2

/ 2 0 1 1

39

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Proteza stała w odcinku przednim

Kompozyt Sinfony z zastosowaniem
włókien wzmacniających Stick. Cz. V

SŁOWA KLUCZOWE



most adhezyjny,

włókna szklane, podział protez
stomatologicznych, filary, mosty, przęsła,
modele, dezynfekcja, masa wyciskowa

STRESZCZENIE



Piąta część cyklu

poświęcona została wykonaniu modelu
roboczego pod pracę protetyczną.

lic. tech. dent. Paula Romanowska

K

olejna odsłona cyklu

w formie fotorelacji

stanowi opis prac skupionych

wokół wykonania modelu

roboczego pod precy-
zyjną pracę protetyczną.

Model roboczy pod precyzyjną pracę pro-
tetyczną powinien być wykonany z gipsu
klasy IV przy zachowaniu odpowiednich
proporcji, które są podane przez produ-
centa.

P

RZYGOTOWANIE

MODELU

ROBOCZEGO

Model roboczy a forma
Należy odmierzyć 20 ml wody destylo-
wanej i 100 g gipsu (fot. 1). Następnie
przelewamy odmierzoną ilość wody de-
stylowanej z miarki do pojemnika mie-
szadła próżniowego i wsypujemy odmie-
rzoną ilość gipsu, pozostawiając do nasą-
czenia na ok. 10-15 sekund. Gips należy
wstępnie wymieszać i zwilżyć krawę-
dzie pojemnika. Naczynie do mieszania
podłączamy do mieszadła próżniowego
i mieszamy przez ok. 60 sekund przy
350 obrotach na minutę (fot. 2-4).

Formę należy oprzeć na krawędzi wi-

bratora pracującego na najmniejszym
poziomie wibrowania i zalewać zęby
małymi porcjami gipsu przy pomocy
modelarzyka, aby uniknąć powstania
pęcherzyków powietrza. Kiedy wszyst-
kie zęby będą zalane gipsem, należy
łopatką wypełnić resztę formy i odsta-
wić ją do związania na ok. 30 minut
(fot. 5-7).

Po stwardnieniu gipsu należy wyjąć

modele z formy. Podczas wykonywania

tej czynności trzeba być bardzo ostroż-
nym, aby nie uszkodzić modelu (fot. 8).
Musimy rozchylić silikonową formę
równomiernie ze wszystkich stron, na-
stępnie powoli wyjąć model, tak aby nie
połamać zębów.

Obcinanie modelu
Kolejnym etapem pracy jest obcinanie
modelu roboczego. Zaczynamy od stro-
ny dystalnej, a następnie zmniejszamy
wysokość podstawy, aż do uzyskania
właściwej wysokości. Minimalna wy-
sokość to 8-10 mm, w szczególności
w okolicach przęseł mostu nie powinna
być ona przekroczona, ponieważ istnie-
je możliwość złamania. Model powinien
być ustawiony na stoliku pod kątem 90°
do tarczy obcinarki i łagodnie do niej
dociskany. Dzięki temu automatycznie
uzyskujemy kąt prosty, wykluczymy
niebezpieczeństwo uszkodzenia mo-
delu i powstania krzywych płaszczyzn.
Następnie kładziemy model na prostej,
teraz tylnej części i obcinamy podstawę.
Później ostrożnie obcinamy zewnętrzny
zarys łuku zębowego, aby uniknąć przy-
padkowego uszkodzenia (fot. 9, 10, 11).

Podczas opracowywania modelu na-

leży uwzględnić płaszczyznę Campera,
która jest równoległa do płaszczyzny
zgryzu, oraz boczne powierzchnie mode-
li, które w szczęce powinny tworzyć sied-

Rys. 1

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

40

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

miokąt, a w żuchwie sześciokąt. Boczne
powierzchnie modelu gipsowego mogą
mieć również kształt owalny (rys. 1).

Wyróżniamy kilka systemów modeli

dzielonych, takich jak:
• Zeiser,
• Fino Quick,
• Bi-V-Pin.

Do wykonania kompozytowego mo-

stu adhezyjnego, który jest wzmocnio-
ny włóknem szklanym Stick, nie jest
konieczne wykonanie modelu dzielone-
go, ponieważ nie występują trudności
w wymodelowaniu struktury podanego
uzupełnienia protetycznego.

Zafiksowanie modeli roboczych
w artykulatorze
Kolejnym etapem pracy jest zafiksowa-
nie modeli roboczych w artykulatorze
(fot. 12 i 13). Zanim przystąpimy do arty-
kułowania modeli, należy przy pomocy
ostrego narzędzia (skalpel) usunąć ewen-
tualne pęcherzyki z powierzchni zgryzo-
wej modeli szczęki i żuchwy. Modele
artykulujemy równolegle do płaszczy-
zny stolika, dlatego należy go umieścić
na odpowiedniej wysokości, nie zapomi-
nając o przyczepieniu magnesów, dzięki
którym będzie można zdejmować mode-
le z artykulatora.

Do stolika za pomocą wosku należy

przykleić ułożony na nim górny model ro-
boczy, aby nie zmienił swojego położenia
podczas nakładania gipsu na jego podsta-
wę. Następnie należy rozrobić niewielką
ilość gipsu klasy II oraz naciąć podstawę
modelu za pomocą noża do gipsu, w celu
zwiększenia retencji (fot. 14).

Kolejną czynnością jest nałożenie nie-

wielkiej ilości gipsu na podstawę modelu
oraz zamknięcie górnej części artykula-
tora, w której umieszczony jest magnes
(fot. 15-17).

Po związaniu gipsu odwracamy arty-

kulator, zdejmujemy stolik i przyklejamy
model dolny do górnego również za po-
mocą wosku, aby nie uległ przemieszcze-
niu (fot. 18). Należy ponownie rozrobić
gips oraz powtórzyć wszystkie czynności,
jakie wykonywane były podczas fiksowa-
nia górnego modelu w artykulatorze.

Kolejne etapy prac
Po zaartykulowaniu modeli roboczych
można przystąpić do kolejnych etapów
wykonania mostu adhezyjnego, a po za-
fiksowaniu modeli roboczych w arty-
kulatorze do kolejnych etapów związa-
nych z odbudową utraconych zębów
pacjenta.

Na gotowy model gipsowy należy

nałożyć cienką warstwę preparatu izo-
lacyjnego LAB-SEPARATOR firmy Col-
tene, który uszczelnia powierzchnię
gipsu, nie tworząc błony. Wnika głęboko
w powierzchnię modelu gipsowego, za-
tykając pory, nie zmieniając rozmiarów
modelu. Dzięki temu powierzchnia gipsu
jest utwardzona, gładka i nienasiąkliwa,
a przede wszystkim zapobiega połączeniu
cząsteczek gipsu wewnątrz zaimpregno-
wanego włókna szklanego (fot. 22-23).

Kolejną czynnością jest odmierzenie

na modelu odpowiedniej długości włók-
na, które jest potrzebne do wykonania
wzmocnienia konstrukcji. Włókno moż-
na odmierzyć przy pomocy gumki biuro-
wej, suwmiarki lub linijki. Najłatwiejszą
metodą jest zastosowanie gumki biuro-
wej, ponieważ nie tylko odmierza ona
odcinek luki, ale i uwzględnia wygięcie
włókna w przęśle oraz dopasowanie
w opracowanych zębach. Należy przeciąć
gumkę biurową i przyłożyć jeden koniec
do powierzchni dystalnej siekacza bocz-
nego, nadając jej taki kształt, jaki będzie

fot. ar

chiwum autor

ki

1

2

3

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

4

2

/ 2 0 1 1

41

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

miała konstrukcja wykonana z włókna
szklanego, a później odciąć jej nadmiar
(fot. 24-25). Następnie trzeba odciąć taką
samą długość włókna szklanego, jaką
ma gumka (fot. 26 i 27).



KONTAKT

e-mail: [e-mail]

Piśmiennictwo
1. Boczkowska A., Kapuściński J., Lindemann Z.,

Witemberg-Perzyk D., Wojciechowski S.:
Kompozyty, Wydawnictwo Oficyna Wydaw-
nicza Politechniki Warszawskiej 2003.

2. Bukowska D.: Włókno szklane w stomatologii

estetycznej, „Mag. Stom.”, nr 7-8/2000, s. 30.

3. Murr C.H.: Przygotowanie modeli ze słupka-

mi, „Dent. Labor”, nr 1/2009, s. 50.

4. Ciaputa T.: Modele podstawą dobrej jakości

prac, „Nowocz. Tech. Dentyst.”, nr 1/2007,
s. 26.

5. Craig R., Powers J., Wataha J.: Materiały sto-

matologiczne, Wydawnictwo Urban&Partner,
Wrocław 2000, passim.

6. Fidecki M., Jodkowska E.: Tymczasowe

zaopatrzenie poekstrakcyjnego braku zęba
pojedynczego z zastosowaniem włókna szkla-
nego, „Mag. Stom.”, nr 2/2008, str. 36.

7. Freilich M., Meiers J., Goldberg A.: Uzupełnie-

nia protetyczne wykonane z preimpregnowane-

go kompozytu, wzmocnionego włóknami szkla-
nymi, „Quintessence Lek. Stom.”, nr 3/1999.

8. Galasińska-Landsbergerowa J.: Protetyka

stomatologiczna, Warszawa, 1958, str. 9.

9. Hędzelek W., Gajdus P., Leda H.: Wpływ wy-

branych wysokowytrzymałych włókien sztucz-
nych o modyfikowanej i niemodyfikowanej
powierzchni na właściwości mechaniczne
polimetakrylanu metylu, „Protet. Stom.”,
nr 50/2000 str. 161-165.

10. Hohmann A., Hielscher W.: Mosty – kompen-

dium techniki dentystycznej, Wydawnictwo
Kwintesencja, Warszawa 1999, str. 7.

11. Jamróz-Wilkońska L.: Mosty kompozytowe

wzmacniane włóknami (FRC) wykonywane
metodą bezpośrednią i pośrednią, „Por.
Stom.”, nr 2/2006, str. 4, passim.

12. Jasek A.: Mikrosilniki protetyczne, „Twój Prz.

Stom.”, nr 4/2004, str. 16.

13. Krawczyk P.: Włókna szklane Stick, „Nowocz.

Tech. Dentyst.”, nr 1/2008.

14. Kordasz P., Wolanek Z.: Materiałoznawstwo

protetyczno-stomatologiczne, Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 1967, str. 24-27.

15. Linca-Szcześniak M.: Masy wyciskowe –

podział i zastosowanie, „Twój Prz. Stom.”,
nr 3/2007.

16. Mackiewicz K.: Wyciski przy wykonywaniu

protez stałych – uwagi praktyczne, „Protet.
Stom.”, nr 2/1994.

17. Majewski S.: Rekonstrukcja zębów uzupełnie-

niami stałymi, Wydawnictwo Stomatologicz-
ne SZS-W, Kraków 2005, str. 181-183.

18. Materiały promocyjne: Włókna szklane Stick-

Tech prezentacja dla techników dentystycz-
nych, Firma Poldent, ul. Jana Pawła II 80,
lokal VI, 00-175 Warszawa.

19. Pąsiek S., Marciszewski M.: Wybrane

przypadki zastosowania stałych uzupełnień
protetycznych wykonywanych z kompozytu
wzmocnionego włóknem szklanym, „Stom.
Współcz.”, nr 3/2000, str. 12.

20. Plich J.: Tymczasowe zaopatrzenie poekstrak-

cyjnego braku zęba pojedynczego z zasto-
sowaniem włókna szklanego, „Mag. Stom.”,
nr 2/2008, str. 36.

21. Raszewski Z.: Właściwości materiałów do izo-

lacji, „Nowocz. Tech. Dentyst.”, nr 1/2006,
str. 24.

22. Romanowicz M.: Przedmiot „protetyka sto-

matologiczna”, prezentacja multimedialna,
„Mosty”.

23. Rosenstiel S., Land M., Fijimoto J.: Współcze-

sne protezy stałe, Lublin 2002.

24. Schmitz R.: Przewodnik po gipsach den-

tystycznych, „Dent. Labor.”, nr 1/2000,
str. 57-58.

25. Spiechowicz E.: Protetyka stomatologiczna,

Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2006, str. 467.