ZARZ
DZANIE ZAPASAMI
1. PODSTAWOWE POJ
CIA.
1.1. ZAPASY
ZAPASY jest to rzeczowa, niespieniężona część środków obrotowych przedsiębiorstwa
zgromadzona z myślą o przyszłości. Bez nich trudno mówić o sprawnie funkcjonującej
firmie. Wielkość i struktura zapasów zależy od wielu czynników i okoliczności. Przede
wszystkim od stopnia zrównoważenia popytu i podaży na rynku zaopatrzeniowym. Jeżeli
rynek jest nasycony, przy tym w miarę zrównoważony, a poszczególne surowce stosunko-
wo łatwo kupić - wówczas firma może gromadzić nieduże zapasy. Ważną rolę odgrywa tu
też sprawność organizacyjna systemu zaopatrzeniowego, cykliczność dostaw, harmonijne
współgranie z przedsiębiorstwami transportowymi itd.
W gospodarce zapasami można stosować różne kryteria ich klasyfikacji. Tradycyjnie
więc dzieli się zapasy według ich rodzajów. Wyróżnia się zatem zapasy materiałów
(surowce, paliwa, przedmioty nietrwałe). Kolejna forma - to zapasy produkcji
nieukończonej, do której zalicza się półfabrykaty i tzw. produkcję w toku. Wreszcie -
zapasy wyrobów gotowych i towarów.
Istotną zasadą klasyfikacji zapasów jest ich ekonomiczna celowość. Wyróżnia się tu
zapasy bieżące, czyli takie, które występują stale w wielkościach niezbędnych dla
utrzymania procesu produkcyjnego, a także obrotu. Kolejna grupa to zapasy sezonowe,
czyli zapasy występujące okresowo w wyniku sezonowych wahań wielkości produkcji,
sprzedaży, organizacji transportu itp. Istnieją także zapasy rezerwowe, gromadzone w
wyniku decyzji różnych władz w sprawie utworzenia odpowiednich rezerw.
Zapasy odgrywają istotną rolę w międzynarodowym handlu różnymi towarami,
zwłaszcza tymi, których obrót regulowany jest przez tzw. kontyngenty oraz ustalanie
minimalnego i maksymalnego poziomu cen. Gdy nastąpi nadmierna podaż określonych
produktów, należy tworzyć tzw. zapasy buforowe po to, aby przetrzymać okres spadku
cen bez konieczności ograniczania produkcji w biednych zazwyczaj krajach rolniczych. W
przypadku wyjątkowo dużego wzrostu cen kierowanie na rynek zgromadzonych zapasów
sprzyja zahamowaniu tempa wzrostu cen.
W praktyce ekonomicznej możemy wyróżnić także zapasy nadmierne, czyli takie, które
przekraczają wielkość niezbędną do utrzymania ciągłości produkcji i obrotu. Obok
zapasów nadmiernych mogą poajwić się zapasy zbędne, nie wykorzystywane przez
przedsiębiorstwo, stanowiące istotny hamulec w jego prawidłowym rozwoju.
2. MIEJSCE ZAPASÓW W ZARZ
DZANIU FINANSAMI FIRMY
W prowadzeniu działalności bardzo ważną rzeczą jest utrzymywanie zapasów. Zapewnia
to bowiem ciągłość procesów gospodarczych oraz ciągłość produkcji i sprzedaży. Firma
może gormadzić różne rodzaje zapasów jak na przykład: materiały, produkcja w toku,
wyroby gotowe. W procesie gospodarczym każdy rodzaj zapasów odgrywa zupełnie inną
rolę. Firmy produkcyjne gromadzą głównie zapasy materiałów i produktów gotowych. W
firmach handlowych dominują zapasy towarów. W firmach usługowych występują zapasy
materiałów, które mogą być użyte do realizacji usługi.
Posiadanie dużych zapasów zapewnia ciągłość pracy firmy. Utrzymywanie wysokiego
poziomu zapasów wymaga jednak odpowiednio dużych środków finansowych. Środki te
można pozyskać z kredytów lub pożyczek. Z tego też względu firmy starają się
optymalizować poziom zapasów.
W związku z utrzymywaniem zapasów firma może otrzymywać opusty cenowe związane
z dokonywaniem zakupów materiałowych w większych partiach dostaw. Poza tym
zapobiega się w ten sposób skutkom braku zapasów, co może prowadzić do przerwania
ciągłości produkcji i sprzedaży. Wielkość zapasów służących zapewnieniu ciągłości
procesu gospodarczego jest uzależniona od poziomu ryzyka utraty dostaw oraz czasu
realizacji dostawy z alternatywnego z
ródła zaopatrzenia. Firma dzięki zgromadzonym
zapasom może w sposób ciągły zaspokajać popyt. Dzięki temu ma mocniejszą pozycję na
rynku. Firma dysponując większymi zapasami ma możliwość realizacji większej
sprzedaży. Gromadzenie zapasów umożliwia ochronę przed niekorzystnymi zmianami
cen. W ten sposób jest zmniejszane ryzyko zmiany cen, ryzyko kursowe przy zakupach
dokonywanych za waluty obce lub ryzyko stopy procentowej, gdy zakupy są dokonywane
na kredyt. Może się także zdarzyć, że firmy dokonują większych zakupów materiałowych,
korzystając z pomyślnej koniunktury gospodarczej czy niższych cen. Zakupy materiałów
są traktowane jak inwestyce. Wcześniejsze wydatkowanie środków i ich okresowe
zamrożenie jest rekompensowane oszczędnościami na póz
niejszych większych
wydatkach, dokonywanych przy wyższym poziomie cen. Zapasy te są gromadzone przy
niższym poziomie cen i póz
niej mogą być odsprzedane, gdy ceny będą wyższe.
Jak już wspomniałem na wstępie poszczególne grupy zapasów pełnią w firmie różne
http://notatek.pl/zarzadzanie-zapasami-1?notatka
funkcje.
Zapasy materiałów ułatwiają proces planowania. Umożliwiają w sposób bardziej
elastyczny modyfikować założenia planów finansowych. W zależności od wielkości
zfromadzonych zapasów podejmowane są przez firmę różne decyzje. Odpowiednio duże
zapasy materiałów zabezpieczają przed niekorzystnymi zmianami cen. Jednak może
okazać się to niekorzystne szczególnie w razie obniżki cen. Duże zapasy materiałów
zabezpieczają także przed niekorzystnymi skutkami ograniczenia dostaw. Ich przerwanie
może zakłócić ciągłość procesu produkcji i sprzedaży. Zakup dużych jednorazowych partii
ułatwia uzyskanie obniżek cen.
Zapasy wyrobów gotowych mają na celu przede wszystkim zapewnienie ciągłości
sprzedaży. Posiadanie odpowiednio dużych zapasów prowadzi do stabilizacji produkcji.
Potrzeby odbiorców mogą być zaspokajane zmniejszaniem stanu magazynu. Wówczas
zwiększony popyt nie powoduje gwałtownych wzrostów produkcji. Stan magazynów, jeśli
zachodzi taka potrzeba, można uzupełniać w następnych spokojniejszych okresach.
Zapasy produkkcji w toku służą do zapewnienia ciągłości produkcji. Niedobór zapasów
międzyoperacyjnych w przypadku zakłócenia pracy określonego ogniwa produkcyjnego
może doprowadzić do przerwania ciągłości produkcji. Natomiast duże zapasy produkcji w
toku mają wpływ na wzrost kosztów ich utrzymania i jednocześnie pozwalają
kontynuować proces produkcji w przypadku większej awarii. Odpowiednia wielkość tych
zapasów zależy od oceny niezawodności procesu technologicznego.
3. METODY KSZTAA
TOWANIA ZAPASÓW
3.1 METODA ABC
W metodzie tej zapasy są pogrupowane według kolejności od najddroższych do
najmniej cennych. Zgodnie z tym Grupa A obejmująca 10% ogółu zapasów ujętych
ilościowo, stanowi 50% wartości. Kolejne 30% ilościowych składników zakwalifikowanych
do grupy B stanowi w ujęciu wartościowym 35% ogółu zapasów. Jak można zauważyć aż
60% zapasów w ujęciu ilościowym stanowi 15% ogółu zapasów w ujęciu wartościowym.