Kwestionariusz Twórczego Zachowania
" Kwestionariusz Twórczego Zachowania został stworzony przez
Stanisława Popka w 1980 roku w Lublinie
" Powstał, gdyż inne techniki europejskie i amerykańskie nie
spełniały wymagań  były zbyt wąskie w swojej tematyce i
brakowało im polskiej normalizacji.
" Tradycyjne badania nad zdolnościami sprowadzały się
zazwyczaj do pomiaru ilorazu inteligencji. Na podstawie
badań Guilforda i Hudsona stwierdzono, że współczynnik
korelacji między ilorazem inteligencji a zdolnościami twórczymi
wynosi od 0,20 do 0,40.
" Badania nad wybitnymi artystami, takimi jak Leonardo da
Vinci, Michał Anioł, Rubens, Rembrandt, metodą biograficzną
prowadzone przez L. Leowenfelda pozwoliły na wyłonienie
specyficznych cech charakterologicznych i emocjonalnych
" M. I. Stein w latach 60 ubiegłego wieku dokonał syntezy
stwierdzonych cech ludzi twórczych. Ludzie twórczy m.in.:
" Są stanowczy, przywódczy, pełni inicjatywy, mniej formalni,
konstruktywnie krytyczni, niezależni, uczuciowo i emocjonalnie chłonni,
" Posiadają wysoką motywację wewnętrzną, umiłowanie do pracy, upór,
energię
" Wadą syntezy jest to, że nie skonstruowano do tej pory
narzędzia badawczego, którym można by dokonać pełnej
weryfikacji
" Badania nad osobowością ludzi twórczych oraz badania nad
rozwojem dzieci o wysokiej inteligencji pozwalają stwierdzić, że
programowe abstrahowanie przy interpretacji uzdolnienia
twórczego od problematyki motywacji, osobowości jest istotnym
uproszczeniem.
" E. Nęcka wyodrębnia pewną strukturę (Ryc. I) :
Motywy:
- Instrumentalne - zawodowe
- zabawowe - komunikacyjne
- kierownicze - przywódcze
Umiejętności:
Zdolności:
- pole wiedzy związane z
- asocjacyjne
dziedziną twórczości
- analogii
- techniki generalizacji
- metaforyczne
pomysłów
- transformacyjne
- umiejętności w unikaniu
- abstrakcyjne
przeszkód
Ryc. I. Struktura właściwości zachowań twórczych człowieka wg Edwarda Nęcki.
" Interakcyjny model zdolności Stanisława Popka stanowi dla
KANH nadrzędną strukturę jako konstrukt teoretyczny zdolności
i ich uwarunkowań środowiskowych.
" Koncepcja kwestionariusza opiera się na założeniu, że na
postawę twórczą składają się głównie dwie sfery  poznawcza
i charakterologiczna.
" Sfera poznawcza wynika z dyspozycji intelektualnych, zapamiętywaniu,
przetwarzaniu i wytwarzaniu informacji nowych, a to za sprawą
wyobraz
ni, intuicji i myślenia dywergencyjnego. Określona jako
ZACHOWANIE HEURYSTYCZNE. Cechy przeciwstawne wyznaczają typ
konwergentyka i są określone jako ZACHOWANIE ALGORYTMICZNE.
" Sfera charakterologiczna zapewnia aktywne realizowanie potencjalnych
możliwości poznawczych jednostki ludzkiej.
" Kwestionariusz składa się z 60 stwierdzeń związanych z
różnorodnymi czynnościami człowieka, jakie zachodzą w
procesie uczenia lub sytuacji działania.
Cechy sfery charakterologicznej
Konformizm Nonkonformizm
Zachowania Zachowania
Postawa odtwórcza algorytmiczne heurystyczne Postawa twórcza
Cechy sfery poznawczej
KONFORMIZM NONKONFORMIZM
Zależność Niezależność
Pasywność Aktywność, witalność
Sztywność adaptacyjna Elastyczność adaptacyjna
Stereotypowość Oryginalność
Uległość, słabość Konsekwencja
Bojaz
liwość (lękliwość) Odwaga
Podporządkowanie Dominatywność
Niesamodzielność Samoorganizacja
Zahamowalność Spontaniczność, ekspresja
Defensywność Otwartość
Słaba odporność i wytrwałość Odporność i wytrwałość
Nieodpowiedzialność Odpowiedzialność
Brak krytycyzmu Samokrytycyzm
Nietolerancja Tolerancyjność
Niskie poczucie wartości  ja Wysokie poczucie wartości  ja
ZACHOWANIA ALGORYTMICZNE ZACHOWANIA HEURYSTYCZNE
Spostrzegawczość kierowana Samodzielność obserwacji
Pamięć mechaniczna Pamięć logiczna
Wyobraz
nia odtwórcza Wyobraz
nia twórcza
Myślenie konwergencyjne Myślenie dywergencyjne
Uczenie się reproduktywne Uczenie się rekonstruktywne
Uczenie się ukierunkowane Uczenie się samodzielne
Uczenie się przez rozumienie Uczenie się przez zrozumienie
Sztywność intelektualna Elastyczność intelektualna
Bierność poznawcza Aktywność poznawcza
Niska refleksyjność Wysoka refleksyjność
Wdrukowywanie się Samodzielność intelektualna, twórczość
Niska sprawność i umiejętność Wysoka sprawność i umiejętność
konstrukcyjna konstrukcyjna
Odtwórczość werbalna Twórczość werbalna
Brak pomysłowości technicznej Zdolność techniczna
Brak uzdolnień artystycznych Uzdolnienia artystyczne
" Stymulacja lub hamowanie aktywności twórczej odbywa się w
konkretnych warunkach społecznych poprzez oddziaływanie
środowiska rodzinnego, rówieśniczego i szkolnego. Każdy ma
inne zapotrzebowanie na stymulację  zarówno siły i jakości
bodz
ców.
wypływ skutecznej działalniości
akceptowanej społecznie
pozytywne doświadczenia
indywidualne
pozytywna (aktywacja) Umysł gorący
afirmacja emocjonalna
samoakceptacja
samosterowność i wysoka
motywacja
Aktywacja emocjonalno -
Możliwości potencjalne Umysł zimny
energetyczna
odczuwanie niskiej skuteczności
lub braku skuteczności w
działaniu
negatywne doświadczenia
Umysł gorący, dezorganizujący,
indywidualmne
negatywne (hamowanie)
hamujący
niska samoocena
zahamowania emocjonalne
brak samosterowności i niska
motywacja
Tab. 1. Mechanizm rozwoju lub regresji zdolności potencjalnych o charakterze poznawczym.
" Kwestionariusz KANH  I jest przeznaczony do badań
młodzieży od 12 roku życia, uczniów szkoły gimnazjalnej, szkół
średnich i studentów,
" Wersja KANH  II przystosowana jest do badania nauczycieli
szkół gimnazjalnych, średnich i uczelni wyższych  jedyna
zmiana to zmiana formy stwierdzeń bez zmiany treści.
" Może być wykorzystywany do pomiarów postaw twórczych
młodzieży.
" Służy do badań zbiorowych
" Można nim prowadzić badania indywidualne osób np. w
poradnictwie wychowawczo  zawodowym
" Rzetelność  dla skali  konformizm  nonkonformizm = 0,87 ,
dla skali zachowania algorytmiczne  heurystyczne = 0,83
" Stabilność  różnice między średnimi okazały się nieistotne
statycznie. Stabilność dla skali K = 0,917; skali A = 0,907;
N=0,921; H=0,903. W każdym przypadku stabilność jest
wyższa od 0,90, więc można wnioskować, ze Kwestionariusz jest
godny zaufania
" Trafność  Skorelowano z Testem HDYT (How do you think?)
" Są dwie techniki obliczania wyników
" Technika A
" Pozwala na pomiar w skali punktowej od 0  30 wyników w każdej ze
skal
" Suma skali K  A  sfera odtwórcza, suma skali N  H  skala twórcza
" Technika B
" Różnica skali K  A, suma skali N  H  skala twórcza
postawa postawa
odtwórcza twórcza
K N
sfera charakterologiczna 11 p. 30 p.
A H
sfera poznawcza 10 p. 13 p.
razem 21 p 43 p.
Tab. 2. Graficzny obraz współwystępowania zachowań twórczych i odtwórczych na przykładzie.
" W przypadku KANH nie zachodzi prawdopodobieństwo
nadawania negatywnej etykiety, tak jak w przypadku testów
inteligencji.
" Według autora zdolności twórcze i odtwórcze są niezwykle
istotne
" Wyniki surowe należy odwołać do skal i do Klucza
kwestionariusza
" Anna B. uzyskała w skali N = 30 p, H = 13, K = 11, A = 10
" Przewaga zachowań nonkonformistycznych  wysokie nasilenie
sfery motywacyjnej, niski poziom zachowań heurystycznych i
algorytmicznych  niskie nasilenie sfery poznawczej
Skala K Skala N Skala A Skala H
Wynik Wynik Wynik Wynik
surowy sten surowy sten surowy sten surowy sten
25 30 25 30
24 29 24 29
23 28 23 28
22 27 10 22 10 27
21 26 21 26 10
20 10 25 9 20 9 25 9
19 24 19 24
18 9 23 8 18 8 23
17 22 17 22 8
16 8 21 7 16 7 21
15 20 15 20 7
14 19 6 14 6 19 6
13 7 18 5 13 5 18
12 17 12 17 5
11 6 16 4 11 4 16
10 15 10 15 4
9 14 9 3 14
8 5 13 3 8 2 13 3
7 12 2 7 12
6 4 11 6 11 2
5 10 5 10
4 3 9 4 9
3 2 8 3 8
2 7 2 7
1 6 1 6
0 1 5 1 0 1 5 1
" Prezentacja przygotowana przez:
" Anna Irzyk
" Elżbieta Jaracz
" Kornelia Dziewięcka
" Joanna Kozyra
" Marlena Szymczyk
" Sylwia Godyń
" Mateusz Frączek
" Wojtek Klęk