Ustalanie stopy procentowej składki 

wypadkowej na nowy rok składkowy

Od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. małe, średnie i duże przed-

siębiorstwa będą opłacały składkę na ubezpieczenie wypadkowe na 

niezmienionych zasadach. Niektóre firmy określą ryczałtową stawkę tej 

składki, innym przedsiębiorstwom należność tę ustali ZUS. W tym celu 

prześle stosowne zawiadomienie. 

Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na cały rok skład-

kowy. Jednak rok ten w ubezpieczeniu wypadkowym nie pokrywa się z rokiem 

kalendarzowym. Obejmuje on okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku 

następnego. Prawidłowe ustalenie wysokości stopy procentowej składki na ubezpie-

czenie wypadkowe na początku roku składkowego jest zatem bardzo istotne. Stopa ta 

obowiązuje bowiem w takiej samej wysokości przez cały rok składkowy (od 1 kwiet-

nia 2014 r. do 31 marca 2015 r.) bez względu na to, czy u danego płatnika składek 

zaszły jakieś zmiany, np. czy zmieniła się liczba osób podlegających ubezpieczeniu 

wypadkowemu, czy też zmienił się rodzaj prowadzonej przez niego działalności 

(zmiana numeru REGON). 

1. ZMIANA STANU ZAŁOGI

Płatnik składek ustalił, że w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2014 r. składki 

wypadkowe powinien liczyć według stopy wynoszącej 2,53%. Z uwagi na sezonowość produkcji 

od 1 maja 2014 r. stan załogi zmniejszy się z 25 do 7 osób. Zmiana ta nie będzie jednak miała 

wpływu na wysokość stopy składek wypadkowych, które do końca roku składkowego (31 marca 

2015 r.) powinny być liczone według dotychczasowej stawki, tj. 2,53%.

Należy podkreślić, że ustalona dla płatnika stopa procentowa składki na ubezpieczenie 

wypadkowe obowiązuje przy wyliczaniu należnych składek za wszystkich ubezpieczo-

nych, zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego przez tego płatnika, bez względu 

na tytuł ubezpieczeń. 

Trzeba pamiętać, że ustaloną stopę procentową składki wypadkowej płatnicy zastosują 

dopiero od wszystkich wypłat dokonanych na rzecz swych ubezpieczonych po 31 marca 

2014 r., bez względu na to, za jaki okres wypłaty te przysługują.

2. PÓŹNIEJSZA WYPŁATA PREMII

W firmie „Awangarda” wypłacane są premie kwartalne w terminie do 10. dnia miesiąca 

następującego po upływie danego kwartału. W poprzednim roku składkowym, trwającym 

od 1 kwietnia 2013 r. do 31 marca 2014 r., płatnik rozliczał składki wypadkowe 

z zastosowaniem stopy wynoszącej 1,93%. W roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 

2014 r. obowiązywać go będzie stopa wynosząca 2,80%. 

W tym roku premia za I kwartał 2014 roku zostanie wypłacona pracownikom 7 kwietnia.

Oznacza to, że składki na ubezpieczenie wypadkowe od premii powinny być liczone według 

stopy wynoszącej 2,80%, mimo że premia ta przysługuje za okres przypadający na stary rok 

składkowy, w którym obowiązywała niższa stopa procentowa składek.

Niektórzy pracodawcy muszą ustalić składkę wypadkową sami. Inni mogą poczekać 

do 20 kwietnia na informację w tej sprawie z ZUS, kwestię tę prezentujemy w tabeli 

na str. 2.

issn 1734-4980

W y j a ś n i e n i a   –   i n t e r p r e t a c j e   –   p r a k t y k a

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

ZESZYTY

numer 

specjalny

WAŻNA PRZECIĘTNA LICZBA  

OSÓB UBEZPIECZONYCH Jednym 

z czynników decydujących o tym, 

czy dany płatnik musi sam ustalić 

obowiązującą go stopę składek 

wypadkowych na nowy rok składkowy, 

czy też stopę tę ustali mu ZUS, jest 

przeciętna liczba ubezpieczonych 

w poprzednim roku kalendarzowym. 

Brane są jednak pod uwagę tylko 

osoby podlegające ubezpieczeniu 

wypadkowemu.

1. DZIEŃ UBEZPIECZENIA 

WYPADKOWEGO WARUNKUJE 

WLICZENIE OSOBY DO LICZBY 

UBEZPIECZONYCH Przy ustalaniu 

przeciętnej liczby ubezpieczonych 

należy wziąć pod uwagę osoby 

podlegające ubezpieczeniu 

wypadkowemu w ciągu 

poszczególnych miesięcy poprzedniego 

roku kalendarzowego. Przepisy 

nie określają minimalnego okresu, 

przez który dana osoba powinna 

ubezpieczeniu temu podlegać. 

Zatem bierze się pod uwagę także 

osoby podlegające ubezpieczeniu 

wypadkowemu choćby przez jeden 

dzień w danym miesiącu.

NIEKTÓRYCH OSÓB SIĘ 

NIE UWZGLĘDNIA Jeśli płatnik 

wypłaca pracownikowi lub 

zleceniobiorcy wynagrodzenie 

w następnym miesiącu po 

wyrejestrowaniu go z ubezpieczeń, 

to w tym miesiącu nie uwzględnia tej 

osoby w liczbie osób podlegających 

ubezpieczeniu wypadkowemu. Osoba 

ta nie ma statusu ubezpieczonego, 

mimo że od otrzymywanego 

wynagrodzenia płatnik musi potrącić 

składki ubezpieczeniowe.

w   n u m e r z e

   2

   2

   3

 

 

PRZYKŁ

AD

 

 

PRZYKŁ

AD

Numer specjalny

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH   KWIECIEŃ 2014 

|

 

2

3. STATUS PŁATNIKA SKŁADEK NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Joanna S. od 1 czerwca 2013 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego 

tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako 

płatnik składek zgłosiła się od 1 czerwca 2013 r. Równocześnie zgłosiła do obowiązkowych 

ubezpieczeń społecznych siebie oraz osobę współpracującą. Następnie od 15 lipca 2013 r. zgłosiła 

do ubezpieczeń społecznych 3 pracowników.

Liczba ubezpieczonych w poszczególnych miesiącach 2013 roku była zatem następująca: 

y

y

w czerwcu – 2, 

y

y

w lipcu – 5,

y

y

w sierpniu – 5,

y

y

we wrześniu – 5,

y

y

w październiku – 5, 

y

y

w listopadzie – 5,

y

y

w grudniu – 5.

Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 

2013 roku wynosiła 32. Liczba ubezpieczonych do celów ustalenia składki na ubezpieczenie 

wypadkowe na rok składkowy trwający od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. wynosi 5.

Została obliczona w następujący sposób:

32 (liczba ubezpieczonych z poszczególnych miesięcy 2013 roku) : 7 (liczba miesięcy, w których 

prowadząca działalność była w 2013 roku płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe) = 

4,57; po zaokrągleniu do jedności 5.

4. PRZERWA W OPŁACANIU SKŁADEK WYPADKOWYCH

Firma „Kantata” spółka z o.o. jako płatnik składek była zarejestrowana w ZUS w okresie od 1 stycznia 

do 31 marca 2013 r. i następnie od 1 października do 31 grudnia 2013 r. W ciągu poszczególnych 

miesięcy 2013 roku zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego następującą liczbę ubezpieczonych: 

y

y

w styczniu – 6,

y

y

w lutym – 6,

y

y

w marcu – 11,

y

y

w październiku – 25,

y

y

w listopadzie – 25,

y

y

w grudniu – 2

7. 

W tym przypadku przy ustalaniu liczby miesięcy nie uwzględnia się okresu od 1 kwietnia 

do 30 września 2013 r., w którym spółka z o.o. nie była zarejestrowana w ZUS, a tym samym 

nie była płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe. Suma ubezpieczonych podlegających 

ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2011 roku wyniosła 100.

Liczba ubezpieczonych do celów ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy 

trwający od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2014 r. wynosi 17.

Została obliczona w następujący sposób:

100 (liczba ubezpieczonych z poszczególnych miesięcy 2013 roku) : 6 (liczba miesięcy, w których 

spółka z o.o. była w 2013 roku płatnikiem składek na  ubezpieczenie wypadkowe) = 16,66; 

po zaokrągleniu do jedności 17.

5. REJESTRACJA W ZUS BEZ STATUSU PŁATNIKA SKŁADEK WYPADKOWYCH

„Mikron” spółka akcyjna jako płatnik składek zarejestrowała się w ZUS z dniem 1 września 2013 r. 

Liczba ubezpieczonych w poszczególnych miesiącach 2013 roku była następująca: 

y

y

we wrześniu – 18,

y

y

w październiku – 0,

y

y

w listopadzie – 0,

y

y

w grudniu – 8.

 

 

 

PRZYKŁ

ADY

Ważna przeciętna liczba  

osób ubezpieczonych

Z tabeli obok wynika, że jednym z czyn-

ników decydujących o tym, czy dany 

płatnik musi sam ustalić obowiązującą 

go stopę składek wypadkowych na nowy 

rok składkowy, czy też stopę tę ustali mu 

ZUS, jest przeciętna liczba ubezpieczonych 

w poprzednim roku kalendarzowym. Brane 

są jednak pod uwagę tylko osoby podlega-

jące ubezpieczeniu wypadkowemu.

Płatnik ustala liczbę 

ubezpieczonych 

Liczbę ubezpieczonych ustala się jako ilo-

raz sumy ubezpieczonych podlegających 

ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu 

poszczególnych miesięcy poprzedniego roku 

kalendarzowego i liczby miesięcy, przez 

które płatnik składek był w poprzednim 

roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co 

najmniej 1 dzień. 

W liczbie miesięcy uwzględnia się tylko te 

miesiące, w których płatnik co najmniej 

1 dzień był płatnikiem składek na ubezpie-

czenie wypadkowe w rozumieniu przepisów 

ustawy z 13 października 1998 r. o systemie 

ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. 

z 2013 r. poz. 1442 ze zm. – zwanej dalej 

ustawą systemową), w których co najmniej 

1 ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu 

wypadkowemu. Liczba ubezpieczonych podle-

ga zaokrągleniu do jedności w górę, jeśli koń-

cówka jest większa lub równa 0,5 lub w dół, 

jeśli jest mniejsza od 0,5 (przykłady 3–6).

Jeden dzień ubezpieczenia 

wypadkowego wystarcza

Płatnicy często zgłaszają wątpliwości, czy 

w liczbie ubezpieczonych uwzględniać 

osoby, które w danym miesiącu podlegały 

ubezpieczeniu wypadkowemu tylko przez 

jeden dzień. Otóż zgodnie z art. 28 ust. 3 

ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpie-

czeniu społecznym z tytułu wypadków przy 

pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: 

Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm., 

zwanej dalej ustawą wypadkową) wynika, 

że przy ustalaniu przeciętnej liczby ubez-

pieczonych należy wziąć pod uwagę osoby 

podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu 

w ciągu poszczególnych miesięcy poprzed-

niego roku kalendarzowego. Przepis ten nie 

określa minimalnego okresu, przez który 

dana osoba powinna ubezpieczeniu temu 

podlegać. Oznacza to, że w obliczeniach bie-

rzemy pod uwagę także osoby podlegające 

ubezpieczeniu wypadkowemu choćby przez 

jeden dzień w danym miesiącu.

Osoba podlega ubezpieczeniu 

wypadkowemu z dwóch tytułów

Kolejne wątpliwości płatników dotyczą 

sytuacji, gdy określona osoba podlega 

ubezpieczeniu wypadkowemu w jednym 

miesiącu np. dwukrotnie: z tytułu umowy 

ZUS ustali stopę procentową 

składek wypadkowych 

płatnikom, którzy łącznie:

ZUS nie ustali stopy procentowej składek wypadkowych 

płatnikom, którzy (płatnicy ci ustalają ją samodzielnie):

y

y

zgłaszali do ubezpieczenia 

wypadkowego w poprzednim 

roku kalendarzowym (2013) 

średnio co najmniej 10 osób,

y

y

podlegają wpisowi do rejestru 

REGON oraz

y

y

mieli obowiązek złożenia dru-

ku ZUS IWA za kolejne 3 lata 

poprzedzające dany rok skład-

kowy (aktualnie więc za lata 

2011–2013).

y

y

podlegają wpisowi do rejestru REGON, zgłaszali w 2013 roku 

do ubezpieczenia wypadkowego średnio nie więcej niż 9 osób,

y

y

nie podlegają wpisowi do rejestru REGON – bez względu na 

liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego,

y

y

podlegają wpisowi do rejestru REGON zgłaszający w 2013 roku 

do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie co najmniej 

10 osób, którzy byli zwolnieni z obowiązku składania deklaracji 

ZUS IWA przez przynajmniej jeden rok w ciągu ostatnich 3 lat 

kalendarzowych, tj. w okresie 2011–2013,

y

y

zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób, 

podlegający wpisowi do rejestru REGON, którzy przed obowią-

zującym ich terminem opłacania składek nie otrzymali z urzędu 

statystycznego zaświadczenia o wpisie do wspomnianego rejestru.

Kup książkę

3

 

|

 KWIECIEŃ 2014

 

 ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Wyłączenia z podstawy wymiaru składek

 

 

PRZYKŁ

ADY

W tym przypadku przy ustalaniu liczby miesięcy nie uwzględnia się 2 miesięcy – października 

i listopada 2013 roku, tj. miesięcy, w których płatnik składek był zarejestrowany w ZUS, ale 

nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, gdyż w tych miesiącach nie podlegał 

temu ubezpieczeniu ani jeden ubezpieczony. Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu 

wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2013 roku wyniosła 26.

Liczba ubezpieczonych do celów ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy 

trwający od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. wynosi 13:

Została obliczona w następujący sposób:

26 (liczba ubezpieczonych z poszczególnych miesięcy 2013 roku) : 2 (liczba miesięcy, w których 

spółka akcyjna była w 2013 roku płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe) = 13.

6. LICZBA MIESIĘCY BYCIA PŁATNIKIEM SKŁADEK NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE

Krzysztof K. od kwietnia 2013 roku prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu 

podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Liczba 

ubezpieczonych w poszczególnych miesiącach 2013 roku była następująca: w kwietniu – 1, 

w maju – 5, w czerwcu – 2, w lipcu – 4, w sierpniu – 6, we wrześniu – 3, w październiku – 4, 

w listopadzie – 2, w grudniu – 3. W celu ustalenia stopy procentowej składki wypadkowej 

w roku obowiązującym od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. płatnik ustalił, że zgłaszał 

do ubezpieczenia wypadkowego w 2013 roku średnio 3 ubezpieczonych.

Zostało to obliczone w następujący sposób:

30 (liczba ubezpieczonych z poszczególnych miesięcy 2013 roku) : 9 (liczba miesięcy, w których 

prowadzący działalność był w 2013 roku płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe) = 

3,33; po zaokrągleniu do jedności 3.

7. UMOWA O PRACĘ I UMOWA ZLECENIA

Od 2 do 10 lipca 2013 r. pan Jan B. wykonywał umowę zlecenia. Następnie od 20 lipca podpisał 

ze swym byłym zleceniodawcą umowę o pracę na czas nieokreślony. Przy ustalaniu liczby 

ubezpieczonych w lipcu 2013 roku pan Jan powinien być potraktowany jako jedna osoba, mimo że 

w miesiącu tym podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu dwukrotnie i to z dwóch różnych tytułów.

8. DWIE UMOWY ZLECENIA

W czerwcu 2013 roku Iwona Z. wykonywała w spółce z o.o. dwie umowy zlecenia. Pierwsza 

została zawarta na okres od 1 do 15 czerwca 2013 r., druga na okres od 17 do 27 

czerwca 2013 r. Z tytułu tych umów zlecenia Iwona Z. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu 

wypadkowemu. Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych w czerwcu 2013 roku należy uwzględnić tę 

osobę jako jednego ubezpieczonego.

9. DWA TYTUŁY DO UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO 

W sierpniu 2013 roku Jerzy K. podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu z dwóch tytułów. 

W okresie od 1 do 10 sierpnia 2013 r. z tytułu wykonywania umowy zlecenia, a w okresie 

od 20 do 31 sierpnia 2013 r. z tytułu wykonywania umowy o pracę. Przy ustalaniu liczby 

ubezpieczonych w sierpniu 2013 roku należy uwzględnić tę osobę jako jednego ubezpieczonego.

10. UMOWA CYWILNOPRAWNA I ETAT W JEDNYM CZASIE

Michał P. w okresie od 1 do 31 października 2013 r. wykonywał umowę zlecenia w „B&K” spółce 

z o.o., a od 11 października 2013 r. został przez tę samą firmę dodatkowo zatrudniony na 

podstawie umowy o pracę. Ustalając liczbę ubezpieczonych w październiku 2013 roku, Michała 

P. należy uwzględnić tylko raz. W tym miesiącu pomimo wykonywania umowy zlecenia podlegał 

on ubezpieczeniom jako pracownik. Wyjaśnijmy, iż w zakresie ubezpieczeń społecznych osoba, 

która z własnym pracodawcą zawrze umowę zlecenia (czy umowę o świadczenie usług, do której 

zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia albo umowy o dzieło lub 

takie umowy wykonuje na rzecz własnego pracodawcy), jest traktowana jak pracownik. Przychód 

z umowy cywilnoprawnej należy doliczyć do pracowniczego i od łącznej kwoty wykazywać składki 

w raporcie rozliczeniowym z kodem pracowniczym.

11. URLOP BEZPŁATNY PRACOWNIKA PRZEZ CZĘŚĆ MIESIĄCA

Rafał K. jest pracownikiem firmy budowlanej. W okresie od 5 do 31 marca 2013 r. przebywał na 

urlopie bezpłatnym. W związku z tym, że w marcu 2013 roku co najmniej przez 1 dzień osoba ta 

podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu, należy ją uwzględnić przy ustalaniu liczby ubezpieczonych 

w ciągu tego miesiąca.

12. URLOP BEZPŁATNY PRACOWNIKA PRZEZ CAŁY MIESIĄC

Mariusz S. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce z o.o. W okresie od 

1 do 30 września 2013 r. przebywał na urlopie bezpłatnym. Ustalając liczbę ubezpieczonych 

we wrześniu 2013 roku, płatnik nie uwzględnił tego pracownika, ponieważ nie podlegał on w tym 

miesiącu nawet przez dzień ubezpieczeniu wypadkowemu.

zlecenia, a następnie z umowy o pracę lub 

z tytułu umów na czas określony, między 

którymi wystąpiła przerwa. W takiej sytuacji 

,,obliczając liczbę ubezpieczonych, w ciągu 

miesiąca daną osobę uwzględnia się jako 

jednego ubezpieczonego – nawet jeśli pod-

lega ubezpieczeniu wypadkowemu z dwóch 

tytułów (przykłady 7–10).

Warto pamiętać, że podczas ustalania prze-

ciętnej liczby ubezpieczonych w poprzed-

nim roku kalendarzowym bierzemy pod 

uwagę miesiące, w których dana firma 

była zgłoszona w ZUS jako płatnik skła-

dek wypadkowych przez co najmniej jeden 

dzień, tzn. co najmniej jeden ubezpieczony 

podlegał temu ubezpieczeniu.

Niektórych osób nie uwzględnia się 

przy ustalaniu liczby ubezpieczonych

Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych nie 

bierze się pod uwagę osób, które:

1) podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu 

i rentowym, ale nie podlegają ubezpie-

czeniu wypadkowemu,

2) z danego tytułu podlegają tylko ubez-

pieczeniu zdrowotnemu,

3) nie podlegają ubezpieczeniom społecz-

nym i w konsekwencji ubezpieczeniu 

zdrowotnemu, np. studentów, którzy 

nie ukończyli 26 lat, zatrudnionych na 

podstawie umowy zlecenia,

4) przez cały miesiąc pobierały zasiłek 

macierzyński, zasiłek w wysokości zasił-

ku macierzyńskiego, przebywały na urlo-

pie wychowawczym, bezpłatnym, zostały 

powołane do odbycia zasadniczej służby 

wojskowej,

5) za które za dany miesiąc są rozliczane 

składki lub wykazywane świadczenia po 

ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecz-

nych (tj. w miesiącu, za który składany 

jest imienny raport miesięczny za daną 

osobę, nie podlegała ona ubezpieczeniu 

wypadkowemu nawet przez 1 dzień). 

Ustalając liczbę ubezpieczonych, trzeba 

pamiętać o okresach, w których dana oso-

ba podlega ubezpieczeniom społecznym. 

Okresy te są wymienione w art. 13 ustawy 

systemowej. Pracownicy podlegają ubez-

pieczeniom emerytalnemu, rentowym, 

chorobowemu i wypadkowemu od dnia 

nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. 

Zleceniobiorcy natomiast od dnia ozna-

czonego w umowie jako dzień rozpoczęcia 

jej wykonywania do dnia rozwiązania lub 

wygaśnięcia umowy. Jeśli zatem płatnik 

wypłaca pracownikowi wynagrodzenie 

w następnym miesiącu po wyrejestrowaniu 

go z ubezpieczeń, to w tym miesiącu nie 

uwzględnia tej osoby w liczbie osób pod-

legających ubezpieczeniu wypadkowemu. 

Osoba ta nie podlega już bowiem ubez-

pieczeniom, mimo że od otrzymywane-

go wynagrodzenia płatnik musi potrącić 

składki na ubezpieczenia społeczne, w tym 

na ubezpieczenie wypadkowe. Tak samo 

Kup książkę