Laboratorium z informatyki sem.2. cw1 Wydział Transportu PW
Materiały pomocnicze do ćwiczenia 1
zakładki palety komponentów
- zawierają grupy tematyczne
Podstawowe elementy okna programu Delphi gotowych komponentów
Delphi z biblioteki VCL
przycisk Save All pasek menu
Label Button
okno modułu
w edytorze kodu
przycisk Run
okno Inspektora obiektów
okno formy
pasek narzędziowy - przyciski
- na niej umieszczamy komponenty
najczęściej używanych poleceń
Inspektor obiektów
Inspektor obiektów mieści się w oknie Object Inspector, które jest wyposażone w rozwijaną listę
komponentów oraz dwie zakładki:
Lista zawiera formę i wszystkie komponenty na niej umieszczone. W jej polu tekstowym jest widoczna
nazwa i typ aktualnie wybranego komponentu.
Zakładka Properties zawiera listę właściwości wskazanego komponentu, których wartości można nadawać
w projekcie aplikacji; niektóre z tych właściwości mają wartości domyślne.
Zakładka Events jest związana z listą zdarzeń, na które może zareagować komponent. Aby zapewnić
reakcję na zdarzenie, przypisujemy mu procedurę obsługi. Tworzymy pustą procedurę obsługi, np. przez
dwukrotne kliknięcie pola po prawej stronie nazwy zdarzenia, a następnie wypełniamy ją treścią.
Komponenty pierwszej aplikacji
W aplikacji używamy czterech komponentów biblioteki VCL (Visual Component Library) środowiska Delphi.
Nowa aplikacja Delphi zawiera jeden komponent formy (klasy TForm). Możemy na niej umieszczać inne
składowe aplikacji, jak etykietę (klasy TLabel) i przycisk (klasy TButton), których użycie opisano w instrukcji.
Czwarty użyty komponent (klasy TApplication, bez postaci graficznej) reprezentuje podstawowe zachowania
aplikacji w środowisku Windows. Obiekt Application jest tworzony automatycznie, a w kodzie pliku projektu
występują wywołania jego metod potrzebnych do uruchomienia aplikacji. Jedna z nich przed uruchomieniem
aplikacji tworzy formę wraz z umieszczonymi na niej komponentami.
Programowe określanie właściwości komponentu
W programie możemy nadać określoną wartość właściwości komponentu, stosując instrukcję przypisania, np.:
Label1.Caption:='Ala Kowalska';
wartość właściwości
nazwa komponentu
nazwa właściwości
symbol przypisania
Funkcja InputBox
Jest używana w programie do wpisywania danych z klawiatury. Wyświetla okno dialogowe i zwraca wartość
typu string wpisaną w polu tekstowym Ma trzy parametry tekstowe o następującym znaczeniu:
Pierwszy parametr: tekst nagłówka
Drugi parametr: tekst komentarza
Trzeci parametr: wartość domyślna
Laboratorium z informatyki sem.2. cw1 Wydział Transportu PW
Funkcje konwersji typów
Programowanie w Delphi wiąże się z potrzebą dokonywania przekształceń między tekstową postacią liczby
wyświetlaną na formie, a jej reprezentacją binarną właściwą dla odpowiedniego typu liczbowego.
Do przekształceń między zapisem tekstowym a liczbą typu całkowitego służą funkcje:
funkcja wbudowana IntToStr(n:Integer) zamienia wartość całkowitą n na łańcuch znaków;
funkcja wbudowana StrToInt(s:string) zamienia łańcuch znaków s na wartość całkowitą.
Instrukcja for
Podstawowa instrukcja iteracyjna postaci
for i:= w1 to w2 do instrukcja ,
gdzie i jest zmienną pełniącą rolę licznika pętli, a wyrażenia w1 , w2 wyznaczają jej wartość początkową
i końcową. Najczęściej i oraz w1 i w2 są typu całkowitego. W kolejnych krokach iteracji wartość i
zwiększa się o 1, po czym wykonywana jest instrukcja. Może to być instrukcja złożona, w szczególności
blok instrukcji begin ... end.
Zapisywanie projektu Delphi w pamięci dyskowej
" Zapisując nowy projekt użyj przycisku Save All lub polecenia Save All z menu File.
W ukazujących się dwóch oknach dialogowych Save Unit As oraz Save Project As, w polu
Nazwa pliku wpisz kolejno nazwę modułu i nazwę projektu.
Nazwę stanowi ciąg znaków składający się wyłącznie z łacińskich liter i cyfr oraz znaku
podkreślenia _ , a zaczynający się od łacińskiej litery lub znaku podkreślenia (nie od cyfry!).
W sieci Novell 4.11 nazwa nie powinna mieć więcej niż 8 znaków.
" W celu zmiany nazwy modułu lub projektu użyj odpowiedniego polecenia z menu File:
przy zmianie nazwy modułu, polecenia Save As...
przy zmianie nazwy projektu Save Project As...
" W trakcie wykonywania ćwiczeń należy co pewien czas używać przycisku Save All
w celu zapamiętywania zmian wprowadzanych w programie.
Błędy wykonania
Jeśli podczas wykonania programu wystąpi błąd (np. w następstwie niepoprawnego wpisania liczby),
to aby zakończyć przebieg programu i powrócić do środowiska Delphi należy wykonać polecenie
menu Run|Program Reset lub nacisnąć kombinację klawiszy Ctrl+F2.
Pliki tworzone przez edytor programu z
ródłowego
" Plik główny projektu z rozszerzeniem .DPR - plik tekstowy, który zawiera informacje
o formularzach i modułach aplikacji. Znajduje się tam również kod, który inicjuje aplikację.
" Plik modułu z rozszerzeniem .PAS  plik tekstowy zawierający kod z
ródłowy modułu w języku
Object Pascal. Może być stowarzyszony z formularzem lub stanowić samodzielny składnik
projektu.
" Plik formularza z rozszerzeniem .DFM  zawiera opis właściwości formularza i zawartych w nim
komponentów. Każdy taki plik występuje w parze z odpowiednim plikiem .PAS, zawierającym
kod z
ródłowy modułu związanego z obsługą formularza.
Pliki .DFM mogą mieć format tekstowy lub binarny.
" Plik konfiguracyjny .CFG, plik opcji z rozszerzeniem .DOF, plik zasobów z rozszerzeniem .RES,
pliki kopii zapasowych z rozszerzeniami .<" <" <"
<"DP, . <"DF, . <"PA .
<" <" <"
<" <" <"
Pliki tworzone podczas kompilacji
" Plik wynikowy z rozszerzeniem .EXE - jest to wykonywalny plik naszego programu.
" Pliki modułów z rozszerzeniem .DCU  zawierają skompilowane moduły projektu.
Uwaga! Aby zapamiętać projekt utworzony podczas zajęć, należy przekopiować na dyskietkę następujące pliki:
" Plik główny projektu z rozszerzeniem .DPR
" Pliki modułów z rozszerzeniem .PAS
" Pliki formularzy z rozszerzeniem .DFM
" Plik zasobów projektu z rozszerzeniem .RES.
Pozostałe pliki potrzebne do uruchomienia aplikacji odtworzą się automatycznie podczas kompilacji.
Jeśli chcemy uruchomić nasz program na komputerze nie wyposażonym w program Delphi, należy
przekopiować również plik wykonywalny z rozszerzeniem .EXE