MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Alina Jaksa
Posługiwanie się dokumentacją techniczną 311[31].Z2.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Jacek Malec
mgr Barbara Przedlacka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Urbanowicz
Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[31].Z2.02:
,,Posługiwanie się dokumentacją techniczną , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik technologii chemicznej 311[31].
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Rysunek techniczny  podstawowe pojęcia 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Rzut prostokątny równoległy 12
5.2.1. Ćwiczenia 12
5.3. Rzut aksonometryczny  rzut ukośny równoległy 14
5.3.1. Ćwiczenia 14
5.4. Przekroje 16
5.4.1. Ćwiczenia 16
5.5. Wymiarowanie. Czytanie rysunków 18
5.5.1. Ćwiczenia 18
5.6. Uproszczenia rysunkowe. Programy komputerowe do wykonywania 20
rysunków
5.6.1. Ćwiczenia 20
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22
7. Literatura 34
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii chemicznej
w module posługiwanie się dokumentacją techniczną.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
- aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania  uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone różnymi metodami. Może to być np.
pokaz, dyskusja w grupie, ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca samodzielna lub w małych zespołach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
311[31].Z2
Techniczne podstawy procesów
wytwarzania półproduktów
i produktów przemysłu
chemicznego
311[31].Z2.01 311[31].Z2.04
311[31].Z2.02
Stosowanie aparatów Pomiary parametrów
Posługiwanie się
i urządzeń przemysłu procesowych
dokumentacja technicznÄ…
chemicznego
311[31].Z2.03 311[31].Z2.06 311[31].Z2.05
Stosowanie typowych Eksploatacja maszyn i Stosowanie układów
powiązań podstawowych urządzeń przemysłu automatyki i sterowania
procesów w instalacjach chemicznego
przemysłu chemicznego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania, uczeń powinien umieć:
- posługiwać się podstawowymi przyborami do rysowania,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć:
- określić znaczenie rysunku technicznego,
- posłużyć się przyborami kreślarskimi i materiałami rysunkowymi,
- skorzystać z norm technicznych,
- wykonać szkice i rysunki brył geometrycznych w rzutach prostokątnych,
- wykonać szkice i rysunki brył geometrycznych w rzucie aksonometrycznym,
- wykonać szkice i rysunki części aparatury chemicznej,
- odczytać szkice i rysunki aparatury chemicznej,
- zwymiarować rysunki,
- sporządzić przekroje przedmiotów,
- rozróżnić różne rodzaje połączeń aparatury chemicznej,
- rozpoznać oznaczenia na schematach technologicznych,
- posłużyć się programem komputerowym do wykonania rysunków technicznych,
- posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu rysunku technicznego,
- rozróżnić rodzaje i przeznaczenie dokumentacji instalacji przemysłu chemicznego,
- rozpoznać na schematach urządzenia do automatyki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca...........................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31]
Moduł: Techniczne podstawy procesów wytwarzania półproduktów i produktów przemysłu
chemicznego 311[ 31].Z2
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną 311[31].Z2.02.
Temat: Przedstawianie płaskich przedmiotów w różnych podziałkach.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się przyborami do rysowania.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp.
- dobrać materiały i przybory rysunkowe,
- korzystać z przyborów rysunkowych,
- obrać podziałkę,
- korzystać z norm technicznych.
Metody uczenia uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna
Czas: 45 minut
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przykładnica,
- trójkąty,
- arkusz rysunkowy formatu A4,
- ołówek H lub HB,
- temperówka, gumka, pineski,
- norma techniczna PN-EN ISO 5455:1998 (podziałki).
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celu zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami bhp.
4. Realizacja tematu:
- każdy uczeń zapoznaje się z normą techniczną dotyczącą podziałek stosowanych
w rysunku technicznym,
- po przerysowaniu przedstawionego przedmiotu w podziałce 1:1, uczeń wykonuje
samodzielnie jego rysunek w dwóch innych podziałkach,
- nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
5. Po wykonaniu rysunków uczeń analizuje swoją pracę, szukając słabych i mocnych stron.
6. Uczniowie prezentujÄ… swoje prace.
7. Nauczyciel dokonuje analizy pracy ucznia  poprawności i staranności wykonania.
8. Ocena prac.
Zakończenie zajęć:
Praca domowa
Popraw swoją pracę, uwzględniając uwagi nauczyciela.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu
prowadzenia zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca......................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31]
Moduł: Techniczne podstawy procesów wytwarzania półproduktów i produktów przemysłu
chemicznego 311[31].Z2
Jednostka modułowa: Posługiwanie się dokumentacją techniczną 311[31].Z2.02
Temat: Przedstawienie budowy wewnętrznej bryły za pomocą przekroju.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania przekrojów.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zorganizować stanowisko pracy,
- dokonać wyboru właściwego przekroju,
- oznaczyć płaszczyznę przekroju,
- wykonać przekrój bryły.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna i w małych zespołach.
Czas: 45 minut
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przykładnica,
- trójkąty,
- arkusz rysunkowy formatu A4,
- modele brył,
- ołówki H i 2H,
- temperówka, gumka, pineski,
- norma techniczna dot. wykonywania przekrojów.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Omówienie celu zajęć.
3. Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia..
4. Realizacja tematu:
- każdy z uczniów otrzymuje jeden model bryły,
- co czwarty uczeń ma taki sam model bryły,
- uczeń zapoznaje się z odpowiednią normą techniczną,
- po przeprowadzonej analizie budowy modelu uczeń ustala rodzaj niezbędnego
przekroju,
- uczeń rysuje główny rzut prostokątny bryły i zaznacza na nim płaszczyznę
przekroju,
- następnie uczeń wykonuje odpowiedni przekrój bryły i kreskuje płaszczyznę
przekroju,
- nauczyciel nadzorujący prace uczniów udziela im pomocy w przypadku trudności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. Po wykonaniu przekroju uczeń analizuje wykonaną pracę.
6. Uczniowie wykonujący przekrój tej samej bryły, porównują swoje prace, analizują, jakie
popełnili błędy.
7. Zespoły uczniów prezentują nauczycielowi swoje prace.
8. Nauczyciel dokonuje analizy przedstawionych prac, ocenia postępy uczniów.
9. Uczniowie z nauczycielem oceniajÄ… prace.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przemyśl, czy możliwe było wykonanie innego rodzaju przekroju.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych ćwiczeniach:
- anonimowe ankiety dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. Ćwiczenia
5.1. Rysunek techniczny  podstawowe pojęcia
Ćwiczenie 1
Określ i zapisz czego dotyczy norma PN-EN ISO-3098-0:2002.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) wybrać i zapoznać się z podaną normą,
2) zanotować oznaczenie, temat i podstawowe wiadomości umieszczone w normie.
Åšrodki dydaktyczne:
- komplet norm dotyczÄ…cych rysunku technicznego.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 2
Wykreśl prostokąt o wymiarach 48 x 30 stosując podziałki: 1:1, 2:1, 1:5.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) przygotować swoje stanowisko pracy (materiały i przybory rysunkowe),
2) wykreślić proste prostopadłe i równoległe,
3) odmierzyć odpowiednią długość odcinków,
4) wykreślić prostokąty.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- trójkąty,
- przykładnica,
- cyrkiel,
- materiały kreślarskie,
- arkusz rysunkowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5.2. Rzut prostokątny równoległy
Ćwiczenie 1
Wykonaj rzut prostokątny na trzy rzutnie rombu o długości boku 40 mm Romb
ustawiony jest równolegle do rzutni poziomej .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) wykreślić romb,
2) wykonać rzuty na trzy rzutnie.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- trójkąty,
- cyrkiel,
- arkusz rysunkowy,
- materiały rysunkowe.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionego szkicu odwzoruj bryłę w rzucie prostokątnym
równoległym
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) ustalić rzut główny,
2) wykonać niezbędne rzuty.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- trójkąty,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
- cyrkiel,
- arkusz rysunkowy,
- materiały rysunkowe.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 3
Dorysuj brakujące rzuty i uzupełnij już istniejące zgodnie z zasadą rzutowania na trzy
rzutnie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) uzupełnić rzuty,
2) dorysować brakujące rzuty.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- trójkąty,
- cyrkiel,
- przybory rysunkowe,
- arkusz rysunkowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.3. Rzut aksonometryczny  rzut ukośny równoległy
Ćwiczenie 1
Wykreśl rzut ukośny graniastosłupa o podstawie trójkąta równoramiennego. Długość
boków trójkąta 3 i 4 cm, wysokość graniastosłupa 8 cm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) wykreślić trójkąt równoramienny,
2) wyznaczyć w trójkącie odcinek równoległy do osi y,
3) wykreślić rzut ukośny trójkąta,
4) wykreślić graniastosłup.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- arkusz rysunkowy,
- przybory rysunkowe.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionych rzutów prostokątnych bryły naszkicuj jej rzut ukośny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres i
technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) znać sposób wykonywania rzutu ukośnego,
2) zachować staranność wykonania,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- arkusz rysunkowy,
- przybory rysunkowe.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.4. Przekroje
Ćwiczenie 1
Zaznacz i wykonaj odpowiedni przekrój przedstawionego przedmiotu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) wybrać rodzaj przekroju,
2) zaznaczyć płaszczyznę przekroju,
3) wykonać przekrój,
4) prawidłowo zakreskować płaszczyznę przekroju.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przybory rysunkowe,
- arkusz rysunkowy,
- rysunek bryły.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 2
Jakie błędy popełniono na rysunkach? Usuń je i narysuj poprawnie przedmioty
przedstawione w przekroju.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) określić w jakim przekroju przedstawiono przedmioty,
2) narysować je w tym przekroju poprawnie,
3) uzasadnić przyczynę popełnionych błędów.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przybory rysunkowe,
- arkusz rysunkowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.5. Wymiarowanie. Czytanie rysunków
Ćwiczenie 1
Zwymiaruj przedstawiony na rysunku przedmiot.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) zanalizować przedstawiony rysunek,
2) zwymiarować przedmiot,
3) prawidłowo wykreślić linie wymiarowe, linie pomocnicze,
4) prawidłowo nanieść liczby i znaki wymiarowe.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przybory kreślarskie,
- arkusz rysunkowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Ćwiczenie 2
Uzupełnij brakujące wymiary:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) prawidłowo wymiarować promienie i średnice,
2) wykorzystać znajomość zasad wymiarowania.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysownica,
- przybory kreślarskie,
- arkusz rysunkowy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.6. Uproszczenia rysunkowe. Programy komputerowe do
wykonywania rysunków
Ćwiczenie 1
Na podstawie przedstawionego schematu opisz pokazany proces technologiczny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) dokładnie zapoznać się z przedstawionym schematem technologicznym,
2) rozpoznać poszczególne aparaty.
Åšrodki dydaktyczne:
- plansza ze schematem technologicznym,
- normy dotyczące oznaczeń na schematach: PN-89/M-42007/04,
- PN-EN-ISO 10628:2005
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Ćwiczenie 2
MajÄ…c uproszczony rysunek instalacji rurowej wykorzystaj odpowiedniÄ… normÄ™, aby
określić poszczególne elementy instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia oraz zasady bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania
Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:
1) zapoznać się z oznaczeniami elementów instalacji rurowej,
2) zapoznać się z normą,
3) określić elementy instalacji.
Åšrodki dydaktyczne:
- plansza ze schematem technologicznym,
- zestaw norm.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Posługiwanie się
dokumentacja technicznÄ…
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 6, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 sÄ… poziomu podstawowego.
- zadania 4, 5, 8,12,14 sÄ… poziomu ponadpodstawowego
Punktacja zadań: 0 lub 1 punktów.
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej
brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry za rozwiązanie  14 zadań z poziomu podstawowego i 2 zadań z poziomu
ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 15 zadań z poziomu podstawowego i 3 zadań z poziomu
ponadpodstawowego,
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. c, 7. d. 8. b, 9. c, 10. a, 11. b,
12. c, 13. c, 14. c, 15. a, 16. d, 17. a, 18. c, 19. d, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Wskazać podstawowy arkusz rysunkowy A P d
2 Określić wymiary podstawowego arkusza
A P d
rysunkowego
3 Wskazać zastosowanie linii rysunkowych A P a
4 Zidentyfikować rodzaje rzutów C PP b
5 Dokonać analizy wpływu kąta nachylenia figury na
C PP d
obraz rzutu
6 Wskazać rzut główny A P c
7 Odczytać podziałki B P d
8 Wyszukać brakujący rzut C PP b
9 Ustalić liczbę rzutów B P c
10 Odwzorować krawędzie w przekroju B P a
11 Ustalić długość krawędzi w rzucie ukośnym B P b
12 Zanalizować wymiarowanie przedmiotów C PP c
13 Zwymiarować proste przedmioty B P c
14 Zanalizować odwzorowanie przedmiotów w postaci
C PP c
rzutu ukośnego
15 Zidentyfikować urwania B P a
16 Oznaczyć linię gwintu B P d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
17 Odczytać oznakowanie norm technicznych B P a
18 Porównać rodzaje rysunków B P c
19 Zastosować zasady kreskowania powierzchni C P d
przekroju
20 Odczytać oznakowania ołówków B P b
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
5. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania
testu.
6. Przeprowadz
analizę wyników testu, wybierz zadania, które sprawiły uczniom najwięcej
trudności.
7. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań.
5. Każde zadanie ma 4 możliwe odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
1) rubryce znak X.
8. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia
- instrukcja,
- zestaw zadań,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Podstawowy arkusz rysunkowy oznaczamy symbolem
a) A2.
b) A1.
c) A0.
d) A4.
2. Wymiary podstawowego arkusza rysunkowego wynoszÄ…
a) 210 x 320.
b) 297 x 420.
c) 219 x 210.
d) 210 x 297.
3. Niewidoczne krawędzie przedmiotu na rysunku zaznacza się linią
a) liniÄ… kreskowÄ… cienkÄ….
b) linią ciągłą grubą.
c) liniÄ… punktowÄ….
d) linią ciągłą cienką.
4. Rzutami prostokątnymi na trzy rzutnie równoległościanu o podstawie kwadratowej,
ustawionego równolegle do rzutni poziomej są
a) kwadrat, prostokÄ…t, prostokÄ…t.
b) prostokÄ…t, kwadrat, prostokÄ…t.
c) kwadrat, kwadrat, prostokÄ…t.
d) prostokÄ…t, prostokÄ…t, kwadrat .
5. Rzuty pokazane na rysunku powstają przy ustawieniu trójkąta
a) równolegle do rzutni poziomej.
b) pod kÄ…tem 30° do rzutni pionowej.
c) równolegle do płaszczyzny pionowej.
d) pod kÄ…tem 45° do rzutni poziomej.
6. Rzut główny przedmiotu to:
a) widok z prawego boku
b) widok z góry
c) widok z przodu
d) widok z dołu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
7. Największe rozmiary ma przedmiot narysowany w podziałce
a) 2 : 1.
b) 1 : 3.
c) 1 : 1.
d) 3 : 1.
8. Przedmiot przedstawiono za pomocą dwóch rzutów. Właściwy trzeci rzut to:
9. Odcinek można przedstawić maksymalnie w
a) 2 rzutach.
b) 1 rzucie.
c) 3 rzutach.
d) 4 rzutach.
10. Krawędzie leżące poza płaszczyzną przekroju zaznacza się linią
a) ciągłą grubą.
b) nie zaznacza siÄ™.
c) kreskowÄ… cienkÄ….
d) ciągłą cienką.
11. W rzucie ukośnym ulegają skróceniu krawędzie równoległe do osi
a) x.
b) y.
c) z i y .
d) x i y.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
12. Prawidłowo zwymiarowany przedmiot przedstawia rysunek:
13. Na rysunku brakuje linii wymiarowych
a) czterech.
b) dwóch.
c) trzech.
d) jednej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
14. Bryłę przedstawiono w postaci szkicu rzutu prostokątnego. Jej rzutem ukośnym jest
rysunek:
15. Urwania wykonuje się dla przedmiotów
a) długich o stałym przekroju poprzecznym.
b) krótkich o stałym przekroju poprzecznym.
c) długich o zmiennym przekroju poprzecznym.
d) krótkich o zmiennym przekroju poprzecznym.
16. LiniÄ™ gwintu zaznacza siÄ™ liniÄ…
a) kreskowÄ… cienkÄ….
b) punktowÄ….
c) dwupunktowÄ….
d) ciągłą cienką.
17. Norma techniczna o symbolu EN jest normÄ…
a) europejskÄ….
b) angielskÄ….
c) polskÄ….
d) ISO.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
18. Wymiarów nie podaje się na:
a) szkicu.
b) rysunku wykonawczym.
c) schemacie.
d) rysunku złożeniowym.
19. Kreskowanie przekroju dwóch połączonych części
a) jest takie samo.
b) różni się kątem pochylenia linii.
c) różni się podziałką.
d) różni się kierunkiem.
20. Grafit w ołówku oznaczonym symbolem. 6H jest:
a) twardy.
b) bardzo twardy.
c) miękki.
d) średniej twardości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Test praktyczny próba pracy
Zadanie: Znając sposób rzutowania prostokątnego brył geometrycznych, wybierz
i wykonaj te rzuty, które najdokładniej zobrazują bryłę złożoną wskazaną przez
nauczyciela.
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za z
le wykonanÄ…
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Propozycje normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
1) dopuszczający  za prawidłowo wykonane czynności: 1, 2, 5, 7, 8, 9 i uzyskanie 6
punktów,
2) dostateczny  1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9 i uzyskanie 8 punktów,
3) dobry  1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9,10 i uzyskanie 9 punktów,
4) bardzo dobry  za wykonanie wszystkich czynności i uzyskanie 10 punktów.
Kryteria oceny
Obszar Numer Sprawdzana Kryterium Punktacja
czynności czynności czynność wykonania 0  1
czynności
Wykonywanie zadania 1 Uczeń określa Uczeń ustalił 0  1
z zachowaniem ustawienie bryły do ustawienie bryły do
przepisów bhp rzutowania i ustala rzutowania
rzut główny
2 Uczeń rysuje rzut Uczeń narysował 0  1
główny rzut główny
3 Uczeń wykonuje Uczeń wykonał 0  1
rysunek rzutu rysunek rzutu
z góry z góry
4 Uczeń wykonuje Uczeń wykonał 0  1
rysunek rzutu z boku rysunek rzutu z boku
5 Uczeń podczas Uczeń podczas 0  1
wykonywania wykonywania
ćwiczenia utrzymuje ćwiczenia
porządek na utrzymywał
stanowisku pracy porzÄ…dek na
stanowisku pracy
6 Uczeń dokładnie Uczeń dokładnie i 0  1
i starannie wykonuje starannie wykonał
rysunki rzutów rysunki rzutów
7 Uczeń zachowuje Uczeń zachował 0  1
odpowiedni dobór odpowiedni dobór
linii linii
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
8 Uczeń zachowuje Uczeń zachował 0  1
odpowiedni układ odpowiedni układ
rzutów rzutów
9 Uczeń porządkuje Uczeń uporządkował 0  1
stanowisko pracy stanowisko pracy
Prezentowanie i ocena 10 Uczeń prezentuje i Uczeń zaprezentował 0  1
wykonanego ćwiczenia ocenia wykonane i ocenił jakość
ćwiczenie swojej pracy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
KARTA OBSERWACJI
ImiÄ™ i nazwisko:.......................................................................................
Zadanie: Znając sposób rzutowania prostokątnego brył geometrycznych, wybierz i wykonaj
te rzuty, które najdokładniej zobrazują przedstawioną bryłę złożoną  część aparatury
chemicznej.
Obszar Czynności oceniane i kryteria wykonania Liczba
wymagań punktów
Wykonywanie 1 czynność: Określenie ustawienia bryły do rzutowania
zadania z i ustalenie rzutu głównego bryły
zachowaniem
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał prawidłowe
przepisów bhp
ustawienie bryły do rzutowania i ustalił rzut główny
2 czynność: Narysowanie rzutu głównego
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń narysował poprawnie rzut
główny
3 czynność: Wykonanie rysunku rzutu z góry
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń poprawnie narysował rzut z
góry
4 czynność: Wykonanie rysunku rzutu z boku
Kryterium wykonania: Wykonanie rysunku rzutu z boku
5 czynność: Zachowanie porządku na stanowisku pracy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń zachowywał
porzÄ…dek na stanowisku pracy
6 czynność: Staranność i dokładność wykonania rysunków rzutów
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń starannie i dokładnie
wykonał rysunki rzutów
7 czynność: Zachowanie odpowiedniego doboru linii
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń dobrał odpowiedni rodzaj
linii
8 czynność: Zachowanie odpowiedniego doboru układu rzutów
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń zachował odpowiedni układ
rzutów
9 czynność: Porządkowanie stanowiska pracy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń uporządkował stanowisko
pracy
Prezentowanie 10 czynność: Prezentacja i ocena własnej pracy
i ocena
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń zaprezentował i ocenił swoją
wykonanego
pracÄ™
zadania
Uzyskana ilość A
ączna liczba punktów
punktów i
Uzyskana ocena szkolna
ocena
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania próba pracy i zasadami punktowania.
3. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu próba pracy.
4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
5. Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonana zadania, podaj czas przeznaczony na
wykonanie zadania.
6. Rozdaj uczniom modele do rzutowania.
7. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
8. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania
testu.
9. Wpisz wyniki testowania do karty obserwacji.
10. Przeprowadz
analizę wyników testu, wybierz czynności, które sprawiły uczniom
najwięcej trudności.
13. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. W teście próba pracy oceniany jesteś za czynności wykonywane oraz za ich
prawidłowość.
3. Pracuj samodzielnie, gdyż tylko wtedy będziesz mógł sprawdzić, co potrafisz.
4. Po przeprowadzonej analizie dokonaj wyboru rzutów.
5. Postaraj się rysunki wykonywać starannie.
6. Utrzymuj porzÄ…dek na stanowisku pracy.
7. Jeśli skończyłeś zadanie, uporządkuj stanowisko pracy.
8. Zaprezentuj nauczycielowi wykonane zadanie, wskaż trudności i ewentualne
niedociągnięcia.
9. Czas na wykonanie zadania wynosi 45 minut.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- modele do rzutowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
7. LITERATURA
1. Białecki W.: Rysunek techniczny. Zbiór testów. Wydawnictwo Szkolne PWN.
Warszawa 1999
2. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
Warszawa 2004
3. Gutowski A.: Zadania z rysunku technicznego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Warszawa 1992.
4. Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne. Warszawa 1995
5. Normy techniczne:
PN-ISO 10209:1994
PN-EN ISO 5457:2002
PN-86/N-01603
PN-EN ISO 5457:2002
PN-EN ISO 5455:1998
PN-EN ISO 128-24:2003
PN-EN ISO-3098-0:2002
PN-EN ISO 5456 -1:2002
PN-EN ISO 10628:2005
PN-89/M-42007/04.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34