Interwencja kryzysowa.

Reakcja
w szkole na kryzys

Konferencja „Bezpiecze

ń

stwo dziecka w

ś

wiecie multimediów”

w szkole na kryzys
wywołany
cyberprzemoc

ą

.

Charakterystyka kryzysu w uj

ę

ciu

psychologicznym

„Kryzys jest stanem dezorganizacji

w którym człowiek staje w
obliczu zniweczenia wa

ż

nych

celów

ż

yciowych lub gł

ę

bokiego

celów

ż

yciowych lub gł

ę

bokiego

zaburzenia swego cyklu

ż

yciowego i metod radzenia

sobie z czynnikami
stresuj

ą

cymi.

Termin kryzysu odnosi si

ę

zazwyczaj do poczucia l

ę

ku,

szoku i trudno

ś

ci prze

ż

ywanych

z zwi

ą

zku z zaburzeniem a nie

samego zaburzenia.”

/Brammer, 1985, s. 94/

wyst

ę

puje sytuacja krytyczna, w której decyduje si

ę

,

czy normalne mechanizmy radzenia sobie z trudno

ś

ciami

s

ą

wystarczaj

ą

ce,

narastaj

ą

ce napi

ę

cie i dezorganizacja towarzysz

ą

ce

Kryzys rozwija si

ę

w wyra

ź

nych stadiach:

narastaj

ą

ce napi

ę

cie i dezorganizacja towarzysz

ą

ce

tej sytuacji przekraczaj

ą

zdolno

ść

dotkni

ę

tej ni

ą

osoby

do radzenia sobie z trudno

ś

ciami,

wybrni

ę

cie z sytuacji wymaga si

ę

gni

ę

cia po dodatkowe

zasoby,

konieczne mo

ż

e okaza

ć

si

ę

skierowanie do specjalisty,

który pomo

ż

e w usuni

ę

ciu powa

ż

nego zaburzenia

osobowo

ś

ci

Charakterystyka kryzysu

kryzys jest istotnym zagro

ż

eniem, poniewa

ż

mo

ż

e

doprowadzi

ć

do powa

ż

nych zaburze

ń

z zabójstwem

i samobójstwem wł

ą

cznie,

ograniczony czas trwania od 6 do 8 tygodni, ale mo

ż

e

przekształci

ć

si

ę

w seri

ę

nawracaj

ą

cych stanów

transkryzysowych,

uniwersalno

ść

i wyj

ą

tkowo

ść

,

panacea czy naprawy „od r

ę

ki” rzadko znajduj

ą

zastosowanie w sytuacjach kryzysowych

Charakterystyka kryzysu

kryzysowi towarzysz

ą

stan nierównowagi

emocjonalnej i dezorganizacja,

pojawia si

ę

nagle i nieoczekiwanie, ogrania cał

ą

pojawia si

ę

nagle i nieoczekiwanie, ogrania cał

ą

rzeczywisto

ść

człowieka nim dotkni

ę

tego - „ostra

” faza trwa kilka dni,

jednoczesne wyst

ę

powanie zagro

ż

enia i okazji

ZAGRO

ś

ENIE

OKAZJA

Konsekwencje nierozwi

ą

zanego kryzysu

ASD – ostra reakcja na stres

ASD – ostra reakcja na stres

Stan transkryzysowy

PTSD – Zespół Stresu Pourazowego

Charakterystyczne cechy osób

prze

ż

ywaj

ą

cych kryzys

brak rozpoznania zaburzenia psychicznego,

utrata równowagi psychofizycznej,

brak poczucia kontroli,

brak poczucia kontroli,

dezorganizacja,

brak lub ograniczona zdolno

ść

działania,

brak lub ograniczona zdolno

ść

wnioskowania

i logicznego my

ś

lenia (zniekształcenia

poznawcze)

Powszechne objawy

reakcji psychicznych na kryzys

Objawy emocjonalne:

niepokój o przyszło

ść

, uogólniony niepokój, szok,

zaprzeczenie, brak poczucia bezpiecze

ń

stwa, w

ś

ciekło

ść

,

zaprzeczenie, brak poczucia bezpiecze

ń

stwa, w

ś

ciekło

ść

,

ż

al, l

ę

k, depresja, panika, rozpacz, ot

ę

pienie

Objawy poznawcze:

kłopoty z koncentracj

ą

, niepewno

ść

, trudno

ść

w

podejmowaniu decyzji, koszmary senne

Objawy behawioralne:

wycofanie si

ę

, wybuchy gniewu, nasilone zm

ę

czenie,

czyny antyspołeczne, płacz

Typowe reakcje dzieci na kryzys

niezale

ż

nie od grupy wiekowej

lek przed tym,

ż

e kryzys obejmie równie

ż

ich

rodzin

ę

i s

ą

siedztwo,

utrata zainteresowania szkoł

ą

,

utrata zainteresowania szkoł

ą

,

zachowania regresywne,

zakłócenia snu i koszmary nocne,

l

ę

k przed tym, co kojarzy si

ę

z sytuacj

ą

kryzysow

ą

Czym jest interwencja kryzysowa?

„Pomoc psychologiczna, b

ę

d

ą

ca zbiorem strategii

dotycz

ą

cych kontaktu psychologicznego, maj

ą

cego

dotycz

ą

cych kontaktu psychologicznego, maj

ą

cego

na celu ocen

ę

stanu psychofizycznego osoby w

kryzysie,

ocen

ę

jej aktualnych zasobów radzenia sobie z

problemem i systemów aktualnego wsparcia

oraz empatyczne, dyrektywne złagodzenie kryzysu

poprzez pomoc w odzyskaniu równowagi, poczucia
kontroli i mo

ż

liwo

ś

ci działania”

Skutki cyberprzemocy si

ę

gaj

ą

cz

ę

sto

daleko poza grup

ę

rówie

ś

nicz

ą

„Przemoc jest zawsze okrutna,

„Przemoc jest zawsze okrutna,

nawet je

ś

li słuszny jest jej powód.”

/F. Schiller/

Czego do

ś

wiadcza ofiara

cyberprzemocy?

prze

ż

ywa wstyd, upokorzenie,

mog

ą

pojawi

ć

si

ę

skrajnie silne emocje- my

ś

li

i próby samobójcze ( w sytuacji ujawnienia),

i próby samobójcze ( w sytuacji ujawnienia),

czuje siln

ą

koncentracj

ę

uwagi na sobie,

odbiera uwag

ę

jako potwierdzenie bycia kim

ś

słabym, odizolowanym, innym,

poczucie stygmatyzacji- naznaczenia

Ofiara chce „znikn

ąć

”

konsekwencje cyberprzemocy dla ofiary
mog

ą

powodowa

ć

powa

ż

ny kryzys,

mog

ą

powodowa

ć

powa

ż

ny kryzys,

rozpowszechnianie informacji o ofierze na
łamach mediów mo

ż

e spowodowa

ć

nawet

targni

ę

cie si

ę

na swoje

ż

ycie

Jak mo

ż

e wygl

ą

da

ć

reakcja szkoły na

przemoc wirtualn

ą

?

nazwanie zachowania przemoc

ą

,

udzielenie pomocy i wsparcia ofierze,

zabezpieczenie dowodów,

zabezpieczenie dowodów,

poszukanie dost

ę

pnych

ś

rodków w radzeniu sobie

z problemem,

wyci

ą

gni

ę

cie konsekwencji wobec sprawcy,

praca ze sprawc

ą

,

ochrona

ś

wiadków i udzielenie wsparcia,

powiadomienie policji i/lub s

ą

du rodzinnego

w przypadku przest

ę

pstw

ś

ciganych z urz

ę

du,

Kroki procedury reagowania szkoły

wobec ofiary cyberprzemocy

Ujawnienie przypadku cyberprzemocy

Rozmowa z ofiar

ą

cyberprzemocy

(wsparcie, porada)

Ujawnienie okoliczno

ś

ci zdarzenia

(rodzaj materiału, sposób
rozpowszechniania, ustalenie sprawców,

ś

wiadków zdarzenia)

Zabezpieczenie dowodów

Kolejne kroki procedury wobec ofiary

Powiadomienie dyrektora,

pedagoga szkolnego

Analiza zdarzenia

Analiza zdarzenia

przy współudziale wychowawcy,

pedagoga i dyrektora

Poinformowanie rodziców

poszkodowanego ucznia o zdarzeniu,

o działaniach szkoły, porada, pomoc

Zapewnienie pomocy

psychologiczno-pedagogicznej

poszkodowanemu.

↓

Dalsze monitorowanie

sytuacji ucznia.

Powiadomienie

policji i/lub s

ą

du rodzinnego.

↓

Wykonanie czynno

ś

ci procesowych

z udziałem poszkodowanego

Podczas rozmowy wspieraj

ą

cej z uczniem-

ofiar

ą

cyberprzemocy wa

ż

ne jest:

zapewnienie, ze dobrze zrobił mówi

ą

c o tym,

pozwolenie na swobodne wyra

ż

anie uczu

ć

,

pozwolenie na swobodne wyra

ż

anie uczu

ć

,

zapewnienie o dyskrecji - wiesz, jak mu
trudno ujawni

ć

to, co go spotkało,

unikanie os

ą

dzania, wygłaszania „kaza

ń

”,

umniejszania wagi zdarzenia, kryzysu,

nazwanie zachowania sprawcy przemoc

ą

,

Podczas dalszej rozmowy wspieraj

ą

cej

z ofiar

ą

wa

ż

ne jest:

powiedzenie,

ż

e nikt nie ma prawa tak si

ę

zachowywa

ć

wobec niego,

pozwolenie na mówienie ale te

ż

akceptacja

pozwolenie na mówienie ale te

ż

akceptacja

na niewygodne milczenie,

obserwacja pozawerbalnych przejawów uczu

ć

oraz tego, czego ucze

ń

nie mówi,

zapewnienie,

ż

e szkoła nie toleruje przemocy,

ż

e jeste

ś

tu po to by mu pomóc i

ż

e szkoła podejmie

odpowiednie kroki interwencyjne,

wzmacnianie nadziei,

ż

e rozwi

ą

zanie problemu jest

mo

ż

liwe

Co ma zawiera

ć

porada

udzielona ofierze?

by nie utrzymywał kontaktu ze sprawc

ą

,

nie odpowiadał na maile, telefony itp.,

nie kasował dowodów: e-maili, SMS-ów, MMS-

nie kasował dowodów: e-maili, SMS-ów, MMS-
ów, zdj

ęć

, filmów i przedstawił je Tobie lub innej

osobie dorosłej,

zastanowił si

ę

nad zmian

ą

swoich danych

kontaktowych w komunikatorach, zmian

ą

adresu

e-mail, numeru telefonu komórkowego, itp.,

je

ż

eli u

ż

ywa komunikatora, to ustawił go tak,

ż

eby nikt spoza listy kontaktów nie mógł si

ę

z nim kontaktowa

ć

Wobec ucznia- sprawcy przemocy wyci

ą

gamy

konsekwencje regulaminowe oraz pracujemy
nad zmian

ą

jego postawy

„Je

ś

li widzimy człowieka takim, jakim

jest, czynimy go gorszym.

jest, czynimy go gorszym.

Je

ś

li widzimy go takim, jakim mo

ż

e si

ę

sta

ć

, pomagamy mu w tym, aby taki

si

ę

stawał.”

/J.W. Goethe/

Działania wobec ucznia szkoły -
sprawcy cyberprzemocy

przeprowadzenie rozmowy z uczniem o jego
zachowaniu, ustalenie okoliczno

ś

ci zaj

ś

cia,

wspólne zastanowienie si

ę

nad przyczynami

wspólne zastanowienie si

ę

nad przyczynami

( co si

ę

wydarzyło i dlaczego),

unikanie obwiniania

(„no blame”)

przekazanie jasnego i zdecydowanego
komunikatu o tym,

ż

e szkoła nie akceptuje

aktów przemocy

(akceptacja osoby lecz

zdecydowany sprzeciw wobec zachowania)

Wa

ż

ne w rozmowie ze sprawc

ą

jest:

omówienie skutków jego post

ę

powania

i poinformowanie o konsekwencjach
regulaminowych, które zostan

ą

wobec niego

regulaminowych, które zostan

ą

wobec niego

zastosowane,

zobowi

ą

zanie go do zaprzestania swojego

działania- stworzenie kontraktu,

okre

ś

lenie sposobów rozwi

ą

zania sytuacji

konfliktowej bez u

ż

ycia przemocy

oraz sposobów zado

ść

uczynienia wobec ofiary

Kroki procedury reagowania szkoły

wobec sprawcy cyberprzemocy

Analiza zdarzenia

Powiadomienie policji

i/lub s

ą

du rodzinnego

Powiadomienie rodziców

lub opiekuna prawnego sprawcy

poinformowanie rodziców o dalszym post

ę

powaniu

poinformowanie rodziców o dalszym post

ę

powaniu

i konsekwencjach wobec dziecka,

zobowi

ą

zanie sprawcy do zaprzestania niewła

ś

ciwego

post

ę

powania i usuni

ę

cia materiałów z Sieci,

zastosowanie konsekwencji regulaminowych

↔

zawarcie

kontraktu,

zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi -
sprawcy, w uzasadnionych przypadkach skierowanie za zgod

ą

rodziców do specjalistycznej placówki,

monitoring

Co jest celem sankcji wobec sprawcy?

zatrzymanie przemocy i zapewnienie poczucia
bezpiecze

ń

stwa poszkodowanemu uczniowi,

wzbudzenie refleksji na temat swojego zachowania,

wzbudzenie refleksji na temat swojego zachowania,
zrozumienie krzywdy jak

ą

spowodował

i powstrzymanie przed podobnym zachowaniem
w przyszło

ś

ci,

pokazanie społeczno

ś

ci szkolnej,

ż

e cyberprzemoc

nie b

ę

dzie tolerowana i

ż

e szkoła jest w stanie

efektywnie zareagowa

ć

w tego rodzaju sytuacji

Podejmuj

ą

c decyzj

ę

o rodzaju kary

nale

ż

y wzi

ąć

pod uwag

ę

:

rozmiar i rang

ę

szkody

(ile osób miało dost

ę

p

do materiału, czy trudno go wycofa

ć

z Sieci),

czas trwania prze

ś

ladowania

(długotrwałe działanie,

czas trwania prze

ś

ladowania

(długotrwałe działanie,

czy pojedynczy incydent),

ś

wiadomo

ść

popełnianego czynu

(czy działanie było

zaplanowane, ile wysiłku wło

ż

ył sprawca

w ukrycie swej to

ż

samo

ś

ci),

motywacj

ę

sprawcy

(czy działanie nie jest działaniem

odwetowym w odpowiedzi na uprzednio do

ś

wiadczone

prze

ś

ladowanie),

rodzaj rozpowszechnianego materiału

Do

ś

wiadczenia

ś

wiadka

cyberprzemocy

boi si

ę

mówi

ć

, gdy

ż

my

ś

li,

ż

e sam b

ę

dzie ofiar

ą

-

podejmuje rol

ę

współuczestnicz

ą

cego aby si

ę

chroni

ć

,

chroni

ć

,

nie chce by

ć

wykluczony przez grup

ę

(gdy nale

ż

y

do grupy stosuj

ą

cej przemoc),

czuje presj

ę

sprawcy, który oczekuje uznania

ze strony

ś

wiadka,

jest zaanga

ż

owany emocjonalnie w sytuacj

ę

,

brak mu dystansu do sytuacji i cz

ę

sto

umiej

ę

tno

ś

ci radzenia sobie

O czym nale

ż

y pami

ę

ta

ć

w przypadku cyberprzemocy w szkole?

nie sytuacja sama w sobie lecz jej subiektywny,
indywidualny odbiór i ocena decyduj

ą

o reakcji

i jej skutkach,

nie nale

ż

y nadmiernie koncentrowa

ć

si

ę

na

nie nale

ż

y nadmiernie koncentrowa

ć

si

ę

na

ofierze, nale

ż

y unika

ć

atmosfery sensacji, która

mo

ż

e pogł

ę

bi

ć

skutki przemocy,

nale

ż

y unika

ć

konfrontacji ofiary ze sprawc

ą

oraz

ś

wiadka ze sprawc

ą

,

w razie potrzeby nale

ż

y kierowa

ć

uczniów

do innych

ź

ródeł pomocy- wa

ż

na jest wówczas

aktualna lista placówek zajmuj

ą

cych si

ę

interwencj

ą

kryzysow

ą

, pomoc

ą

rodzinie itp.

O czym nale

ż

y pami

ę

ta

ć

w przypadku kryzysu w szkole?

ofiara, sprawca i

ś

wiadkowie oczekuj

ą

działania

ze strony dorosłych, dlatego nale

ż

y opracowa

ć

procedury reagowania,

procedury reagowania,

skutecznej interwencji kryzysowej mo

ż

e udzieli

ć

jedynie osoba z odpowiednim przeszkoleniem,

zarówno pedagog, psycholog szkolny, jak

i dyrektor mog

ą

by

ć

sami w sytuacji kryzysu w

zwi

ą

zku z wydarzeniem- nawet przygotowany

interwent mo

ż

e wówczas nie zdecydowa

ć

si

ę

przyst

ą

pi

ć

do działania

Dzi

ę

kuj

ę

za uwag

ę

Reakcja
w szkole na kryzys

Konferencja „Bezpiecze

ń

stwo dziecka w

ś

wiecie multimediów”

w szkole na kryzys
wywołany
cyberprzemoc

ą

.