garbarz skor 744[03] o2 05 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Jolanta Górska

Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych
i środków pomocniczych 744[03].O2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Marian Grabkowski
inż. Stanisław Pietryka

Opracowanie redakcyjne:
inż. Jolanta Górska

Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[03].O2.05

„Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych i środków pomocniczych”
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu garbarz skór 744[03].

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Charakterystyka wody stosowanej w procesach wyprawy skór

5.1.1. Ćwiczenia 11

5.2. Środki chemiczne stosowane w procesach przygotowania do garbowania

5.2.1. Ćwiczenia 13

5.3. Podział i charakterystyka garbników

5.3.1. Ćwiczenia 16

5.4. Środki do kąpielowego wykończania skór

5.4.1. Ćwiczenia 19

5.5. Środki wykańczalnicze

5.5.1. Ćwiczenia 23

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Rozpoznawanie i dobieranie

materiałów podstawowych i środków pomocniczych”, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie garbarz skór 744[03].

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne,

–

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

–

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,

–

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:

–

pokazu z objaśnieniem,

–

tekstu przewodniego,

–

metody projektów,

–

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

–

plan testu w formie tabelarycznej,

–

punktacje zadań,

–

propozycje norm wymagań,

–

instrukcję dla nauczyciela,

–

instrukcję dla ucznia,

–

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

744[03].O2.05

Rozpoznawanie i dobieranie materiałów

podstawowych i środków pomocniczych

744[03].O2.04

Sortowanie skór surowych według

przeznaczenia

744[03].O2

Surowce podstawowe i materiały

pomocnicze

744[03].O2.01

Rozpoznawanie rodzajów skór surowych

744[03].O2.02

Określanie warstwowej i topograficznej

budowy tkanki skórnej i okrywy

włosowej skór surowych

744[03].O2.03

Konserwacja i magazynowanie skór

surowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA

WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– wykorzystywać podstawowe prawa chemii, fizyki i mechaniki w procesach wyprawy

skór,

– posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną stosowaną w procesach

garbarskich,

– stosować podstawowe badania organoleptyczne i oznaczenia laboratoryjne do

charakteryzowania materiałów podstawowych i środków pomocniczych,

– posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
– korzystać z różnych źródeł informacji,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE

KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– zidentyfikować środki chemiczne i materiały pomocnicze na podstawie badań

organoleptycznych,

– określić właściwości wody stosowanej w technologii wyprawy skór,
– rozpoznać i dobrać środki chemiczne stosowane w procesach przygotowawczych do

garbowania,

– rozpoznać i dobrać garbniki i środki pomocnicze do garbowania skór różnymi metodami,
– rozpoznać i zidentyfikować środki chemiczne do zobojętniania tkanki skórnej,

umartwiania i zaprawiania włosa, barwienia tkanki skórnej, barwienia włosa,
natłuszczania skór,

– ocenić rozdrobnienie, wilgotność i pochodzenie trocin drzewnych do czyszczenia okrywy

włosowej skór i nawilżania tkanki skórnej,

– rozpoznać i dobrać materiały i środki chemiczne do wykończania właściwego tkanki

skórnej i okrywy włosowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03]
Moduł: Surowce podstawowe i materiały pomocnicze 744[03].O2.
Jednostka modułowa: „Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych i środków

pomocniczych ” 744[03].ZO.05

Temat: Podstawowe wiadomości o garbnikach roślinnych
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozróżniania różnych rodzajów garbników roślinnych

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

– rozpoznać podstawowe rodzaje garbników roślinnych,
– scharakteryzować podstawowe właściwości garbników roślinnych.

Metody nauczania:

– ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

– grupowa

Czas: 90 min.

Środki dydaktyczne:

– ekstrakty stałe i ciekłe garbników roślinnych,
– 10% roztwory garbników w wodzie,
– roztwór żelatyny (ok. 0,5 g żelatyny na 100 cm

wody),

– 10% roztwór kwasu octowego,
– 10% roztwór wodorotlenku sodowego,
– woda destylowana,
– tace plastykowe,
– kolby miarowe 250 cm

– zlewki 100 cm

– probówki,
– statywy na probówki,
– szkiełka zegarkowe,
– foliogramy, zdjęcia surowców garbnikodajnych i ekstraktów garbarskich,
– Papier lub tablica do przygotowania plakatu podsumowującego.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Podział klasy na grupy.
3. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczeń.
5. Realizacja tematu:

–

Każda grupa otrzymuje próbki ekstraktów garbarskich na szkiełkach zegarkowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

Uczniowie dokonują szczegółowych oględzin poszczególnych ekstraktów zwracając
uwagę na barwę, stan skupienia.

–

Uczniowie rozpuszczają niewielkie ilości ekstraktów w wodzie.

–

Uczniowie próbują smak i działanie garbników na błony śluzowe.

–

Uczniowie podsumowują swoje obserwacje.

–

Nauczyciel rozdziela między grupy roztwory ekstraktów. Każda grupa powinna otrzymać
dwa różne roztwory.

–

Nauczyciel dodatkowo objaśnia sposób wykonania badań.

–

Uczniowie w grupach wykonują badanie roztworów garbników. Przygotowują
i oznaczają po 3 probówki dla każdego roztworu. Wlewają do probówek roztwór
garbnika i kolejno dodają do niego roztwór żelatyny, roztwór kwasu octowego i roztwór
wodorotlenku sodu.

–

Obserwacje zapisują w przygotowanej, na podstawie przedstawionego foliogramu,
tabelce.

–

Po wykonaniu badań poszczególne grupy przedstawiają wyniki doświadczeń.

6. Uczniowie przy pomocy nauczyciela dokonują podsumowania wyników oznaczeń

przeprowadzonych przez wszystkie grupy.

7. Na przygotowanej planszy wykonują plakat ilustrujący podstawowe właściwości

garbników roślinnych.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze informacje, jakie garbniki roślinne produkowane są w Polsce.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Garbarz skór 744[03]

Moduł: Surowce podstawowe i materiały pomocnicze 744[03].O2.
Jednostka modułowa: „Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych i środków

pomocniczych ” 744[03].ZO.05

Temat: Właściwości emulsji natłuszczających

Cel ogólny: oznaczenie trwałości różnych emulsji natłuszczających.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

– wykonać badanie trwałości emulsji natłuszczających,
– określić wpływ temperatury na trwałość emulsji tłuszczowej.

Metody nauczania:

– ćwiczenia praktyczne
– metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

– grupowa

Strategia: uczenie się przez doświadczenie

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia,
– emulsje natłuszczające różnego rodzaju,
– cylindry miarowe 100 cm

– zlewki 250 cm

– bagietka szklana,
– zegar lub stoper,
– literatura z rozdziału 7,
– materiały do pisania,

Czas: 180 min.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest oznaczenie trwałości emulsji tłuszczowych

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Czym charakteryzuje się emulsja tłuszczowa?
2. Jakie są rodzaje i właściwości emulsji tłuszczowych?
3. Jakie znaczenie w garbarstwie ma trwałość emulsji tłuszczowych?

PLANOWANIE
1. Ustal jakie rodzaje emulsji poddasz badaniu.
2. Ustal jak przeprowadzisz badanie trwałości emulsji.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokładnie wymieszaj emulsje natłuszczające
2. Wlej do 3 cylindrów miarowych po 100cm

badanej emulsji

3. Pozostaw emulsje w spokoju do czasu rozłożenia z tym że:

a) cylinder 1 ustaw w lodówce w temp ok. 4°C
b) cylinder 2 ustaw na łaźni wodnej w temp ok.40°C
c) cylinder 3 ustaw w temperaturze pokojowej ok.. 20°C

4. Obserwacje zapisuj w zeszycie
5. Ustal, która emulsja jest najtrwalsza

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie przygotowano emulsje?
2. Czy prawidłowo wykonano badania?
3. Czy prawidłowo zaobserwowano czas rozwarstwienia emulsji?

ANALIZA

Uczniowie przy pomocy nauczyciela wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im

najwięcej trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości o wpływie innych czynników na trwałość emulsji

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

– Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Charakterystyka wody stosowanej w procesach wyprawy skór

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznaczanie twardości ogólnej wody metodą Clarka.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się z instrukcją wykonania pomiaru,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania pomiaru,
4) przedstawić plan działania,
5) dobrać potrzebne odczynniki,
6) pobrać próbkę 100cm

badanej wody ,

7) wykonać oznaczenie zgodnie z instrukcją,
8) odczytać twardość wody z tabeli.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia,
– tabela przeliczeniowa twardości wody w zależności od liczby cm

zużytego mydła,

– próbka badanej wody,
– mianowany roztwór mydła,
– 1m roztwór kwasu solnego we wkraplaczu,
– 1% alkoholowy roztwór fenoloftaleiny we wkraplaczu,
– kolba laboratoryjna z doszlifowanym korkiem o pojemności 200cm

– zlewka do pobierania próbki wody,
– pipeta do odmierzania próbki wody,
– biureta do odmierzania ilości dodawanego roztworu mydła,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Organoleptyczne porównanie twardości różnego rodzaju wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania pomiaru,
3) pobrać 5 próbek po 500cm

wody z różnych źródeł np. woda destylowana, woda

wodociągowa spożywcza, woda przemysłowa, woda deszczowa, woda przemysłowa
zmiękczona różnymi metodami, woda z rzeki lub jeziora ,

4) dokonać próby pienienia się zwykłego mydła w każdej z próbek wody,
5) ustalić, która z próbek wody ma największą twardość , a która najmniejszą,
6) zapisać obserwacje w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– zlewki o poj. 500cm

– zwykłe mydło tzw. szare,
– próbki badanej wody,
– ręcznik,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Środki chemiczne stosowane w procesach przygotowania do

garbowania

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznawanie związków stosowanych w procesach przygotowania skór do garbowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przedstawić plan działania,
4) dokonać szczegółowych oględzin przygotowanych próbek związków zwracając uwagę na

ich stan skupienia, barwę , zapach,

5) zapisać wyniki oględzin w zeszycie,
6) rozpoznać rodzaj związku i jego zastosowanie,
7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia,
8) podczas wykonywania ćwiczenia musisz zachować szczególną ostrożność przy

dokonywaniu oględzin środków ze względu na ich właściwości. Nie należy środków
dotykać rękami, smakować czy mieszać ze sobą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki środków stosowanych w procesach moczenia i rozluźniania tkanki skórnej:

– wapno palone – tlenek wapnia,
– wapno hydratyzowane - wodorotlenek wapnia,
– wodorotlenek sodu,
– siarczek sodu,
– chlorek sodu,
– preparat enzymatyczny do odwłaszania,

– przybory do pisania
– literatura z rozdziału7.

Ćwiczenie 2

Rozpoznawanie związków stosowanych w procesach odwapniania skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przedstawić plan działania,
4) dokonać szczegółowych oględzin przygotowanych próbek związków zwracając uwagę na

ich stan skupienia, barwę , zapach,

dokonywaniu oględzin środków ze względu na ich właściwości. Nie należy środków
dotykać rękami, smakować czy mieszać ze sobą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– próbki środków stosowanych w procesach odwapniania skór:

– kwas siarkowy,
– kwas solny,
– kwas mrówkowy,
– kwas octowy,
– kwas mlekowy,
– wodorosiarczan (VI) sodu,
– preparat odwapniający np. Rowapex 3,

– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznawanie związków stosowanych w procesach wytrawiania i piklowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

ich stan skupienia, barwę , zapach,

5) zapisać wyniki oględzin w zeszycie,
6) rozpoznać rodzaj związku i jego zastosowanie,
7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) podczas wykonywania ćwiczenia musisz zachować szczególną ostrożność przy

dokonywaniu oględzin środków ze względu na ich właściwości. Nie należy środków
dotykać rękami, smakować czy mieszać ze sobą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki środków stosowanych w procesach wytrawiania i piklowania:

– Garbon,
– kwas siarkowy,
– kwas mrówkowy,
– chlorek sodu,
– siarczan (VI) sodu,
– mrówczan sodu,

– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Podział i charakterystyka garbników

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj roztwory zawierające garbniki roślinne i syntetyczne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) przedstawić plan działania,
5) dokonać badania otrzymanych próbek garbników,
6) zapisać wyniki badania w zeszycie,
7) rozpoznać próbki zawierające garbniki roślinne i syntetyczne,
8) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– roztwory garbników (po 5 roztworów dla ucznia),
– zlewki 5 szt,
– probówki 5 szt,
– statyw do probówek,
– roztwór żelatyny (0,5g żelatyny w 100cm

ciepłej wody) we wkraplaczu

– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj sproszkowane ekstrakty garbników roślinnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przedstawić plan działania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) dokonać szczegółowych oględzin przygotowanych próbek sproszkowanych ekstraktów

garbarskich,

5) zapisać wyniki oględzin w zeszycie,
6) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– ekstrakty garbarskie sproszkowane (5 próbek)
– szkiełka zegarkowe,
– literatura z rozdziału 7,
– przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj preparaty garbujące mineralne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

mineralnych,

5) zapisać wyniki oględzin w zeszycie
6) podaj cechy charakterystyczne rozpoznanych preparatów,
7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki preparatów garbujących mineralnych (5 próbek),
– szkiełka zegarkowe – 5 szt.,
– literatura z rozdziału 7,
– przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj i scharakteryzuj garbniki stosowane w wyprawie skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

garbujących,

5) zapisać wyniki oględzin w zeszycie,
6) podaj cechy charakterystyczne rozpoznanych skór,
7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– preparaty garbujące mineralne: chromowy, glinowy,
– rotaniny – 2 próbki,
– garbujące ekstrakty roślinne: sproszkowany, w blokach i ciecz,
– tran,
– aldehyd mrówkowy – formalina,
– aldehyd glutarowy np. Aldehyd AG
– przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Środki do kąpielowego wykończania skór

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznacz pH roztworów wodnych środków zobojętniających.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wlać do probówek po 10cm

roztworów środków zobojętniających,

4) ustalić za pomocą papierków wskaźnikowych uniwersalnych (0 -14 pH) zakres pH

badanych roztworów,

5) ustalić za pomocą papierków wskaźnikowych Unitest ze skalą barw o zakresie

pH 5,0 – 9,0 i 9,0 – 13,0 pH badanych roztworów,

6) zapisać obserwacje w zeszycie,
7) przedstawić wyniki wykonanych oznaczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– 10% roztwory wodne środków zobojętniających: węglanu sodu, wodorowęglanu sodu,

czteroboranu sodu, wodorowęglanu amonu, tiosiarczanu sodu, siarczanu (IV) sodu,
octanu sodu, mrówczan wapnia, Dyspergator T lub inne dostępne (5 próbek dla ucznia),

– probówki szt 10 ,
– papierki wskaźnikowe uniwersalne (0 – 14 pH),
– papierki wskaźnikowe ze skalą barw o zakresie pH 5,0 – 9,0,
– papierki wskaźnikowe ze skalą barw o zakresie pH 9,0 –13,0,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ odporność barwnika na kwasy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się z instrukcją wykonania oznaczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania oznaczenia,
4) oznaczyć po 3 probówki do jednego roztworu barwnika,
5) wlać do oznaczonych probówek po 20 cm

roztworu badanego barwnika,

6) ogrzać probówki na łaźni wodnej do temperatury 60°C,
7) dolać 0,5cm

wody destylowanej do probówki nr 1,

8) dolać 0,5cm

kwasu mrówkowego do probówki nr 2,

9) dolać 0,5cm

kwasu octowego do probówki nr 3,

10) wstrząsnąć probówki i pozostawić na 10 min po czym sprawdzić czy nie wydzielił się

osad,

11) wylać ostrożnie zawartość probówek na bibułę i wysuszyć w temperaturze pokojowej,
12) porównać barwę bibuły na którą wylano roztwór z kwasem do barwy bibuły na którą

wylano roztwór samego barwnika,

13) na podstawie tabeli w instrukcji określić stopień odporności barwnika na kwasy,
14) zapisać obserwacje w zeszycie,
15) przedstawić wyniki wykonanego badania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania oznaczenia,
– roztwór badanego barwnika przygotowany przez rozpuszczenie 1g barwnika

w 180cm

wrzącej wody,

– 8% roztwór kwasu mrówkowego,
– 3% roztwór kwasu octowego,
– 3 jednakowe probówki,
– statyw do probówek,
– 3 arkusze bibuły o wymiarach 200 x 200 cm,
– tabela stopnia odporności barwnika na kwasy,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określ odporność barwnika na alkalia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wlać do oznaczonych probówek po 20 cm

roztworu badanego barwnika,

6) ogrzać probówki ogrzać na łaźni wodnej do temperatury 60°C,
7) dolać 1,0cm

wody destylowanej do probówki nr 1,

8) dolać1,0cm

10% roztworu węglanu sodu do probówki nr 2,

9) dolać 1,0cm

5% roztworu węglanu sodu do probówki nr 3,

10) wstrząsnąć probówki i pozostawić na 10 min po czym sprawdzić czy nie wydzielił się

osad,

11) wylać ostrożnie zawartość probówek na bibułę i wysuszyć w temperaturze pokojowej,
12) porównać barwę bibuły na którą wylano roztwór barwnika z roztworem węglanu sodu do

barwy bibuły na którą wylano roztwór samego barwnika,

13) określić na podstawie tabeli w instrukcji stopień odporności barwnika na alkalia,
14) zapisać obserwacje w zeszycie,
15) przedstawić wyniki wykonanego badania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia,
– roztwór badanego barwnika przygotowany przez rozpuszczenie 1g 100% barwnika

w 180cm

wrzącej wody,

– 10% roztwór węglanu sodowego,
– 5% roztwór węglanu sodowego,
– 3 jednakowe probówki,
– statyw do probówek,
– 3 arkusze bibuły o wymiarach 200 x 200 cm,
– tabela stopnia odporności barwnika na alkalia,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Zbadaj odporność 10% emulsji wodnej różnych rodzajów likierów

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania oznaczenia,
3) oznaczyć po 4 zlewki do jednego rodzaju emulsji,
4) wlać do oznaczonych zlewek po 50 cm

badanej emulsji,

5) dolać 10 cm

1% roztworu kwasu mrówkowego do zlewki nr 1,

6) dolać 10 cm

1% roztworu soli kuchennej do zlewki nr 2,

7) dolać 10 cm

1% roztworu siarczanu (VI) chromu (III),do zlewki nr 3

8) dolać 10 cm

1% roztworu ałunu glinowego np. KAl(SO

)

• 12 H

O do zlewki nr 4,

9) wymieszać dokładnie zawartość zlewek,
10) zapisać zaobserwowane zmiany w zeszycie,
11) przedstawić wyniki wykonanego badania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– 10% emulsja wodna likieru anionowego, kationowego i kombinowanego
– 1% roztwór kwasu mrówkowego HCOOH,
– 1% roztwór soli kuchennej NaCl,
– 1% roztworu siarczanu (VI) chromu (III) Cr

– zlewka o pojemności 100 cm

szt. 12,

– cylinder miarowy 50 cm

szt. 3,

– cylinder miarowy 10 cm

szt. 4

– bagietki szklane szt. 12,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Środki wykończalnicze

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zbadaj odporność różnych rodzajów powłok wykończalniczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) potrzeć lico skór o różnym wykończeniu tamponem z waty nasączonym benzyną lakową,
4) potrzeć lico skór o różnym wykończeniu tamponem z waty nasączonym acetonem,
5) potrzeć lico skór o różnym wykończeniu tamponem z waty nasączonym 2% roztworem

wody amoniakalnej,

6) zapisać obserwacje w zeszycie,
7) zaprezentować wyniki wykonanych badań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki skór o wykończeniu kazeinowym, kolodionowym i plastykowym,
– benzyna lakowa,
– aceton,
– 2% roztwór wody amoniakalnej,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj folie otrzymane z różnych rodzajów lateksów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania oznaczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) nanieść na czyste, szklane płytki po 5cm

lateksu wykańczalniczego podkładowego,

szkieletowego i połyskowego,

4) pozostawić płytki do wysuszenia w temperaturze pokojowej,
5) zapisać obserwacje w zeszycie,
6) przedstawić wyniki wykonanego badania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– 3 płytki szklane o wymiarach 10 x 10 cm,
– lateks podkładowy,
– lateks szkieletowy,
– lateks połyskowy
– cylinder o pojemności 10 cm

- szt. 3

– bagietka szklana do rozprowadzenia lateksu na płytce - szt. 3
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie i dobieranie
materiałów podstawowych i środków pomocniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 20 są z poziomu podstawowego,
– zadania 4, 10, 13, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za uzyskanie co najmniej 8 punktów
– dostateczny – za uzyskanie co najmniej 12 punktów,
– dobry – za uzyskanie 16 punktów, w tym co najmniej 2 punktów z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za uzyskanie 18 punktów, w tym co najmniej 4 punktów z poziomu

ponadpodstawowego,

– celujący – za uzyskanie 20 punktów.

Klucz odpowiedzi: 1. d

2. c, 3. d, 4. a, 5. a, 6. b, 7. c, 8. b, 9. d, 10. a, 11. c,

12. b, 13. d, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. d, 19. b, 20. c

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

znać cechy wody technologicznej

A P

znać sposoby wyrażania twardości wody

B P

rozróżnić metody zmiękczania wody

B P

dobrać właściwości wody do procesów
technologicznych

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rozpoznać rodzaje środków powierzchniowo
- czynnych

B P

zrozumieć proces otrzymywania wapna
hydratyzowanego

B P

rozróżniać środki do rozluźniania tkanki
skórnej

A P

rozróżniać środki do odwłaszania skór

A P

charakteryzować środki wytrawiające

B P

ustalić skład kąpieli piklującej

C PP

znać garbniki mineralne

A P

rozróżniać preparaty garbujące

B P

charakteryzować ekstrakty garbarskie

C PP

rozróżniać garbniki roślinne

B P

rozpoznać garbniki syntetyczne

B P

rozpoznać metodę garbowania

B P

charakteryzować środki do zobojętniania skór

C PP

rozpoznawać rodzaje barwników

B P

charakteryzować środki natłuszczające

C PP

rozpoznawać środki wykończalnicze

B P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania testów z zadaniami wielokrotnego wyboru.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom warunki do samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi oraz podaj czas

przeznaczony na rozwiązanie testu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania testu (rozładuj

niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących rozpoznawania i dobierania materiałów

podstawowych i środków pomocniczych. Wszystkie pytania są pytaniami wielokrotnego
wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
– w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową).

6. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję

z wykonanego zadania.

7. Trudności mogą przysporzyć Ci pytania: 4, 10, 13, 17 i 19 gdyż są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Woda używana w procesie moczenia skór nie może zawierać

a) rozpuszczalnych gazów takich jak: dwutlenek węgla, tlen, azot, chlor.
b) rozpuszczalnych soli: chlorku sodu, potasu, wapnia, magnezu.
c) węglanów i siarczanów wapnia i magnezu.
d) zarodników i bakterii.

2. Twardość wody wyraża się w

a) %.
b) °Sch.
c) °E.
d) w g/cm

3. Najnowocześniejszą metodą zmiękczania wody jest

a) metoda wapno – soda.
b) metoda sodowo-fosforanowa.
c) gotowanie i skraplanie.
d) zmiękczanie na jonitach.

4. Twardość wody nie ma wpływu na przebieg procesu

a) garbowania chromowego.
b) wapnienia.
c) garbowania roślinnego.
d) natłuszczania.

5. Mydła zaliczamy do środków powierzchniowo-czynnych

a) anionowych.
b) kationowych.
c) amfoterycznych.
d) niejonowych.

6. Wapno hydratyzowane o wysokiej czystości jest białym proszkiem który otrzymuje się

przez

a) rozkład węglanu wapnia.
b) gaszenie wapna palonego.
c) rozkład wodorotlenku wapnia.
d) reakcję węglanu wapnia z wodą.

7. Do rozluźniania obsady włosa nie jest stosowany wodorotlenek

a) wapniowy.
b) sodowy.
c) glinowy.
d) amonowy.

8. Najczęściej stosowanym środkiem do odwłaszania jest

a) siarczan (VI) sodu.
b) siarczek sodu.
c) wodorosiarczan(IV) sodu.
d) siarczan(IV) sodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Do wytrawiania stosuje się polski preparat wytrawiający Garbon zawierający

a) enzymy z bakterii.
b) enzymy kwasowe.
c) enzymy pleśniaków.
d) enzymy z trzustki.

10. Klasyczny pikiel sporządza się z

a) 100% wody, 1% kwasu siarkowego i 10% soli kuchennej.
b) 200% wody, 1% kwasu siarkowego i 10% soli kuchennej.
c) 100% wody, 10% kwasu siarkowego i 1% soli kuchennej.
d) 200% wody, 20% kwasu siarkowego i 10% soli kuchennej.

11. Najczęściej stosowanym garbnikiem mineralnym są

a) związki glinu.
b) związki żelaza.
c) związki chromu.
d) związki cyrkonu.

12. Polski preparat garbujący zawierający związki chromu to

a) Blancorol.
b) Chromal.
c) Baychrom.
d) Lutan.

13. Ekstrakt garbarski to

a) roztwór wodny garbnika mineralnego.
b) mieszanina rozdrobnionej trzustki zwierzęcej z trocinami i solami obojętnymi.
c) syntetyczny garbnik organiczny.
d) zagęszczony i wysuszony wyciąg wodny z rośliny garbnikodajnej.

14. Podstawowym krajowym surowcem dostarczającym garbnika roślinnego jest

a) kora i drewno dębowe.
b) liście sumaku.
c) kora i drewno kasztana.
d) kora wierzbowa.

15. Polskie garbniki syntetyczne noszą nazwę

a) Basyntan.
b) Polsyntan.
c) Rotanina.
d) Synkotan.

16. Garbowanie przy zastosowaniu olejów i tranów nosi nazwę garbowania

a) aldehydowego.
b) tłuszczowego.
c) formalinowego.
d) żywicowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Do zobojętniania skór garbowania chromowego stosuje się

a) sole metali alkalicznych.
b) kwasy organiczne.
c) sole metali ciężkich.
d) mocne wodorotlenki.

18. Barwniki kwasowe zalicza się do barwników

a) reaktywnych.
b) amfoterycznych.
c) kationowych.
d) anionowych.

19. Modyfikowanie tłuszczów garbarskich polega na

a) mieszaniu różnych tłuszczów.
b) nadaniu rozpuszczalności w wodzie.
c) rozpuszczeniu w rozpuszczalniku organicznym.
d) wydzieleniu odpowiedniej frakcji tłuszczu.

20. Białkowe środki wiążące, w których głównym składnikiem jest kazeina, noszą nazwę

a) farb kolodionowych.
b) emulsji szkieletowych
c) topów lub błyszczów.
d) emulsji podkładowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych i środków
pomocniczych

Zakreśl, lub wpisz poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania

zadania

Odpowiedź Punkty

a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie

i dobieranie materiałów podstawowych i środków pomocniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
– zadania 3, 10, 11, 13, 14, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za uzyskanie co najmniej 8 punktów
– dostateczny – za uzyskanie co najmniej 12 punktów,
– dobry – za uzyskanie 16 punktów, w tym co najmniej 2 punktów z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za uzyskanie 18 punktów, w tym co najmniej 4 punktów z poziomu

ponadpodstawowego,

– celujący za uzyskanie 20 punktów.

Klucz odpowiedzi: 1. b

2. c, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. b, 9. d, 10. a, 11. d,

12. c, 13. b, 14. a, 15. c, 16. d, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

rozróżnić właściwości wody technologicznej

B P

dobrać właściwości wody do procesów
wykończania

B P

analizować budowę związku
powierzchniowoczynnego

C PP

rozpoznać środki do odwłaszania skór

A P

rozróżniać środki do odwapniania skór

B P

rozpoznać preparat wytrawiający

A P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dobrać środki do piklowania skór

C P

scharakteryzować garbujące sole chromu

C P

rozpoznać garbniki mineralne

B P

10 analizować właściwości garbników roślinnych

D PP

11 rozróżniać garbniki roślinne

C PP

12 rozpoznawać garbniki syntetyczne

B P

13 scharakteryzować tłuszcze naturalne

C PP

14 rozpoznać metodę garbowania

C PP

rozpoznać środki do dogarbowania i napełniania
skór

C PP

rozróżnić środki pomocnicze stosowane do
barwienia skór

C P

17 rozpoznać środki natłuszczające

B P

18 rozpoznać składniki powłoki wykończalniczej

C P

19 rozróżniać środki wiążące

B P

20 scharakteryzować plastykowe środki wiążące

C P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

podstawowych i środków pomocniczych. Wszystkie pytania są pytaniami wielokrotnego
wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
6. w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową).

7. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję

z wykonanego zadania.

8. Trudności mogą przysporzyć Ci pytania: 3, 10, 11, 13, 14 i 15 gdyż są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

10. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zasadniczą cechą wody technologicznej jest

a) pH.
b) twardość.
c) odczyn.
d) temperatura.

2. W procesach wykończalniczych musi być stosowana woda:

a) twarda.
b) o dowolnej twardości.
c) miękka.
d) bardzo twarda.

3. Rysunek przedstawia schemat orientacji cząsteczek związku powierzchniowo czynnego

w roztworze wodnym. Jaka część cząsteczki związku powierzchniowo – czynnego
oznaczona jest cyfrą 2?

a) Hydrofobowa.
b) Rozpuszczalna.
c) Nierozpuszczalna.
d) Hydrofilowa.

4. Do związków utleniających stosowanych do odwłaszania skór zaliczamy:

a) chloryn sodowy NaClO

b) siarczek sodu Na

c) wodorotlenek wapnia Ca(OH)

d) wodorotlenek sodowy NaOH.

5. Odwapnianie skór przeprowadza się za pomocą

a) wodorotlenku sodu lub wapnia.
b) siarczku lub wodorosiarczku sodu.
c) kwasu mlekowego lub octowego.
d) soli chromu lub glinu.

6. Polski preparat wytrawiający to

a) Garbon
b) Ortopon
c) Garbol
d) Bascal

7. Do piklowania oprócz soli obojętnych stosuje się

a) rozpuszczalnik organiczny.
b) kwas siarkowy.
c) wodorotlenek sodu.
d) wodorotlenek wapnia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Właściwości garbujące wykazują

a) obojętne sole chromu III.
b) zasadowe sole chromu III.
c) wodorosole chromu III.
d) sole chromu VI.

9. Oprócz soli chromu właściwości garbujące mają sole

a) litu, sodu i potasu.
b) magnezu, baru i wapnia.
c) cyny, cynku i miedzi.
d) glinu, żelaza i cyrkonu.

10. Ekstrakt garbnika roślinnego poddany specjalnemu oddziaływaniu w celu zmiany

właściwości nosi nazwę ekstraktu

a) modyfikowanego.
b) specjalnego.
c) blokowego.
d) ciekłego.

11. Bardzo popularny ekstrakt garbarski z południowo-amerykańskich drzew to

a) ekstrakt Valonea.
b) ekstrakt kasztanowy.
c) ekstrakt mimozy.
d) ekstrakt quebracho.

12. Rotanina to

a) preparat natłuszczający.
b) środek wytrawiający.
c) garbnik syntetyczny.
d) tłuszcz garbujący.

13. Tranem nazywamy stosowany do wyprawy skór

a) olej roślinny.
b) olej z ssaków morskich.
c) tłuszcz syntetyczny.
d) modyfikowany olej mineralny.

14. Garbowanie w którym jako garbnik stosuje się formalinę lub glioksal nosi nazwę

a) aldehydowego.
b) syntanowego.
c) kombinowanego.
d) mineralnego.

15. Do dogarbowania i napełniania skór nie stosuje się

a) garbników roślinnych
b) syntanów.
c) barwników.
d) ekstraktów chromowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Środki pomocnicze stosowane podczas barwienia skór mające na celu wyrównanie barwy

to środki

a) maskujące.
b) utrwalające
c) wybielające.
d) egalizujące.

17. Garbol 30 to

a) olej turecki – modyfikowany tłuszcz garbarski.
b) preparat wytrawiający z trzustki zwierzęcej.
c) środek do odwapniania skór.
d) garbnik syntetyczny.

18. Nazwa powłoki wykończalniczej zależy od rodzaju zastosowanego

a) barwnika.
b) rozpuszczalnika.
c) środka wiążącego.
d) sposobu nałożenia.

19. Topem nazywamy środki do wytwarzania powłok zawierające

a) białkowe środki wiążące.
b) plastykowe środki wiążące.
c) kolodionowe środki wiążące.
d) poliuretanowe środki wiążące.

20. Szkieletowe środki wiążące używane są do wytwarzania

a) podkładów wstępnych.
b) konstrukcji powłoki wykończalniczej.
c) warstwy połyskowej.
d) warstwy ochronnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozpoznawanie i dobieranie materiałów podstawowych i środków
pomocniczych

Zakreśl, lub wpisz poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania

zadania

Odpowiedź Punkty

a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Iwanowski J., Persz T.: Garbarstwo cz. I. WPLiS, Warszawa 1965
2. Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. II. Wykończanie. WSiP, Warszawa

1985

3. Michalec T.: Środki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. Skrypt nr 19 WSI

w Radomiu, Radom 1991

4. Persz T.: Garbarstwo cz. II. WPLiS, Warszawa 1966
5. Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. I. Garbowanie. WSiP, Warszawa 1977
6. Smirnow W. I., Pawłowa M., Śmiechowski K., Gajewski M.: Vademecum Garbarza.

ITeE, Radom 1996