RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH
ORAZ
AKTYWÓW NIEMATERIALNYCH
W przypadku rzeczowych aktywów trwałych
jednostka alokuje wartość
początkową pozycji na jej istotne
części składowe
i amortyzuje osobno każdą jej część.
1
Zgodnie z MSR 16, należy odrębnie amortyzować każdą część składnika rzeczowego majątku trwałego, której koszt jest istotny w porównaniu do całkowitego kosztu tego składnika (np. zasadne może być osobne
amortyzowanie szkieletu samolotu i jego silnika).
•
Jeśli dana część składnika rzeczowego majątku trwałego ma taki sam okres użytkowania i metodę amortyzacji jak inna istotna część tego samego składnika, można dokonać odpisu zbiorczego.
•
Pozostałe, pojedynczo nieistotne części składnika majątkowego
amortyzowane są jako całość.
•
Jednostka może zdecydować się na osobne amortyzowanie części
składnika, których wartość nie jest istotna w porównaniu z całkowitą ceną nabycia lub kosztem wytworzenia tego składnika.
Np. środek trwały: budynek podzielony na następujące części:
•
skorupa budynku
•
ścianki działowe
•
winda
•
klimatyzacja
- każda z tych części może być amortyzowana osobno.
2
Wartość składnika rzeczowych aktywów trwałych/ aktywów niematerialnych podlegająca amortyzacji
powinna zostać równomiernie rozłożona na przestrzeni
całego okresu jego użytkowania.
Amortyzację należy:
•
rozpocząć - w momencie, gdy składnik jest dostępny do użytkowania*, tzn. w momencie gdy jest dostosowany do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania
zgodnie z zamierzeniami kierownictwa.
•
zakończyć - w dniu, w którym składnik został sklasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży, w dniu w którym przestał być
ujmowany, lub w dniu, w którym wartość bilansowa zrówna się
z wartością końcową - biorąc pod uwagę wcześniejszą z tych dat.
* Wg UoR – kiedy rozpoczyna się użytkowanie
Wartość podlegająca amortyzacji – cena nabycia
lub koszt wytworzenia lub kwota pełniąca analogiczną funkcję
(np. kwota z przeszacowania) pomniejszona o wartość końcową.
Wartość bilansowa - wartość, w jakiej dany składnik aktywów jest ujmowany w bilansie, po pomniejszeniu o łączne odpisy amortyzacyjne oraz łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Wartość końcowa (rezydualna) – wartość jaką jednostka
zgodnie ze swoimi przewidywaniami mogłaby uzyskać obecnie,
uwzględniając wiek i stan takiego samego składnika,
jaki będzie na koniec jego ekonomicznego okresu używania,
pomniejszona o koszty zbycia.
3
Wartość końcowa jest szacowana indywidualnie
dla każdej jednostki w zależności
od jej własnych założeń i planów w zakresie
eksploatacji rzeczowych aktywów trwałych.
Nie odgrywają roli podatkowe
lub przeciętne okresy użytkowania.
Wartość końcowa (rezydualna)
Podlegającą amortyzacji wartość składnika aktywów z określonym
okresem użytkowania ustala się po odjęciu jego wartości końcowej.
Wartość końcowa różna od zera oznacza, że jednostka gospodarcza
przewiduje zbycie składnika przed zakończeniem
okresu jego ekonomicznie uzasadnionego okresu użytkowania.
Wartość końcowa składnika z określonym okresem
użytkowania z reguły wynosi zero chyba, że:
•
strona trzecia zobowiązała się do zakupu składnika aktywów w momencie zakończenia jego okresu użytkowania lub
•
istnieje aktywny rynek na dany składnik aktywów, który weryfikuje ustaloną wartość końcową (w momencie zakończenia okresu użytkowania składnika aktywów rynek taki, wg wszelkiego prawdopodobieństwa, powinien istnieć).
4
prawidłowe ustalenie wartości podlegającej amortyzacji, okresu i metody prawidłowe ustalenie odpisów amortyzacyjnych
prawidłowa wycena bilansowa
(koszt historyczny lub wartość przeszacowana)
Amortyzacja =
koszt (lub inna wartość) – wartość końcowa
okres użytkowania
W praktyce wartość końcowa składnika aktywów jest często
nieznacząca i z tego względu jest nieistotna z punktu widzenia
obliczania wartości podlegającej amortyzacji.
5
• przedział czasu, w którym według przewidywań, dany
składnik aktywów będzie użytkowany przez jednostkę
gospodarczą, lub
• liczba jednostek produkcji lub podobnych jednostek,
które według przewidywań, jednostka gospodarcza
uzyska z danego składnika aktywów.
Okres użytkowania aktywów niematerialnych !!!
Jednostka powinna wiarygodnie ustalić, czy okres
użytkowania składnika aktywów niematerialnych jest:
ograniczony (określony)
nieokreślony
tj. mierzony w jednostkach czasu kalendarzowego
lub w postaci liczby jednostek produkcyjnych,
bądź innych podobnych jednostek.
6
W przypadku, gdy z analizy wszystkich istotnych czynników wynika, że nie istnieje dający się przewidzieć limit dla okresu generowania przepływów pieniężnych netto
przez dany składnik aktywów niematerialnych,
zakłada się, że okres jego użytkowania jest nieokreślony.
Termin „nieokreślony”
nie oznacza „nieskończenie długi”
lub „nieskończony” .
MSR 38 przewiduje, że amortyzuje się wyłącznie aktywa niematerialne o określonym okresie użytkowania.
Jeśli zatem okres jest nieokreślony
– jednostka nie amortyzuje składnika.
7
Zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów”
wymaga się, aby jednostka gospodarcza dokonywała
testów na utratę wartości składnika aktywów
niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania,
porównując jego wartość odzyskiwalną
z jego wartością bilansową:
• corocznie
oraz
• za każdym razem, gdy istnieją przesłanki, że nastąpiła
utrata wartości tego składnika.
Zważywszy na tempo zmian technologicznych,
programy komputerowe i wiele innych aktywów
niematerialnych jest podatnych na technologiczną
utratę przydatności.
W związku z tym prawdopodobne jest,
że ich okres użytkowania będzie krótki.
8
Okres użytkowania składnika aktywów niematerialnych może być bardzo długi lub nawet nieokreślony.
Niepewność stanowi uzasadnienie dla ostrożnego
oszacowania okresu użytkowania, ale nie uzasadnia
wybrania okresu użytkowania,
który byłby nierealistycznie krótki.
Okres użytkowania aktywów niematerialnych
wynikający z tytułów umownych
nie powinien przekraczać okresu tych tytułów,
lecz może być krótszy jeżeli jednostka tak oceni
okres czerpania korzyści z tego składnika.
Jeżeli tytuły umowne mogą podlegać odnowieniu,
okres użytkowania powinien uwzględniać te okresy
jedynie w przypadku istnienia dowodów przemawiających
za odnowieniem tytułu bez ponoszenia znaczących kosztów.
9
Jednostka, biorąc pod uwagę czynniki zarówno ekonomiczne, jak i prawne, we własnym zakresie dokonuje oceny długości okresu użytkowania składnika rzeczowych aktywów trwałych
i aktywów niematerialnych.
Zmianę okresu użytkowania z nieokreślonego na określony
wykazuje się jako zmianę oszacowań zgodnie z MSR 8
- „Zasady rachunkowości, zmiany oszacowań i błędy”.
Zmiana taka jest przesłanką, że mogła nastąpić utrata wartości
i należy przeprowadzić testy na utratę wartości.
Skutki dokonania zmiany okresu użytkowania uwzględnia się w rachunku zysków i strat.
Jeżeli zmiana ta ma istotny wpływ na bieżący okres lub któryś
z wcześniejszych prezentowanych okresów, albo może mieć wpływ
na okresy późniejsze - w sprawozdaniu finansowym należy ujawnić
informacje zgodnie z zakresem przedstawionym w MSR 8 par.29.
Okres użytkowania składnika aktywów niematerialnych, który nie jest amortyzowany weryfikuje się w każdym okresie sprawozdawczym
w celu ustalenia czy zdarzenia i okoliczności nadal potwierdzają ocenę, że okres użytkowania tego składnika aktywów jest nieokreślony.
Gdyby tak nie było, zmianę okresu użytkowania z nieokreślonego
na określony ujmuje się jako zmianę wartości szacunkowych,
zgodnie z MSR 8.
10
Amortyzacji składnika aktywów niematerialnych o określonym okresie użytkowania nie zaprzestaje się z chwilą, kiedy składnik ten przestaje być użytkowany chyba, że został on w pełni umorzony
lub jest zaklasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży
(lub wchodzi w skład grupy do zbycia zaklasyfikowanej jako
przeznaczona do sprzedaży zgodnie z MSSF 5).
Metody amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych i
aktywów niematerialnych
•
przyjęta metoda amortyzacji powinna odzwierciedlać oczekiwany
tryb wykorzystywania składnika aktywów (dosłownie: „zużycia
korzyści ekonomicznych” )
•
MSR nie narzucają określonych metod amortyzacji, wymieniając metodę liniową, degresywną i jednostek produkcyjnych (naturalną)
•
jednostka nie zaprzestaje naliczania odpisów amortyzacyjnych w okresach, w których składnik majątkowy jest bezczynny lub
wycofany z aktywnego użytkowania (jeśli jest „trwale” bezczynny
to należy go zlikwidować)
•
w przypadku zastosowania metody jednostek produkcyjnych,
w okresach bezczynności naliczona kwota amortyzacji będzie
wynosiła zero.
11
Można zatem stosować różne metody amortyzacji w celu rozłożenia wartości podlegającej amortyzacji danego składnika aktywów
na przestrzeni jego okresu użytkowania.
Wybór konkretnej metody w stosunku do danego składnika aktywów
jest uzależniony od oczekiwanego trybu uzyskiwania
korzyści ekonomicznych.
Wybraną metodę stosuje się konsekwentnie w kolejnych okresach chyba, że zaistniała zmiana w oczekiwanym trybie uzyskiwania
korzyści ekonomicznych z tego składnika aktywów.
Okres i metodę amortyzacji składnika rzeczowych aktywów trwałych /
aktywów niematerialnych weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku obrotowego:
•
jeśli oczekiwany okres użytkowania składnika aktywów różni się
znacząco od poprzednich szacunków, odpowiednio zmienia się
okres amortyzacji,
•
jeśli nastąpiła zmiana oczekiwanego sposobu czerpania korzyści
ekonomicznych ze składnika aktywów, zmienia się metoda
amortyzacji, aby odzwierciedlić tę zmianę.
Wartość końcowa powinna być weryfikowana co najmniej na koniec każdego roku obrotowego.
Tego typu zmiany ujmuje się jako zmiany wartości szacunkowych, zgodnie z MSR 8.
Znaczenie mają zmiany „w przód” a nie „wstecz”. Na koniec każdego roku muszą być podejmowane uchwały – jak długo i w jakim zakresie dany składnik będzie potrzebny.
12
Odpisy amortyzacyjne za każdy okres powinny być
ujmowane w ciężar rachunku zysków i strat chyba,
że inny standard dopuszcza lub nakłada obowiązek
zaliczenia ich do wartości bilansowej
innego składnika aktywów.
W takich przypadkach odpis amortyzacyjny stanowi część
kosztu wytworzenia innego składnika aktywów
i jest włączany do jego wartości bilansowej.
Na przykład:
•
w przypadku wykorzystywania składnika rzeczowych aktywów
trwałych do opracowania składnika aktywów niematerialnych,
wartość odzwierciedlająca zużywanie się pierwszego z nich
(amortyzacja) stanowi część kosztu wytworzenia składnika
aktywów niematerialnych
•
amortyzacja wartości niematerialnych używanych w procesie
produkcyjnym jest włączana do wartości bilansowej zapasów.
13