Lipiec 2014

ISSN 1734-4980

W y j a ś n i e n i a   –   i n t e r p r e t a c j e   –   p r a k t y k a

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

ZESZYTY

SKŁADKI NA FP I FGŚP 

ZA ZLECENIOBIORCĘ

 

Osoba 

prowadząca jednoosobowo 

działalność gospodarczą, która 

jest jednocześnie zleceniodawcą 

nie opłaca za zleceniobiorcę 

składki tylko na jeden fundusz 

pozaubezpieczeniowy – na Fundusz 

Pracy. Jeśli jednak przedsiębiorca 

zatrudnia i pracowników 

i zleceniobiorców, musi zapłacić 

składki na FP za osoby wykonujące 

umowy zlecenia. Inaczej jest z 

obowiązkiem opłacania należności na 

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń 

Pracowniczych. 
SPŁATA ZALEGŁOŚCI Z TYTUŁU 

SKŁADEK

 

Należności opłacone 

przez płatnika za konkretny 

okres rozliczeniowy, wskazany 

w prawidłowo wypełnionej 

dokumentacji płatniczej, powinny 

być zaewidencjonowane przez ZUS 

jako wpłaty za ten okres, niezależnie 

od innych zadłużeń.
CHOROBA W TRAKCIE 

SKRÓCONEGO OKRESU 

WYPOWIEDZENIA

 

Pracodawca 

może wypowiedzieć pracownikowi 

umowę o pracę zawartą na 

czas nieokreślony z powodu 

ogłoszenia upadłości lub likwidacji 

firmy albo z innych przyczyn 

niedotyczących pracowników, 

i skrócić 3-miesięczny okres 

wypowiedzenia do 1 miesiąca. 

Za pozostałą część wypowiedzenia 

pracownikowi przysługuje wówczas 

odszkodowanie. Pobieranie 

odszkodowania nie pozbawia 

pracownika prawa do świadczeń 

chorobowych

w   n u m e r z e   m . i n . :

 6–7

 4

 3

Pracodawca może zlecić kontrolę ZUS 

ZLA firmie zewnętrznej

Kontrole prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy mogą 

przeprowadzać pracodawcy (płatnicy składek), którzy zgłaszają do ubezpiecze-

nia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Może też je przeprowadzić ZUS 

– jeśli wniosek o to złoży mniejszy pracodawca, który sam nie jest upoważniony 

do takiej weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego 

przez swoich pracowników. Firma może też powierzyć zewnętrznemu podmioto-

wi kontrolę właściwego wykorzystywania przez pracownika ZUS ZLA.

Obowiązujące przepisy nie wskazują stosunku prawnego, jaki powinien łączyć osobę kon-

trolującą z płatnikiem składek. Nie wyłączają też możliwości przeprowadzenia kontroli przez 

osobę niezwiązaną stosunkiem prawnym bezpośrednio z płatnikiem, np. przez pracownika 

podmiotu, któremu płatnik powierzył dokonanie tej czynności. Odrębne od podstawy prawnej 

(w rozumieniu prawnopracowniczym lub cywilnoprawnym) wykonanie na rzecz płatnika 

czynności polegającej na przeprowadzeniu kontroli wykorzystywania zwolnienia lekarskiego 

są kwestie związane z umocowaniem do jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że upoważ-

nienie osoby przeprowadzającej kontrolę musi pochodzić bezpośrednio od płatnika składek.

Ponadto w przypadku powierzenia sprawdzenia chorującego pracownika podmiotowi 

zewnętrznemu – oprócz odpowiedniego upoważnienia – pracodawca musi zadbać, aby nie 

zostały naruszone przepisy o ochronie danych osobowych. Mimo że zleca firmie zewnętrznej 

weryfikację prawidłowości wykorzystywania zwolnienia chorobowego, nadal to on pozostaje 

administratorem danych osobowych swoich pracowników. Podmiot zewnętrzny może prze-

twarzać dane wyłącznie w celu i zakresie przewidzianym w umowie (art. 31 ust. 2 ustawy 

o ochronie danych osobowych). Co trzeba podkreślić, w zakresie przestrzegania przepisów 

o ochronie danych osobowych, podmiot, który pracodawca upoważnił do przeprowadzenia 

kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, ponosi odpowiedzialność 

jak administrator danych (art. 31 ust. 3 ustawy o ochronie danych osobowych). Ponadto 

firma zewnętrzna, która sprawdza chorującego pracownika, nie ma możliwości jakiego-

kolwiek wykorzystania uzyskanych w ten sposób danych do własnych celów czy potrzeb.

W a ż n e

Firma specjalizująca się w weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich nie 

ma prawa pozyskiwać informacji od lekarza, u którego leczy się kontrolowany pracownik.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 68 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego 

w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 159),
art. 13 i art. 14 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 

z 2012 r. poz. 159 ze zm.),
§ 8 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych 

zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej 

kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743 ze zm.),
art. 31, art. 36–39, art. 39a, ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst 

jedn.: Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 ze zm.).

„

„

Emilia Wawrzyszczuk

specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Aktualności

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH   LIPIEC 2014 

|

 

2

O D   R E D A K C J I

SZANOWNI CZYTELNICY,

ponieważ niejedna firma ma czasem problemy 

z terminowym regulowaniem należności wobec 

ZUS i rozlicza się ze składek w późniejszym 

okresie, warto, by płatnicy zapoznali się z ważnym 

wyrokiem Sądu Najwyższego. W orzeczeniu tym 

SN zajął jednoznaczne stanowisko co do zasady 

zaliczania przez ZUS wpłat na zaległości składko-

we. Czy Zakład może dowolnie ewidencjonować 

wpłaty na wybrane przez siebie należności z tytułu 

składek? Zachęcam do lektury! 

Krystyna Trojanowska 

Kierownik grupy czasopism:

Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Redaktor prowadząca: Krystyna Trojanowska

Wydawca: Marlena Prószyńska

Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski

Korekta: Zespół

E-mail: ksiegowy@wip.pl

Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk

ISSN: 1734-4980

Druk: Paper&Tinta

Nakład: 4500 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10

e-mail: cok@wip.pl

NIP: 526-19-92-256

Numer KRS: 0000098264

– Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,

Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy 

Rejestrowy

Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Materiały drukowane w „Zeszytach Ubezpieczeń 

Społecznych” wraz z innymi elementami subskrypcji 

chronione są prawem autorskim. Wykorzystanie tych 

materiałów wymaga zgody wydawcy. Zakaz ten nie 

dotyczy cytowania ze wskazaniem autora oraz źródła.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej 

za zastosowanie zawartych w „Zeszytach 

Ubezpieczeń Społecznych” lub w innych elementach 

subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp. 

do konkretnych przypadków.

Zeszyty ubezpieczeń społecznych

1 zł składki pracownika na Grupowe 

Ubezpieczenie – bez ZUS

Korzyści materialne, jakie otrzymuje zatrudniony, wynikające z układów 

zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, 

a polegające na skorzystaniu z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za 

częściową odpłatnością, nie podlegają oskładkowaniu. 

Dodatkowo dla Czytelników:

•  

Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace 

– z nowościami w ubezpieczeniach 

społecznych

•  

Bezpłatne wydanie online z archiwum 

dostępne na www.e.zeszytyus.pl

•  

Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl 

z aktualnymi wskaźnikami i stawkami

•  

Możliwość zadania pytania ekspertowi 

– odpowiedzi na łamach publikacji

•  

Bezpłatny dodatek specjalny omawiający 

wybrane zagadnienia związane z rozlicza-

niem ubezpieczeń społecznych

Takie stanowisko prezentuje ZUS Oddział 

w Gdańsku w wydanej 25 lutego 2014 r. 

interpretacji indywidualnej (decyzja 

nr 54/2014, znak DI/100000/43/17/2014).

Czego dotyczyła sprawa?

ZUS odpowiedział na wniosek firmy, która 

zamierza podpisać z firmą ubezpieczenio-

wą umowę Grupowego Ubezpieczenia na 

Życie i Zdrowie. Beneficjentami tej umowy 

będą pracownicy wnioskodawcy, którzy 

przystąpią do ubezpieczenia. Ochrona ubez-

pieczeniowa zagwarantuje pracownikom 

wypłatę określonych w umowie świadczeń, 

w przypadku zajścia określonych zdarzeń 

dotyczących ich życia i zdrowia, jak rów-

nież w ramach umowy pracownicy korzy-

stać będą z usług medycznych i szczepień 

ochronnych oraz świadczeń zmniejszających 

koszt zakupu leków – w zakresie objętym 

ubezpieczeniem. Składka miesięczna będzie 

finansowana przez wnioskodawcę i pracow-

nika, przy czym zatrudniony opłaci tylko 

1 zł, a różnicę do pełnej wysokości składki 

pokryje wnioskodawca. Możliwość taką 

przewiduje obowiązujący u wnioskodawcy 

Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy. W oce-

nie firmy w takim przypadku zastosowanie 

ma § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia mini-

stra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 

1998 r. w sprawie szczegółowych zasad 

ustalania podstawy wymiaru składek na 

ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwa-

nego rozporządzeniem składkowym. Zgod-

nie z tym przepisem różnica w wysokości 

składki, którą będzie opłacał pracodawca, 

mimo iż stanowi przychód pracownika, nie 

będzie stanowiła podstawy wymiaru składek 

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

ZUS przyznał rację wnioskodawcy

Podstawę wymiaru składek na ubezpiecze-

nia emerytalne i rentowe stanowi, zgod-

nie z przepisami ustawy z 13 października 

1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, 

zwanej ustawą systemową, przychód w rozu-

mieniu przepisów o podatku dochodowym 

od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia 

w ramach stosunku pracy, pracy nakład-

czej, służby, wykonywania mandatu posła 

lub senatora, wykonywania pracy w czasie 

odbywania kary pozbawienia wolności lub 

tymczasowego aresztowania, pobierania 

zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia 

integracyjnego i stypendium wypłacanych 

bezrobotnym oraz stypendium sportowego, 

a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej 

działalności oraz umowy agencyjnej lub 

umowy zlecenia, jak również z tytułu współ-

pracy przy tej działalności lub współpra-

cy przy wykonywaniu umowy. Tożsamą 

regulację zawiera rozporządzenie mini-

stra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 

1998 r. w sprawie szczegółowych zasad 

ustalania podstawy wymiaru składek na 

ubezpieczenia emerytalne i rentowe, która 

stanowi, iż podstawą wymiaru składek na 

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (a co 

za tym idzie na ubezpieczenie chorobo-

we) jest przychód w rozumieniu przepisów 

o podatku dochodowym od osób fizycznych, 

osiągany przez pracowników u pracodawcy 

z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku 

pracy, z wyłączeniem przychodów wskaza-

nych w § 2 ust. 1 rozporządzenia. 

W myśl powyższych regulacji podstawy 

wymiaru składek nie stanowią m.in. korzy-

ści materialne wynikające z układów zbio-

rowych pracy, regulaminów wynagradzania 

lub przepisów o wynagradzaniu, a polegają-

ce na uprawnieniu do zakupu po cenach niż-

szych niż detaliczne niektórych artykułów, 

przedmiotów lub usług oraz korzystaniu 

z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych 

przejazdów środkami lokomocji. Powyższe 

wyłączenie ma zastosowanie w sytua-cji, 

gdy korzyść materialna pracownika wyni-

ka np. z przepisów płacowych, ma postać 

niepieniężną, a pracownik poniósł za nią 

częściową odpłatność. W omawianej spra-

wie sposób częściowego dofinansowania 

składki na umowę grupowego ubezpieczenia 

na życie i zdrowie wynika z przepisów obo-

wiązującego u wnioskodawcy zakładowego 

układu zbiorowego pracy, zaś partycypacja 

przez pracowników w częściowej odpłat-

ności tej składki sprawia, że przekazane 

pracownikom korzyści materialne będą 

zwolnione z obowiązku odprowadzania 

składek na ubezpieczenie emerytalne 

i rentowe. 

PODSTAWA PRAWNA:

art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. 

o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: 

Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.),
§ 1, § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra 

pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. 

w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy 

wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-

towe (Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

„

„

Renata Zawiślak

radca prawny

Kup książkę

Aktualności

3

 

|

LIPIEC 2014

 

 ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

ZADAJ PYTANIE REDAKCJI:

 

KSIEGOWY@WIP.PL 

Za zleceniobiorcę opłaca się składki na Fundusz 

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, będąc zleceniodawcą, nie 

opłaca za osobę wykonującą umowę zlecenia składki tylko na jeden fundusz 

pozaubezpieczeniowy – Fundusz Pracy.

Obowiązkową składkę na FP opłacają pra-

codawcy oraz inne jednostki organizacyjne 

m.in. za osoby wykonujące pracę na pod-

stawie umowy zlecenia (oczywiście po speł-

nieniu przez zleceniobiorców określonych 

warunków). Przypominamy, że przez praco-

dawcę należy rozumieć jednostkę organiza-

cyjną, chociażby nie posiadała osobowości 

prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrud-

niają one co najmniej jednego pracownika. 

Składki na FP opłaca się z tylko 

w określonych przypadkach

ZUS biorąc pod uwagę wskazaną wyżej 

definicję, przyjął, iż w przypadku zlece-

niodawców będących osobami fizyczny-

mi obowiązek opłacania składek na FP za 

zleceniobiorców ciąży tylko na tych, któ-

rzy zatrudniają co najmniej jednego pra-

cownika. Nie dotyczy to zleceniodawców 

będących jednostkami organizacyjnymi 

(np. spółka cywilna). Wobec tych podmio-

tów na obowiązek opłacania składek FP 

za zleceniobiorców nie ma wpływu to, czy 

zatrudniają co najmniej jednego pracowni-

ka, czy też nie zatrudniają żadnego.

Składki na Fundusz Pracy za osoby, które 

zostały wymienione powyżej, należy opłacać 

wówczas, gdy osoby te nie osiągnęły wieku 

wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet  

i co najmniej 60 lat dla mężczyzn. W przy-

padku gdy osiągnięcie powyższego wieku 

następuje w trakcie miesiąca kalendarzowe-

go, zwolnienie z obowiązku opłacania tych 

składek wystąpi dopiero od następnego mie-

siąca. Jedynie w przypadku osób, których 55. 

lub 60. urodziny przypadają pierwszego dnia 

danego miesiąca, zwolnienie z obowiązku 

opłacania tych składek przysługuje od tego 

miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55. czy 

60. urodzin dana osoba jest osobą, która 

osiągnęła odpowiednio wiek 55 lub 60 lat.

Składki na Fundusz Pracy należy ustalać od 

kwot stanowiących podstawę wymiaru składek 

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez 

stosowania ograniczenia rocznej podstawy 

wymiaru tych składek do 30-krotności progno-

zowanego przeciętnego miesięcznego wynagro-

dzenia w gospodarce narodowej), wynoszących 

w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej:

„

y

minimalne wynagrodzenie,

„

y

80% minimalnego wynagrodzenia 

w przypadku pracowników w pierwszym 

roku pracy,

„

y

50% minimalnego wynagrodzenia 

w przypadku osób wykonujących pracę, 

„

y

w okresie odbywania kary pozbawienia 

wolności lub tymczasowego aresztowania.

Składka na ten Fundusz jest naliczana 

i opłacana za pracownika, który podlega 

z tego tytułu obowiązkowym ubezpiecze-

niom społecznym. 

Składki na FGŚP opłaca się 

za ubezpieczonych obowiązkowo

W świetle przepisów tej ustawy za pracow-

nika uważa się osobę fizyczną, która zgodnie 

z przepisami polskiego prawa:

„

y

pozostaje w stosunku pracy,

„

y

jest zatrudniona na podstawie umowy 

o pracę nakładczą,

„

y

wykonuje pracę na podstawie umowy 

agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej 

umowy o świadczenie usług, do której 

zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje 

się przepisy dotyczące zlecenia,

„

y

wykonuje pracę zarobkową na podstawie 

innej niż stosunek pracy na rzecz praco-

dawcy będącego rolniczą spółdzielnią 

produkcyjną, spółdzielnią kółek rolni-

czych lub inną spółdzielnią zajmującą się 

produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu pod-

lega obowiązkowi ubezpieczeń emerytal-

nego i rentowych, z wyjątkiem małżonka 

pracodawcy, a także jego dzieci włas-

nych, dzieci drugiego małżonka i dzieci 

przysposobionych, rodziców, macochy 

i ojczyma oraz osób przysposabiających, 

„

y

a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, 

zięciów i synowych, bratowych, szwagierek 

i szwagrów oraz osób wykonujących pracę 

zarobkową w gospodarstwie domowym.

Składkę na Fundusz Gwarantowanych 

Świadczeń Pracowniczych ustala się od 

wypłat stanowiących podstawę wymiaru 

składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-

towe bez stosowania ograniczenia, tj. ogra-

niczenia rocznej podstawy wymiaru tych 

składek do kwoty 30-krotności prognozo-

wanego przeciętnego miesięcznego wyna-

grodzenia w gospodarce narodowej na dany 

rok kalendarzowy. Opłaca się ją wyłącznie 

za okres trwania obowiązkowych ubezpie-

czeń emerytalnego i rentowych, przy użyciu 

odrębnego dokumentu płatniczego łącznie 

z należnymi od danego płatnika składkami 

na Fundusz Pracy. 

PODSTAWA PRAWNA:

ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-

nienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: 

Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.),
ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń 

pracowniczych w razie niewypłacalności praco-

dawcy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 272),
ustawa z 13 października 1998 r. o systemie 

ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. 

z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).

„

„

Anna Michalska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Czytelniku,  

zaproponuj własny temat!

Wyślij propozycję e-mailem na adres:  

ksiegowy@wip.pl

1. FIRMA JEDNOOSOBOWA ZATRUDNIA ZLECENIOBIORCÓW 

Przedsiębiorca Jerzy W., prowadzący jednoosobowo warsztat mechaniczny, zawarł w czerwcu 

z dwiema osobami półroczne umowy zlecenia. Ich miesięczne wynagrodzenie wynosi 2.000 zł. 

i przekracza minimalne wynagrodzenie (w 2014 r. – 1.680 zł). Ponieważ Jerzy W. nie zatrudnia 

pracownika, nie ma obowiązku opłacania za zleceniobiorców składek na Fundusz Pracy.

2. SPÓŁKA ZATRUDNIA ZLECENIOBIORCÓW

„Frezja” spółka jawna zatrudnia tylko zleceniobiorców. Ich miesięczne stawki przekraczają 

minimalne wynagrodzenie, tj.1.680 zł. W tym przypadku spółka osobowa ma obowiązek 

odprowadzania za zleceniobiorców składek na FP.

3.PRZEDSIĘBIORCA ZATRUDNIA PRACOWNIKÓW I ZLECENIOBIORCÓW

Przedsiębiorca Adam K. prowadzi restaurację. W sezonie letnim oprócz pracowników zatrudnia 

też zleceniobiorców (dodatkowi kelnerzy). Miesięczne wynagrodzenie zleceniobiorców 

przekracza minimalne wynagrodzenie. W tym przypadku, ponieważ właściciel firmy Adam K. 

zatrudnia pracowników, musi zapłacić składki na FP za zleceniobiorców.

 

 

PRZYKŁ

ADY

Kup książkę