25.11.2010
Idea praw człowieka jako projekt etyczny: Rdzeń naszego kierunku :P?
Jaka jest ich natura, zakres, pochodzenie?
Wymiar etyczny jest najbardziej pierwotny? Tą epoką jest oświecenie wtedy zaczął się
kreować język praw człowieka. Ale przedtem narodziła się ona na gruncie filozofii. Np. mamy
chrześcijańskie koncepcje etyczne ze średniowiecza. Ale do oświecenia raczej koncentrowano się
na obowiązkach człowieka a nie jego prawach.
W koncepcji św. Tomasza można doszukiwać się praw człowieka i praw naturalnych.
Prawo człowieka które jest niezależne od ludzkiej władzy, jest stałe niezmienne i przyrodzone.
Sam św. Tomasz jeszcze o prawach nie wspomina. W oświeceniu ta koncepcja św. Tomasza
była nadal atrakcyjna i rozwijana ale zaczęto używać języka praw człowieka i wywodzić
prawa jednostki ludzkiej z pewnej koncepcji meta fizycznej. Pojawiła się konkurencyjna
metoda określania genezy praw człowieka. KONCPECJA UMOWY SPOŁECZNEJ czyli prawa nie
są przyrodzone tylko są one efektem zawarcia pewnej umowy stojącej u podstaw porządku
społecznego. W epoce oświecenia zaczęły powstawać akty normatywne dające prawa
człowieka. Deklaracja niepodległości stanów zjednoczonych 1793r była pierwszym takim aktem,
następnie konstytucja amerykańska i 10 pierwszych do niej poprawek. Silny był opór wobec
umieszczania w konstytucji przepisów wyrażające prawa człowieka ponieważ uważano ze jest
to nie stosowne, bo jak to nadawać formę materialną prawom przyrodzonym?
Bo mogło by się wydawać że są one nadawane przez państwo a nie boga.
Deklaracja praw człowieka 1789r. Akt normatywny który do dziś jest częścią francuskiej
konstytucji.
Rozpoczęła się epoka ochrony praw człowieka na poziomie ponad warstwowym 1941r karta
atlantycka, symboliczny akt współpracy. 1948 - powszechna deklaracja praw człowieka to
pierwszy międzynarodowy akt. Jej atutem było to że została przyjęta przez praktycznie
wszystkie ówczesne państwa. 1950r. europejska konwencja praw człowieka.
Podjęto próby ochrony praw człowieka na gruncie unii europejskiej.
Językiem praw człowieka nie posługują się współcześnie nie tylko politycy ale i kościoły.
Można powiedzieć ze ideę praw człowieka jest czymś sympatycznym i chętnie się o nich
mówi w przeciwieństwie do obowiązków Nie było problemu do momentu kiedy za dawcę
praw człowieka uważano naturę czyli prawa naturalne. Problem zaczął się z odrzuceniem prawa
naturalnego na wielką skale gdy nastała epoka post metafizyczna. Zakwestionowano poznawczy
charakter metafizyki, i sens pojęcia natury (filozoficzny). Od tego momentu prawa człowieka
zawisły w pewnej próżni ideowej.
Praw człowieka z czasem drastycznie przybyło w 18 wieku było kilka elementarnych (wolność
słowa i osobista, zrzeszania się itp.) a dzisiaj współczesne akty normatywne mają rozbudowane
działy od praw kulturalnych , osobistych itp.… Czyli lista praw jednostki może się rozwijać w
sposób nieograniczony. Prawa jednostki wymagają także wypełniania pewnych obowiązków
przez innych zazwyczaj. Realizacja praw jednych oznacza ograniczenia praw drugich i mogą
pojawić się konflikty. Czy prawa człowieka przysługują człowiekowi w stosunku tylko do
państwa czy do innych ludzi też? Co zrobić z przypadkami kolizji praw? Klasyczny przykład
jak pogodzić praw o do wolności słowa z prawem do prywatności. Dziennikarze chętnie
wypowiadają się o życiu osób publicznych. W dzisiejszych czasach pojawiają się prawa
jednostki które wzbudzają poważne kontrowersje np. eutanazja, człowiek ma nie tylko praw
o do życia ale prawo do śmierci? Czy jest coś takiego jak praw o do śmierci? Czy jest sens
formułować prawa których realizacja nie jest możliwa ze względów ekonomicznych? Czy prawa
człowieka mogą być ograniczane ze względu na jakieś wyższe racje? Czy są prawa których
człowieka pozbawić nie można? Czy przeświadczenie o tym że prawa człowiek mają charakter
naturalny nie jest zbędnym założeniem?