oraz ogólnych zasad bezpiecznej pracy. Dobra organizacja pracy oraz
ograniczone zaufanie do zwierząt gospodarskich pozwala na znaczne zmniejszenie ilości zagrożeń
związanych z ich obsługą.

Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

5

Podstawa prawna:



§ 1, § 2, § 3, § 5, § 8, § 10 ust. 2, § 14 ust. 5, § 19, § 20, § 21 rozporządzenia ministra rolnictwa i
rozwoju wsi z 28 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze
zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2001 r. nr 118, poz. 1268).

Sebastian Kryczka

ekspert ds. prawa pracy oraz technicznego bezpieczeństwa pracy

Ebook pobrany przez [e-mail]

Obsługa zwierząt w gospodarstwie – poznaj bezpieczne praktyki i uniknij

wypadków w Twoim gospodarstwie

6

Redaktor:

Joanna Banasiak Lach

ISBN:

978-83-269-5679-9

E-book nr:

2HH0511

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

Adres:

03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Kontakt:

Telefon [phone], faks 22 617 60 10, e-mail: [e-mail]

NIP:

526-19-92-256

Numer KRS:

0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy
XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego:
200.000 zł

Copyright by:

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016

Ebook pobrany przez [e-mail]