Klasyfikacja nowotworów
Jacek Jassem
Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
[e-mail]
Klasyfikacje nowotworów
ØðMorfologiczna (oparta na cechach mikroskopowych
komórek guza; swoista dla danego typu nowotworu)
- rodzaj nowotworu
- stopień jego zróżnicowania
ØðAnatomiczna (zasiÄ™g choroby) - oparta na kryteriach
klinicznych, radiologicznych i chirurgicznych:
- wielkość guza (T),
- zajęcie węzłów chłonnych (N)
- obecność przerzutów (M)
ØðLokalizacyjna  uwzglÄ™dniajÄ…ca umiejscowienie
nowotworu
System TNM: oznaczenia
ØðT  Tumor (miejscowe zaawansowanie guza)
ØðN  Nodes (stan regionalnych wÄ™złów chÅ‚onnych)
ØðM  Metastases (przerzuty do narzÄ…dów odlegÅ‚ych)
Øðróżne kombinacje cech T, N i M tworzÄ… cztery stopnie
zaawansowania (I-IV), gdzie stopień I oznacza najniższe,
a stopień IV najwyższe stadium zaawansowania
- rozsiany proces nowotworowy
wg Pierre a Denoix
Rodzaje klasyfikacji TNM
ØðcTNM - kliniczna
ØðpTNM - patologiczna
ØðrTNM - w momencie nawrotu choroby
ØðyTNM - po zakoÅ„czeniu części leczenia
ØðaTNM - na podstawie badania sekcyjnego
Pożądane cechy oceny
zasięgu choroby
Øðuniwersalność
Øðprostota
Øðwartość rokownicza
Øðjednoznaczność
Øðprzydatność kliniczna
Cele klasyfikacji TNM
Øð Wiarygodna ocena wyników leczenia
Øð Możliwość porównania różnych metod
leczenia
Øð Zaplanowanie optymalnego leczenia
Øð Ocena rokowania
Øð Możliwość wymiany informacji pomiÄ™dzy lekarzami
Øð Cele naukowe
System TNM
ØðpierwszÄ… klasyfikacjÄ™
TNM opracowano w 1958
roku. Obecnie
obowiązuje siódma
edycja  system
ewoluuje wraz z
postępem medycyny
ØðcechÄ… systemu TNM jest
jego uniwersalność
System TNM: cecha T
ØðTx  guz pierwotny nie może zostać oceniony
ØðT0  nie stwierdza siÄ™ guza pierwotnego (zmiana
subkliniczna)
ØðTis  rak in situ
ØðT1, 2, 3  guz o rosnÄ…cym zaawansowaniu miejscowym
System TNM: cecha N
ØðNx  regionalne wÄ™zÅ‚y chÅ‚onne nie mogÄ… zostać ocenione
ØðN0  regionalne wÄ™zÅ‚y chÅ‚onne wolne od przerzutów.
ØðN1, 2, 3  zajÄ™cie wÄ™złów chÅ‚onnych przez przerzuty
nowotworowe (zajęte kolejne grupy węzłów)
ØðW ocenie pN cyfra 1, 2, 3 oznacza zwykle liczbÄ™ zajÄ™tych
węzłów chłonnych
Øðsn  sentinel node, wÄ™zeÅ‚ wartowniczy
System TNM: cecha M
lokalizacja oznaczenie
ØðMx  przerzuty nie mogÄ…
płuco PUL
zostać ocenione
szpik MAR
ØðM0  nie stwierdza siÄ™
kości OSS
obecności przerzutów
do narządów odległych
opłucna PLE
ØðM1  obecne przerzuty wÄ…troba HEP
do narządów odległych
otrzewna PER
Øðdodatkowe informacje mózg BRA
określone literami a,b
nadnercza ADR
Øðtabela: oznaczenie
skóra SKI
lokalizacji przerzutów
inne OTH
Zasady systemu TNM
ØðobowiÄ…zuje weryfikacja histopatologiczna dla każdego
przypadku
Øðprzynależność do stopnia zaawansowania (np. rak piersi
cT1aN0M0  IA) wynika z rokowania choroby w tym
określonym stopniu
Øðraz okreÅ›lony stopieÅ„ zaawansowania pozostaje
niezmienny do końca leczenia dla danego przypadku
Øðw przypadku wÄ…tpliwoÅ›ci oceny cechy przyjmujemy
niższą, mniej zaawansowaną ocenę
Określenie radykalności zabiegu
ØðR0  resekcja mikroskopowo radykalna
ØðR1  resekcja makroskopowo radykalna, nowotwór w linii
cięcia w badaniu mikroskopowym
ØðR2  resekcja makroskopowo nieradykalna
Stopnie zaawansowania nowotworu
0 - Rak in situ (przedinwazyjny) - brak naciekania
naczyń limfatycznych i krwionośnych
I - Cechy niewielkiego naciekania miejscowego, brak
przerzutów do węzłów chłonnych
II - Ograniczone naciekanie miejscowe i/lub niewielkie
przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych
III - Rozległe naciekanie miejscowe i/lub rozległe
przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych
IV - Bardzo rozległe naciekanie miejscowe i/lub
obecność przerzutów odległych
Klasyfikacja kliniczna (cTNM)
Na podstawie badania klinicznego narządów
dostępnych badaniu przedmiotowym i/lub
badaniom obrazowym, np. rak piersi, rak szyjki
macicy, nowotwory głowy i szyi, rak płuca
Klasyfikacja TNM (rak piersi)
Stopnie zaawansowania (rak piersi)
Stopnie zaawansowania raka płuca
Klasyfikacja FIGO
ØðFIGO  International Federation of Gynecology and
Obstetrics
Øðklasyfikacja FIGO dotyczy nowotworów narzÄ…dów
płciowych kobiecych
Øðstosowana od 1920 r., podlega uaktualnieniom
ØðpoczÄ…tkowo oparta na badaniu klinicznym, obecnie 
chirurgiczno-patologicznym
Stopnie zaawansowania
drobnokomórkowego raka płuca
Postać ograniczona (LD)
Postać rozległa (ED)
(połowa klatki piersiowej)
(odległe przerzuty)
Klasyfikacja ziarnicy złośliwej
Klasyfikacja patomorfologiczna (pTNM)
Øðna podstawie szczegółowej oceny mikroskopowej
doszczętnie wyciętego guza pierwotnego, okolicznych
węzłów chłonnych i prawdopodobnych lokalizacji
przerzutów
Øðstosowana w odniesieniu do miejsc trudno dostÄ™pnych
innymi metodami, np. rak jajnika, rak trzustki
Øðporównanie z klasyfikacjÄ… klinicznÄ… pozwala ocenić
dokładność tej ostatniej
Klasyfikacja nowotworów skóry
Klasyfikacja raka nerki
Klasyfikacja raka pęcherza moczowego
Główne lokalizacje nowotworów
" Płuco i opłucna " Skóra
" Głowa i szyja " Układ chłonny
" Układ trawienny " Ośrodkowy układ
nerwowy
" PierÅ›
" Tkanki miękkie
" NarzÄ…d rodny
" Kości
" Drogi moczowo-płciowe
Najczęstsze nowotwory
płuca i opłucnej
" Rak
- drobnokomórkowy
- niedrobnokomórkowy
" Rakowiak
" Miedzybłoniak
Nowotwory układu trawiennego
" Przełyk
" Żołądek
" Jelito cienkie
" Jelito grube
" Odbytnica
" Odbyt
" WÄ…troba
" Drogi żółciowe
" Trzustka
Nowotwory głowy i szyi
" Warga
" Jama ustna
" Nos
" Zatoki nosowe
" Krtań
" Gardło
" Åšlinianki przyuszne
" Tarczyca
Rak piersi
Nowotwory ginekologiczne
" Szyjka macicy
" Trzon macicy
" Pochwa
" Srom
" Jajnik
" Jajowód
Nowotwory urologiczne
" Nerka
" Moczowód
" Pęcherz moczowy
" Cewka
" Gruczoł krokowy
" JÄ…dro
" PrÄ…cie
Nowotwory skóry
" Rak
- podstawnokomórkowy
- kolczystokomórkowy
" Czerniak
Chłoniaki
" Chłoniak Hodgkina
(ziarnica)
" Chłoniaki nieziarnicze
Nowotwory ośrodkowego układu
nerwowego
" Nowotwory mózgu
" Nowotwory opon
mózgowo-rdzeniowych
" Nowotwory rdzenia
" Przerzuty do mózgu
Mięsaki tkanek miękkich
Mięsaki kości
Etapy postępowania w onkologii
ustalenie rozpoznania
(na podstawie badania mikroskopowego)
ustalenie zasięgu choroby i stanu chorego
ustalenie planu leczenia
leczenie
obserwacja po leczeniu