Diagnostyka

biochemiczna chorób

wątroby.

Hiperbilirubinemie

Paweł Piszko

Seminarium V Rok Wydział

Lekarski

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• Enzymy wskaźnikowe (AlAT ,

AspAT . LDH , GLDH , OCT)

• Zaburzenia wydzielania (GGT , LAP

, 5’-nukleotydaza, , Fosfataza

alkaliczna, stężenie bilirubiny,

kwasy żółciowe, test z zielenią

indocyjaninową, próba BSP)

• Stan czynnościowy dróg żółciowych

(Fosfataza alkaliczna, GGTP, LAP,

5’nukleotydaza)

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

•

Zdolność syntetyczna wątroby – st.

albumin , ceruloplazminy , czynniki

krzepnięcia zespołu protrombiny , alfa-1

antytrypsyna , st. cholesterolu,

antytrombina III, AFP, LP-X,ChE,

• Diagnostyka etiologiczna !

( serologia,

autoprzeciwciała, wirusologia, choroby

metaboliczne)

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• AlAT

- 83% czułości i 84% specyficzności w

porównaniu do przyczyn pozawątrobowych

• AlAT – lokalizacja : cytoplazma hepatocytów ,

komórki ściany cewek nerkowych ,mięśnie

poprzecznie prążkowane , mięsień sercowy

• Wzrost aktywności – uszkodzenie błony

cytoplazmatycznej hepatocytów , mioliza ,

zawał mięśnia sercowego

Ostre zapalenie wątroby

(w tym WZW) -

kryterium umowne – przynajmniej 5 x

wzrost aktywności AlAT

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• AspAt

• Mniejsza czułość 71% związana z

przedostawaniem się do krwi tylko małej

puli cytoplazmatycznej ok. 20%

• AspAT – lokalizacja cytoplazma /20%/ i

mitochondria hepatocytów , miocytów ,

komórek kanalików nerkowych ,

erytrocyty

• Wzrost – toksyczne uszkodzenia wątroby

i o innej etiologii , uszkodzenie mięśni

szkieletowych , zawał mięśnia sercowego

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• LDH

– dehydrogenaza mleczanowa 5

izoenzymów lokalizacja - cytoplazma

wszystkich komórek , największa zawartość –

mózg , erytrocyty , m.sercowy , hepatocyty

leukocyty , nerki

• Wątroba izoenzym LDH4 i LDH5- krótki

okres półtrwania 10+/-2 godz.

• GLDH

– dehydrogenaza glutaminianu –

lokalizacja mitochondria – głównie

hepatocytów, w śladowych ilościach w sercu i

m. szkieletowych – wartość diagnostyczna

jak AspAT

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• GGTP

– lokalizacja wątroba,drogi żółciowe,

nerki, trzustka, najądrza, serce, płuca, jelito

cienkie, szpik kostny, gruczoły ślinowe, grasica,

śledziona, mózg, nie wykazano aktywności GGTP

w mięśniach, kościach i erytrocytach

• Wzrost aktywności:
Cholestaza, marskość wątroby, zapalenia

wątroby, stłuszczenie wątroby, porfirie, toksyczne

uszkodzenia wątroby / w tym alkoholowe/,

nowotwory osi wątrobowo-żółciowo-trzustkowej /

HCC izoenzym II 90% czułości/, zawał m.

secowego, zespół nerczycowy,

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• Fosfataza alkaliczna

– lokalizacja wątroba,

kości, nerki, płuca, łożysko,

• W wątrobie zlokalizowana w cytoplazmie i w

błonie cytoplazmatycznej hepatocytów

• Nie wykrywa się zwyżki aktywności AP u u osób

bez patologii dróg żółciowych

• Aktywność w surowicy zależy głównie od

izoenzymów wątrobowych i kostnych

• Wzrost aktywności – cholestaza, - czułość 80-100%,

• Wzrost aktywności bez istotnej patologii- okres

wzrostu kostnego, III trymestr ciąży, dieta

wysokotłuszczowa u osób z grupą krwi B lub O,

hyperfosfatemia, choroby kości

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• LAP

– lokalizacja wątroba /mikrosomy

hepatocytów/, drogi żółciowe
/komórki nabłonka/, trzustka, gruczoł
mlekowy, jelita, nerki

• Wzrost aktywności – cholestaza!!!,

nowotwory trzustki i sutka mierny
wzrost

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• Wskaźnik de Ritisa

– stosunek AspAT/ AlAT –

wyższy niż 2 sugeruje toksyczne (alkoholowe)

uszkodzenie wątroby lub zmiany npl złośliwe ,

niższy niż 1,0 sugeruje zmiany zapalne w tym

WZW

• GGTP/AspAt

<1 – ostre WZW
<2 – toksyczne uszkodzenie wątroby
2-3 przewlekłe zapalenie wątroby, marskość

wątroby

3-6 – alkoholowa marskość wątroby, ostre

zamknięcie dróg żółciowych

>6 PBC, przewlekła obturacja dróg żółciowych
>12- nowotwory wątroby, pierwotne lub przerzutowe

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• (AlAt+AspAt)/GLDH:

<10 – ostre uszkodzenie wątroby

toksyczne lub zapalne naczyniopochodne

<10 – przerzuty do wątroby
<20 – „żółtaczka zaporowa”
20-30 – marskość żółciowa
30-40 - zaostrzenia w marskości i

przewlekłym zapaleniu wątroby

30-50 – cholestaza
>50 ostre zapalenie wątroby WZW,

alkoholowe

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

• LDH/AspAt

>12 żółtaczka hemolityczna

<12 żółtaczka pochodzenia

wątrobowego

AlAt/GLDH

<10 „żółtaczka zaporowa”
>10 „żółtaczka wątrobowa”

Diagnostyka biochemiczna

chorób wątroby

Parametry biochemiczne i inne

badania laboratoryjne funkcji

wątroby powinny być ocenianie

łącznie z wywiadem i obrazem

klinicznym pacjenta !!!!

Zespoły nakładania !!!!

Metabolizm bilirubiny:

Hem Hemoglobina , katalazy, mioglobina,

cytochromy

(Szpik, USŚ)

Biliwerdyna IX

Bilirubina IX

Kompleks bilirubiny z albuminą – przed wejściem

do kom. wątrobowej

Mono i dwuglukoronidy bilirubiny – sprzęganie w

układzie mikrosomalnym z udziałem transferazy

glukuronowej

Urobilinogen

Hiperbilirubinemie

• Hiperbilirubinemia

- wzrost

stężenia bilirubiny w surowicy krwi

• Żółtaczka

–

objaw!!

Żółte zabarwienie skóry, białkówek,

śluzówek spowodowane wzrostem
stężenia bilirubiny w surowicy – z
reguły żółtaczka jest wyraźna, jeśli
stężenie bilirubiny przekroczy 2,5
mg%

Żółtaczki

Z przewagą bilirubiny wolnej:
• Nadprodukcja – hemoliza, nieskuteczna
erytropoeza
• Zmniejszony wychwyt przez wątrobę –

głodzenie, posocznica

• Upośledzenie sprzęgania bilirubiny –

(obniżona aktywnośc transferazy

glukuronowej)

wrodzona – zespół Gilberta, zespół

Crigler-Najjara (typ I i II)

nabyta – leki np. Chlomafenikol,

gestageny, hamowanie mlekiem

matki(gestageny), żółtaczka noworodków

Żółtaczki

Z przewagą bilirubiny związanej:
• Upośledzone wydalanie przez wątrobę –

Z.Dubin-Johnsona, Z. Rotora,

nawracająca cholestaza

wewnątrzwątrobowa, cholestaza

ciążowa

• Choroby nabyte – cholestaza polekowa,

posocznica, marskość żółciowa,

żywienie pozajelitowe

• Cholestaza zewnątrzwątrobowa –

kamica, nowotwory, zwężenie dróg

żółciowych, PSC,

Żółtaczki

• W większości tzw żółtaczek

miąższowych ( zapalenia wątroby,
marskość) rozkład bilirubiny jest
prawie równy

• Wynika to z równowagi zaburzeń

wszystkich etapów przemiany
bilirubiny w wątrobie ( wychwytu,
sprzęgania i wydalania