PSYCHOPATOLOGIA DZIECI I MŁODZIEŻY
1.
czynniki wpływające na rozwój patologii w okresie wczesnego rozwoju:
•
uwarunkowania genetyczne (patologie genetyczne) anomalia w zakresie budowy ciała; np.
choroba Downa (współwystępuje z upośledzeniem umysłowym różnego stopnia)
•
czynniki zewnętrzne - >alkohol >papierosy >używki >narkotyki
•
czynniki toksyczne > zanieczyszczenie środ >gazy trujące >praca matki w war szkodliwych
>infekcje przebyte przez matkę w okresie ciąży (szczególnie grypa, opryszczka, różyczka)
•
czynniki okołoporodowe >patologia porodu >przedłużona 2.cz porodu (=>niedotlenienie, zamartwica)
kompensacja funkcji uszkodzonych zależy od:
@stymulacji zewn
@rozległości uszkodzenia
@motywacji
@siły/mocy konstytucyjnej
@opieki specjalistycznej
@plastyczności ukl nerw
diagnoza zaburzeń rozwoju u 3latka
# norma: ok. 3. Mies życia wokalizacja odruchowa
3-6 mies głużenie
ok. 12. Mies słowa pojedyncze
#rozwój ruchowy prawidłowy; problemy z mową (wykluczone uszkodzenie słuchu) =>autyzm prawidłowy rozwój mowy przebiega równolegle lub z wyprzedzeniem umiejętności niewerb –
kontakt wzrokowy, gesty..
MBD – minimal brain damage
W 1. R.ż. – nadaktywność, nadpobudliwość
3r.ż. – zaburzenia mowy i koordynacji ruchowej
6-7r.ż. – zaburzenia o charakterze dysleksji
dysfazja rozwojowa= rozumienie mowy jest zachowane (adekwatne sygnały, że dz. Rozumie komunikat), natomiast zaburzona jest ekspresja słowna
normalny rozwój p względem intelektualnym => agresja + zaburzenia zachowania; często różne zaburzenia nerwicowe
często w związku z symbiotycznym z os najbliższą (matka) => trudności adaptacyjne czynniki psychologiczne wpływające na rozwój:
$obecność osoby bliskiej *poczucie bezpieczeństwa * więź
$sytuacja rodzinna * wzorce zachowania * tworzenie się dalszych więzi społecznych * atmosfera odbierana przez dziecko * poczucie stabilności
2. NERWICA U DZIECI I MŁODZIEŻY
N – dawniej pojmowana jako zaburzenie czynnościowe
*** grupa zaburzeń niepsychotycznych, których czynnikiem wywołujących jest sytuacja trudna psychologicznie dla człowieka
N= ciężki dyskomfort psych;
Ma char przewlekły
Kategoria objawów *psychiczne * somatyczne * zab poznawcze
OUN funkcjonuje prawidłowo; jest możliwość powrotu do stanu wyjściowego Prof. Dąbrowski – dezintegracja pozytywna – nerwica buduje twórczość czł i jego bogatszą przyszłość
Najpierw dezintegruje, potem nast. Integracja osobowości o wiele bogatszej a.Kępiński – wyjaśnia osiowe objawy nerwic: * lęk * zab naczyniowo ruchowe * egocentryzm *
objaw błędnego koła
w zal od tego, który objaw dominuje, nazywamy tak poszczególną postać ; np. nerwica lękowa. .
**********nerwice u dzieci**********
*specyfika nerwic dziecięcych wynika z doświadczeń zw z rozwojem dziecka oraz faktu , ze dziecko nie jest w stanie przeżywać pewnego rodzaju zaburzeń (np. nerwicy seksualnej)
*im dziecko starsze, tym bogatsza symptomologia
*do pewnego wieku dziecka nerwice mają charakter monosymptomatyczny &do 1.r.ż. – nerwica na tle relacji z matką &2-3r.ż. – rodzina może być podłożem nerwicy &po 3.r.ż. – wchodzenie w grupę rówieśniczą, odłączenie od matki &6-7r.ż.SZKOŁA = b. ważny okres; autorytet nauczyciela+ grupa rówieśnicza
*objawy fizjologiczne związane z dojrzewaniem są podobne do nerwicy
TEORIE
@wg koncepcji psychoanalitycznej – konflikt zepchnięty do podświadomości=> na zewn – nerwica
@teoria uczenia się- symbol wiąże się z syt. (warunkowanie)
@teoria biologicznych uwarunkowań – genetyka
nerwica natręctw jest b trudna do leczenia
negatywne doświadczenia zw z nerwicą we wczesnym dzieciństwie mogą mieć wpł na kształtowanie się młodej osoby
niemowlę – 8odżywianie 8 wydalanie 8 sen – tu objawia się nerwica
nerwice objawiają się w najpoważniejszych obszarach funkcjonowania dziecka w danym okr rozw.
Fobia szkolna= lęk przed szkołą, któremu towarzyszą bardzo rozbudowane objawy somatyczne Mutyzm selektywny= postać nerwicy – dziecko porozumiewa się tylko z określonymi osobami
Droga uruchamiania lęku: 1.kora przedczołowa (ocena i selekcja sytuacji) 2.układ limbiczny 3.przysadka 4.ukł endokrynny 5.hormony 6.objawy, np. naczynioruchowe Objaw błędnego koła= rzadko występuje u dzieci;
Chory ciągle mówi o swojej chorobie, jeżeli nikt nie chce go słuchać, myśli że jest już tak bardzo ciężko chory, że nie warto go słuchać
U dzieci- silniej- egocentryzm
Moczenie nocne i nietrzymanie kału – patologiczne po 3.r.z.
Zanim zdiagnozuje się nerwicę najpierw trzeba wykluczyć podłoże organiczne choroby (np. wady ukł moczowego)
Przy ciężkich chorobach somatycznych może współwystępować nerwica, szczególnie depresyjna 3.DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY
to depresja objawowa (depresja dorosłych jest związana z zaburzeniami układu hormonalnego OUN)
założenie: w wieku dorosłym objawia się w formie zaburzeń afektywnych – niepotwierdzone.
DSMIV d.d.im.= zaburzenia nastroju specyficzne dla okresu dzieciństwa. Wyróżnienie dystymii jako zaburzenia przewlekłego
Co decyduje o specyfice depresji dziecięcej? – o obrazie klinicznym decyduje wiek (wpływ wieku na sposób reagowania)
*dziecko 3letnie- smutne, nie chce się bawić – odmawia jedzenia – obniżony napęd – bóle brzuch głowy (objawy somatyczne) ; rozdzielenie z matką, matka depresyjna ; konsekwencje długo utrzymującej się depresji; bierność )postawa lękowa, wycofanie z kontaktów
•
10latek – zaniżona samoocena (nie walczy o dominującą pozycję w grupie) – silne poczucie lęku (gł przed syt społ)
•
*wczesna adolescencja (ok. 13.r.ż.) – unikanie podejmowania decyzji – pojawiają się trudności poznawcze wyrażające się w trudności skupienia uwagi, zapamiętywaniu; wpl na wyniki w nauce)
•
*13-17 lat – nie ma zmniejszenia napędu ruchowego – mniejsze zaburzenia nastroju; natomiast: - pojawiają się objawy somatyczne (wysuwają się na 1. Plan) – inny charakter lęku l ę k – u małych dzieci – związany z konkretną sytuacją – lęk biologiczny; przed zagrożeniem w każdej sytuacji, jaką dziecko może sobie wyobrazić (bo nie ma jeszcze doświadczeń) w okr adolescencji – lęk egzystencjalny
związek symbiotyczny dziecka z matką może mieć wpł na powstawanie depresji
*****teorie*****
SPITZ- depresja anaklityczna u dzieci (oddzielenie od matki – prowadził badania po wojnie) ; etapy: protest, rozpacz, apatia
TEORIE INTERPERSONALNE – założenie: depresja zawsze występuje w kontekście społecznym; zw z silnym przeżyciem (np. porzucenie, wykorzystanie psychiczne, seksualne. .)
4.AUTYZM WCZESNODZIECIĘCY
Leo Canner – autyzm często w rodzinach o wysokim poziomie intelektualnym, artystycznych rodzice, szczególnie matki dzieci autystycznych – zimne, odrzucające(pod koniec swojego życia L.K. odwołał tę koncepcję)
autyzm był zaliczony do psychoz dziecięcych
DSMIV (1997) – wyróżniono autyzm
*ok. 10 dzieci na 10 000
*gorsza granica rozwoju – 3r.ż.
*częściej u chłopców (4:1)
zaburzenia w 3 sferach rozwojowych: #związki społeczne- patologia w zakresie rozwoju umiejętności społecznych #zaburzenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej #aktywność i zainteresowanie
*stereotypie – powtarzanie pewnych ruchów (precyzyjne)
*dziecko dąży do identyfikacji z otoczeniem
*naruszenie „prywatności” – np. zabranie przedmiotu +> strach
*wrażenie, że dzieci nie odbierają informacji, które się im przekazuje
*nie ma kontaktu emocjonalnego
wczesne objawy autyzmu O-12 mies życia:
@nie reagowanie na obecność matki i innych osób
@nie reaguje uśmiechem
@nie wyciąga rączek
@wzrok wbity w górę (puste spojrzenie), nie ma kontaktu wzrokowego
@brak odp na reakcje, emocje, komunikaty matki
@zainteresowanie „dziwnymi” obiektami (lampka, światło. .)
@manipulowanie palcami. Blisko oczu
@uciskanie gałek ocznych
(te 3 ostatnie sugerują ze dziecko nie widzi)
@dziwaczne reakcje na dźwięki (reagują na bardzo delikatne dźwięki np. szelest kartki , a nie reag na trzaśnięcie drzwi)
ok. 3.r.ż. :
@nie organizuje sobie zabawy (jeśli już, to jest to zabawa stereotypowa, b specyficzna)
@nie reaguje na to, co się dzieje wokół
@nie dąży do kontaktów z rówieśnikami
@są b czyste, szybko opanowują czystość (chyba że autyzm jest połączony z niedorozwojem)
@różne dźwięki oznaczają okr syt , prośbę, reakcję em . .) – to spos komunikacji
@większość dzieci autystycznych nie mówi
@substytuty mowy: gesty, dźwięki, echolalia
@jeżeli już , to mówią o sobie w 3. Osobie
@jeżeli wychodzą z autyzmu, zaczynają mówić ok. 3.r.ż.
przebieg zależy od tego, kiedy pojawiają się pierwsze symptomy=> wczesna/późna postać autyzmu $$$wychodzenie z autyzmu – u dzieci z późną postacią autyzmu – częstsze dobrze rokuje postęp rozwoju mowy
*******koncepcje przyczyn rozwoju autyzmu*******
&PSYCHOANALITYCZNA – zw z rozwojem A.z relacją z matką
nadwrażliwość na zranienie
biologicznie inne dzieci = inaczej reagują na świat zewnętrzny
&BADANIA GENETYCZNE – bez rozwiązania i dowodów
&TEORIA COENA- dzieci autystyczne nie posiadają teorii umysłu (norma: kontakt z inna osobą=>przewidywanie reakcji wynikające z przeświadczenia, co ta osoba myśli)
&NIKO TIRBERGEN- wyróżnił 16 czynników autystycznogennych zw z postępem cywilizacji ; np.
migracje, urbanizacja, organizacja szpitali, zmiana funkcjonowania rodziny, pośpiech autyzm: rozwój od normy do patologii: lęk => zahamowanie rozwoju mowy => zawężenie kręgu zainteresowań => izolacja
5. o rysunku dziecięcym, nie mam notatek