Kolej Linowa – urz

ą

dzenie transportu linowego

słu

żą

ce do przewo

ż

enia osób lub materiałów w

pojazdach poruszaj

ą

cych lin

ą

(linami)

Kolej jednolinowa – osobowa kolej linowa,
napowietrzna w której pojazdy s

ą

podtrzymywane

i przemieszczana przy u

ż

yciu jednej lub wi

ę

kszej

liczby lin.
Kolej dwulinowa – osobowa kolej linowa
napowietrzna, w której pojazdy SA
podtrzymywane i przemieszczane oddzielnie
linami lub grupami lin.
Kolej linowa gondolowa – kolej linowa okr

ęż

na,

napowietrzna w której pojazdami s

ą

gondole

Kolej linowa gondolowa otwarta – kolej linowa
okr

ęż

na, napowietrzna w której pojazdami s

ą

otwarte gondole
Kolej linowa krzesełkowa – kolej linowa
okr

ęż

na, napowietrzna w której pojazdami s

ą

krzesełka
Kolej linowa o ruchu okr

ęż

nym – osobowa kolej

linowa, napowietrzna, w której pojazdy poł

ą

czone

s

ą

z lin

ą

za pomoc

ą

wprz

ę

gieł stałych lub

rozł

ą

cznych. Poruszaj

ą

si

ę

w tym sam kierunku

wzdłu

ż

ich toków.

Kolej linowa o ruchu ci

ą

głym – kolej linowa

okr

ęż

na, napowietrzna, w której lina nap

ę

dowa

lub lina no

ś

no-nap

ę

dwa porusza si

ę

ze stał

ą

pr

ę

dko

ś

ci

ą

Kolej linowa o ruchu pulsacyjnym – Kolej
linowa okr

ęż

na, napowietrzna, w której lina

nap

ę

dzana lub lina no

ś

no-nap

ę

dowa porusza si

ę

w sposób przerwany albo z pr

ę

dko

ś

ci

ą

, która

zmienia si

ę

okresowo w funkcji poło

ż

enia

pojazdów.
Kolej linowa wahadłowa – osobowa kolej
linowa, napowietrzna, w której pojazdy poruszaj

ą

si

ę

mi

ę

dzy stacjami ruchemi posuwisto-zwrotnym

Kolej linowo-terenowa – UTL, którego pojazd
przemieszcza si

ę

za pomoc

ą

jednej lub wi

ę

kszej

liczby lin wzdłu

ż

toru, który mo

ż

e by

ć

uło

ż

ony

bezpo

ś

rednio na siemi lub na trwałych

konstrukcjach.
Pojazd – cz

ęść

UTL. w szczególno

ś

ci krzesełka,

gondole oraz wagony przeznaczone do
przemieszczania osób lub towarów.
Stacja UTL – zespół obiektów budowlanych i
urz

ą

dze

ń

zwi

ą

zanych z eksploatacj

ą

UTL, w

których znajduje si

ę

wyposa

ż

enie techniczne,

strefy siadania i wysiadania lub peronu oraz strefy
zwi

ą

zaje z magazynowaniem pojazdów lub

urz

ą

dze

ń

holuj

ą

cych; ze wzgl

ę

du na poło

ż

enia si

ę

stacje pocz

ą

tkowe, ko

ń

cowe i po

ś

rednie a ze

wzgl

ę

du na rodzaj urz

ą

dz

ń

– stacje nap

ę

dowe

przewojowe nap

ę

dowo-napinaj

ą

ce, przewojowo-

napinaj

ą

ce, napinaj

ą

ce, kotwi

ą

ce oraz kotwi

ą

co-

napinaj

ą

ce.

Trasa UTL – pas gruntu, po którym lub nad
którym poruszaj

ą

si

ę

pojazdy lub urz

ą

dzenia

holuj

ą

ce, oraz zespoły obiektów budowlanych i

urz

ą

dze

ń

zwi

ą

zanych z eksploatacj

ą

UTL

Tok – tor jazdy w gór

ę

lub tor jazdy w dół dla

UTL, po którym poruszaj

ą

si

ę

pojazdy lub

urz

ą

dzenia holuj

ą

ce.

Układ napinaj

ą

cy – układ linowy oraz urz

ą

dzenie

hydrauliczne lub pneumatyczne lub Inne
przeznaczone do utrzymania w okre

ś

lonym

napr

ęż

eniu liny no

ś

nej, nap

ę

dowej lub no

ś

no

nap

ę

dowej UTL.

Urz

ą

dzenie holuj

ą

ce – element wyci

ą

gu

narciarskiego słu

żą

cy do przekazywania ruchu

liny nap

ę

dowej holowanemu narciarzowi,

składaj

ą

cy si

ę

z wprz

ę

gła, ł

ą

cznika oraz elementu

maj

ą

cego bezpo

ś

redni kontakt z osob

ą

.

Wprz

ę

gło – Mechanizm słu

żą

cy do mocowania

zawieszenia lub urz

ą

dzenia holuj

ą

cego do liny

nap

ę

dowej lub no

ś

no-nap

ę

dowej, rozró

ż

nia si

ę

wprz

ę

gła stałe i rozł

ą

czne.

Wprz

ę

gło stałe – pozostaje w stałym poło

ż

eniu

na linie podczas ruchu kolejki linowej
Wprz

ę

gło rozł

ą

czne – wyprz

ę

gane z liny, kiedy

znajduje si

ę

na stacjach kolei linowej lub wyci

ą

gu

narciarskiego
Wyci

ą

g narciarski – UTL przeznaczony do

holowania osób, wyposa

ż

onych w sprz

ę

t

narciarski bez utraty kontaktu z tras

ą

, za pomoc

ą

urz

ą

dze

ń

holuj

ą

cych.

Zawieszenie – cz

ęść

składowa pojazdu, która

ł

ą

czy gondol

ę

, krzesełko lub gondole otwarta z

wprz

ę

giem lub z wózkiem pojazdu.

Główny podział lin:
Liny stalowe jednozwite
Liny stalowe dwuzwite
Liny dwuzwite okr

ą

głosplotkowe

Liny dwuzwite o splotkach kształtowych
Liny dwuzwite nieodkr

ę

tne o splotkach okr

ą

głych

Liny stalowe o splotkach deformowanych
plastycznie
Liny stalowe okr

ą

głe plastykowane

Liny kablowe.
Liny o przekroju prostok

ą

tnym.

Liny stalowe płaskie, szyte i nitowane
Liny płaskie stalowo-gumowe
Lin. Stal: Rdze

ń

pełni w linie przede wszystkim

rol

ę

podpory dla splotek, jest jednocze

ś

nie

zbiornikiem smaru i odpowiada za wła

ś

ciwy

kształt liny. Rdzenie włókienne mog

ą

by

ć

wykonane z włókien ro

ś

linnych, sizalowych lub

bawełnianych oraz z włókien sztucznych –
polipropylenowych.

1.

rdze

ń

włókienny liny;

2.

splotka

liny;

3.

drut

rdzeniowy
–centralny
splotki;

4.

druty

splotki.

Ś

rednica nominalna – d [mm] –

ś

rednica liny

b

ę

d

ą

ca warto

ś

ci

ą

teoretyczn

ą

, wyra

ż

an

ą

warto

ś

ci

ą

zaokr

ą

glon

ą

do wielko

ś

ci całkowitej.

Ś

rednica rzeczywista liny [mm] – wielko

ść

ś

rednicy liny otrzymana w wyniku pomiaru liny za

pomoc

ą

przyrz

ą

du pomiarowego do tego

przeznaczonego – suwmiarki lub mikromierza z
odpowiednimi szcz

ę

kami.

Tolerancja

ś

rednicy – dopuszczalna odchyłka

ś

rednicy nominalnej liny.

Minimalna siła zrywaj

ą

ca [kN] – wielko

ść

odpowiadaj

ą

ca gwarantowanej sile zrywaj

ą

cej,

warto

ść

wymagana przez poszczególne normy

przedmiotowe, któr

ą

producent liny musi

bezwzgl

ę

dnie spełni

ć

.

Klasa wytrzymało

ść

liny [MPa] – poziom

wymaganej wytrzymało

ś

ci dla której wyznaczona

jest warto

ść

siły zrywaj

ą

cej liny, okre

ś

lany

warto

ś

ciami 1770, 1960, 2160, itp.

Skok zwicia drutów w splotce (analogicznie
splotek w linie) – jest odległo

ś

ci

ą

co jak

ą

powtarza si

ę

ten sam drut (splotka) przy

nawini

ę

ciu na drut centralny splotek (rdze

ń

liny) i

symbolicznie oznaczamy go liter

ą

h.

Smarowanie lin: Ogólnie zakłada si

ę

,

ż

e

wła

ś

ciwie prowadzone smarowanie lin stalowych

pozwala trzykrotnie przedłu

ż

y

ć

ich trwało

ść

. W

szczególno

ś

ci uzyskuje si

ę

:

a).znaczne obni

ż

enie post

ę

pu korozji;

b).obni

ż

enie zu

ż

ycia w wyniku przecierania si

ę

liny;
c).obni

ż

enie zu

ż

ycia frettingowego, niekiedy

wyst

ę

puj

ą

cego w przypadku lin pracuj

ą

cych

statycznie;
d).ograniczenie procesu butwienia rdzenia liny.
Rdze

ń

liny jest drugim po drutach stalowych

najwa

ż

niejszym elementem konstrukcyjnym liny.

Pełni nast

ę

puj

ą

ce funkcje:

- odpowiada za wła

ś

ciwy kształt i wyznacza o

ś

liny
- pełni rol

ę

podparcia dla splotów

- wypełnia wewn

ę

trzn

ą

przestrze

ń

pomi

ę

dzy

splotkami, przejmuje naciski poprzeczne,
zapobiega odkształceniom liny
- ze wzgl

ę

du na swoj

ą

pojemno

ść

i własno

ś

ci

hydrofobowe stanowi swoisty zbiornik smaru
- przez zastosowanie odpowiedniego rdzenia
mo

ż

na kształtowa

ć

sztywno

ść

poprzeczn

ą

liny

Rdzenie mo

ż

na podzieli

ć

na:

1. Rdzenie pełne z tworzyw, 2. Rdzenie
włókienne: a) Organiczne NF: - konopie - sizal
- juta – manilia – bawełna b) Nieorganiczne SF:
- polipropylen – poliamid – polietylen
c) Mineralne: - azbest
3. Rdzenie z metali plastykowane
4. Rdzenie stalowe: a) splotki linowe IWS
b) niezale

ż

ne liny – T – S – W – WS - F

Rozci

ą

ganie - Prób

ę

przeprowadza si

ę

umieszczaj

ą

c drut w zrywarce, a nast

ę

pnie

poddaje si

ę

go obci

ąż

eniu rozci

ą

gaj

ą

cemu a

ż

do

jego zerwania. Siła zrywaj

ą

ca obserwowana jest

na siłomierzu.
Skr

ę

canie - Prób

ę

przeprowadza si

ę

umieszczaj

ą

c badany drut w uchwytach, z których

jeden zamocowany był nieruchomo, natomiast
drugi obracany był za pomoc

ą

silnika. Miar

ą

wytrzymało

ś

ci na skr

ę

canie drutu była ilo

ść

obrotów, po których ulegał przerwaniu.
Jednocze

ś

nie drut był rozci

ą

gany pod wpływem

ci

ęż

aru G, rz

ę

du kilka procent no

ś

no

ś

ci drutu.

Przeginanie - Próba ma na celu zbadanie
wytrzymało

ś

ci zm

ę

czeniowej drutu. Polega na

przeginaniu drutu zamocowanego w szcz

ę

kach

oraz odczytywaniu ilo

ś

ci przegi

ęć

, po których drut

tracił ci

ą

gło

ść

.

KOLEJKI LINOWE W POLSCE:
-Kolej linowa Kasprowy Wierch (KL Kasprowy
Wierch) – kolej linowa z Ku

ź

nic na szczyt

Kasprowego Wierchu w Tatrach.
-Kolej linowa na Czantori

ę

- kolej krzesełkowa z

Ustronia Polany na Polan

ę

Stokłosic

ę

,

całoroczna, poło

ż

ona w Beskidzie

Ś

l

ą

skim.

-Kolej linowa na Szyndzielni

ę

- kolej linowa

poło

ż

ona w Beskidzie

Ś

l

ą

skim, w granicach

administracyjnych Bielska-Białej.
-Kolejka linowa Elka - najdłu

ż

sza nizinna

kolejka
linowa w Europie. Uruchomiona została 7
wrze

ś

nia 1967 roku na terenie Wojewódzkiego

Parku Kultury i Wypoczynku poło

ż

onego

pomi

ę

dzy Chorzowem a Katowicami.

-Góra Parkowa (742 m n.p.m.), szczyt w
Beskidzie S

ą

deckim, na terenie Krynicy-Zdroju

kolejka linowo-terenowa.
-Kolej linowo-terenowa na Gubałówk

ę

w

Zakopanem otwarta 20 grudnia 1938, jako druga
w kraju.
-Kolej linowo-terenowa na Gór

ę

ś

ar w

Mi

ę

dzybrodziu

ś

ywieckim otwarta 20 grudnia

2003, najnowsza w Polsce (wagony ze starej
kolei linowo-terenowej na Gubałówk

ę

).

Kolej jednolinowa – osobow

ą

kolej linow

ą

,

napowietrzna, w której pojazdy s

ą

podtrzymywane i przemieszczane przy u

ż

yciu

jednej lub wi

ę

kszej liczby lin.

Kolejki wyprz

ę

gane:

Zalety: Wi

ę

ksza pr

ę

dko

ść

transportu; Wady: długi

obszar wsiadania osób.
Kolejki nie wyprz

ę

gane:

Zalety: krótki podjazd; Wady: utrudnione
wsiadanie, mniejsza pr

ę

dko

ść

jazdy.

Badanie wsprz

ę

gieł:

Metody sprawdzania siły sprz

ę

gaj

ą

cej

a).Kontrola wprz

ę

gieł stałych- Wprz

ę

gło stałe

poddaje si

ę

działaniu odpowiedniej siły próbuj

ą

cej

przemie

ś

ci

ć

wprz

ę

gło, działaj

ą

cej wzdłu

ż

liny w

miejscu jej najwi

ę

kszego pochylenia. Je

ż

eli

przemieszczenie wprz

ę

gła nie wyst

ą

pi b

ę

dzie to

oznacza

ć

,

ż

e siła sprz

ę

gaj

ą

ca jest odpowiednia i

tak zamocowany element mo

ż

na dopu

ś

ci

ć

do

eksploatacji.
b).Kontrola pracy wprz

ę

gieł rozł

ą

czalnych - W

przypadku wprz

ę

gieł rozł

ą

czalnych mamy do

czynienia z ich kontrol

ą

dla jazdy do przodu i

wstecz. Przykłady rozwi

ą

za

ń

spełniaj

ą

cych t

ą

funkcj

ę

:

-kontrola geometryczna. zamkni

ę

tego wprz

ę

gła

-bezpo

ś

rednia kontrola siły docisku.

-po

ś

rednia kontrola siły docisku.

*metod

ę

mechaniczno – elektryczn

ą

z płytk

ą

pomiarow

ą

, spr

ęż

yn

ą

pomiarow

ą

oraz

elementami wył

ą

czaj

ą

cymi

*metod

ę

elektroniczn

ą

za pomoc

ą

szyny

pomiarowej ze wska

ź

nikiem cyfrowym

- stała kontrola siły docisku.
-bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej.

*bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej w układzie

podwójnego wprz

ę

gła

*bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej przy

wprz

ę

głach prostych.

Kolej Linowa – urz

ą

dzenie transportu linowego

słu

żą

ce do przewo

ż

enia osób lub materiałów w

pojazdach poruszaj

ą

cych lin

ą

(linami)

Kolej jednolinowa – osobowa kolej linowa,
napowietrzna w której pojazdy s

ą

podtrzymywane

i przemieszczana przy u

ż

yciu jednej lub wi

ę

kszej

liczby lin.
Kolej dwulinowa – osobowa kolej linowa
napowietrzna, w której pojazdy SA
podtrzymywane i przemieszczane oddzielnie
linami lub grupami lin.
Kolej linowa gondolowa – kolej linowa okr

ęż

na,

napowietrzna w której pojazdami s

ą

gondole

Kolej linowa gondolowa otwarta – kolej linowa
okr

ęż

na, napowietrzna w której pojazdami s

ą

otwarte gondole
Kolej linowa krzesełkowa – kolej linowa
okr

ęż

na, napowietrzna w której pojazdami s

ą

krzesełka
Kolej linowa o ruchu okr

ęż

nym – osobowa kolej

linowa, napowietrzna, w której pojazdy poł

ą

czone

s

ą

z lin

ą

za pomoc

ą

wprz

ę

gieł stałych lub

rozł

ą

cznych. Poruszaj

ą

si

ę

w tym sam kierunku

wzdłu

ż

ich toków.

Kolej linowa o ruchu ci

ą

głym – kolej linowa

okr

ęż

na, napowietrzna, w której lina nap

ę

dowa

lub lina no

ś

no-nap

ę

dwa porusza si

ę

ze stał

ą

pr

ę

dko

ś

ci

ą

Kolej linowa o ruchu pulsacyjnym – Kolej
linowa okr

ęż

na, napowietrzna, w której lina

nap

ę

dzana lub lina no

ś

no-nap

ę

dowa porusza si

ę

w sposób przerwany albo z pr

ę

dko

ś

ci

ą

, która

zmienia si

ę

okresowo w funkcji poło

ż

enia

pojazdów.
Kolej linowa wahadłowa – osobowa kolej
linowa, napowietrzna, w której pojazdy poruszaj

ą

si

ę

mi

ę

dzy stacjami ruchemi posuwisto-zwrotnym

Kolej linowo-terenowa – UTL, którego pojazd
przemieszcza si

ę

za pomoc

ą

jednej lub wi

ę

kszej

liczby lin wzdłu

ż

toru, który mo

ż

e by

ć

uło

ż

ony

bezpo

ś

rednio na siemi lub na trwałych

konstrukcjach.
Pojazd – cz

ęść

UTL. w szczególno

ś

ci krzesełka,

gondole oraz wagony przeznaczone do
przemieszczania osób lub towarów.
Stacja UTL – zespół obiektów budowlanych i
urz

ą

dze

ń

zwi

ą

zanych z eksploatacj

ą

UTL, w

których znajduje si

ę

wyposa

ż

enie techniczne,

strefy siadania i wysiadania lub peronu oraz strefy
zwi

ą

zaje z magazynowaniem pojazdów lub

urz

ą

dze

ń

holuj

ą

cych; ze wzgl

ę

du na poło

ż

enia si

ę

stacje pocz

ą

tkowe, ko

ń

cowe i po

ś

rednie a ze

wzgl

ę

du na rodzaj urz

ą

dz

ń

– stacje nap

ę

dowe

przewojowe nap

ę

dowo-napinaj

ą

ce, przewojowo-

napinaj

ą

ce, napinaj

ą

ce, kotwi

ą

ce oraz kotwi

ą

co-

napinaj

ą

ce.

Trasa UTL – pas gruntu, po którym lub nad
którym poruszaj

ą

si

ę

pojazdy lub urz

ą

dzenia

holuj

ą

ce, oraz zespoły obiektów budowlanych i

urz

ą

dze

ń

zwi

ą

zanych z eksploatacj

ą

UTL

Tok – tor jazdy w gór

ę

lub tor jazdy w dół dla

UTL, po którym poruszaj

ą

si

ę

pojazdy lub

urz

ą

dzenia holuj

ą

ce.

Układ napinaj

ą

cy – układ linowy oraz urz

ą

dzenie

hydrauliczne lub pneumatyczne lub Inne
przeznaczone do utrzymania w okre

ś

lonym

napr

ęż

eniu liny no

ś

nej, nap

ę

dowej lub no

ś

no

nap

ę

dowej UTL.

Urz

ą

dzenie holuj

ą

ce – element wyci

ą

gu

narciarskiego słu

żą

cy do przekazywania ruchu

liny nap

ę

dowej holowanemu narciarzowi,

składaj

ą

cy si

ę

z wprz

ę

gła, ł

ą

cznika oraz elementu

maj

ą

cego bezpo

ś

redni kontakt z osob

ą

.

Wprz

ę

gło – Mechanizm słu

żą

cy do mocowania

zawieszenia lub urz

ą

dzenia holuj

ą

cego do liny

nap

ę

dowej lub no

ś

no-nap

ę

dowej, rozró

ż

nia si

ę

wprz

ę

gła stałe i rozł

ą

czne.

Wprz

ę

gło stałe – pozostaje w stałym poło

ż

eniu

na linie podczas ruchu kolejki linowej
Wprz

ę

gło rozł

ą

czne – wyprz

ę

gane z liny, kiedy

znajduje si

ę

na stacjach kolei linowej lub wyci

ą

gu

narciarskiego
Wyci

ą

g narciarski – UTL przeznaczony do

holowania osób, wyposa

ż

onych w sprz

ę

t

narciarski bez utraty kontaktu z tras

ą

, za pomoc

ą

urz

ą

dze

ń

holuj

ą

cych.

Zawieszenie – cz

ęść

składowa pojazdu, która

ł

ą

czy gondol

ę

, krzesełko lub gondole otwarta z

wprz

ę

giem lub z wózkiem pojazdu.

Główny podział lin:
Liny stalowe jednozwite
Liny stalowe dwuzwite
Liny dwuzwite okr

ą

głosplotkowe

Liny dwuzwite o splotkach kształtowych
Liny dwuzwite nieodkr

ę

tne o splotkach okr

ą

głych

Liny stalowe o splotkach deformowanych
plastycznie
Liny stalowe okr

ą

głe plastykowane

Liny kablowe.
Liny o przekroju prostok

ą

tnym.

Liny stalowe płaskie, szyte i nitowane
Liny płaskie stalowo-gumowe
Lin. Stal: Rdze

ń

pełni w linie przede wszystkim

rol

ę

podpory dla splotek, jest jednocze

ś

nie

zbiornikiem smaru i odpowiada za wła

ś

ciwy

kształt liny. Rdzenie włókienne mog

ą

by

ć

wykonane z włókien ro

ś

linnych, sizalowych lub

bawełnianych oraz z włókien sztucznych –
polipropylenowych.

5.

rdze

ń

włókienny liny;

6.

splotka

liny;

7.

drut

rdzeniowy
–centralny
splotki;

8.

druty

splotki.

Ś

rednica nominalna – d [mm] –

ś

rednica liny

b

ę

d

ą

ca warto

ś

ci

ą

teoretyczn

ą

, wyra

ż

an

ą

warto

ś

ci

ą

zaokr

ą

glon

ą

do wielko

ś

ci całkowitej.

Ś

rednica rzeczywista liny [mm] – wielko

ść

ś

rednicy liny otrzymana w wyniku pomiaru liny za

pomoc

ą

przyrz

ą

du pomiarowego do tego

przeznaczonego – suwmiarki lub mikromierza z
odpowiednimi szcz

ę

kami.

Tolerancja

ś

rednicy – dopuszczalna odchyłka

ś

rednicy nominalnej liny.

Minimalna siła zrywaj

ą

ca [kN] – wielko

ść

odpowiadaj

ą

ca gwarantowanej sile zrywaj

ą

cej,

warto

ść

wymagana przez poszczególne normy

przedmiotowe, któr

ą

producent liny musi

bezwzgl

ę

dnie spełni

ć

.

Klasa wytrzymało

ść

liny [MPa] – poziom

wymaganej wytrzymało

ś

ci dla której wyznaczona

jest warto

ść

siły zrywaj

ą

cej liny, okre

ś

lany

warto

ś

ciami 1770, 1960, 2160, itp.

Skok zwicia drutów w splotce (analogicznie
splotek w linie) – jest odległo

ś

ci

ą

co jak

ą

powtarza si

ę

ten sam drut (splotka) przy

nawini

ę

ciu na drut centralny splotek (rdze

ń

liny) i

symbolicznie oznaczamy go liter

ą

h.

Smarowanie lin: Ogólnie zakłada si

ę

,

ż

e

wła

ś

ciwie prowadzone smarowanie lin stalowych

pozwala trzykrotnie przedłu

ż

y

ć

ich trwało

ść

. W

szczególno

ś

ci uzyskuje si

ę

:

a).znaczne obni

ż

enie post

ę

pu korozji;

b).obni

ż

enie zu

ż

ycia w wyniku przecierania si

ę

liny;
c).obni

ż

enie zu

ż

ycia frettingowego, niekiedy

wyst

ę

puj

ą

cego w przypadku lin pracuj

ą

cych

statycznie;
d).ograniczenie procesu butwienia rdzenia liny.
Rdze

ń

liny jest drugim po drutach stalowych

najwa

ż

niejszym elementem konstrukcyjnym liny.

Pełni nast

ę

puj

ą

ce funkcje:

- odpowiada za wła

ś

ciwy kształt i wyznacza o

ś

liny
- pełni rol

ę

podparcia dla splotów

- wypełnia wewn

ę

trzn

ą

przestrze

ń

pomi

ę

dzy

splotkami, przejmuje naciski poprzeczne,
zapobiega odkształceniom liny
- ze wzgl

ę

du na swoj

ą

pojemno

ść

i własno

ś

ci

hydrofobowe stanowi swoisty zbiornik smaru
- przez zastosowanie odpowiedniego rdzenia
mo

ż

na kształtowa

ć

sztywno

ść

poprzeczn

ą

liny

Rdzenie mo

ż

na podzieli

ć

na:

1. Rdzenie pełne z tworzyw, 2. Rdzenie
włókienne: a) Organiczne NF: - konopie - sizal
- juta – manilia – bawełna b) Nieorganiczne SF:
- polipropylen – poliamid – polietylen
c) Mineralne: - azbest
3. Rdzenie z metali plastykowane
4. Rdzenie stalowe: a) splotki linowe IWS
b) niezale

ż

ne liny – T – S – W – WS - F

Rozci

ą

ganie - Prób

ę

przeprowadza si

ę

umieszczaj

ą

c drut w zrywarce, a nast

ę

pnie

poddaje si

ę

go obci

ąż

eniu rozci

ą

gaj

ą

cemu a

ż

do

jego zerwania. Siła zrywaj

ą

ca obserwowana jest

na siłomierzu.
Skr

ę

canie - Prób

ę

przeprowadza si

ę

umieszczaj

ą

c badany drut w uchwytach, z których

jeden zamocowany był nieruchomo, natomiast
drugi obracany był za pomoc

ą

silnika. Miar

ą

wytrzymało

ś

ci na skr

ę

canie drutu była ilo

ść

obrotów, po których ulegał przerwaniu.
Jednocze

ś

nie drut był rozci

ą

gany pod wpływem

ci

ęż

aru G, rz

ę

du kilka procent no

ś

no

ś

ci drutu.

Przeginanie - Próba ma na celu zbadanie
wytrzymało

ś

ci zm

ę

czeniowej drutu. Polega na

przeginaniu drutu zamocowanego w szcz

ę

kach

oraz odczytywaniu ilo

ś

ci przegi

ęć

, po których drut

tracił ci

ą

gło

ść

.

KOLEJKI LINOWE W POLSCE:
-Kolej linowa Kasprowy Wierch (KL Kasprowy
Wierch) – kolej linowa z Ku

ź

nic na szczyt

Kasprowego Wierchu w Tatrach.
-Kolej linowa na Czantori

ę

- kolej krzesełkowa z

Ustronia Polany na Polan

ę

Stokłosic

ę

,

całoroczna, poło

ż

ona w Beskidzie

Ś

l

ą

skim.

-Kolej linowa na Szyndzielni

ę

- kolej linowa

poło

ż

ona w Beskidzie

Ś

l

ą

skim, w granicach

administracyjnych Bielska-Białej.
-Kolejka linowa Elka - najdłu

ż

sza nizinna

kolejka
linowa w Europie. Uruchomiona została 7
wrze

ś

nia 1967 roku na terenie Wojewódzkiego

Parku Kultury i Wypoczynku poło

ż

onego

pomi

ę

dzy Chorzowem a Katowicami.

-Góra Parkowa (742 m n.p.m.), szczyt w
Beskidzie S

ą

deckim, na terenie Krynicy-Zdroju

kolejka linowo-terenowa.
-Kolej linowo-terenowa na Gubałówk

ę

w

Zakopanem otwarta 20 grudnia 1938, jako druga
w kraju.
-Kolej linowo-terenowa na Gór

ę

ś

ar w

Mi

ę

dzybrodziu

ś

ywieckim otwarta 20 grudnia

2003, najnowsza w Polsce (wagony ze starej
kolei linowo-terenowej na Gubałówk

ę

).

Kolej jednolinowa – osobow

ą

kolej linow

ą

,

napowietrzna, w której pojazdy s

ą

podtrzymywane i przemieszczane przy u

ż

yciu

jednej lub wi

ę

kszej liczby lin.

Kolejki wyprz

ę

gane:

Zalety: Wi

ę

ksza pr

ę

dko

ść

transportu; Wady: długi

obszar wsiadania osób.
Kolejki nie wyprz

ę

gane:

Zalety: krótki podjazd; Wady: utrudnione
wsiadanie, mniejsza pr

ę

dko

ść

jazdy.

Badanie wsprz

ę

gieł:

Metody sprawdzania siły sprz

ę

gaj

ą

cej

a).Kontrola wprz

ę

gieł stałych- Wprz

ę

gło stałe

poddaje si

ę

działaniu odpowiedniej siły próbuj

ą

cej

przemie

ś

ci

ć

wprz

ę

gło, działaj

ą

cej wzdłu

ż

liny w

miejscu jej najwi

ę

kszego pochylenia. Je

ż

eli

przemieszczenie wprz

ę

gła nie wyst

ą

pi b

ę

dzie to

oznacza

ć

,

ż

e siła sprz

ę

gaj

ą

ca jest odpowiednia i

tak zamocowany element mo

ż

na dopu

ś

ci

ć

do

eksploatacji.
b).Kontrola pracy wprz

ę

gieł rozł

ą

czalnych - W

przypadku wprz

ę

gieł rozł

ą

czalnych mamy do

czynienia z ich kontrol

ą

dla jazdy do przodu i

wstecz. Przykłady rozwi

ą

za

ń

spełniaj

ą

cych t

ą

funkcj

ę

:

-kontrola geometryczna. zamkni

ę

tego wprz

ę

gła

-bezpo

ś

rednia kontrola siły docisku.

-po

ś

rednia kontrola siły docisku.

*metod

ę

mechaniczno – elektryczn

ą

z płytk

ą

pomiarow

ą

, spr

ęż

yn

ą

pomiarow

ą

oraz

elementami wył

ą

czaj

ą

cymi

*metod

ę

elektroniczn

ą

za pomoc

ą

szyny

pomiarowej ze wska

ź

nikiem cyfrowym

- stała kontrola siły docisku.
-bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej.

*bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej w układzie

podwójnego wprz

ę

gła

*bezpo

ś

redni pomiar siły

ś

ci

ą

gaj

ą

cej przy

wprz

ę

głach prostych.