NUMER SPECJALNY

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka

Numer specjalny

Przejdź na prenumeratę roczną. Skorzystaj z rabatu tel.: [phone], e-mail: [e-mail]

1

SPIS TREŚCI

Ș Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego

może podlegać weryfikacji organów kontrolnych
zarówno przed jak i po zawarciu umowy .............. 2



Ș Zobowiązanie do udostępnienia wykonawcy

zasobów przez podmiot trzeci musi precyzyjnie
określać zakres i sposób przekazania
potencjału ........................................................ 3–5



• Oferent, który powołuje się na cudzy potencjał,

musi przedstawić dodatkowe dokumenty ...... 3



• Podmiot trzeci ma obowiązek faktycznie

udostępniać zasoby podczas wykonywania
udzielonego zamówienia ................................. 4



• Zmiana podmiotu trzeciego na etapie realizacji

umowy jest dopuszczalna, ale pod
pewnymi warunkami .................................... 4



• Przydatne orzecznictwo ................................ 5



Ș Tryb udzielenia zamówienia z wolnej ręki może być

stosowany przez zamawiających jedynie w ściśle
określonych przepisami okolicznościach ........... 6–8



• Wystąpienie wyjątkowych

przesłanek technicznych ............................... 6



• Konieczność natychmiastowego

wykonania prac ............................................ 7



• Nieprzewidziane wcześniej potrzebne

zamówienia .................................................. 7



Ș Warunki udziału w postępowaniu formułowane

w dokumentacji muszą być proporcjonalne
do przedmiotu zamówienia
i z nim związane ........................................... 9–10



• Przydatne orzecznictwo ................................ 10



Ș Opis przedmiotu zamówienia musi korespondować

z podstawowymi zasadami rządzącymi systemem
zamówień publicznych ............................... 11–12



• Przydatne orzecznictwo ................................ 12



Wyniki kontroli

postępowań o udzielenie

zamówień publicznych

przeprowadzonych przez

Prezesa Urzędu Zamówień

Publicznych w 2013 roku

Wskazówki dla wykonawców

i zamawiających

2

Zadaj swoje pytanie ekspertowi: [e-mail]

Numer specjalny

Obowiązkowa kontrola (przed zawarciem umowy z wykonawcą)

zostaje przeprowadzona, wówczas gdy zamawiający wydatkuje:

z

z

10 mln euro i więcej dla dostaw bądź usług lub

z

z

20 mln euro i więcej dla robót budowlanych,

a zamówienie jest współfinansowane z budżetu Unii Eu-

ropejskiej (art. 169 ust. 1 i 2 ustawy z 29 stycznia 2004 r.

– Prawo zamówień publicznych – dalej: ustawa Pzp).

W przypadku innych procedur prezes rozpocznie kontrolę,

jeśli uzyska wniosek lub sam nabierze wątpliwości (np. z do-

niesień medialnych), czy postępowanie jest prowadzone zgod-

nie z przepisami. Wszczęcie kontroli doraźnej może nastąpić

nawet do 4 lat od dnia podpisania umowy z wykonawcą.

Kontrolujący sprawdzi właściwe stosowanie

regulacji prawnych przy udzielaniu zamówienia

Jeśli postępowanie zostanie poddane kontroli, zamawiający

ma obowiązek przekazać prezesowi UZP kopie dokumentacji

dotyczące tej procedury (potwierdzone za zgodność z ory-

ginałem przez kierownika zamawiającego). Musi również

udzielić mu stosownych wyjaśnień. Prezes UZP może do-

datkowo zasięgać opinii biegłych. Postępowanie kontrolne

odbywa się w siedzibie UZP, a nie w jednostce zamawiającej.

Podczas kontroli stosowny organ sprawdza, czy postępowanie

jest bądź było prowadzone zgodnie z prawem. Nie podlega nato-

miast ocenie okoliczność, na ile procedura została rzetelnie przy-

gotowana albo czy zamawiający właściwie i celowo wydatkował

środki. Ewentualne zastrzeżenia mogą dotyczyć tylko niezgodno-

ści podejmowanych czynności z prawem zamówień publicznych.

Za nieprawidłowości wykryte w prowadzonych

postępowaniach zamawiającym grożą wymierne kary

W przypadku błędów stwierdzonych w kontroli następczej

(po podpisaniu umowy), prezes UZP może:

Drogi Czytelniku!

W 2013 roku prezes UZP przeprowadził łącz-

nie 256 kontroli zamówień współfinansowa-

nych ze środków unijnych. W blisko połowie

z nich tj. 46%, wykryto nieprawidłowości.

Znacząca część błędów była związana z ko-

rzystaniem przez wykonawców z zasobów

podmiotów trzecich w celu wykazania speł-

niania warunków udziału w postępowaniu.

Oferenci niewłaściwie wykazywali udostęp-

niony im potencjał, a zamawiający błędnie nie

wzywali ich wówczas do uzupełnienia stosow-

nych dokumentów. W niektórych przypad-

kach udostępnianie zasobów miało fikcyjny

charakter, tj. dotyczyło jedynie etapu postę-

powania o udzielenie zamówienia. W czasie

realizacji prac wykonawca nie korzystał z po-

mocy innych firm, tak jak obiecywał w ofer-

cie. Przykłady naruszeń związanych z art. 26

ust. 2b ustawy Pzp publikujemy na str. 3–5.

Tradycyjnie już wiele nieprawidłowo-

ści związanych było z formułowaniem

i sprawdzaniem warunków udziału w po-

stępowaniu – zamawiający nadal często sta-

wiają wymogi wygórowane i nieadekwatne

do przedmiotu zamówienia (str. 9–10).

Warto również zajrzeć na str. 6–8, gdzie

publikujemy przykładowe naruszenia zwią-

zane ze stosowaniem trybu z wolnej ręki.

Stanowią one nadal spory odsetek błędów

wykrywanych podczas kontroli.

Pozdrawiam serdecznie

Justyna Rek-Pawłowska

redaktor prowadząca

Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego może podlegać
weryfikacji organów kontrolnych zarówno przed jak i po zawarciu umowy

„Wyniki przeprowadzonych w 2013 r. przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych kontroli zamówień współfinanso-

wanych ze środków Unii Europejskiej” (dalej: raport z kontroli), opublikowane na stronach WWW Urzędu Zamówień

Publicznych (dalej: UZP), wykazują 10%-proc. wzrost postępowań obarczonych błędami w stosunku do 2012 roku.

Nieprawidłowości wykryto w 46% procedur. Tradycyjnie już więcej błędów stwierdzono w postępowaniach o niewiel-

kich wartościach, względem których zamawiający nie spodziewa się weryfikacji. O tym, kiedy procedura może zostać

skontrolowana i co robić, gdy naszym zdaniem wynik weryfikacji jest błędny, piszemy poniżej.

z

z

zawiadomić właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicz-

nych lub wystąpić z wnioskiem o ukaranie do właściwej komisji

orzekającej, jeżeli naruszenie ustawy Pzp łamie jednocześnie

dyscyplinę finansów publicznych (dalej: dfp) i zostało popełnio-

ne przez podmiot podlegający odpowiedzialności z tego tytułu;

z

z

nałożyć karę pieniężną, jeżeli w toku kontroli stwierdzono

naruszenia, o których mowa w art. 200 ustawy Pzp, tzn.

zamawiający, np.:

– udzielił zamówienia z naruszeniem przepisów dotyczących

stosowania negocjacji bez ogłoszenia czy wolnej ręki,

– nie opublikował ogłoszenia o zamówieniu,

– zmienił umowę z wykonawcą niezgodnie z przepisami;

Karę nakłada się na zamawiających wymienionych w art. 3

ust. 1 pkt 3–4 i 7 ustawy Pzp.

z

z

wystąpić do sądu o stwierdzenie nieważności umowy w ca-

łości lub w części, jeżeli nastąpiły naruszenia, o których

mowa w art. 146 ustawy Pzp (polegające np. na zastoso-

waniu trybu zamówienia z wolnej ręki niezgodnie z usta-

wą Pzp lub niezamieszczeniu ogłoszenia o zamówieniu).

O wyniku każdej kontroli prezes UZP informuje właściwą in-

stytucję zarządzającą i pośredniczącą. Z raportu z kontroli wy-

nika, że w uzasadnionych przypadkach o nieprawidłowościach

dowiadywała się prokuratura, Urząd Ochrony Konkurencji

i Konsumentów oraz rzecznik dyscypliny finansów publicznych.

Na wynik kontroli zawsze można złożyć zastrzeżenia

do prezesa Urzędu Zamówień Publicznych

Jeśli zamawiający nie zgadza się z wynikami weryfikacji jego

postępowania, może zgłosić prezesowi UZP swoje zastrzeżenia

w terminie 7 dni od dnia doręczenia tej informacji. Prezes roz-

patrzy je w ciągu 15 dni od chwili ich otrzymania. W przypadku

nieuwzględnienia zastrzeżeń zostaną one zaopiniowane przez

Krajową Izbę Odwoławczą (dalej: KIO) w terminie 15 dni.

Zasady prowadzenia kontroli

Kup książkę

Numer specjalny

Przejdź na prenumeratę roczną. Skorzystaj z rabatu tel.: [phone], e-mail: [e-mail]

3

Oferent ma obowiązek za pomocą składanych w postępo-

waniu dokumentów udowodnić, że określone zasoby, np.

sprzęt, zostaną mu rzeczywiście udostępnione na etapie

realizacji zamówienia. Jeśli chodzi o przekazywanie do-

świadczenia, to może się ono odbywać jedynie poprzez

udział podmiotu trzeciego w realizacji umowy.

Pamiętaj!

Zobowiązanie do udostępnienia wykonawcy zasobów przez podmiot trzeci
musi precyzyjnie określać zakres i sposób przekazania potencjału

Szczególnie dużo nieprawidłowości stwierdzonych w czasie przeprowadzonych kontroli dotyczyło użyczania oferentowi

potencjału przez inne podmioty na zasadach opisanych w art. 26 ust. 2b ustawy Pzp. Przykładowe naruszenia polegały m.in.

na braku analizy zobowiązań do udostępnienia zasobów. Dokumenty te – jak wskazują organy kontrolne – zawierały często

jedynie zdawkowe informacje o przekazaniu potencjału. Przykładowo nie określały, jaki konkretnie zasób, w jakim obszarze

i na jakich zasadach (prawnych, organizacyjnych) uzyska wykonawca. W przypadku użyczania doświadczenia brakowało

w nich informacji o tym, w jaki sposób i w jakim zakresie podmiot trzeci będzie brał udział w realizacji zamówienia. Zama-

wiający błędnie nie dokonywali w takich przypadkach dalszej analizy – poprzez wezwanie do uzupełnienia czy wyjaśnień.

Stosownie do art. 26 ust. 2b ustawy Pzp wykonawca może

polegać na określonych zasobach innych podmiotów. Mowa

o wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach

zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach fi-

nansowych. Oferent może wykazywać się potencjałem pod-

miotu trzeciego niezależnie od łączących go z nim relacji.

W takiej sytuacji zobowiązany jest jednak udowodnić zama-

wiającemu, iż będzie dysponował zasobami niezbędnymi do

realizacji zamówienia. W tym celu może przedstawić wraz

z ofertą np. pisemne zobowiązanie podmiotu trzeciego do

oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres

korzystania z nich przy wykonaniu prac.

Ustawa Pzp nie definiuje pojęcia „forma pisemna”. Stąd w tym

zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z 23 kwietnia

1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: kc). Zgodnie z art. 78 § 1 kc

do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza

złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmują-

cym treść oświadczenia woli. Jeśli dowodem dysponowania

zasobami podmiotów trzecich, wybranym przez wykonaw-

cę, jest zobowiązanie, musi być ono sporządzone na piśmie.

Inna forma tego dokumentu – w tym kopia potwierdzona za

zgodność z oryginałem – jest niedopuszczalna.

Warto także pamiętać, że dokumenty, tzw. podmiotowe, przed-

stawiane przez wykonawcę wraz z ofertą, a dotyczące podmio-

tu trzeciego, powinien poświadczyć za zgodność z oryginałem

właśnie ten podmiot. Nie ma prawa czynić tego wykonawca.

Paragraf 7 ust. 2 rozporządzenia z 19 lutego 2013 r. w sprawie

rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wy-

konawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane

(dalej: rozporządzenie w sprawie dokumentów) wskazuje, iż

w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzie-

lenie zamówienia oraz podmiotów trzecich udostępniających

swoje zasoby kopie dokumentów dotyczących odpowiednio

wykonawcy lub tych podmiotów są poświadczane za zgodność

z oryginałem przez wykonawcę lub te podmioty.

Oferent, który powołuje się na cudzy potencjał,

musi przedstawić dodatkowe dokumenty

Ustawowe prawo korzystania z zasobów podmiotów trze-

cich ma na celu umożliwienie ubiegania się o zamówienie

wykonawcom, którzy sami nie spełniają warunków udziału

w postępowaniu. Dzięki temu, że mają dostęp do zasobów

współpracujących z nimi podmiotów, są w stanie należy-

cie wykonać umowę. Autorzy raportu podkreślają, że obo-

wiązkiem zamawiającego jest szczegółowa analiza zasobów

udostępnionych przez podmiot trzeci, pod kątem tego, czy

będą wystarczające do należytej realizacji zamówienia przez

wykonawcę. Nie powinien on bezkrytycznie uznawać la-

konicznych zobowiązań składanych przez wykonawców.

Aby zamawiający mógł przyjąć, że wykonawca spełnia wa-

runek udziału w postępowaniu przy udziale podmiotu trze-

ciego, musi mieć pewność co do tego:

z

z

jakie konkretnie zasoby zostaną udostępnione wykonawcy,

z

z

jaki jest zakres udostępnienia,

z

z

na jakich zasadach wykonawca korzysta z cudzego potencjału.

Gdy już otrzyma wszystkie te informacje, ma obowiązek do-

konać obiektywnej oceny, czy jego potencjalny kontrahent

daje gwarancję należytego wykonania zamówienia. W przy-

padku jakichkolwiek wątpliwości bądź niewystarczających

informacji ma możliwość skorzystania z procedury wezwa-

nia do uzupełnienia dokumentów bądź złożenia wyjaśnień

(art. 26 ust. 3 lub 4 ustawy Pzp). Jeśli natomiast uzna, iż

zakres i sposób korzystania z zasobów podmiotu trzeciego

jest niewystarczający do właściwego wykonania zamówie-

nia, ma obowiązek wykluczyć wykonawcę z postępowania.

Podstawą będzie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, który sta-

nowi o obowiązku wyłączenia z procedury podmiotu, który

nie spełnia warunków udziału w postępowaniu.

Przykład z kontroli

Zamawiający prowadził postępowanie na budowę kanalizacji

sanitarnej wraz z przyłączami. Jeden z wykonawców – kon-

sorcjum M – nie posiadał własnego doświadczenia i polegał

w tym zakresie na potencjale podmiotów trzecich. W celu

potwierdzenia spełniania warunków w zakresie wiedzy i do-

świadczenia przedstawił zobowiązanie m.in. od podmiotu

trzeciego A. Podmiot ten wskazał, iż „zobowiązuje się do

oddania wykonawcy A do dyspozycji zasobów na cały okres

korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia (…)”.

> Ciąg dalszy na str. 4

Nieprawidłowości związane z korzystaniem z zasobów podmiotów trzecich

Kup książkę