1

Rola handlu zagranicznego

w gospodarce

2

wpływ na zmianę struktury
dochodu narodowego

wpływ na zwiększenie
efektywności gospodarowania

wpływ na wielkość i dynamikę
dochodu narodowego

3

wpływ na zmianę struktury

dochodu narodowego

4

Czynnikiem, który w znacznym
stopniu może uniezależnić
strukturę dochodu narodowego
podzielonego od struktury
istniejącego aparatu wytwórczego
są obroty handlowe z zagranicą

5

Import niezbędny, czyli przywóz z
zagranicy surowców mineralnych i
rolniczych niemożliwych do
wytworzenia w danym kraju,
czasem bardzo istotnie wzbogaca
strukturę podzielonego dochodu
narodowego

6

Handel zagraniczny jest
czynnikiem, który umożliwia
transformację gospodarki danego
kraju w kierunku przezeń
pożądanym

7

Handel zagraniczny może służyć
do transformacji struktury dóbr
konsumpcyjnych wytwarzanych w
danym kraju (przesunięcia
struktury popytu)

8

Handel zagraniczny może stanowić
jedyny sposób rozwiązania
problemu niedoborów niektórych
artykułów rolnych, powstałych w
wyniku wystąpienia klęsk
żywiołowych

9

wpływ na zwiększenie

efektywności

gospodarowania

10

Wpływ handlu zagranicznego na
efektywność gospodarowania, czyli
racjonalniejsze użytkowanie
posiadanego zasobu czynników
produkcji:

11

1. zmniejszenie przeciętnego kosztu

jednostkowego dóbr wytwarzanych w
kraju

2. obniżenie jednostkowych kosztów

wytwarzania przez zwiększenie skali
produkcji (pełniejsze wykorzystanie
aparatu produkcyjnego, gromadzenie
doświadczeń)

12

Specjalizacja międzynarodowa
wpływa na obniżenie kosztów
produkcji

za pośrednictwem

postępu technicznego

13

Transfer technologii - import
nowoczesnej technologii jest
często najtańszym sposobem
zlikwidowania luki
technologicznej

14

Konkurencyjność wyrobów
zagranicznych na rynku krajowym

15

wpływ na wielkość

i dynamikę dochodu

narodowego

1. od strony podaży

2. od strony popytu

16

wpływ na wielkość

i dynamikę dochodu

narodowego

od strony podaży

17

Handel zagraniczny poprzez
dodatnie saldo obrotów
handlowych z zagranicą,
powiększa podaż towarów
dostępnych w danym okresie w
danym kraju

18

W gospodarce zamkniętej

Y=I+K+G

Y- dochód narodowy
I – inwestycje
K – konsumpcja
G – wydatki państwa

19

Każdy kraj, w mniejszym lub
większym stopniu, dokonuje
wymiany handlowej z zagranicą

Y = I+K+G +NX

NX =Ex-Im

20

W gospodarce jest możliwa sytuacja,

że wielkość dochodu narodowego

wytworzonego nie będzie równa sumie dóbr

przeznaczonych na inwestycje i konsumpcję

wielkość dochodu narodowego podzielonego jest
większa od wielkości dochodu narodowego
wytworzonego Im>Ex
wielkość dochodu narodowego wytworzonego jest
większa od wielkości dochodu narodowego
podzielonego Ex>Im

21

Możliwość utrzymania przez
pewien czas nadwyżki importu nad
eksportem ma duże znaczenie dla
dynamiki wzrostu gospodarczego

22

wpływ na wielkość

i dynamikę dochodu

narodowego

od strony popytu

23

Zależność między przyrostem
dochodu narodowego a importem
Zależność między przyrostem
dochodu narodowego a eksportem

24

Zależność między przyrostem dochodu

narodowego a importem

Zmiany importu są na ogół wyraźnie

powiązane ze zmianami poziomu

dochodu narodowego.

Wzrost DN powoduje zwykle wzrost
zapotrzebowania na import (wzrost
importu pozostaje w różnej proporcji do
powodującego go przyrostu popytu -

Ks

im

25

Zależność między przyrostem dochodu

narodowego a eksportem

Jeśli wzrost DN jest spowodowany wzrostem
popytu krajowego to następuje spadek
eksportu
Jeśli wzrost DN jest spowodowany wzrostem
popytu zagranicznego to następuje wzrost
eksportu
W wyniku zwiększenia konkurencyjności
wytwarzanych towarów nastąpi wzrost
eksportu

26

Ukazaniu wpływu handlu

zagranicznego na poziom

aktywności gospodarczej służy

MECHANIZM MNOŻNIKA

27

Mnożnik

definiuje się jako współczynnik

określający rozmiary całkowitego

wpływu, jaki zmiana jednej

wielkości ekonomicznej wywiera na

drugą, której ta pierwsza jest

składnikiem

28

Udział Polski w handlu światowym i w

globalnym handlu krajów Europy 1990-2002

(%)

rok

Udział w handlu

światowym

Udział w handlu

krajów Europy

Im

Ex

Ogółe

m

Im

Ex

Ogółe

m

1990 0,2

8

0,42 0,35

1,0

6

1,26 1,16

1995 0,5

7

0,45 0,51

1,2

9

0,97 1,13

2000 0,6

8

0,54 0,61

1,8
9

1,18 1,53

2001 0,8

1

0,62 0,73

1,9

4

1,35 1,65

2002 0,8

8

0,68 0,78

2,0

4

1,44 1,74

29

….kilka danych na temat polskiego

eksportu

0,7% wynosi udział polskiego eksportu w

międzynarodowym handlu
20% polskiego PKB stanowi eksport
50% eksportu przypada na 200 największych

firm
60% eksportowanych towarów stanowią

produkty wysoko przetworzone (samochody

były w ostatnich latach motorem naszego

eksportu)
największym partnerem handlowym Polski są

Niemcy (eksport wynosi 35%)

30

Koniunktura gospodarcza jest

jednym z najważniejszych

czynników determinujących

dynamikę i strukturę obrotów

handlowych.

31

Zależność między cyklem

koniunkturalnym a obrotami handlu

zagranicznego jest obustronna

Z jednej strony cykl koniunkturalny

wpływa na kształtowanie się

importu i eksportu danego kraju, a

z drugiej zmiany salda i struktury

bilansu handlowego oddziałują na

koniunkturę gospodarczą w kraju

32

Cykl koniunkturalny oddziałuje na

handel zagraniczny zarówno

pośrednio, jak i bezpośrednio

33

Efekt pośredni…

przejawia się we wpływie zmian

popytu krajowego na kształtowanie

się kosztów i cen krajowych, które

z kolei oddziałują na strukturę i

wielkość obrotów z zagranicą

34

W fazie wysokiej dynamiki wzrostu

występuje przyrost popytu

globalnego, który prowadzi do

nasilenia się presji inflacyjnej w

gospodarce. Wzrost przeciętnego

poziomu cen w okresie pomyślnej

koniunktury przyczynia się do

ograniczenia zagranicznego popytu

na krajowe produkty …

35

..powoduje to spadek wolumenu i

wartości eksportu. Wzrost inflacji w
kraju oznacza, że zagraniczne
towary stają się relatywnie tańsze,
dzięki czemu rośnie na nie popyt.
Zjawisko to prowadzi do
ilościowego i wartościowego
przyrostu importu.

36

Efekt bezpośredni….

związany jest z wpływem cyklu
koniunkturalnego na wielkość
podaży eksportowej w kraju i za
granicą

37

W fazie wzrostowej rośnie popyt
krajowy, co przy ograniczonych
zdolnościach produkcyjnych
stanowi barierę dla zwiększenia
wielkość podaży eksportowej i
wolumenu eksportu. ..

38

Większa chłonność rynku
wewnętrznego przyczynia się także
do zmniejszenia zainteresowania
eksportem wśród krajowych
przedsiębiorstw. Może to także
doprowadzić do zastępowania
produkcji przeznaczonej na eksport
wytwarzaniem dóbr na rynek krajowy.

39

Eksport stanowi bardzo ważny

bodziec dynamizowania

wzrostu gospodarczego

40

Wahania koniunkturalne a handel

zagraniczny

dla fazy ożywienia :

It/I0 > Yt/Y0 > Et/E0

dla fazy recesji:

It/I0 < Yt/Y0 < Et/E0

gdzie:
I - import,
Y – PKB,
E – eksport,
t – górny punkt zwrotny,
0 - dolny punkt zwrotny.

41

W fazie ożywienia gospodarczego

tempo wzrostu importu przewyższa

dynamikę produktu narodowego

brutto i eksportu

42

w fazie recesji import zmniejsza się

szybciej niż produkt narodowy

brutto i eksport

43

import zmienia się w tym samym

kierunku, co aktywność

gospodarcza, lecz z większym

nasileniem
w okresie ożywienia eksport nie

tylko wzrasta wolniej niż produkcja,

lecz może nawet maleć
czynniki, które aktywizują import,

ograniczają zarazem eksport

44

Wahania koniunkturalne występujące w

handlu zagranicznym są wynikiem

działania zarówno czynników

bezpośrednich, jak i pośrednich

Czynniki bezpośrednie są efektem

relacji popytu i podaży na

wewnętrznym rynku gospodarki,

pośrednie wywołane są zmianami

konkurencyjności towarów krajów i

zagranicznych

45

Na wielkość importu i

eksportu danego kraju

wpływa koniunktura w

kraju i na rynkach

głównych partnerów

i konkurentów handlowych

46

REASUMUJĄC

REASUMUJĄC

47

Handel międzynarodowy

Handel międzynarodowy

to łączna wartość eksportu i

to łączna wartość eksportu i

importu z/do poszczególnych

importu z/do poszczególnych

krajów

krajów

jest ważnym czynnikiem

jest ważnym czynnikiem

dynamizującym ogólny rozwój

dynamizującym ogólny rozwój

gospodarczy, zapewnia stałe

gospodarczy, zapewnia stałe

dostawy niezbędnych surowców,

dostawy niezbędnych surowców,

płodów rolnych, dóbr

płodów rolnych, dóbr

kooperacyjnych oraz technologii.

kooperacyjnych oraz technologii.