© Copyright by $taś
V1
- 1 -
Kości
Zrzeszotnienie kości (osteoporosis)
Pierwotne zrzeszotnienie kości (Osteoporosis prymaria)
Wtórne zrzeszotnienie kości (osteoporosis secundaria)
Miejscowe zrzeszotnienie kości (osteoporosis localisata)
Martwica kości (osteonecrosis)
Niedokrwienna martwica kości
Osteochondrozy
Popromienna dysplazja kości
Ropne, bakteryjne zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis purulenta)
Zapalenie gruźlicze kości i szpiku
Zapalenia grzybicze kości
Zmiany kostne w przebiegu kiły
Przewlekłe wieloogniskowe zapalenie kości i szpiku
Choroba Pageta (osteitis deformans)
Pierwotna nadczynność przytarczyc (Hyperparathyroidismus primarius)
Zaburzenia mineralizacji kości
Krzywica (Rachitis) i rozmiękanie kości (osteomalcia)
Dystrofia kostna pochodzenia nerkowego (osteodystrophia renalis)
Z
Z
r
r
z
z
e
e
s
s
z
z
o
o
t
t
n
n
i
i
e
e
n
n
i
i
e
e
k
k
o
o
ś
ś
c
c
i
i
(
(
o
o
s
s
t
t
e
e
o
o
p
p
o
o
r
r
o
o
s
s
i
i
s
s
)
)
·
Choroby tej grupy są następstwem zmniejszenia ogólnej masy kości, silnie zaznaczoną ich porowatością
oraz podatnością na złamania
·
Przyczyny
o
Osłabienie funkcji osteoblastów wraz z wiekiem
o
Spadek aktywności fizycznej (bodziec dla prawidłowego przebiegu przebudowy kości)
o
Niewłaściwe odżywianie
o
Okres po menopauzie ( spadek estrogenów à zwiększone wydzielanie cytokin (IL-1, IL-6, TNFα) à
resorpcja kości poprzez aktywacje osteoklastów
Pierwotne zrzeszotnienie kości (Osteoporosis prymaria)
·
Zaznacza się w obrębie całego kośćca, a dotyczy tych części w których skupienie kości beleczkowej jest
szczególnie obfite
·
Zmiany są spowodowane zmniejszeniem aktywności osteoblastów w następstwie procesu ich starzenia się,
spadku syntezy czynników wzrostu oraz obniżoną aktywnością fizyczną chorych
·
Zmiany morfologiczne
o
Ścieczenie beleczek kostnych, które cechuje utrata wzajemnych połączeń, a także mikroskopijne
złamania
o
Ścieczenie istoty zbitej kości
o
Poszerzenie kanałów Haversa
o
Ogniska resorpcji, szczególnie pod okostną i śródkostną
·
Starcze zrzeszotnienie kości
o
Rozpoczyna się w 4 dekadzie i postępuje do końca życia
o
Objawy zaznaczają się ok. 70 lat jako niebolesne zniekształcenia kręgosłupa (następstwo
klinowych bezobjawowych złamać trzonów kręgowych) oraz zwiększona skłonność do złamań
innych kości (szczególnie szyjki kości udowej)
·
Zrzeszotnienie kości po okresie przekwitania
o
Intensywne zmniejszanie się masy kośćca, rozpoczynające się już w okresie menopauzy.
© Copyright by $taś
V1
- 2 -
o
Zmniejszenie masy kostnej może osiągać rocznie 5% jej ogółu i prowadzić do zmniejszenia wzrostu
przekraczającego 10cm
o
Choroba trwa przez 3-6 lat po czym jej objawy słabną
Wtórne zrzeszotnienie kości (osteoporosis secundaria)
·
Najczęstsze przyczyny (bez nowotworów i schorzeń genetycznych)
o
Nadmiar glukokortykoidów (nadczynność kory nadnerczy albo leczenie)
·
Glukokortykoidy hamują aktywność osteoblastów
o
Wtórny brak miesiączki (jako skutek niedożywienia albo sportowcy)
·
Niedobór wapnia oraz estrogenów
·
Najsilniej wyrażone w kręgosłupie lędźwiowym
o
DM1 (utrata wapnia z moczem, zaburzenia przemiany witaminy D)
o
Nadużywanie tytoniu i alkoholu (uszkodzenie osteoblastów, spadek estrogenów)
o
Niedobór testosteronu
·
Działa podobnie do estrogenów
Miejscowe zrzeszotnienie kości (osteoporosis localisata)
·
Następstwo miejscowych zaburzeń naczyniowych, nerwowych lub mechanicznych
·
Zanik z nieczynności
o
Może dotyczyć całego kośćca à obłożnie chorzy, porażenie
·
Przejściowe zrzeszotnienie kości
o
Następstwo obrzęku szpiku kostnego, które prowadzi do okresowego niedokrwienia tkanki kostnej
o
Najczęściej okolica biodrowa lub kolano
o
Ból samoistnie zanika po kilku miesiącach
·
Zanik Sudecka
o
To następstwo nadmiernej reakcji wazo-motorycznej wywołanej bólem lub uszkodzeniem (uraz
stawów, operacje na kończynach)
o
Objawy po kilku dniach/kilku tygodniach
o
Silne przekrwienie, któremu towarzyszy piekący ból i przeczulica oraz bolesne obrzmienie tkanek
miękkich związane są z szybką resorpcją kości, która czasem ulega zniekształceniu
M
M
a
a
r
r
t
t
w
w
i
i
c
c
a
a
k
k
o
o
ś
ś
c
c
i
i
(
(
o
o
s
s
t
t
e
e
o
o
n
n
e
e
c
c
r
r
o
o
s
s
i
i
s
s
)
)
·
To następstwo niedotlenienia, spowodowanego przerwaniem dopływu krwi
Niedokrwienna martwica kości
·
Zawały kości występują zwykle w okolicach kości leżących pod chrząstką i najczęściej umiejscowione są w
główce kości udowej, w obwodowej części kości udowej oraz główce kości ramiennej
·
Zmiany sprzyjające powstaniu wewnątrznaczyniowych zakrzepów
o
Zastój krwi à końcowe odcinki kości długich nie mają naczyń obocznych
·
Może być spowodowany ucikiem na naczynia przez obrzęk tkanki tłuszczowej jamy
szpikowej, rozwijający się często w przebiegu leczenia sterydami
·
Ucisk na naczynia przez skupienia makrofagów, które zawierają glukocerebrozydy
(choroba Gauchera)
o
Zaburzenia gospodarki lipidowej
o
Zatory tłuszczowe
o
Podwyższony poziom lipidów w surowicy
·
Głównie u alkoholików oraz w następstwie leczenia sterydami, w ciąży, przy zapaleniach
trzustki
·
Zatory tłuszczowe mogą powstawać w przebiegu choroby kesonowej
o
Zwiększona krzepliwość krwi
·
Wrodzone zespoły niedobory białek C i S
·
Obraz histologiczny
o
2-3 dni po uszkodzeniu dochodzi do martwicy komórek układu krwiotwórczego
© Copyright by $taś
V1
- 3 -
o
Stopniowe znikanie osteocytów z zatok zaznacza się w drugim dniu i trwa aż do 4 tygonia po
uszkodzeniu
o
Martwica tkanki tłuszczowej szpiku widoczna już w piątym dniu po uszkodzeniu
o
Po kilku tygodniach na granicy martwiczo zmienionej i prawidłowej tkanki kostnej pojawia się
ziarnina
o
Komórki ziarniny z czasem w osteoblasty się przekształcają
o
W nowo powstałej kości zaznacza się resorpcja kości
Osteochondrozy
·
Grupa chorób najczęściej u dzieci i młodzieży
·
Dotyczy okolic nasad i wyrostków kostnych
·
Przykłady chorób
o
Legg-Calve-Perthesa à chłopcy à jednostronna martwica główki kości udowej
o
Freiberga à dziewczęta à martwica główki drugiej kości śródstopia
o
Kienboka à martwica kości księżycowatej nadgarstka, skrócenie kości łokciowej
o
Kohlera à chłopcy à wadliwe kostnienie śródchrzęstne z martwicą jądra kostnienia kości
łódkowatej stawu skokowego
o
Ostgood-Schlattera à chłopcy à oderwanie ścięgna rzepki z fragmentem chrząstki od
guzowatości kości piszczelowej z następowym kostnieniem
o
Scheuermana à przemieszczenie materiału tarczy międzykręgowej w obręb trzonu kręgowego
(węzeł Schmorla), skrzywienie kręgosłupa
Popromienna dysplazja kości
·
5-10 lat po terapii
·
Dotyczy kośćca okolicy ciała poddanej radioterapii i jest następstwem uszkodzenia drobnych naczyń oraz
składników komórkowych kości
·
Martwica popromienna jest ogniskowa
Z
Z
a
a
p
p
a
a
l
l
e
e
n
n
i
i
a
a
k
k
o
o
ś
ś
c
c
i
i
i
i
s
s
z
z
p
p
i
i
k
k
u
u
Ropne, bakteryjne zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis
purulenta)
·
Postaci zapalenia kości
o
Ropień à podostre zapalenie szpiku kostnego
o
Ropień à ostre zapalenie szpiku kostnego à przewlekłe zapalenie szpiku kostnego
·
Ostre zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis acuta)
o
Najczęściej wywołana przez gronkowca złocistego (u dzieci < 3 rż często przez haemophilus
influenzae)
o
Rozpoczyna się w okolicy przynasadowej kości długich
o
Głównie u dzieci < 15rż
o
Naczynia włosowate w okolicy przynasadowej cechuje obecność okienek ściany, która ułatwia
osiedlanie się bakterii w szpiku oraz wiązanie ich przez kość pochodzących z krwioobiegu przy
bakteriemii
o
Wynikiem zakażenia jest powstanie ropni w szpiku, skąd treść ropna przenika na kość beleczkową,
następnie na istotę zbitą kanałami Volkmana przechodzi pod okostną, prowadząc do powstania
ropni podokostnowych à uniesienie okostnej przez treść ropną jest przyczyną przerwania naczyń
odżywczych kości , w następstwie czego dochodzi do obumarcia jej fragmentów i powstania
martwaków kostnych (sequestra)
o
Naczynia okostnej pozostają natomiast zachowane i produkują nową odczynową kość
(involuerum), która otacza zarówno martwaki jak i ropnie kości
o
Dalszy etap zapalenie kości i szpiku cechuje sięnieszczeniem kości przez osteoklasty, aktywowane
cytokinami, które wydzielają komórki zapalne
·
Podostre zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis subacuta)
o
Gdy mechanizmy obronne ustroju osłabią dynamikę procesu zapalnego
o
Bezobjawowe lub nieznaczne objawy
© Copyright by $taś
V1
- 4 -
o
Typowa zmiana: ropień Brodiego
·
Radiologicznie przedstawia obraz wyraźnie ograniczonego rozrzedzenia
otoczonego warstwą reaktywnej kości
·
Zmiany takie występują w okolicy przynasadowej kości piszczelowej, udowej oraz
kościach stawu skokowego
·
Przewlekłe zapalenie szpiku i kości (osteomyelitis chronica)
o
Mimo leczenia drobnoustroje przetrwały i nadal prowadzą do słabo nasilonego niszczenia kości
o
Dochodzi do powstania przetok skórnych, przez które wydobywają się martwaki kostne i ropa à
późnym powikłaniem może być rak płaskonabłonkowy skóry w ich bezpośrednim otoczeniu
o
Morfologicznie zwraca uwagę włóknienie szpiku z rozmaitą ilością komórek zapalnych
Zapalenie gruźlicze kości i szpiku
·
W następstwie rozsiewu krwiopochodnego najczęściej z płuc, lub szerzenia się procesu rogami chłonnymi
·
Zajęcie kręgosłupa jest najczęściej następstwem szerzenia się procesu drogami chłonnymi i prowadzi
zwykle do zniszczenia trzonów kręgowych powikłanego skrzywieniami tylnymi kręgosłupa
Zapalenia grzybicze kości
·
Najczęściej kręgosłup
·
U osób z obniżoną odpornością
·
Aspergillus, candida, cryptococcus
Zmiany kostne w przebiegu kiły
·
Kiła drugo i trzeciorzędowa
·
Kiłowe zapalenie okostnej
o
W kile drugorzędowej
o
Tworzenie nowej kości, w następstwie czego kości długie ulegają zniekształceniu (podudzia
szablaste)
·
Kilaki (gummate)
o
W kile trzeciorzędowej
o
Składają się z centralnego pola martwicy oroczonego przewlekłym naciekiem zapalnym
·
Kiła wrodzona
o
Tu może dojść do oddzielenia nasad od trzonów (epiphyseolysis)
Przewlekłe wieloogniskowe zapalenie kości i szpiku
·
Możliwe że z autoagresji (często w przebiegu innych chorób występuje)
·
Możliwe że zakażenie drobnoustrojowe – mycoplasma
·
Radiologiczne zmiany tworzą mieszane strefy rozrzedzenia i stwardnienia kości
·
Histologia: Włóknienie szpiku, obecność martwiczych beleczek kostnych i licznych plazmocytów
Choroba Pageta (osteitis deformans)
·
Zakażenie wirusowe
·
Patologicznie nasilona przebudowa kości
·
Częściej dotyczy kilku kości
o
Najczęściej zajęte są kości miednicy, kręgosłupa i czaszki, kość udowa i piszczelowa
·
Kości wykazują ogniskowe zmiany, które podczas przebiegu choroby ulegają stopniowemu powiększeniu,
jednak ich ilość się nie zmienia
·
Morfologia
o
Trzy etapy rozwoju każdego z ognisk
§
Wstępna à nasilona resorpcja kości ze znaczny, pomnożeniem osteoklastów o
powiększonych rozmiarach i zawierających zwiększoną liczbę jąder
§
Pośrednia à nasilenie procesów tworzenia kości à struktura beleczkowa kości znacznie
zmieniona a szpik cechuje silne włóknienie oraz liczne naczynia krwionośne
© Copyright by $taś
V1
- 5 -
§
Późna à aktywna przebudowa kości jest mniej wyraźna, jednak proces ten jest
chaotyczny. Powstałą kość cechują pogrubiałe beleczki kostne, a linie pomiędzy
osteonami są nieregularne, dlatego dla obrazu histologicznego kości charakterystyczne
jest mozaikowate wejrzenie
o
Powikłania
§
Złamania, zapalenia kości i stawów
§
Zaburzenia układu krążenia
§
Zaburzenia neurologiczne Zwężenie otworów czaszki z następowym uciskiem na nerwy)
§
Powstanie nowotworów na podłożu zmienionej chorobowo kości (kostniakomięsaki,
mięsak włóknistohistiocytarny)
§
W przebiegu choroby pageta często dochodzi do przerzutów nowotworowych do kości,
ze względu na ich nadmierne unaczynienie
M
M
e
e
t
t
a
a
b
b
o
o
l
l
i
i
c
c
z
z
n
n
e
e
c
c
h
h
o
o
r
r
o
o
b
b
y
y
k
k
o
o
ś
ś
c
c
i
i
Pierwotna nadczynność przytarczyc (Hyperparathyroidismus
primarius)
·
Nadmiar hormonu przytarczyc oddziałując na kości nerki, a pośrednio również na błonę śluzową jelita
prowadzi do znacznego wzrostu poziomu wapnia w surowicy krwi
·
Parathormon zwiększa fosfaturię à wymusza to zwiększony pobór fosforu z rezerwuaru kostnego, ale
prowadzi do hiperkalcemii
·
Wzrost poziomu wapnia w surowicy krwi zwykle jest bezobjawowy bądź przebiega z uczuciem zmęczenia,
choroba z czasem prowadzi do powikłań w postaci kamicy nerkowej, zapaleń trzustki i owrzodzeń
trawiennych przewodu pokarmowego
·
W pierwotnej nadczynności zmiany najwcześniej widoczne w obwodowych częściach paliczków a także w
obwodowych częściach obojczyka oraz w kościach sklepienia czaszki
·
W pierwotnej widoczne SA liczne powierzchnie resorpcyjne oraz tworzenia tkanki kostnawej przy
intensywnej mineralizacji
·
We wtórnej częściej są brunatne guzy a także tzw resorpcja tunelowa
Zaburzenia mineralizacji kości
·
K
R Z Y WI C A
(R
A C H I T I S
)
I R O Z M I Ę K A N I E K O Ś C I
(
O S T E O M A L C I A
)
·
Krzywica odnosi się do dzieci, rozmiekanie do dorosłych
·
W wyniku niedoboru witaminy D
o
Dieta uboga w wit D
o
Obniżona synteza Wit D (za mało nasłonecznienie ciemna pigmentacja skóry)
o
Upośledzone wchłananie (niedrożność dróg żółciowych, cholestasis hepatis, ZUW tłuszczów
o
Zaburzenia przemian metabolicznych witaminy D
o
Oporność recept na witaminę D
o
Niedobór fosforanów
·
Hipokalcemia stymuluje uwalnianie PTH z przytarczyc, a ten zwiększa syntezę Wit D, która zwiększa
absorpcję wapnia i fosforanów z przewodu pokarmowego i zwiększa ich poziom we krwi
·
Natomiast gdy z róznych przyczyn nie ma wit D to wywołuje to hipokalcemię i hipofosfatemię, co indukuje
dalej wzrost PTH, a następstwem tego są:
o
Mobilizacja wapnia i fosforu z kości
o
Zmniejszone wydalanie wapnia przez nerki
o
Zwiększone wydalanie fosforanów przez nerki
o
Zwiększona (ale niedostatecznie) synteza kalcytriolu prze nerki
·
W wyniku tych procesó poziom wapnia w surowicy krwi podnosi się prawie do wartości prawidłowych,
natomiast poziom fosforu jest niski, co uniemożliwia prawidłową mineralizację kości
·
Krzywica najczęściej między 2 miesiącem a 2 rokiem
·
Najczęstsza postać to krzywica z niedoboru witaminy D. Ponadto wyróżnia się dwie wrodzone postacie (typ
I i II) tzw. Krzywicy pseudoniedoborowej oraz krzywicy hipofosfatemiczne
·
Morfologia
o
Zmiany będące skutkiem nadmieru niezmineralizowanej macierzy kostnej występują główniew
strefie wzrostu kości długich, miejscu chrząstki nasadowej
o
W krzywicy obserwujemy zaburzenia wzrostu kości na modelu chrzęstnym, ponieważ nie dochodzi
do wapnienia macierzy chrząstki nasadowej i mineralizacji tkanki kostnawej.
© Copyright by $taś
V1
- 6 -
o
Warstwy chrząstki stale rosną, ostatecznie dochodzi do nadmiaru chrząstki nasadowej, która jest
pogrubiała i nieregularna
o
Makroskopowo chrzastka nasadowa jest znacznie pogrubiała a nasada przyiera kształt kielicha
o
U niemowląt:
§
Spłaszczenia kości potylicy
§
Zarastanie przedniego ciemiączka jest opóźnione
§
Kości czaszki, szczególnie ciemieniowe są miękkie i podatne na ucisk mechaniczny
(craniotabes)
§
Guzy czołowe są powięszone wskutek nadmiaru odłożonego osteoidu à kształt
kwadratowy (caput quadratum)
§
Zgrubienie żeber na granicy kostno-chrzęstnej (bo nadmier chrząstki i osteoidu) à obraz
różańca krzywiczego (rosarium rachiticum)
§
Bruzda Harrisona – wklęśnięcie żeber w miejscu przyczepu przepony
§
Klatka piersiowa ptasia (pectus carinatum) lub lejkowata (pectus infundibulare)
§
Znaczne pogrubienie nasad kości długich, szczególnie dolnych nasad kości promieniowej i
udowej (bransolety krzywicze)
§
Gdy dziecko zaczyna chodzić, to zmiany te prowadzą do kyphosis, lordosis, lub scoliosis
§
Spłaszczenie miednicy
§
Pająkowatość kończyn dolnych, szczególnie wygięcie kości piszczelowych do przodu
§
Kolano koślawe (genua valga) i szpotawe (genua vara)
§
Płaskie stopy (pedes plani)
§
Obniżone napięcie mięśni wywołuje tzw. Brzuch krzywiczy
§
Zęby wyrzynają się z opóźnieniem i są podatne na próchnicę
·
Rozmiękanie kości (osteomalacja)
o
Niedobór D à niewłaściwa mineralizacja à kości (o prawidłowych rozmiarach) stają się słabe i
podatne na mikro i makrozłamania (kręgi, szyjka kości udowej)
o
Przyczyny
§
Upośledzenie wchłaniania wit D lub jej zmożony metabolizm
§
Upośledzenie czynności kanalików nerkowych
§
Osteomalacja występująca w przebiegu nowotworów jest najprawdopodobniej
spowodowana upośledzonym wchłanianiem zwrotnym fosforanów przez proksymalne
kanaliki nerkowe
D
Y S T R O F I A K O S T N A P O C H O D Z E N I A N E R K O W E G O
(
O S T E O D Y S T R O P H I A R E N A L I S
)
o
Niedomoga nerek jest związana z osłabieniem procesów przesączania kłębkowego i wydzielania
fosforanów w kanalikach. à następstwem tych zaburzeń jest hiperfosfatemia à wtórna
nadczynność przytarczyc,
§
Hiperfosfatemia osłabia również czynność 1-α-hydroksylazy nerkowej, która warunkuje
syntezę aktywnej postaci witaminy D.
§
Spadek zawartości tej postaci witaminy D nasila niekontrolowane wydzielanie hormonu
przytarczyc oraz znacznie obniża wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym,
którego następstwem jest obniżenie jego poziomu w surowicy krwi
§
Spadek poziomu wapnia w surowicy krwi prowadzi do zmian typu rozmiękanie kości,
natomiast wzrost poziomu hormony przytarczyc stymuluje czynność osteoklastów
·
Postacie
o
Postać o silnie zaznaczonej przebudowie kości
§
Przewaga procesu resorpcji nad wytwarzaniem kości
§
Obraz resorpcji tunelowej
§
W następstwie stymulacji prekursorów osteoblastów przez hormon przytarczyc do syntezy
kolagenu zaznacza się włóknienie szpiku, które może z czasem przyjmować postać guzów
brunatnych (osteitis fibrosa cystica)
o
Postać o słabo zaznaczonej przebudowie kości
§
Występuje najczęściej w przebiegu dializy nerkowej i wynika z obniżenia poziomu hormonu
przytarczyc w surowicy krwi w następstwie leczenia
o
Inne postacie
§
Są następstwem nagromadzenia w kościach określonych substancji w wyniku leczenia
chorób nerek (dializy nerkowych)
·
Nagromadzenie aluminium
·
Złogi amyloidu
© Copyright by $taś
V1
- 7 -
Document Outline
- Kości
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Nowotwory kosci genet ver1b
Kosci, kregoslup 28[1][1][1] 10 06 dla studentow
Swoiste i nieswoiste zapalenie kości i stawów
08 Kości cz Iid 7262 ppt
Badanie fizykalne kości, mięśni i stawów
mięsaki tkanek miękkich i kości
POSTĘPOWANIE FIZJOTERAPEUTYCZNE PO URAZACH NASAD DALSZYCH KOŚCI GOLENI
SEM[1] 05 Zapalenia kosci i osteoporoza
PODZIAL OGOLNY I BUDOWA KOSCI M Jazdzyk
Osteoporoza - jak rozpoznać odwapnienie kości, Zdrowie
Człowiek zbudowany jest z kości, Ratownicto Medyczne, Anatomia
Złamania kości i uszkodzenia stawów, Wykłady
charakterystyka pierwsze kolokwium Kości
Przepisane wykłady Układ ruchu i kosci
Budowa kości długiej
Ćwiczenia usprawniające w uszkodzeniach kości i stawów A Dziak
kosci czaszki
Połączenia kości czaszki, Anatomia
więcej podobnych podstron