maj 2014

ISSN 1734-4980

W y j a ś n i e n i a – i n t e r p r e t a c j e – p r a k t y k a

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

ZESZYTY

ZALICZKA NA POCZET

WYNAGRODZENIA
Od otrzymanej przez pracownika

w okresie jego przebywania na

urlopie bezpłatnym zaliczki na poczet

przyszłego wynagrodzenia należy

opłacić składki na ubezpieczenia

społeczne. Zaliczka jest także

podstawą do obliczenia składki na

ubezpieczenie zdrowotne.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ SKŁADKOWA

LIKWIDATORA FIRMY
Likwidator nie jest członkiem zarządu

osoby prawnej, a więc nie może tak

jak członek zarządu odpowiadać za

długi składkowe spółdzielni, której

działalność ma zakończyć.
SĄDOWE PRZYWRÓCENIE

DO PRACY
W sporach ze stosunku pracy sąd

może wydać wyrok przywracający

pracownika do pracy na poprzednich

warunkach. Zasądza przy tym

jednocześnie wypłatę wynagrodzenia

za okres pozostawania bez pracy.

Takie orzeczenie wiąże się z wieloma

dodatkowymi obowiązkami wobec

ZUS, które pracodawca musi

w konkretny sposób i w odpowiednim

terminie zrealizować.
OKRES WYCZEKIWANIA PO STAŻU
Stypendyści w okresie odbywania

szkolenia, stażu lub przygotowania

zawodowego w miejscu pracy na

podstawie skierowania wydanego

przez powiatowy urząd pracy lub

inny podmiot kierujący nie podlegają,

nawet dobrowolnie, ubezpieczeniu

chorobowemu. Odbyty staż nie

skraca zatem okresu wyczekiwania na

świadczenia chorobowe.

w   n u m e r z e m . i n . :

4

6–7

3

1 0

Sąd może rozstrzygnąć, czy pracownikowi

przysługują świadczenia wypadkowe

Brak protokołu powypadkowego nie oznacza, że zdarzenie nie było wypadkiem

przy pracy. Kwestię tę może ustalić sąd w postępowaniu dowodowym.

Taką uchwałę podjął Sąd Najwyższy 11 lutego 2014 r. (sygn. akt I UZP 4/13).

Sprawa dotyczyła pracownika firmy budowlanej, który w czasie pracy na budowie uległ

wypadkowi (i został uderzony w głowę metalowym prętem ciągniętym przez koparkę).

Pierwszą konsekwencją tego zdarzenia był rozcięty policzek i łuk brwiowy. Pracownik

był zatrudniony na tej budowie od 3 dni. Pracodawca nie zgłosił go jeszcze do ubez-

pieczenia i poprosił, aby zataił wypadek przy pracy. Pracownik zgodził się i w efekcie

nie sporządzono żadnej dokumentacji dotyczącej wypadku przy pracy. Zdarzenia

nie zgłoszono też do ZUS ani do inspekcji pracy. Po pewnym czasie, gdy pracodawca

opłacił już należne składki, pracownik zgłosił się do ZUS z wnioskiem o jednorazowe

odszkodowanie. ZUS odmówił przyznania mu świadczenia, wskazując, że nie została

przedstawiona dokumentacja wypadku przy pracy (brak protokołu powypadkowego).

Sąd I instancji nie zgodził się z ZUS

Sąd I instancji, rozpatrując odwołanie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego,

zmienił decyzję ZUS i przyznał pracownikowi jednorazowe odszkodowanie. Od tego orze-

czenia Zakład złożył apelację, wskazując, że w związku z brakiem protokołu powypadko-

wego sąd nie może już orzekać o świadczeniach z ubezpieczenia wypadkowego. Pracownik

powinien dochodzić ewentualnych roszczeń od pracodawcy na drodze postępowania

w sprawie pracowniczej, ale już nie od ZUS. Sąd apelacyjny powziął w sprawie wątpliwo-

ści prawne i zdecydował się zadać pytanie Sądowi Najwyższemu, czy dane zdarzenie jest

wypadkiem przy pracy, w sytuacji gdy nie przedstawiono ZUS dokumentacji powypadkowej.

Rozstrzygnięcie SN daje możliwość dochodzenia

przed sądem świadczeń wypadkowych

Sąd Najwyższy w uchwale z 11 lutego 2014 r. stwierdził, że w postępowaniu prowadzonym

na skutek odwołania od decyzji organu rentowego, odmawiającej przyznania prawa do

jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z powodu nieprzedstawienia

przez ubezpieczonego protokołu powypadkowego, sąd ubezpieczeń społecznych jest upraw-

niony do dokonywania oceny, czy dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy (art. 22 ust. 1

pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych – tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.).

W a ż n e

Fakt nieprzedstawienia przez pracodawcę dokumentacji wypadkowej ZUS nie

pozbawia pracownika możliwości dochodzenia przed sądem świadczeń z ubezpieczenia

wypadkowego. Chodzi tu o przypadek, gdy wykaże, że faktycznie był zatrudniony na

podstawie stosunku pracy lub na innej podstawie (np. umowy cywilnoprawnej), dającej

tytuł do ubezpieczenia wypadkowego. Brak dokumentacji uzupełni sąd w postępowaniu

dowodowym. Jest on uprawniony do rozstrzygnięcia, czy dane zdarzenie było wypadkiem

przy pracy i czy pracownikowi przysługują z tego tytułu świadczenia wypadkowe.

„

„

Michał Culepa

specjalista w zakresie prawa pracy

Aktualności

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH MAJ 2014

|

2

O D R E D A K C J I

SZANOWNI CZYTELNICY,

przypominam, że w tym miesiącu za kwiecień płatnicy

muszą opłacić składkę wypadkową na nowy rok składkowy.

Ci płatnicy, którym składkę tę ustala ZUS, powinni otrzymać

do końca kwietnia zawiadomienie z ZUS. Jeśli nie dostali

takiej informacji, muszą zwrócić się do Zakładu z wnioskiem

o podanie obowiązującej stopy składek. W numerze zamieś-

ciliśmy wzór takiego pisma.

W maju ważną kwestią dla pracodawców tworzących ZFŚS

jest przelanie pierwszej transzy środków na fundusz socjalny.

W dodatku specjalnym poruszamy tę tematykę, poszerzając

o poprawne i wadliwe wydatkowanie kwot z funduszu, co

przekłada się na obowiązki składkowe płatnika.

Krystyna Trojanowska

Kierownik grupy czasopism:

Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Redaktor prowadząca: Krystyna Trojanowska

Wydawca: Marlena Prószyńska

Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski

Korekta: Zespół

E-mail: [e-mail]

Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk

ISSN: 1734-4980

Druk: Paper&Tinta

Nakład: 4000 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Tel. [phone], faks 22 617 60 10

e-mail: [e-mail]

NIP: 526-19-92-256

Numer KRS: 0000098264

– Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,

Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy

Rejestrowy

Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Materiały drukowane w „Zeszytach Ubezpieczeń

Społecznych” wraz z innymi elementami subskrypcji

chronione są prawem autorskim. Wykorzystanie tych

materiałów wymaga zgody wydawcy. Zakaz ten nie

dotyczy cytowania ze wskazaniem autora oraz źródła.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za

zastosowanie zawartych w „Zeszytach Ubezpieczeń

Społecznych” lub w innych elementach subskrypcji

informacji, wskazówek, przykładów itp. do

konkretnych przypadków.

Zeszyty ubezpieczeń społecznych

Nowe jednorazowe odszkodowania

za wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. ZUS wypłaci ustalone na ten okres

stawki jednorazowych odszkodowań wypadkowych. Ich kwoty są na wyższym

poziomie niż w zeszłym roku.

Dodatkowo dla Czytelników:

•

Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace

– z nowościami w ubezpieczeniach

społecznych

•

Bezpłatne wydanie online z archiwum

dostępne na www.e.zeszytyus.pl

•

Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl

z aktualnymi wskaźnikami i stawkami

•

Możliwość zadania pytania ekspertowi

– odpowiedzi na łamach publikacji

•

Bezpłatny dodatek specjalny omawiający

wybrane zagadnienia związane z rozlicza-

niem ubezpieczeń społecznych

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje

ubezpieczonemu, który wskutek wypadku

przy pracy lub choroby zawodowej doznał

stałego lub długotrwałego uszczerbku na

zdrowiu. Może ono zostać przyznane rów-

nież członkowi rodziny ubezpieczonego,

który zmarł wskutek wypadku przy pracy

lub choroby zawodowej.

Stały lub długotrwały uszczerbek na

zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem

przy pracy lub chorobą zawodową ustala

lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekar-

ska. Lekarz orzecznik lub komisja lekarska

ustala również niezdolność do pracy oraz

jej związek z wypadkiem przy pracy lub

chorobą zawodową, a także związek śmierci

ubezpieczonego lub rencisty z takim wypad-

kiem lub chorobą.

Zgodnie z przepisami ustawy wypadkowej

przyznanie lub odmowa przyznania jedno-

razowego odszkodowania oraz ustalenie

jego wysokości następuje w drodze decyzji,

którą ZUS wydaje w ciągu 14 dni od dnia:

„

y

otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika

lub komisji lekarskiej albo

„

y

wyjaśnienia ostatniej okoliczności nie-

zbędnej do wydania decyzji.

Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone

prawo do jednorazowego odszkodowania

oraz jego wysokość, ZUS dokonuje z urzę-

du wypłaty odszkodowania w terminie

30 dni.

Wysokość kwot jednorazowych odszkodowań od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r.

Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (art. 12 ust. 1 ustawy

wypadkowej)

730 zł

Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego

uszczerbku co najmniej o 10 pkt procentowych (art. 12 ust. 2 ustawy wypadkowej)

730 zł

Z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji

ubezpieczonego (art. 12 ust. 3 ustawy wypadkowej)

12.755 zł

Z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji

wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty (art. 12 ust. 4 ustawy wypadkowej)

12.755 zł

Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubez-

pieczonego bądź rencisty (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy wypadkowej)

65.701 zł

Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczo-

nego lub rencisty inny niż małżonek bądź dziecko (art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy wypadkowej)

32.851 zł

Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej

dzieci zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty oraz 12.755 zł z tytułu zwiększenia tego odszko-

dowania przysługującego na każde z tych dzieci (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy wypadkowej)

65.701 zł

Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci

zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty i 12.755 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania

przysługującego na drugie oraz każde następne dziecko (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy wypadkowej)

65.701 zł

Gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie

inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty, każdemu z nich niezależnie od

odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom (art. 14 ust. 3 ustawy wypadkowej)

12.755 zł

Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżo-

nek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty i 12.755 zł z tytułu zwiększenia tego

odszkodowania przysługującego na drugiego oraz każdego następnego uprawnionego (art. 14

ust. 4 ustawy wypadkowej)

12.755 zł

PODSTAWA PRAWNA:

art. 12, art. 14 ust. 1–4 i ust. 9, art. 15

i art. 16 ustawy z 30 października 2002 r.

o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.),

obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej

z 26 lutego 2014 r. w sprawie wysokości kwot jedno-

razowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy

lub choroby zawodowej (M.P. z 2014 r. poz. 187).

„

„

Andrzej Zając

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Kup książkę

Aktualności

3

|

MAJ 2014

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Zaliczka wypłacona na poczet wynagrodzenia rodzi obowiązki

wobec ZUS

W maju za kwiecień trzeba opłacić składkę wypadkową ustaloną

na nowy rok składkowy

Płatnik, który do 30 kwietnia danego roku nie otrzymał z ZUS informacji o doty-

czącej go w nowym roku składkowym stopie składek wypadkowych, powinien

zwrócić się do jednostki organizacyjnej ZUS, właściwej ze względu na swoją

siedzibę, o podanie wysokości obowiązującej go stopy składek.

Tematykę nowych składek wypadkowych

poruszaliśmy już w numerze specjalnym do

kwietniowego wydania „Zeszytów Ubez-

pieczeń Społecznych”. W tym wydaniu

pragniemy jedynie zasygnalizować, jak

mają postąpić płatnicy, którym ZUS powi-

nien do 20 kwietnia ustalić obowiązującą

stopę składek wypadkowych, przesyłając

stosowne zawiadomienie, a tego nie uczynił.

Otóż, w takiej sytuacji, płatnik, któremu do

końca kwietnia ZUS nie przesłał informa-

cji, powinien niezwłocznie zwrócić się do

Zakładu o podanie wysokości obowiązującej

go stopy składek. Do celów dowodowych

wskazane jest, aby wystąpienie takie miało

formę pisemną. Jak je poprawnie sporządzić,

wskazujemy w zamieszczonym wzorze.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 28–36 ustawy z 30 października 2002 r.

o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych (tekst. jedn.:

Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.),
rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej

z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania

stopy procentowej składki na ubezpieczenie

społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób

zawodowych w zależności od zagrożeń zawodo-

wych i ich skutków (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r.

poz. 878).

„

„

Bogdan Godzisz

specjalista w zakresie

ubezpieczeń społecznych

Od otrzymanej przez pracownika w okresie jego przebywania na urlopie bezpłatnym

zaliczki na poczet przyszłego wynagrodzenia należy opłacić składki na ubezpieczenia

społeczne. Zaliczka jest także podstawą do obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Takie stanowisko wyraził ZUS w interpreta-

cji indywidualnej z 4 lutego 2014 r. (decyzja

nr 28.). W uzasadnieniu podał, iż podstawę

wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

pracowników stanowi przychód w rozumieniu

przepisów o podatku dochodowym od osób

fizycznych uzyskiwany z tytułu zatrudnienia

w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem

wynagrodzenia za czas niezdolności do pra-

cy wskutek choroby lub odosobnienia oraz

zasiłków (art. 18 ust. 1 ustawy z 13 paździer-

nika 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecz-

nych, zwanej ustawą systemową). Z podstawy

wymiaru składek wyłączone są także przychody

wymienione w rozporządzeniu ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w spra-

wie szczegółowych zasad ustalania podstawy

wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe, zwanym rozporządzeniem składko-

wym. W powołanym rozporządzeniu zalicz-

ka na poczet przyszłego wynagrodzenia nie

została wymieniona jako przychód wyłączony

z podstawy wymiaru składek. W konsekwen-

cji stanowi ona podstawę wymiaru składek

na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie

zdrowotne, a składki na ubezpieczenia powin-

ny zostać od tego przychodu uwzględnione

w dokumentach rozliczeniowych składanych

za miesiąc, w którym dojdzie do faktycznej

jego wypłaty. Pracodawca, jako płatnik skła-

dek, jest zobowiązany składać za pracownika

przebywającego na urlopie bezpłatnym imien-

ny raport ZUS RSA z kodem pracowniczym

(01 10 XX), podając okres udzielonego urlo-

pu z kodem świadczenia przerwy 111 (urlop

bezpłatny). Raport ten jest składany za każdy

miesiąc przebywania pracownika na urlopie

bezpłatnym. W sytuacji gdy w okresie prze-

bywania na urlopie bezpłatnym pracownik

otrzymuje zaliczkę na poczet przyszłego

wynagrodzenia, to oprócz raportu ZUS RSA

z wykazanym urlopem bezpłatnym pracodawca

powinien za niego składać raport ZUS RCA

z kodem ubezpieczenia 01 10 XX i od kwoty

wypłacanej zaliczki naliczać oraz opłacać skład-

ki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r.

o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.),
rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej

z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych

zasad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U.

nr 161, poz. 1106 ze zm.),
§ 1 ust. 1 pkt 12 i 14 rozporządzenia ministra

pracy i polityki społecznej z 23 października

2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń

do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia

zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych

i imiennych raportów miesięcznych korygujących,

zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych

i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń

danych o pracy w szczególnych warunkach lub

o szczególnym charakterze oraz innych dokumen-

tów (Dz.U. nr 186, poz. 1444 ze zm.).

„

„

Andrzej Radzisław

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Wzór pisma płatnika składek o podanie obowiązującej go stopy procentowej składek

wypadkowych

„Redpol” sp. z o.o.

Lublin, 2 maja 2014 r.

ul. Akademicka 15

20-033 Lublin

NIP: 643000654

REGON: 023117600

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

ul. Altanowa 33

20-819 Lublin

Z uwagi na to, że do dnia dzisiejszego nie otrzymaliśmy informacji o obowiązującej nas w okresie

od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. stopie procentowej składek na ubezpieczenie wypadko-

we, uprzejmie prosimy o jej niezwłoczne podanie, tak abyśmy składki od wypłat dokonanych

w kwietniu 2014 r. mogli naliczyć już według aktualnej stopy procentowej. Nadmieniam, że

podlegamy wpisowi do rejestru REGON, w 2013 roku zgłaszaliśmy do ubezpieczenia wypadkowego

przeciętnie 34 osoby oraz składaliśmy deklarację ZUS IWA za lata 2011–2013, a więc zgodnie

z art. 28 ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.) stopę składki

wypadkowej na wspomniany okres powinien ustalić dla nas Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Prezes zarządu

Bogdan Sidoruk

Kup książkę