sciaga na radio, podstawy chemio i radioterapii


1.pole elektromagnetyczne

to zmienne pole elekt. i zmienne pole mag. Są od siebie zależne. Pole to może się rozchodzić z prędkością światła i nazywa się je falą elektomag. która niesie ze sobą energie.

2. sztuczne źródła p.elektomag.

Do sztucznych źródeł PEM tego zakresu zaliczyć można:
- generatory promieniowania rentgenowskiego
- sztucznie wytwarzane izotopy
- urządzenia medyczne wykorzystujące „bomby kobaltowe”
- lampy sterylizacyjne pracujące w paśmie nadfioletu
- reaktory atomowe

3. Promieniowanie

Promieniowaniem nazywamy zjawisko polegające na wysyłaniu i przezywaniu energii na odległość.

4. Promieniowanie niejonizujące -nie wywołuje jonizacji ośrodka przez które przechodzi.

Źródła tego pola dzieli się na naturalne i sztuczne.

Promieniowanie jonizujące- określa się wszystkie rodzaje promieniowania, które

wywołują jonizację ośrodka materialnego, tj. oderwanie przynajmniej jednego elektronu od

atomu lub cząsteczki. Za promieniowanie elektromagnetyczne jonizujące uznaje się

promieniowanie, którego fotony mają energię większą od energii fotonów światła

widzialnego.

5. Widmo fal elektromagnetycznych

Fale elektromagnetyczne można podzielić ze względu na częstotliwość lub długość,

taki podział nazywa się widmem fal elektromagnetycznych. Obejmuje ono fale

(jonizujące-prom kosmiczne, prom rentgenowskie0,01nm - 10nm, prom gamma< 0,01nm,

niejonizujace- podczerwone: 0,7µm - 1mm. widzialne 0,4µm - 0,7µm, mikrofale1mm -

1m, TV, radiowe10m - 2000m

6. Zagrożenia biologiczne prom. podczerwonych:

-termiczne oparzenia siatkówki oka, oparzenia skóry

7. Ryzyko biologiczne promieni UV:

-starzenie się skóry, zmarszczki, zapalenie rogówki, czerniak, zaćma

8. Siwert (Sv)- jest to jednostka równoważnika pochłoniętej dawki promieniowania jonizującego. Przyjmuje się, że 1 Gy odpowiada Q Sv promieniowania. Gdzie Q jest to współczynnik szkodliwości biologicznej dla danego rodzaju promieniowania. 1mSv=0,001Sv

9. Graniczna dawka promieniowania dla mieszkańca Polski wynosi 2,4 Sv

10. Promienie X odkrył Roentgen w 1895 a w 1901 dostał Nobla.

11. Rad i polon został odkryty przez Marie Skłodowską-Curie i jej męża Piotra.

12. 1903 r. Maria Skłodowska - Curie zostaje laureatką Nagrody Nobla z Fizyki za odkrycie

promieniotwórczości i pierwiastków promieniotwórczych.

1911 r. przyznanie Marii Skłodowskiej - Curie Nagrody Nobla z Chemii za odkrycie

nowych pierwiastków i otrzymanie radu w stanie czystym.

13. Działanie promieniowania jonizującego na kom:

a) bezpośrednie - zderzenie cząstki prom z nicią DNA, wysokie LPE, uszkodzenie DNA

90%

b) pośrednie - oddziaływanie produktów radiolizy wody (wolnych rodników) znajdującej

się w jądrze kom z DNA ( niskie LPE, uszkodzenie DNA70-90%)

14. Wolnym rodnikiem- nazywamy at., cząt. w których pojawił się niesmarowany elektron.

Powoduje to dużą reaktywność wolnego rodnika. Zachowują się one jako biologiczne

pociski-uszkadzają wszystko w co uderzają: DNA, lipidową błonę kom., białka o

istotnym znaczeniu biolog.

15.Uszkodzenie popromienne polega na :

uszkodzeniu podwójnej nici DNA, uszkodzeniu pojedynczej nici DNA, uszkodzeniu

zasad (purynowej lub pirymidynowej) W efekcie końcowym powstawanie mutacja

punktowa, uszkodzenie chromosomu (aberracje chromosomalne),efekt letalny

16. Biologiczne skutki napromieniowania:

1) somatyczne

a)wczesne- choroba promienna, miejscowe uszkodzenie skóry

b)odległe- zaćma, aberracje chromosomowe, niepłodność, nowotwory złośliwe

2) genetyczne- mutacje genowe(dominujące, recesywne) aberracje chromosomowe w

kom

17. Śmierć mitotyczna- śmierć kom związana z przejściem przez mitozę, może nastąpić przy

pierwszej, drugiej lub trzeciej próbie podziału komórkowego. Przyczyna śmierci

mitotycznej są zaburzenia morfologiczne chromosomów zwane aberracjami

chromosomowymi.

Śmierć interfazalna- czyli przed podziałem kom. występuje w dowolnej fazie cyklu.

Zachodzi w ciągu kilku lub kilkudziesięciu godz. po napromieniowaniu. Głowna

przyczyna uszkodzenie met. kom.

18. Konsekwencje ekspozycji na prom jonizujące:

a) efekt stochastyczny- efekt, którego część występowania ( a nie nasilenie) ulega

zwiększeniu ze wzrostem dawki( np.. wyst. choroby nowotworowej, mutacji). Są to

zjawiska probabilistyczne. Nie istnieje dla nich dawka progowa i nie wiadomo kiedy i u

kogo się pojawią.

b) efekt niestochoastyczny (deterministyczny)- efekt, w którym zarówno częstość jak i

stopień nasilenia ulegają wzrostowi wraz z dawka prom. Można dla nich określić dawkę

progową. Należą do nich wszystkie drobne znane powikłania po radioterapii.

19. Ostra choroba popromienna- to zespól zmian ogólnoustrojowych wyst. po

napromieniowaniu całego ciała (lub większej jego ciała) dużą dawką promieniowania.

Mniejsze dawki uszkadzają tylko bardziej promienioczułe. Dawki:

<1Sv- objawy kliniczne nie wysterują

1-2Sv- niewielkie objawy kliniczne

2-4Sv- ciężkie objawy kliniczne

4-6Sv- dawka śmiertelna dla 50% napromieniowanych

6-10Sv- przeżycie nieprawdopodobne

10-30Sv- uszkodzenie ukł pok. z objawami krwiotwórczymi

50Sv- zespół ośrodkowo-mózgowy

20/21. Średnia dawka letalna ( LD 50)- dawka prom powodując śmierć połowy osobników

populacji. Dla człowieka wynosi 4 Gy do 8 Gy.

22. Nowotworem- nazywamy nieprawidłową tkankę, która rozrasta się nadmiernie i w

sposób nieskoordynowany z sąsiadującymi tk.

Transformacja genetyczną- nazywa się przekształcenie kom. prawidłowej w

nowotworową.

23. Telomer- fragment chromosomu, który zabezpiecza go przed uszkodzeniem podczas

kopiowania. Telomer skraca się podczas każdego podziału komórki odliczając czas do jej

śmierci.

Telomeraza - enzym rybonukleoproteinowy, którego zadaniem jest dobudowanie

brakującego (w związku z tzw. problemem replikacji końca) terminalnego odcinka nici

3'-5' DNA (tak zwanej nici opóźnionej). Telomeraza występuje w intensywnie

dzielących się komórkach, a jej aktywność zmniejsza się z wiekiem. To zmniejszenie

aktywności łączy się ze starzeniem się komórek. W komórkach nowotworowych

aktywność telomerazy zwykle jest podwyższona i zapewnia ona im Nieśmiertelność .

Komórki nowotworowe dlatego są nieśmiertelne, że ich telomery nie ulegają skróceniu

dzięki nadmiernej aktywności enzymu telomerazy dlatego one mogą się dzielić w

nieskończoność

24. Czynniki prowadzące do powstania nowotworów: egzogenne i endogenne.

25. Egzogenne czynniki mutagenne:

Czynniki chemiczne - związki alikujące, analogi zasad azotowych, benzen, aniony dymu

tytoniowego, azbest, radon, pestycydy, arsen

Czynniki fizyczne - promieniowanie jonizujące, nadfiolet, prom słoneczne

Czynniki biologiczne - wirusy, brodawczak, toksyny, bakterie, Helicobacter Pyroli,

retrowirusy, mykotoksyny

26. Endogenne czynniki mutagenne:

Reaktywne formy tleny(RFT) , wolne rodniki

27. Zmiany epigenetyczne- to zmiany ekspresji genów, których nie da się wytłumaczyć

zmianom sekwencji DNA. Są to pewne czynniki zatopione w mieszaninie białek i innych

związków chem, które otaczają, podtrzymują i lepią się do DNA. Utrudnia to

transkrypcję. Nie pozostają na zawsze a błędy epigenetyczne mogą wywoływać wady

wrodzone.

28. Grupa genów biorąca udział w powstaniu nowotworów:

onkogeny - w warunkach fizjo pobudzają prawidłowy wzrost kom. Ich mutacja lub

nadekspresja prowadzi do stymulacji wzrostu mimo braku fizjo. sygnałów

wzrostu kom. (RAS, ERB, MYC)

geny supresorowe- g.s transformacji nowotworowej w warunkach fizjo zatrzymują cykl

kom lub prowadzą apoptozę. Zmutowane promują poliferazę (P53) i (RB)

geny mutatorowe- odpowiedzialne za naprawę DNA, kontrolują częstość mutacji w

innych genach.

29. Onkogeny- RAS, ERB, MYC, BLC2

30. Geny supresorowe- P53, RB BRCA1;2, APC

31. Etapy kancerogenezy:

Inicjację - przemianę normalnej komórki do rakowej wskutek mutacji.

Promocję - namnażanie i selekcję komórek zainicjowanych

Progresję - ekspansję rakowatej linii komórek poprzez inwazję miejscowych tkanek i

metastazę na odległe organy.

32. Nowotwór łagodny- utworzonym z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało

odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Jest dobrze ograniczony, rośnie wolno, nie

daje przerzutów, a po należytym jego usunięciu jest całkowicie wyleczalny

Nowotwór złośliwy- nowotwór o skłonności do odrywania się komórek. Komórki nowotworów złośliwych nie trzymają się miejsca, w którym powstały. Potrafią oderwać się od rosnącego guza, dotrzeć do naczyń krwionośnych i zawędrować wraz z krwią lub chłonką w odległe miejsce organizmu, gdzie dają początek nowemu guzowi. W przypadku choroby nowotworowej powstanie nowych guzów, tzw. przerzutów, może doprowadzić do śmierci

33. Klasyfikacja TNM - system służący do określania stopnia zaawansowania klinicznego nowotworu. System ten składa się z dwóch części:

  1. klasyfikacji TNM, którego nazwa pochodzi od pierwszych liter słów: Tumor - guz , Nodus - węzeł , Metastases - przerzuty . W oparciu o długoletnie badania przeżywalności, na podstawie tych trzech parametrów określanych w skali rangowej dla kilkudziesięciu lokalizacji narządowych i rodzajów histologicznych nowotworów, wyznacza się:

  2. ogólny stopień zaawansowania choroby nowotworowej. Wyznaczenie go w sposób globalny określa rokowanie (niezależnie od lokalizacji i rodzaju nowotworu), umożliwia porównawcze badania epidemiologiczne nad skutecznością wczesnego wykrywania nowotworów.

34. Badanie histopatologiczne- bada i rozpoznaje zjawiska mikroskopowe zachodzące w

komórkach oraz tkankach organizmu przy różnego rodzaju schorzeniach. Badanie

histopatologiczne materiału tkankowego ma duże znaczenie w rozpoznawaniu chorób

nowotworowych, wielu schorzeń zapalnych i zwyrodnieniowych. Przedmiotem badania

histopatologicznego są usunięte chirurgicznie narządy lub części narządów oraz

specjalnie pobrane wycinki tkankowe w trakcie zabiegów chirurgicznych.

Badanie endoskopowe- Badania endoskopowe polegają na wprowadzaniu do wnętrza ciała pacjenta sondy endoskopu (część endoskopu zawierająca światłowód do oświetlenia badanego pola, obrazowód - przekazujący obraz z wnętrza badanego narządu oraz kanał narzędziowy służący do wprowadzenia specjalnych narzędzi służących do pobierania materiału do badań i wykonywania zabiegów).

Badanie cytologiczne- metoda diagnostyczna w medycynie, polegająca na badaniu pod mikroskopem świetlnym komórek pobranych przyżyciowo. Badanie cytopatologiczne jest wykorzystywane zwłaszcza w diagnostyce wczesnych postaci chorób nowotworowych, a także w ocenie zaburzeń hormonalnych monitorowaniu postępu leczenia i innych.

35. Badania obrazowe w diagnostyce nowotworów: zdjecie Rtg, mammografia, USG,

tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, PET, scyntygrafia.

36. Najczęściej stosowane metody leczenia nowotworów: chirurgia, radioterapia,

chemioterapia, terapia celowana.

37. Leczenie radykalne- usuniecie zmiany nowotworowej z zachowaniem

radykalności mikroskopowej i makroskopowej, leczenie mające na celu trwałe wyleczenie

najczęściej kwalifikuje się pacjentów z zaawansowaniem miejscowym lub regionalnym,

bez przerzutów odległych

Leczenie paliatywne- zakłada, że z uwagi na zaawansowanie kliniczne

lub złośliwość nie ma możliwości trwałego wyleczenia, ma na celu usunięcie zmian powodujących duże dolegliwości u chorego lub ratuje czasowo życie np. usuniecie zmian powodujących niedrożność, krwawienie (amputacja kończyny)

38. 3 metody radioterapii onkologicznej :

teleterapia- sposób leczenia nowotworów poprzez napromienianie z dużych odległości,

Leczenie to odbywa się za pomocą aparatów rentgenowskich bądź urządzeń

zwanych bombami cezowymi oraz kobaltowymi

brachyterapia- nazywana też terapią kontaktową, Metoda ta polega na bezpośrednim

napromienianiu zmian chorobowych przez umieszczenie źródła

promieniowania w guzie lub jego sąsiedztwie

terapia izotopowa

40. standar5dowa dawka radioterapii = 1dawka / dzieci 5 dni w tyg

Dawka frakcyjna 2-2,5 Gy Dawka całkowita 60-70 Gy czas trwania 4-7 tyg

41, Chemioterapia - metoda systemowego leczenia nowotworów złośliwych za pomocą leków cytostatycznych.

42. Główne rodziny leków przeciwnowotworowych

Leki cytostatyczne, cytostatyki, leki cytotoksyczne, leki przeciwnowotworowe to grupa substancji naturalnych i syntetycznych używanych w chemioterapii nowotworów, działająca toksycznie na komórki nowotworowe charakteryzujące się szybkimi podziałami.

Grupy cytostatyczne:

leki alkilujące, inhibitory mitozy, inhibitory topoizomerazy I i II, antybiotyki o działaniu cytostatycznym, antymetabolity

43, skutki uboczne działania cytostatyków w tk prawidłowych

leki te uszkadzają także inne szybko dzielące się, zdrowe komórki (szpik kostny, błony śluzowe, komórki włosów), stąd częste są działania niepożądane takie jak: anemia, nudności i wymioty, łysienie). Cytostatyki mają niski indeks terapeutyczny, są to leki niebezpieczne.

50, EKWzR

  1. Nie pal
    2. Wystrzegaj się otyłości
    3. Bądź codziennie aktywny
    4. Spożywaj więcej warzyw i owoców
    5. Ogranicz spożycie alkoholu
    6. Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce
    7. Unikaj substancji rakotwórczych
    8. Zaszczep się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B
    Weź udział w programach ochrony zdrowia publicznego:
    9. Kobiety po 25. roku życia: badania w kierunku raka szyjki macicy
    10. Kobiety po 50. roku życia: badania w kierunku raka piersi
    11. Kobiety i mężczyźni po 50. roku życia: badania w kierunku raka jelita grubego



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
podstawy chemioterapii i radioterapii, MATERIAŁY PIELĘGNIARSTWO ŚUM, pielęgniarstwo materiały 2 ROK!
Radioterapia egzamin, podstawy chemio i radioterapii
biologiczne podstawy chemio i radioterapii, podstawy chemio i radioterapii
najlepsza ściąga na PIR, Semestr IV, Wspólne, Podstawy Inżynierii Ruchu
sciaga na pajaka basia, semestr 2, podstawy zarządzania, Cuda na pająka
sciaga na tpw- wszystko, Pedagogika, Teoretyczne podstawy wychowania
automatyka sciaga na exam(1), Studia - Mechatronika PWR, Podstawy automatyki - wykład (Mirosław Łuko
sciaga na marketing otwarte, zarządzanie, semestr 3, podstawy marketingu
sciaga na podstawy geodezji wyklady, teoria
Leczenie uzupełniające nowotworów narządu rodnego chemioterapia, radioterapia
Jak ściągać na maturze
ściaga na filozofie, filozoficzne i etyczne cośtam
ściąga na ekonomie, Budownictwo, 2 semestr
Dziedziny wychowania, opracowane tematy na teoretyczne podstawy wychowania
Pytania-z-egzaminu-z-czwartorzedu-sciaga-na-dlugopis, Studia, Czwartorzęd
Technologia remediacji druga ściąga na 2 koło całość, Studia, Ochrona środowiska
Opracowane zagadnienia na koło z podstaw turystyki, Notatki na koła

więcej podobnych podstron