Lipiec 2014

ISSN 1734-4980

W y j a ś n i e n i a – i n t e r p r e t a c j e – p r a k t y k a

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

ZESZYTY

SKŁADKI NA FP I FGŚP

ZA ZLECENIOBIORCĘ

Osoba

prowadząca jednoosobowo

działalność gospodarczą, która

jest jednocześnie zleceniodawcą

nie opłaca za zleceniobiorcę

składki tylko na jeden fundusz

pozaubezpieczeniowy – na Fundusz

Pracy. Jeśli jednak przedsiębiorca

zatrudnia i pracowników

i zleceniobiorców, musi zapłacić

składki na FP za osoby wykonujące

umowy zlecenia. Inaczej jest z

obowiązkiem opłacania należności na

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń

Pracowniczych.
SPŁATA ZALEGŁOŚCI Z TYTUŁU

SKŁADEK

Należności opłacone

przez płatnika za konkretny

okres rozliczeniowy, wskazany

w prawidłowo wypełnionej

dokumentacji płatniczej, powinny

być zaewidencjonowane przez ZUS

jako wpłaty za ten okres, niezależnie

od innych zadłużeń.
CHOROBA W TRAKCIE

SKRÓCONEGO OKRESU

WYPOWIEDZENIA

Pracodawca

może wypowiedzieć pracownikowi

umowę o pracę zawartą na

czas nieokreślony z powodu

ogłoszenia upadłości lub likwidacji

firmy albo z innych przyczyn

niedotyczących pracowników,

i skrócić 3-miesięczny okres

wypowiedzenia do 1 miesiąca.

Za pozostałą część wypowiedzenia

pracownikowi przysługuje wówczas

odszkodowanie. Pobieranie

odszkodowania nie pozbawia

pracownika prawa do świadczeń

chorobowych

w   n u m e r z e m . i n . :

6–7

4

3

Pracodawca może zlecić kontrolę ZUS

ZLA firmie zewnętrznej

Kontrole prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy mogą

przeprowadzać pracodawcy (płatnicy składek), którzy zgłaszają do ubezpiecze-

nia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Może też je przeprowadzić ZUS

– jeśli wniosek o to złoży mniejszy pracodawca, który sam nie jest upoważniony

do takiej weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego

przez swoich pracowników. Firma może też powierzyć zewnętrznemu podmioto-

wi kontrolę właściwego wykorzystywania przez pracownika ZUS ZLA.

Obowiązujące przepisy nie wskazują stosunku prawnego, jaki powinien łączyć osobę kon-

trolującą z płatnikiem składek. Nie wyłączają też możliwości przeprowadzenia kontroli przez

osobę niezwiązaną stosunkiem prawnym bezpośrednio z płatnikiem, np. przez pracownika

podmiotu, któremu płatnik powierzył dokonanie tej czynności. Odrębne od podstawy prawnej

(w rozumieniu prawnopracowniczym lub cywilnoprawnym) wykonanie na rzecz płatnika

czynności polegającej na przeprowadzeniu kontroli wykorzystywania zwolnienia lekarskiego

są kwestie związane z umocowaniem do jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że upoważ-

nienie osoby przeprowadzającej kontrolę musi pochodzić bezpośrednio od płatnika składek.

Ponadto w przypadku powierzenia sprawdzenia chorującego pracownika podmiotowi

zewnętrznemu – oprócz odpowiedniego upoważnienia – pracodawca musi zadbać, aby nie

zostały naruszone przepisy o ochronie danych osobowych. Mimo że zleca firmie zewnętrznej

weryfikację prawidłowości wykorzystywania zwolnienia chorobowego, nadal to on pozostaje

administratorem danych osobowych swoich pracowników. Podmiot zewnętrzny może prze-

twarzać dane wyłącznie w celu i zakresie przewidzianym w umowie (art. 31 ust. 2 ustawy

o ochronie danych osobowych). Co trzeba podkreślić, w zakresie przestrzegania przepisów

o ochronie danych osobowych, podmiot, który pracodawca upoważnił do przeprowadzenia

kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, ponosi odpowiedzialność

jak administrator danych (art. 31 ust. 3 ustawy o ochronie danych osobowych). Ponadto

firma zewnętrzna, która sprawdza chorującego pracownika, nie ma możliwości jakiego-

kolwiek wykorzystania uzyskanych w ten sposób danych do własnych celów czy potrzeb.

W a ż n e

Firma specjalizująca się w weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich nie

ma prawa pozyskiwać informacji od lekarza, u którego leczy się kontrolowany pracownik.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 68 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego

w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 159),
art. 13 i art. 14 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.

z 2012 r. poz. 159 ze zm.),
§ 8 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych

zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej

kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743 ze zm.),
art. 31, art. 36–39, art. 39a, ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst

jedn.: Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 ze zm.).

„

„

Emilia Wawrzyszczuk

specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Aktualności

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH LIPIEC 2014

|

2

O D R E D A K C J I

SZANOWNI CZYTELNICY,

ponieważ niejedna firma ma czasem problemy

z terminowym regulowaniem należności wobec

ZUS i rozlicza się ze składek w późniejszym

okresie, warto, by płatnicy zapoznali się z ważnym

wyrokiem Sądu Najwyższego. W orzeczeniu tym

SN zajął jednoznaczne stanowisko co do zasady

zaliczania przez ZUS wpłat na zaległości składko-

we. Czy Zakład może dowolnie ewidencjonować

wpłaty na wybrane przez siebie należności z tytułu

składek? Zachęcam do lektury!

Krystyna Trojanowska

Kierownik grupy czasopism:

Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Redaktor prowadząca: Krystyna Trojanowska

Wydawca: Marlena Prószyńska

Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski

Korekta: Zespół

E-mail: [e-mail]

Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk

ISSN: 1734-4980

Druk: Paper&Tinta

Nakład: 4500 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Tel. [phone], faks 22 617 60 10

e-mail: [e-mail]

NIP: 526-19-92-256

Numer KRS: 0000098264

– Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,

Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy

Rejestrowy

Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Materiały drukowane w „Zeszytach Ubezpieczeń

Społecznych” wraz z innymi elementami subskrypcji

chronione są prawem autorskim. Wykorzystanie tych

materiałów wymaga zgody wydawcy. Zakaz ten nie

dotyczy cytowania ze wskazaniem autora oraz źródła.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej

za zastosowanie zawartych w „Zeszytach

Ubezpieczeń Społecznych” lub w innych elementach

subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp.

do konkretnych przypadków.

Zeszyty ubezpieczeń społecznych

1 zł składki pracownika na Grupowe

Ubezpieczenie – bez ZUS

Korzyści materialne, jakie otrzymuje zatrudniony, wynikające z układów

zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,

a polegające na skorzystaniu z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za

częściową odpłatnością, nie podlegają oskładkowaniu.

Dodatkowo dla Czytelników:

•

Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace

– z nowościami w ubezpieczeniach

społecznych

•

Bezpłatne wydanie online z archiwum

dostępne na www.e.zeszytyus.pl

•

Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl

z aktualnymi wskaźnikami i stawkami

•

Możliwość zadania pytania ekspertowi

– odpowiedzi na łamach publikacji

•

Bezpłatny dodatek specjalny omawiający

wybrane zagadnienia związane z rozlicza-

niem ubezpieczeń społecznych

Takie stanowisko prezentuje ZUS Oddział

w Gdańsku w wydanej 25 lutego 2014 r.

interpretacji indywidualnej (decyzja

nr 54/2014, znak DI/100000/43/17/2014).

Czego dotyczyła sprawa?

ZUS odpowiedział na wniosek firmy, która

zamierza podpisać z firmą ubezpieczenio-

wą umowę Grupowego Ubezpieczenia na

Życie i Zdrowie. Beneficjentami tej umowy

będą pracownicy wnioskodawcy, którzy

przystąpią do ubezpieczenia. Ochrona ubez-

pieczeniowa zagwarantuje pracownikom

wypłatę określonych w umowie świadczeń,

w przypadku zajścia określonych zdarzeń

dotyczących ich życia i zdrowia, jak rów-

nież w ramach umowy pracownicy korzy-

stać będą z usług medycznych i szczepień

ochronnych oraz świadczeń zmniejszających

koszt zakupu leków – w zakresie objętym

ubezpieczeniem. Składka miesięczna będzie

finansowana przez wnioskodawcę i pracow-

nika, przy czym zatrudniony opłaci tylko

1 zł, a różnicę do pełnej wysokości składki

pokryje wnioskodawca. Możliwość taką

przewiduje obowiązujący u wnioskodawcy

Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy. W oce-

nie firmy w takim przypadku zastosowanie

ma § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia mini-

stra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia

1998 r. w sprawie szczegółowych zasad

ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwa-

nego rozporządzeniem składkowym. Zgod-

nie z tym przepisem różnica w wysokości

składki, którą będzie opłacał pracodawca,

mimo iż stanowi przychód pracownika, nie

będzie stanowiła podstawy wymiaru składek

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

ZUS przyznał rację wnioskodawcy

Podstawę wymiaru składek na ubezpiecze-

nia emerytalne i rentowe stanowi, zgod-

nie z przepisami ustawy z 13 października

1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

zwanej ustawą systemową, przychód w rozu-

mieniu przepisów o podatku dochodowym

od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia

w ramach stosunku pracy, pracy nakład-

czej, służby, wykonywania mandatu posła

lub senatora, wykonywania pracy w czasie

odbywania kary pozbawienia wolności lub

tymczasowego aresztowania, pobierania

zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia

integracyjnego i stypendium wypłacanych

bezrobotnym oraz stypendium sportowego,

a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej

działalności oraz umowy agencyjnej lub

umowy zlecenia, jak również z tytułu współ-

pracy przy tej działalności lub współpra-

cy przy wykonywaniu umowy. Tożsamą

regulację zawiera rozporządzenie mini-

stra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia

1998 r. w sprawie szczegółowych zasad

ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe, która

stanowi, iż podstawą wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (a co

za tym idzie na ubezpieczenie chorobo-

we) jest przychód w rozumieniu przepisów

o podatku dochodowym od osób fizycznych,

osiągany przez pracowników u pracodawcy

z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku

pracy, z wyłączeniem przychodów wskaza-

nych w § 2 ust. 1 rozporządzenia.

W myśl powyższych regulacji podstawy

wymiaru składek nie stanowią m.in. korzy-

ści materialne wynikające z układów zbio-

rowych pracy, regulaminów wynagradzania

lub przepisów o wynagradzaniu, a polegają-

ce na uprawnieniu do zakupu po cenach niż-

szych niż detaliczne niektórych artykułów,

przedmiotów lub usług oraz korzystaniu

z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych

przejazdów środkami lokomocji. Powyższe

wyłączenie ma zastosowanie w sytua-cji,

gdy korzyść materialna pracownika wyni-

ka np. z przepisów płacowych, ma postać

niepieniężną, a pracownik poniósł za nią

częściową odpłatność. W omawianej spra-

wie sposób częściowego dofinansowania

składki na umowę grupowego ubezpieczenia

na życie i zdrowie wynika z przepisów obo-

wiązującego u wnioskodawcy zakładowego

układu zbiorowego pracy, zaś partycypacja

przez pracowników w częściowej odpłat-

ności tej składki sprawia, że przekazane

pracownikom korzyści materialne będą

zwolnione z obowiązku odprowadzania

składek na ubezpieczenie emerytalne

i rentowe.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r.

o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.),
§ 1, § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra

pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r.

w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy

wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-

towe (Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

„

„

Renata Zawiślak

radca prawny

Kup książkę

Aktualności

3

|

LIPIEC 2014

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

ZADAJ PYTANIE REDAKCJI:

[e-mail]

Za zleceniobiorcę opłaca się składki na Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, będąc zleceniodawcą, nie

opłaca za osobę wykonującą umowę zlecenia składki tylko na jeden fundusz

pozaubezpieczeniowy – Fundusz Pracy.

Obowiązkową składkę na FP opłacają pra-

codawcy oraz inne jednostki organizacyjne

m.in. za osoby wykonujące pracę na pod-

stawie umowy zlecenia (oczywiście po speł-

nieniu przez zleceniobiorców określonych

warunków). Przypominamy, że przez praco-

dawcę należy rozumieć jednostkę organiza-

cyjną, chociażby nie posiadała osobowości

prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrud-

niają one co najmniej jednego pracownika.

Składki na FP opłaca się z tylko

w określonych przypadkach

ZUS biorąc pod uwagę wskazaną wyżej

definicję, przyjął, iż w przypadku zlece-

niodawców będących osobami fizyczny-

mi obowiązek opłacania składek na FP za

zleceniobiorców ciąży tylko na tych, któ-

rzy zatrudniają co najmniej jednego pra-

cownika. Nie dotyczy to zleceniodawców

będących jednostkami organizacyjnymi

(np. spółka cywilna). Wobec tych podmio-

tów na obowiązek opłacania składek FP

za zleceniobiorców nie ma wpływu to, czy

zatrudniają co najmniej jednego pracowni-

ka, czy też nie zatrudniają żadnego.

Składki na Fundusz Pracy za osoby, które

zostały wymienione powyżej, należy opłacać

wówczas, gdy osoby te nie osiągnęły wieku

wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet

i co najmniej 60 lat dla mężczyzn. W przy-

padku gdy osiągnięcie powyższego wieku

następuje w trakcie miesiąca kalendarzowe-

go, zwolnienie z obowiązku opłacania tych

składek wystąpi dopiero od następnego mie-

siąca. Jedynie w przypadku osób, których 55.

lub 60. urodziny przypadają pierwszego dnia

danego miesiąca, zwolnienie z obowiązku

opłacania tych składek przysługuje od tego

miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55. czy

60. urodzin dana osoba jest osobą, która

osiągnęła odpowiednio wiek 55 lub 60 lat.

Składki na Fundusz Pracy należy ustalać od

kwot stanowiących podstawę wymiaru składek

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez

stosowania ograniczenia rocznej podstawy

wymiaru tych składek do 30-krotności progno-

zowanego przeciętnego miesięcznego wynagro-

dzenia w gospodarce narodowej), wynoszących

w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej:

„

y

minimalne wynagrodzenie,

„

y

80% minimalnego wynagrodzenia

w przypadku pracowników w pierwszym

roku pracy,

„

y

50% minimalnego wynagrodzenia

w przypadku osób wykonujących pracę,

„

y

w okresie odbywania kary pozbawienia

wolności lub tymczasowego aresztowania.

Składka na ten Fundusz jest naliczana

i opłacana za pracownika, który podlega

z tego tytułu obowiązkowym ubezpiecze-

niom społecznym.

Składki na FGŚP opłaca się

za ubezpieczonych obowiązkowo

W świetle przepisów tej ustawy za pracow-

nika uważa się osobę fizyczną, która zgodnie

z przepisami polskiego prawa:

„

y

pozostaje w stosunku pracy,

„

y

jest zatrudniona na podstawie umowy

o pracę nakładczą,

„

y

wykonuje pracę na podstawie umowy

agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej

umowy o świadczenie usług, do której

zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje

się przepisy dotyczące zlecenia,

„

y

wykonuje pracę zarobkową na podstawie

innej niż stosunek pracy na rzecz praco-

dawcy będącego rolniczą spółdzielnią

produkcyjną, spółdzielnią kółek rolni-

czych lub inną spółdzielnią zajmującą się

produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu pod-

lega obowiązkowi ubezpieczeń emerytal-

nego i rentowych, z wyjątkiem małżonka

pracodawcy, a także jego dzieci włas-

nych, dzieci drugiego małżonka i dzieci

przysposobionych, rodziców, macochy

i ojczyma oraz osób przysposabiających,

„

y

a także rodzeństwa, wnuków, dziadków,

zięciów i synowych, bratowych, szwagierek

i szwagrów oraz osób wykonujących pracę

zarobkową w gospodarstwie domowym.

Składkę na Fundusz Gwarantowanych

Świadczeń Pracowniczych ustala się od

wypłat stanowiących podstawę wymiaru

składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-

towe bez stosowania ograniczenia, tj. ogra-

niczenia rocznej podstawy wymiaru tych

składek do kwoty 30-krotności prognozo-

wanego przeciętnego miesięcznego wyna-

grodzenia w gospodarce narodowej na dany

rok kalendarzowy. Opłaca się ją wyłącznie

za okres trwania obowiązkowych ubezpie-

czeń emerytalnego i rentowych, przy użyciu

odrębnego dokumentu płatniczego łącznie

z należnymi od danego płatnika składkami

na Fundusz Pracy.

PODSTAWA PRAWNA:

ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-

nienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.:

Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.),
ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń

pracowniczych w razie niewypłacalności praco-

dawcy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 272),
ustawa z 13 października 1998 r. o systemie

ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U.

z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).

„

„

Anna Michalska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Czytelniku,

zaproponuj własny temat!

Wyślij propozycję e-mailem na adres:

[e-mail]

1. FIRMA JEDNOOSOBOWA ZATRUDNIA ZLECENIOBIORCÓW

Przedsiębiorca Jerzy W., prowadzący jednoosobowo warsztat mechaniczny, zawarł w czerwcu

z dwiema osobami półroczne umowy zlecenia. Ich miesięczne wynagrodzenie wynosi 2.000 zł.

i przekracza minimalne wynagrodzenie (w 2014 r. – 1.680 zł). Ponieważ Jerzy W. nie zatrudnia

pracownika, nie ma obowiązku opłacania za zleceniobiorców składek na Fundusz Pracy.

2. SPÓŁKA ZATRUDNIA ZLECENIOBIORCÓW

„Frezja” spółka jawna zatrudnia tylko zleceniobiorców. Ich miesięczne stawki przekraczają

minimalne wynagrodzenie, tj.1.680 zł. W tym przypadku spółka osobowa ma obowiązek

odprowadzania za zleceniobiorców składek na FP.

3.PRZEDSIĘBIORCA ZATRUDNIA PRACOWNIKÓW I ZLECENIOBIORCÓW

Przedsiębiorca Adam K. prowadzi restaurację. W sezonie letnim oprócz pracowników zatrudnia

też zleceniobiorców (dodatkowi kelnerzy). Miesięczne wynagrodzenie zleceniobiorców

przekracza minimalne wynagrodzenie. W tym przypadku, ponieważ właściciel firmy Adam K.

zatrudnia pracowników, musi zapłacić składki na FP za zleceniobiorców.

PRZYKŁ

ADY

Kup książkę